Simchat Torah: Unterschid zwische dr Versione
| [kontrollierti Version] | [kontrollierti Version] |
Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
Quälle 1 gsicheret un 0 as dot gchännzaichnet. #IABot (v1.6.1) |
Freigut (Diskussion | Byträg) + jiddisch |
||
| (3 Versione derzwüsche vo öpper anderem isch nid azeigt) | |||
| Zyle 1: | Zyle 1: | ||
[[ |
[[Datei:Torah and jad.jpg|thumb|E Torahrolle]] |
||
[[Datei:Simhat Torah 17th century.jpg|miniatur|hochkant|Simchat Torah:<br /> Chinder Zückerli über, Utrecht 1657]] |
[[Datei:Simhat Torah 17th century.jpg|miniatur|hochkant|Simchat Torah:<br /> Chinder Zückerli über, Utrecht 1657]] |
||
'''Simchat Torah''' ([[Hebräische Sprache|hebr.]] שִׂמְחַת תּוֹרָה, dütsch „Fröid vo dr [[Torah]]“, d. |
'''Simchat Torah''' oder aschkenasisch ''Simchas Tauroh,'' [[jiddisch]] ''Simches Tojre'' oder [[surbtalerjiddisch]] ''Simches Tòòre'' ([[Hebräische Sprache|hebr.]] שִׂמְחַת תּוֹרָה, dütsch „Fröid vo dr [[Torah]]“, d. h. vom Gsetz), isch dr letschti vo de [[Judentum|jüüdisch]]e Fiirdig im Herbst, wo mit em [[Laubhüttenfest|Laubhüttefest]] ''(Sukkot)'' aafönge. In [[orthodoxes Judentum|orthodoxe]] und [[Masorti|konservative]] Gmäinde in dr [[Jüdische Diaspora|Diaspora]] wird er as dr zwäiti Daag vom [[Schemini Azeret]]-Fest am 23. [[Tischri]], em sibte Monet im [[Jüdischer Kalender|jüüdische Kaländer]], im Septämber oder Oktober gfiirt – z [[Israel]] und in sälle [[Reformjudentum|Reformgmäinde]], wo Schemini Azeret nume äi Daag lang isch, begoot men en zämme mit Schemini Azeret am 22. [[Tischri]].<ref name="EJSimhatTorah"> {{internetquelle| url= http://go.galegroup.com/ps/i.do?id=GALE%7CCX2587518584&v=2.1&u=unizur&it=r&p=GPS&sw=w | titel= Simhat Torah| werk=[[Encyclopaedia Judaica]]| hrsg= Band 18, Macmillan Reference USA, Detroit (Gale Virtual Reference Library)| datum=2007| seiten= 604-606 | autor= Aaron Rothkoff, Shalom Sabar| sprache=englisch| zugriff=5. März 2012}}</ref> D ''Simchat Torah'' isch au bi weniger religiööse Juude, vor allem bi Familie mit Chind, seer beliebt. |
||
D ''Simchat Torah'' isch |
D ''Simchat Torah'' isch as äigeständige Fiirdig im [[Mittelalter|Middelalter]] entstande, in dr Zit vo de ''[[Gaon]]im'', wo sich dr jöörligi Züklus für d Vorlääsig vo dr ''Torah'' duuregsetzt het.<ref name="JESimhatTorah"/> D Brüüch an däm Fiirdig häi sich über e lengeri Zit entwicklet und es es cha groossi Underschiid gee je noch em Ort und dr Usrichdig vo dr Gmäind. |
||
Sit em 14. Joorhundert goot an däm Fest d [[Alijah laTorah|Vorlääsig vo dr Torah]], de fümf Büecher Moses, in dr [[Synagoge|Sünagooge]] mit em letschte Abschnitt vom fümfte Buech z Änd und mä foot sofort wider mit em erste Abschnitt vom erste Buech wider aa.<ref name="JEHatan Torah"/> Öbbe zur gliiche Zit isch dr Bruuch entstande, d Torahrolle in ere Brozessioon |
Sit em 14. Joorhundert goot an däm Fest d [[Alijah laTorah|Vorlääsig vo dr Torah]], de fümf Büecher Moses, in dr [[Synagoge|Sünagooge]] mit em letschte Abschnitt vom fümfte Buech z Änd und mä foot sofort wider mit em erste Abschnitt vom erste Buech wider aa.<ref name="JEHatan Torah"/> Öbbe zur gliiche Zit isch dr Bruuch entstande, d Torahrolle in ere Brozessioon in dr Sünagooge umezdrääge. Dene Umgäng säit mä ''[[Hakkafot|Hakafot]]''.<ref name="EJHakkafot"> {{internetquelle| url= http://go.galegroup.com/ps/i.do?id=GALE%7CCX2587508202&v=2.1&u=unizur&it=r&p=GPS&sw=w| titel= Hakkafot| werk=[[Encyclopaedia Judaica]]| hrsg= Band 8, Macmillan Reference USA, Detroit (Gale Virtual Reference Library)| datum=2007| seiten= 250| autor= Harry Rabinowicz, Rela Mintz Geffen | sprache=englisch| zugriff=5. März 2012}}</ref> Im 16. Joorhundert isch üüblig worde, ass mä am Oobe vom Fest<ref name="daag">Dr jüüdisch Daag fot am Oobe aa und goot bis zum neggste Oobe.</ref> alli Torahrolle us em [[Toraschrein|Torahschrank]] uusegnoo het und mä sä um s [[Bima|Lääsipult]] umedräit het. |
