Saltar al conteníu

Pergamín

Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
De Wikipedia
Pa ver otros usos d'esti términu, Pergamín (dixebra).
Pergaminero alemán de sieglu XVI.

El pergamín (Del llatín tardíu pergamīnum, y esti del griegu bizantín περγαμηνή pergamēnḗ; lliteralmente "de Pérgamo", porque nesta ciudá preparaben les pieles pa escribir.) ye un material fechu a partir de la piel de res o d'otros animales, especialmente fabricáu pa poder escribir sobre él. La piel sigue un procesu d'eliminación de la epidermis, de la hipodermis, dexando namái la dermis,[1] y d'estiramientu, a la fin del cual consígense les fueyes coles que s'ellabora un llibru, una filacteria o los rollos que se conocíen de l'Antigüedá.

L'orixe del so nome ye la ciudá de Pérgamo, onde se cree qu'esistía una gran productividá de gran calidá, anque realmente la so esistencia remontar a una dómina anterior a la ciudá de Pérgamo.[2] Na actualidá considérase qu'ente los manuscritos mas antiguos en pergamín que se caltienen ye'l Rollu de Isaías o 1Qlsa (tamién llamáu'l Gran Rollu de Isaías), datáu ente l'añu 150 al añu 100 e.C.

Historia

[editar | editar la fonte]

Dende l'Antigüedá utilizó esti material pa escribir testos lliterarios, sagraos, etc. Con anterioridá al pergamín, utilizábase'l papiru que yera un material más fráxil ya incómodu tantu pal copista como pal llector. El pergamín acabó sustituyendo al papiru poles sos ventayes materiales, por ser un soporte más fácil de consiguir que'l papiru, muncho más duraderu[3] y de meyor calidá. Pérgamo convertir na ciudá productora por excelencia, dando'l so nome a esti material. Los volumes de la Biblioteca de Pérgamo pasaron a copiase en pergamín, en sustitución del papiru. Una lleenda ensin fundamentu históricu[4] cunta qu'esti cambéu foi por cuenta de que la ciudá d'Alexandría, rival de la ciudá de Pérgamo tocantes a construcción de biblioteques y producción de testos, dexó d'abastecer a Eumenes de material de papiru, material que la so distribución tenía monopolizada, pero lo cierto ye que yá se venía utilizando'l pergamín n'Exiptu dende'l ii mileniu a.C[1], amás de que tamién nestes rexones d'Asia cultivábase'l papiru.

Antigua Roma

[editar | editar la fonte]

El papiru y el pergamín convivieron mientres bastantes años. En rollos de papiru siguieron copiándose los llibros que fabricaben los talleres romanos, según los documentos d'archivu y les cartes, ente que'l pergamín acutar pa obres de calter subalternu o pequeñes composiciones lliteraries, como rellata Marcial nos sos Epigrames. El pergamín empezó a utilizase pa copiar llibros de bona factura cuando s'espublizó'l nuevu formatu de codex o códiz a partir del sieglu iv de la nuesa era.

Anque la forma del llibru llamáu códiz foi conocida dende'l sieglu i, nun s'espublizó hasta'l sieglu iv. Los códices taben compuestos de cuadiernos de pergamín plegaos, cosíos y enllibraos asonsañando l'apariencia formal que teníen los políptico de tablillas enceraes sobre les que tamién s'escribía na Antigüedá. El mesmu nome de códiz vien de la manera cola que s'identificaben tales tablillas (codex) y los primeres códices fueron conocíos como codex membranei.

Con too y con eso, en Roma nació aína una industria del pergamín que dio llugar a los comercios llamaos tiendes de los membranarii.

Una de les ventayes que'l pergamín tenía sobre'l papiru yera que podía escribise nél poles dos cares de la piel, amás podía rallar o llavar y reutilizar; aun así el so altu costu fizo que nun sustituyeren l'usu de los rollos de papiru mientres bastante tiempu.

Pergamín ilustráu curiáu na Real Biblioteca de San Llorienzo, El Escorial, España.

Ente los romanos, a empiezos del sieglu ii, el pergamín yera yá d'usu corriente y foi nel periodu del Baxu Imperiu cuando movió definitivamente al papiru qu'entá subsistía, pos yera muncho más baratu y bono de consiguir. En realidá los romanos nun dexaron d'utilizar el papiru dempués de la inclusión del pergamín, sobremanera pa escritures que consideraben menos importantes, como cartes, dellos documentos, etc.

Procesu de fabricación del pergamín

[editar | editar la fonte]

El pergamín destináu a la confección de llibros y documentos fabricar con pieles d'animales nuevos (corderu, xatu o cabritu) porque los individuos adultos apurríen una membrana recio y basto qu'enzancaba'l cosíu de los cuadiernos. De los trés partes que componen una piel, el pergamín fabrícase solo cola dermis, tien d'esaniciar la epi y l'hipu pa q namái q de la dermis mientres el procesu de manufactura. Pa facilitar la so separación, les pieles somorguiar nuna solución de cal que va dexar efectuar el peláu y el descarnáu. De siguío, enterriar nun caballete pal so estiramientu y acabáu, mientres cola ayuda de piedra pómez estrégase la superficie resultante con cuenta de qu'esaniciar les últimes impureces y apolazar la superficie d'escritura. El pergamín de mayor calidá yera la vitela, fabricada con pieles d'animales nonatos o naciellos que s'acutar pa los códices más luxosos. Sicasí, el pergamín más bastu suelse utilizar pa faer tambores, panderetes o similar.

Esiste un falsu pergamín fabricáu na actualidá y llamáu 'papel de pergamín', que s'usa ente otres coses pa faer pantalles de llámpares y manualidades. Fabricar col papel ordinariu, somorguiáu nuna solución de dos partes d'ácidu sulfúrico concentráu per una parte d'agua. Dempués d'unos segundos nesta solución neutralízase l'ácidu. Utilizar en llugares turísticos como restoranes.

Ver tamién

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ 1,0 1,1 Pedraza, 2003, p. 54.
  2. ↑ Lightfoot, Neil R. (2005). Entendamos cómo se formó la Biblia. Mundu Hispanu, páx. 22. ISBN 0311036775, 9780311036776.
  3. ↑ Pedraza, 2003, p. 53.
  4. ↑ Meggs, Philip B. (2001). Historia del Diseñu Gráficu, páx. 61. ISBN 970-10-2672-1.

Bibliografía

[editar | editar la fonte]
  • Pedraza Gracia, Manuel José; Clemente, Yolanda; Reis, Fermín de los títulu = El llibru antiguu (2003). . Madrid: Síntesis. ISBN 8497561538, 978-8497561532.
  • Reed, Ronald (1975). The Making and Nature of Parchment. Leeds: Elmete Press.
  • Roberts, Colin H.; Skeat, T. C. (1983). The Birth of the Codex. Londres: Oxford University Press.

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]


Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Pergamín&oldid=4264135»