Cryptocarya alba

Cryptocarya alba;
Estáu de caltenimientu
	; Esmolición menor (IUCN)
Clasificación científica
Reinu:	Plantae
División:	Magnoliophyta
Clas:	Magnoliopsida
Orde:	Laurales
Familia:	Lauraceae
Xéneru:	Cryptocarya; R.Br.
Especie:	C. alba; (Molina) Looser
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew	Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online	World Flora online
	[editar datos en Wikidata]

Cryptocarya alba ye un árbol perennifoliu, de la familia Lauraceae, ye'l fanerófito más común de los siempreverdes nel ecu-rexón del carba chilenu, en Chile central. Produz un frutu aprovechable, por ex. para aceite esencial^{[ensin referencies]}.

Descripción

El peumo ye un árbol siempreverde, de les Lauraceae. Ye endémica del centru de Chile, que se distribúi dende'l sur de la Rexón de Coquimbo hasta la Rexón de la Araucanía ente los 33° y los 40° latitud sur, tantu na Cordal de la Mariña como na de los Andes. Espolleta en sitios húmedos del monte esclerófilo. Nun supera los 25 m d'altor, pero en función del clima, puede achaparrase en arbustu.

Tien fueyes perennes, arumoses, simples, alternes y opuestes, de 2,5 a 8 cm de llongura por 1 a 4 d'anchu; aovada ancha y lóbulos enteros, daqué ondulaos. El fuste ye rectu o apenes torcíu; de ritidoma buxu-pardu, relativamente llisu, con pocos resquiebros y escames desprendibles cuando vieyu. Cañes centrales grueses y ascendentes; ramillas terminales delgaes y colgantes. Floria de payares a xineru (área austral). Les flores tán en panojas o recímanos trupos, mariellu-verdoses y 3 a 4 mm de llargor; hermafrodites, 6 pétalos carnosos desiguales, con pelos. Presenta un frutu comestible de color coloráu llamáu "peumo", con granes grandes y pesaes y de bona guañada.

Cultivu

De crecedera rápida en condiciones óptimas: terrenes sueltos, fondos y bastante mugor. Produz fácilmente renovales si cortar dende la base. Los árboles plantaos nel norte de California desenvolviéronse bien, raramente vistos n'España, aclimatáronse perfectamente nesi país.

Industria y Usos

Madera bien duro y resistente a l'agua, utilizar pa fabricar bigornies de zapatos y pieces de carretes. Corteza bien tanínsa y utilízase en curtiembres y pa tiñir d'anaranxáu. Ye apreciada como especie ornamental pol so potencial frutícola.

endémica de Chile, nel llibru "Especies Vexetales Promisorias de los países del Conveniu Andrés Bello" descríbense usos de la corteza y fueyes emplegaes en llavatives pa enfermedaes del fégadu.

Tamién se conseña información alrodiu de la decocción de la corteza la cual úsase pa baños contra'l reumatismu, según tamién pa hemorraxes vaxinales. El so frutu ye comestible pero contién una sustancia gaseoso y ye malo de zucar, sirve pa control del mal aliendu, citáu nesti llibru Duque 1931, plantega que'l 2.96% del frutu son resines a les que se-yos atribúi propiedaes antirreumáticas. Cola grana fabrica una pomada que s'aplica en resfregones contra los resfriaos, foria y dolores reumáticos.

Taxonomía

Cryptocarya alba describióse por (Molina) Looser y espublizóse en Rev. Univ., Chile 35: NON. 1, 65, in obs. 1950.^[2]

Sinonimia

Peumus alba Molina
Peumus mammosa Molina
Peumus rubra Molina
Laurus peumo Dombey ex Lam.
Laurus peumus Molina
Icosandra rufescens Phil.
Cryptocarya peumus Nees
Cryptocarya stenantha Phil.
Cryptocarya laxiflora Phil.
Cryptocarya rubra (Molina) Skeels
Cryptocarya peumo (Dombey ex Lam.) Kosterm.
Cryptocarya mammosa (Molina) Kosterm.

^[3]

Ver tamién

Notes y referencies

Notes

Referencies

↑ García, N., y C. Ormazábal (2008). Árboles Nativos de Chile. Santiago: Enersis S.A, páx. 196. Consultáu'l 2011.
↑ «Cryptocarya alba». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 18 d'abril de 2015.
↑ «Cryptocarya alba - PEUMO».

Bibliografía

Donoso, C. 2005. Árboles nativos de Chile. Guía de reconocencia. Edición 4. Marisa Cuneo Ediciones, Valdivia, Chile. 136p.
Hoffman, Adriana. 1998. Flora Montesa de Chile, Zona Central. Edición 4. Fundación Claudio Gay, Santiago. 254p.
Rodríguez, R. y M. Quezada. 2001. Laurales. En C. Marticorena y R. Rodríguez [eds.], Flora de Chile Vol. 2, pp 10-19. Universidá de Concepción, Concepción.
Correa, Jaime Enrique. 1993. Especies Vexetales Promisorias de los países del Conveniu Andrés Bello. Prevecab; Secab; Ministeriu d'Educación y Ciencia d'España; Caf. V 11. Bogotá

Enllaces esternos

«Cryptocarya alba». Encyclopedia de la Flora Chilena. Consultáu'l 27 de xunu de 2009.
«Cryptocarya alba». Chilebosque. Consultáu'l 27 de xunu de 2009.
«Cryptocarya alba na ciudá de Fremont, California». Fremontica. Consultáu'l 27 de xunu de 2009.
«Cryptocarya alba en Barcelona, Cataluña, España». Jardí Botànic de Barcelona. Consultáu'l 27 de xunu de 2009.

[1] García, N., y C. Ormazábal (2008). Árboles Nativos de Chile. Santiago: Enersis S.A, páx. 196. Consultáu'l 2011.

[Trop-2] «Cryptocarya alba». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 18 d'abril de 2015.

[3] «Cryptocarya alba - PEUMO».

[1]

[2]

[3]