||
Hüt wärde d Torahrolle in siibe ''Hakafot'' (Umgäng) in dr |
Hüt wärde d Torahrolle in siibe ''Hakafot'' (Umgäng) in dr Sünagooge um s Lääsipult dräit.<ref name="JEHatan Torah"> {{internetquelle| url=http://www.jewishencyclopedia.com/view.jsp?artid=1469&letter=B#ixzz13MieFWyk | titel=Bridegroom of the Law (Hatan Torah)| werk=[[Jewish Encyclopedia]]| hrsg=| datum=1906 | autor=Cyrus Adler, Bernard Drachman| sprache=englisch| zugriff=5. März 2012}}</ref> Sit dr früeje [[Neuzeit|Nöizit]] danzt und singt mä drzue, und d ''Hakafot'' bruuche entsprächend vil Zit.<ref name="JESimhatTorah"> {{internetquelle| url= http://www.jewishencyclopedia.com/view.jsp?artid=786&letter=S&search=Simhat_torah#ixzz13MlaoLCC| titel=Simhat Torah | werk=[[Jewish Encyclopedia]]| hrsg=| datum=1906 | autor=[[Wilhelm Bacher]], Schulim Ochser| sprache=englisch| zugriff=5. März 2012}}</ref> Es git Gmäinde wo scho am Oobe us dr Torah vorglääse wird.<ref name=EJSimhatTorah/> |
||
Wäärend em Morgegottesdienst widerholt mä d ''Hakafot'', bevor mä us dr Torah liist. In e Hufe Gmäinde rüeft mä an däm Daag alli erwaggsene Manne |
Wäärend em Morgegottesdienst widerholt mä d ''Hakafot'', bevor mä us dr Torah liist. In e Hufe Gmäinde rüeft mä an däm Daag alli erwaggsene Manne zur Torah, wo aawääsend si, in Reformgmäinde au d Fraue, und dr entsprächendi Torahabschnitt wird so vilmol wie nöötig widerhoolt. Zum Abschluss wärde alli Chind gmäinsam ufgrüeft. In de mäiste Gmäinde isch s üüblig, ass zwäi Gmäindimitgliider as bsundrigi Eer zum letschte und zum erste Abschnitt vo dr Torah ufgrüeft wärde, in e baar [[sephardisch]]e Gmäinde sis drei oder nume äins. Die wo dr letscht Abschnitt lääse, wärde as ''Chatan oder Kallat Tora'' (Brütigam oder Brut vo dr Tora (Gsetz)) bezäichnet, die wo dr erst lääse as ''Chatan oder Kallat Bereschit'' (Brütigam oder Brut vom Aafang ([[1. Buch Mose|Genesis]])).<ref>{{internetquelle| url=http://go.galegroup.com/ps/i.do?id=GALE%7CCX2587503539&v=2.1&u=unizur&it=r&p=GPS&sw=w | titel= Bridegrooms of the Law| werk=[[Encyclopaedia Judaica]]| hrsg= Band 4, Macmillan Reference USA, Detroit (Gale Virtual Reference Library)| datum=2007| seiten= 179-180| autor= Rela Mintz Geffen| sprache=englisch| zugriff=5. März 2012}}</ref> Mä erwartet von ene, ass si noch em Gottesdienst zum ene Empfang dääte iilaade und dr Gmäind Gäld für wooldäätigi Zwäck dääte spände. |
||
Für d Chinder isch Simchat Torah e bsundrige Festdaag, wo si an de Brozessioone mitmache, noch em [[aschkenasisch]]e Bruuch mit bsundrige Fäänli, und men ene Frücht und Süessigkäite schänkt. |
Für d Chinder isch Simchat Torah e bsundrige Festdaag, wo si an de Brozessioone mitmache, noch em [[aschkenasisch]]e Bruuch mit bsundrige Fäänli, und men ene Frücht und Süessigkäite schänkt. |
||
Aktuälli Version vom 11:41, 10. Jan. 2024
Chinder Zückerli über, Utrecht 1657
Simchat Torah oder aschkenasisch Simchas Tauroh, jiddisch Simches Tojre oder surbtalerjiddisch Simches Tòòre (hebr. שִׂמְחַת תּוֹרָה, dütsch „Fröid vo dr Torah“, d. h. vom Gsetz), isch dr letschti vo de jüüdische Fiirdig im Herbst, wo mit em Laubhüttefest (Sukkot) aafönge. In orthodoxe und konservative Gmäinde in dr Diaspora wird er as dr zwäiti Daag vom Schemini Azeret-Fest am 23. Tischri, em sibte Monet im jüüdische Kaländer, im Septämber oder Oktober gfiirt – z Israel und in sälle Reformgmäinde, wo Schemini Azeret nume äi Daag lang isch, begoot men en zämme mit Schemini Azeret am 22. Tischri.[1] D Simchat Torah isch au bi weniger religiööse Juude, vor allem bi Familie mit Chind, seer beliebt.
