Sistema nin panurat
- Para sa pagsurat, hilingon an Pagsurat.
| Nangingibabaw na pangnasyon asin napiling mga iskriturang panrehiyon o minorya |
|---|
 |
| Paalpabeto |
| Latin Siriliko Griyego Armenyano Heorgyano Hangul |
| Hanzi [L] Kana [S] / Kanji [L] Hanja [L] |
| Abjad |
| Arabiko Hebrew |
| Abugida |
| Amihanan na Indiko Habagatan na Indiko Etiopiko Thaana Silabikong Kanadyano |
An sistema nin pagsurat iyo an anumang maginoo paagi nin biswal na minakapot sa panberbang komunikasyon. Mantang magagamit na maray an parehas na pagsusurat asin pagtaram sa pagdara kan mga mensahe, naiiba an pagsurat sa pagiging sarong malalaoman na paagi nin imbakan nin impormasyon asin paglipat.[1] An proseso kan encoding asin decoding na mga sistema nin pagsusurat kasangkot an pagkakaintindi sa tanga kan mga parasurat asin mga parabasa kan kahulugan sa likod kan mga hanay nin mga karakter na nakakamukna nin iskritura. Parating natatala an pagsulat sa mapusog na daluyan, arog kan papel o elektronikong sarayan, bagaman pwede man gamiton an di-mapusog na mga paagi, arog kan pagsurat sa sarong display nin komputer, sa sarong pisara, sa baybay, o sa paagi kan surat-kalangitan o skywriting sa ingles. An pagbasa nin teksto pwede magibo sa isip arog nin internal na proseso, o pagpahayag nin pagtaram.
An mga sistema kan pagsurat pwede mailaag sa mga halawig na kategorya arog kan mga alpabeto, mga silabaryo, o mga logograpiya, dawa na an anuman na partikular na sistema pwede igwang mga katangian kan lagpas sa sarong kategorya. Sa kategorya kan alpabeto, an sarong parating linyada kan letra minakapot sa tanog kan pagtataram. Sa sarong silabaryo, an lambang simbolo naitatakod sa sarong pantig o mora. Sa isang logograpiya, an lambang karakter, minakapot sa sarong semantikong yunit arog kan sarong taga o morpema. Magkakalain an Abjad sa mga alpabeto na an mga patanog dai ipinapahatod, asin sa mga abugida o alpasilabaryo na lambang karakter minakapot sa sarong pades nin katanog – patanog. Parating minagamit an mga alpabeto nin sarong linyada na mas hababa sa 100 mga simbolo tanganing ganap na maipaabot an sarong tataramon, mantang an mga silabaryo, pupwedeng magkaigwa nin pirang gatos, asin an mga logograpia pwede magkaigwa nin ribu-ribong mga simbolo. Kadakol na mga sistema nin pagsurat an nagkakairibanan man sa sarong espesyal na linyada nin mga simbolo na midbid sa bantas na minagamit tanganing tabangan an pagtatao nin depinisyon asin makatabang na makua an mga upang tulungan ang pagbibigay kahulugan at makatulong na makuha ang mga pananarinari asin pagkakainlain sa depinisyon kan mensahe na ipinapaabot sa taga kan mga paabot sa tiyempo, tono, duon, pagbabago kan tanog o intonasyon.
Batayan na teminolohiya
[baguhon | baguhon an source]Teksto, pagsurat, pagbasa asin ortograpiya
[baguhon | baguhon an source]An generic na terminong text[2] minatumoy sa pagsurat o pagtaram na materyal na sinasalin sa iba-ibang paagi. An pagbuo asin pagkurit nin mga teksto iyo an pagsurat,[3] an paghiling asin pagsabot sa teksto an pagbasa.[4] An Ortograpiya an paagi nin istruktura nin pagsurat (literal na kahulugan "tamang pagsurat"), partikular na sa mga sistema nin alpabeto, kaiba na an pagbaybay.
