Razlika između verzija stranice "Emevijski halifat"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
mNo edit summary |
m rmv ahistorical flag |
||
| (Nije prikazana 4 međuverzija 4 korisnika) | |||
| Red 17: | Red 17: | ||
| država_poslije_zastava1 = Abbasid_banner.svg |
| država_poslije_zastava1 = Abbasid_banner.svg |
||
| država_poslije2 = Kordopski emirat |
| država_poslije2 = Kordopski emirat |
||
| država_poslije_zastava2 = |
| država_poslije_zastava2 = |
||
| država_poslije3 = Emirat Nekor |
| država_poslije3 = Emirat Nekor |
||
| država_poslije_zastava3 = |
| država_poslije_zastava3 = |
||
| Red 28: | Red 28: | ||
| uzrečica = |
| uzrečica = |
||
| himna = |
| himna = |
||
| karta = |
| karta = Umayyad Caliphate 720 AD (orthographic projection).svg |
||
| glavni_grad = [[Damask]] (661–744)<br />[[Haran]] (744–750) |
| glavni_grad = [[Damask]] (661–744)<br />[[Haran]] (744–750) |
||
| glavni_grad_koordinate = |
| glavni_grad_koordinate = |
||
| Red 62: | Red 62: | ||
| komentar = |
| komentar = |
||
}} |
}} |
||
'''Emevijski halifat''' ({{jez-ar|ٱلْخِلافَةُ ٱلأُمَوِيَّة}}) je |
'''Emevijski halifat''' ({{jez-ar|ٱلْخِلافَةُ ٱلأُمَوِيَّة}}) bio je drugi [[Hilafet|halifat]] koji je uspostavljen nakon smrti [[islam]]skog [[Muhammed|poslanika Muhammeda]]. Halifatom je vladala [[Emevije|Emevijska dinastija]] ({{jez-ar|ٱلأُمَوِيُّون}}) koja je vodila porijeklo iz [[Mekka|Mekke]]. Prvi član Emevijske dinastije [[Osman ibn Affan]] (644–656) došao je na vlast kao treći halifa [[Pravedni halifat|Pravednog halifata]]. Emevijska dinastija je uspostavila nasljednu vladavinu kada je dugogodišnji guverner [[Sirija (regija)|Sirije]] [[Muavija ibn Ebu-Sufjan]], nakon završetka [[Prva fitna|Prve fitne]] 661. godine, postao šesti halifa. Nakon Muavijine smrti 680. izbili su sukobi oko nasljedstva, koji su rezultirali [[Druga fitna|Drugom fitnom]] iz koje je kao pobjednik izašao [[Marvan I]]. Sirija je nakon toga postala sjedište Emevijskog halifata, a [[Damask]] glavni grad. |
||
Emevije su nastavili [[Širenje Islama|muslimanska osvajanja]] zauzimajući [[Transoksijana|Transoksijanu]], [[Sind]], [[Magrib]] i [[Pirenejsko |
Emevije su nastavili [[Širenje Islama|muslimanska osvajanja]] zauzimajući [[Transoksijana|Transoksijanu]], [[Sind]], [[Magrib]] i [[Pirenejsko poluostrvo]] ([[El-Endelus]]). Nakon ovih osvajanja Emevijski halifat je obuhvatao 11.100.000 km<sup>2</sup> i 62 miliona ljudi (29% svjetske populacije) čineći ga jednim od [[Najveća carstva svijeta|najvećih imperija u historiji]]. Dinastija je svrgnuta 750. u pobuni koju su organizovali [[Abasidi]]. Preživjeli članovi dinastije su pobjegli u [[Córdoba (Španija)|Kordobu]] gdje su osnovali [[Kordopski emirat]], a kasnije i [[Kordopski halifat|halifat]] koji je postao svjetski centar nauke, medicine, filozofije i izuma tokom [[Zlatno doba islama|Zlatnog doba islama]]. |
||
Emevijski halifat |
Emevijski halifat vladao je ogromnim multietničkim i multikulturalnim stanovništvom. [[Kršćanstvo|Kršćanima]], koji su i dalje činili većinu stanovništva halifata, i [[Judaizam|Jevrejima]] je bilo dopušteno da prakticiraju vlastitu religiju, ali su morali plaćati [[Glavarina|glavarinu]] ([[Džizija|džiziju]]) od koje su muslimani bili oslobođeni. Za muslimane je postojao [[zekat]] koji je izričito bio određen za različite programe [[Islamski socijalizam|socijalne zaštite]]. Istaknute položaje su držali kršćani što je bio dio šire politike koja je povećala popularnost i učvrstila moć Emevija. |
||
== Historija == |
== Historija == |
||
| Red 75: | Red 75: | ||
