15 кастрычніка

	← кастрычнік →
	2025

15 кастрычніка — дзвесце восемдзесят восьмы (дзвесце восемдзесят дзявяты ў высакосны год) дзень года па Грыгарыянскім календары.

Падзеі

533: Візантыйскі палкаводзец Велізарый ўступае ў Карфаген, які ён адбіў у вандалаў.
1432: Падпісана Гарадзенская унія, палітычны акт дзяржаўнага саюза Польшчы і ВКЛ.
1552: Войскі Івана Грознага заваявалі Казанскае ханства.
1570: Заснаваны горад Пхеньян.
1581: У Парыжы каралева-маці Францыі Кацярына Медычы прадставіла сваім гасцям першы ў гісторыі публічны балет — «Камічны балет каралевы».
1582: Папа Рымскі Рыгор XIII ўводзіць грыгарыянскі каляндар.
1806: У склад Расійскай імперыі ўключана Бакінскае ханства.
1815: Пачынаецца ссылка Напалеона Банапарта на востраў Святой Алены.
1863: Пад час выпрабаванняў, у час Грамадзянскай вайны ў ЗША патанула першая падводная лодка Hunley, пры гэтым загінуў яё стваральнік Гарацый Лаўсан Ханлі і яшчэ сем чалавек.
1880: Праз 632 гады скончана будаўніцтва Кёльнскага сабора.
1889: Адкрыўся Цэнтральны вакзал Амстэрдама.
1914: Прэзідэнтам ЗША В. Вільсанам падпісаны Закон Клейтана, які ўрэгуляваў дзейнасць трэстаў.
1928: Нямецкі дырыжабль «Граф Цэпелін» здзейсніў першы камерцыйны рэйс праз Атлантычны акіян.
1925: Пушчаны Віцебскі аўтобус.
1940: На экраны кінатэатраў выйшаў фільм Чарлі Чапліна «Вялікі дыктатар».
1945: Падчас Другой сусветнай вайны расстраляны былы прам’ер-міністр вішыцкага ўрада Францыі П'ер Лаваль, якога абвінавачвалі ў дзяржаўнай здрадзе.
1945: Пачала першы год працы Беларуская гімназія ў ДП-лагеры ў Ватэнштаце (Германія). Дырэктарам школы быў Вацлаў Пануцэвіч.
1946: Герман Герынг, адзін з кіраўнікоў нацысцкай Германіі, выпівае атруту за некалькі гадзін да пакарання смерцю.
1950: У Саўт-Рыверы (ЗША) Мікалаем Лапіцкім і Святаславам Коўшам было заснавана Аб’яднанне Праваслаўных Беларусаў.
1961: У Лондане заснавана праваабарончая арганізацыя «Міжнародная Амністыя».
1962: Пачынаецца кубінскі ракетны крызіс.
1964: Уведзены ў дзеянне нафтаправод «Дружба».
1968: Адбыўся першы выступ «Led Zeppelin».
1985: На пленуме ЦК КПСС М. С. Гарбачоў аб’явіў аб планах эканамічнай перабудовы.
1990: Савецкі лідар Міхаіл Гарбачоў узнагароджаны нобелеўскай прэміяй за ўклад у змяншэнне міжнароднай напружанасці і ажыццяўленне палітыкі галоснасці.
1991: Абвешчаны суверэнітэт Босніі і Герцагавіны.
1995: Садам Хусейн атрымлівае 99,96 % галасоў на прэзідэнцкіх выбарах у Іраку.
1997: Пачаўся праект даследаванняў Сатурна і Тытана — Касіні-Гюйгенс.
2000: У Парыжы на Манмартры адкрылі «Сцяну Кахання», на якой на 311 мовах напісана «Я цябе кахаю».
2003: У КНР запушчаны першы касмічны карабель з касманаўтам (тайканаўтам) на борце — «Шэньчжоў-5».
2003: Ільхам Аліеў стаў прэзідэнтам Азербайджана пасля смерці свайго бацькі Гейдара Аліева.

Нарадзіліся

70 да н.э.: Публій Вергілій, старажытнарымскі паэт
1608: Эванджэліста Тарычэлі, італьянскі матэматык і фізік
1795: Фрыдрых Вільгельм IV, прускі кароль (пам. 1861)
1814: Міхаіл Лермантаў, рускі паэт (пам. 1841)
1844: Фрыдрых Ніцшэ, нямецкі філосаф (пам. 1900)
1847: Ральф Альберт Блейклак, мастак
1885: Ёганес Свейнсан К'ярваль, ісландскі мастак (пам. 13.4.1972)
1909: Сяргей Ракіта, беларускі паэт
1914: Лявон Случанін, беларускі паэт
1921: Сеймур Бензер, амерыканскі фізік, малекулярны біёлаг
1926: Мішэль Фуко, французскі філосаф, тэарэтык культуры і гісторык (пам. 25.6.1984)
1932: Яан Раэтс, эстонскі кампазітар
1936: Мішэль Амон, французскі акцёр тэатра і кіно
1944: Таісія Доўнар, беларускі юрыст
1949: Аляксей Якімовіч, беларускі пісьменнік
1978: Вольга Фадзеева, беларуская і расійская актрыса

Памерлі

1389: Урбан VI, Папа Рымскі
1648: Сімонэ Кантарыні, італьянскі мастак
1817: Тадэвуш Касцюшка, герой нацыянальна-вызваленчага руху ў Рэчы Паспалітай і ў ЗША (нар. 4.2.1746?)
1817: Іаган Людвіг Буркхарт, швейцарскі ўсходазнавец
1833: Міхал Клеафас Агінскі, кампазітар, дыпламат, дзяржаўны дзеяч ВКЛ (нар. 25.9.1765)
1875: Тэадор Хоземан, нямецкі мастак
1934: Раймон Пуанкарэ, французскі дзяржаўны дзеяч
1959: Сцяпан Бандэра, украінскі палітычны дзеяч (нар. 1.1.1909)
1989: Вера Пола, беларуская актрыса (нар. 7.2.1901)
2014: Мары Дзюбуа, французская актрыса
2022: Алесь Жук, беларускі пісьменнік і перакладчык

Святкуюць