Hilingon man
[baguhon | baguhon an source]- Artipisyal na iskritura
- Depektibong iskritura
- Digrapiya
- Epigrapiya
- Gramatolohiya
- Internasyunal na alpabetong ponetiko
- ISO 15924
- Kaligrapiya
- Nakasurat na tataramon
- Ortograpiya
- Ortograpiyang ponetiko
- Pagsusurat
- Pasigrapiya
- Penmanship
- Paleograpiya
- Pormal na tataramon
- Transkripsyon nin ponetiko
- Sistema nin pamilang
- Transliterasyon
- Transkripsyon (lingguwistika)
- X-SAMPA
Toltolan
[baguhon | baguhon an source]- ↑ "Definitions of writing systems". Omniglot: The Online Encyclopedia of Writing Systems and Languages. www.omniglot.com. Retrieved 2013-06-29.
- ↑ David Crystal (2008), A Dictionary of Linguistics and Phonetics, 6th Edition, p. 481, Wiley
- ↑ Hadumod Bußmann (1998), Routledge Dictionary of Language and Linguistics, p. 1294, Taylor & Francis
- ↑ Hadumod Bußmann (1998), Routledge Dictionary of Language and Linguistics, p. 979, Taylor & Francis
Mga Ginunuan
[baguhon | baguhon an source]- Cisse, Mamadou. 2006. "Ecrits et écritures en Afrique de l'Ouest". Sudlangues n°6, https://web.archive.org/web/20110720093748/http://www.sudlangues.sn/spip.php?article101
- Coulmas, Florian. 1996. The Blackwell encyclopedia of writing systems. Oxford: Blackwell.
- Coulmas, Florian. 2003. Writing systems. An introduction. Cambridge: Cambridge University Press.
- Daniels, Peter T, and William Bright, eds. 1996. The World's Writing Systems. Oxford University Press. ISBN 0-19-507993-0.
- DeFrancis, John. 1990. The Chinese Language: Fact and Fantasy. Honolulu: University of Hawaii Press. ISBN 0-8248-1068-6
- Haarmann, Harald (2004). Geschichte der Schrift [History of Writing] (in German) (2nd ed.). München: C. H. Beck. ISBN 3-406-47998-7.
- Hannas, William. C. 1997. Asia's Orthographic Dilemma. University of Hawaii Press. ISBN 0-8248-1892-X (paperback); ISBN 0-8248-1842-3 (hardcover)
- Millard, A. R. (1986). "The Infancy of the Alphabet". World Archaeology 17 (3): 390–398. doi:.
- Nishiyama, Yutaka. 2010. The Mathematics of Direction in Writing. International Journal of Pure and Applied Mathematics, Vol.61, No.3, 347-356.
- Rogers, Henry. 2005. Writing Systems: A Linguistic Approach. Oxford: Blackwell. ISBN 0-631-23463-2 (hardcover); ISBN 0-631-23464-0 (paperback)
- Sampson, Geoffrey. 1985. Writing Systems. Stanford, California: Stanford University Press. ISBN 0-8047-1756-7 (paper), ISBN 0-8047-1254-9 (cloth).
- Smalley, W. A. (ed.) 1964. Orthography studies: articles on new writing systems. London: United Bible Society.
Mga panluwas na takod
[baguhon | baguhon an source]- Writing Systems Research Archived 2010-03-03 at the Wayback Machine. Free first issue of a journal devoted to research on writing systems
- Arch Chinese (Traditional & Simplified) Chinese character writing animations and native speaker pronunciations
- Sensible Chinese Archived 2021-03-19 at the Wayback Machine. A practical guide to approaching the Chinese writing system
- decodeunicode Unicode Wiki with all 98,884 Unicode 5.0 characters as gifs in three sizes
- African writing systems
- Omniglot: The Online Encyclopedia of Writing Systems and Languages
- Ancient Scripts Introduction to different writing systems
- Alphabets of Europe
- Elian script a writing system that combines the linearity of spelling with the free-form aspects of drawing.