Ova bliskost se pretvorila u ozbiljan slučaj plemenskog animoziteta nakon [[Bitka na Bedru|bitke na Bedru]] 624. godine. Tokom ove bitke sukobila su se tri najveća lidera Emevija ([[Utba ibn Rabiah]], [[Valid ibn Utba]] i Shajbah) i Hašimovića ([[Alija ibn Ebu-Talib]], [[Hamza ibn Abdul-Muttalib]] i [[Ubejda ibn al-Haris]]). To je dovelo do animoziteta Emevijinog unuka [[Ebu-Sufjan|Ebu-Sufjana ibn Harbe]] prema Muhammedu i muslimanima. On je pokušao istrijebiti pripadnike nove religije vođenjem mnogih bitki. Međutim, pet godina nakon [[Bitka na Uhudu|bitke na Uhudu]], Muhammed je preuzeo kontrolu nad Mekkom najavivši opštu amnestiju za sve. Tada su Ebu-Sufjan, njegova žena Hind i njihov sin (budući halifa [[Muavija ibn Ebu-Sufjan]]) prihvatili islam. |
Ova bliskost se pretvorila u ozbiljan slučaj plemenskog animoziteta nakon [[Bitka na Bedru|bitke na Bedru]] 624. godine. Tokom ove bitke sukobila su se tri najveća lidera Emevija ([[Utba ibn Rabiah]], [[Valid ibn Utba]] i Shajbah) i Hašimovića ([[Alija ibn Ebu-Talib]], [[Hamza ibn Abdul-Muttalib]] i [[Ubejda ibn al-Haris]]). To je dovelo do animoziteta Emevijinog unuka [[Ebu-Sufjan|Ebu-Sufjana ibn Harbe]] prema Muhammedu i muslimanima. On je pokušao istrijebiti pripadnike nove religije vođenjem mnogih bitki. Međutim, pet godina nakon [[Bitka na Uhudu|bitke na Uhudu]], Muhammed je preuzeo kontrolu nad Mekkom najavivši opštu amnestiju za sve. Tada su Ebu-Sufjan, njegova žena Hind i njihov sin (budući halifa [[Muavija ibn Ebu-Sufjan]]) prihvatili islam. |
||
Nakon smrti Muhammeda 632. godine, došlo je do otvorene borbe oko nasljednika nove muslimanske zajednice. [[Ensarije]], stanovnici Medine koji su Muhammedu osigurali sigurno utočište nakon njegovog [[Hidžra|iseljavanja iz Meke]] 622. godine, su htjeli svog kandidata zbog zabrinutosti da će [[Muhadžir |
Nakon smrti Muhammeda 632. godine, došlo je do otvorene borbe oko nasljednika nove muslimanske zajednice. [[Ensarije]], stanovnici Medine koji su Muhammedu osigurali sigurno utočište nakon njegovog [[Hidžra|iseljavanja iz Meke]] 622. godine, su htjeli svog kandidata zbog zabrinutosti da će [[Muhadžir]]i, rani sljedbenici Muhammeda, zajedno sa Kurejšijama preuzeti kontrolu nad muslimanskom državom. Muhadžiri su dali prednost [[Ebu-Bekr]]u, pratiocu Muhammeda, čime su okončali Ensarijske rasprave i izabrali ga za [[Halifa|halifu]] (vođu muslimanske zajednice). On je Emevijama pokazao naklonost dodjeljujući im zapovjedne uloge tokom [[Muslimansko osvajanje Sirije|muslimanskog osvajanja Sirije]]. Jedan od imenovanih bio je [[Jezid ibn Ebu-Sufjan|Jezid]], sin Ebu-Sufjana, koji je održavao trgovačke mreže u Siriji. |
||
Ebu-Bekrov nasljednik [[Omer ibn el-Hattab|Omer]] (634. - 644.) je smanjio uticaj Kurejšija u administraciji i vojsci, ali je ipak omogućio veću ulogu Ebu-Sufjanovim sinovima u Siriji koja je osvojena 638. godine. Nakon smrti komandanta islamske vojske [[Ebu-Ubejde Amir ibn El-Džerrah|Ebu-Ubejde Amira ibn el-Džerraha]] 639. godine, Omer je imenovao Jazida za guvernera sirijskih okruga Damask, Palestina i Jordan. Jazid je umro ubrzo nakon toga, pa je Omer na njegovo mjesto imenovao njegovog brata [[Muavija ibn Ebu-Sufjan|Muaviju]]. Izuzetna naklonost prema sinovima Ebu-Sufjana je možda proizašla iz njegovog poštovanja prema porodici, njihovom moćnom savezu sa plemenom [[Banu Kalb]] ili nedostatku prikladnog kandidata tokom [[Emauska kuga|Emauske kuge]] koja je ubila Ebu-Ubejdu i Jazida. Pod upravom Muavije, Sirija se dobro odbranila od napada bizantijskog carstva.{{Imperije}} |