D Simchat Torah isch as äigeständige Fiirdig im Middelalter entstande, in dr Zit vo de Gaonim, wo sich dr jöörligi Züklus für d Vorlääsig vo dr Torah duuregsetzt het.[2] D Brüüch an däm Fiirdig häi sich über e lengeri Zit entwicklet und es es cha groossi Underschiid gee je noch em Ort und dr Usrichdig vo dr Gmäind.
Sit em 14. Joorhundert goot an däm Fest d Vorlääsig vo dr Torah, de fümf Büecher Moses, in dr Sünagooge mit em letschte Abschnitt vom fümfte Buech z Änd und mä foot sofort wider mit em erste Abschnitt vom erste Buech wider aa.[3] Öbbe zur gliiche Zit isch dr Bruuch entstande, d Torahrolle in ere Brozessioon in dr Sünagooge umezdrääge. Dene Umgäng säit mä Hakafot.[4] Im 16. Joorhundert isch üüblig worde, ass mä am Oobe vom Fest[5] alli Torahrolle us em Torahschrank uusegnoo het und mä sä um s Lääsipult umedräit het. Hüt wärde d Torahrolle in siibe Hakafot (Umgäng) in dr Sünagooge um s Lääsipult dräit.[3] Sit dr früeje Nöizit danzt und singt mä drzue, und d Hakafot bruuche entsprächend vil Zit.[2] Es git Gmäinde wo scho am Oobe us dr Torah vorglääse wird.[1]
Wäärend em Morgegottesdienst widerholt mä d Hakafot, bevor mä us dr Torah liist. In e Hufe Gmäinde rüeft mä an däm Daag alli erwaggsene Manne zur Torah, wo aawääsend si, in Reformgmäinde au d Fraue, und dr entsprächendi Torahabschnitt wird so vilmol wie nöötig widerhoolt. Zum Abschluss wärde alli Chind gmäinsam ufgrüeft. In de mäiste Gmäinde isch s üüblig, ass zwäi Gmäindimitgliider as bsundrigi Eer zum letschte und zum erste Abschnitt vo dr Torah ufgrüeft wärde, in e baar sephardische Gmäinde sis drei oder nume äins. Die wo dr letscht Abschnitt lääse, wärde as Chatan oder Kallat Tora (Brütigam oder Brut vo dr Tora (Gsetz)) bezäichnet, die wo dr erst lääse as Chatan oder Kallat Bereschit (Brütigam oder Brut vom Aafang (Genesis)).[6] Mä erwartet von ene, ass si noch em Gottesdienst zum ene Empfang dääte iilaade und dr Gmäind Gäld für wooldäätigi Zwäck dääte spände.
Für d Chinder isch Simchat Torah e bsundrige Festdaag, wo si an de Brozessioone mitmache, noch em aschkenasische Bruuch mit bsundrige Fäänli, und men ene Frücht und Süessigkäite schänkt.
Weblingg
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Simchat Torah – Sammlig vo Multimediadateie- Zentralrat der Juden in Deutschland: Schemini Azeret - Simchat Tora. Iifüerig, mit Informazioone zu de Brüüch z Dütschland
Fuessnoote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ 1,0 1,1 Aaron Rothkoff, Shalom Sabar: Simhat Torah. In: Encyclopaedia Judaica. Band 18, Macmillan Reference USA, Detroit (Gale Virtual Reference Library), 2007, S. 604-606, abgruefen am 5. März 2012 (englisch).
- ↑ 2,0 2,1 Wilhelm Bacher, Schulim Ochser: Simhat Torah. In: Jewish Encyclopedia. 1906, abgruefen am 5. März 2012 (englisch).
- ↑ 3,0 3,1 Cyrus Adler, Bernard Drachman: Bridegroom of the Law (Hatan Torah). In: Jewish Encyclopedia. 1906, abgruefen am 5. März 2012 (englisch).
- ↑ Harry Rabinowicz, Rela Mintz Geffen: Hakkafot. In: Encyclopaedia Judaica. Band 8, Macmillan Reference USA, Detroit (Gale Virtual Reference Library), 2007, S. 250, abgruefen am 5. März 2012 (englisch).
- ↑ Dr jüüdisch Daag fot am Oobe aa und goot bis zum neggste Oobe.
- ↑ Rela Mintz Geffen: Bridegrooms of the Law. In: Encyclopaedia Judaica. Band 4, Macmillan Reference USA, Detroit (Gale Virtual Reference Library), 2007, S. 179-180, abgruefen am 5. März 2012 (englisch).