Ebu-Bekrov nasljednik [[Omer ibn el-Hattab|Omer]] (634. - 644.) je smanjio uticaj Kurejšija u administraciji i vojsci, ali je ipak omogućio veću ulogu Ebu-Sufjanovim sinovima u Siriji koja je osvojena 638. godine. Nakon smrti komandanta islamske vojske [[Ebu-Ubejde Amir ibn El-Džerrah|Ebu-Ubejde Amira ibn el-Džerraha]] 639. godine, Omer je imenovao Jazida za guvernera sirijskih okruga Damask, Palestina i Jordan. Jazid je umro ubrzo nakon toga, pa je Omer na njegovo mjesto imenovao njegovog brata [[Muavija ibn Ebu-Sufjan|Muaviju]]. Izuzetna naklonost prema sinovima Ebu-Sufjana je možda proizašla iz njegovog poštovanja prema porodici, njihovom moćnom savezu sa plemenom [[Banu Kalb]] ili nedostatku prikladnog kandidata tokom [[Emauska kuga|Emauske kuge]] koja je ubila Ebu-Ubejdu i Jazida. Pod upravom Muavije, Sirija se dobro odbranila od napada bizantijskog carstva.{{Imperije}} |
||
Trenutna verzija na dan 16 august 2024 u 11:01
| Emevijski halifat ٱلْخِلافَةُ ٱلأُمَوِيَّة |
||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 661–750. | ||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||
.svg) |
||||||||||||||||||||||||||||
| Glavni grad | Damask (661–744) Haran (744–750) |
|||||||||||||||||||||||||||
| Službeni jezik | Klasični arapski | |||||||||||||||||||||||||||
| Religija | Islam | |||||||||||||||||||||||||||
| Državno uređenje | Nasljedni halifat | |||||||||||||||||||||||||||
| Halifa | ||||||||||||||||||||||||||||
• 661–680. |
Muavija ibn Ebu-Sufjan | |||||||||||||||||||||||||||
• ⠀ |
Marvan ibn Muhammed | |||||||||||||||||||||||||||
| Zakonodavstvo | ||||||||||||||||||||||||||||
| Površina | ||||||||||||||||||||||||||||
• Ukupno |
(720) 11.100.000 km2 | |||||||||||||||||||||||||||
| Valuta | • Dinar (zlatna kovanica) | |||||||||||||||||||||||||||
Emevijski halifat (arapski: ٱلْخِلافَةُ ٱلأُمَوِيَّة) bio je drugi halifat koji je uspostavljen nakon smrti islamskog poslanika Muhammeda. Halifatom je vladala Emevijska dinastija (arapski: ٱلأُمَوِيُّون) koja je vodila porijeklo iz Mekke. Prvi član Emevijske dinastije Osman ibn Affan (644–656) došao je na vlast kao treći halifa Pravednog halifata. Emevijska dinastija je uspostavila nasljednu vladavinu kada je dugogodišnji guverner Sirije Muavija ibn Ebu-Sufjan, nakon završetka Prve fitne 661. godine, postao šesti halifa. Nakon Muavijine smrti 680. izbili su sukobi oko nasljedstva, koji su rezultirali Drugom fitnom iz koje je kao pobjednik izašao Marvan I. Sirija je nakon toga postala sjedište Emevijskog halifata, a Damask glavni grad.
Emevije su nastavili muslimanska osvajanja zauzimajući Transoksijanu, Sind, Magrib i Pirenejsko poluostrvo (El-Endelus). Nakon ovih osvajanja Emevijski halifat je obuhvatao 11.100.000 km2 i 62 miliona ljudi (29% svjetske populacije) čineći ga jednim od najvećih imperija u historiji. Dinastija je svrgnuta 750. u pobuni koju su organizovali Abasidi. Preživjeli članovi dinastije su pobjegli u Kordobu gdje su osnovali Kordopski emirat, a kasnije i halifat koji je postao svjetski centar nauke, medicine, filozofije i izuma tokom Zlatnog doba islama.
Emevijski halifat vladao je ogromnim multietničkim i multikulturalnim stanovništvom. Kršćanima, koji su i dalje činili većinu stanovništva halifata, i Jevrejima je bilo dopušteno da prakticiraju vlastitu religiju, ali su morali plaćati glavarinu (džiziju) od koje su muslimani bili oslobođeni. Za muslimane je postojao zekat koji je izričito bio određen za različite programe socijalne zaštite. Istaknute položaje su držali kršćani što je bio dio šire politike koja je povećala popularnost i učvrstila moć Emevija.
Historija
[uredi | uredi izvor]Porijeklo i rani utjecaj
[uredi | uredi izvor]Prema tradiciji, Emevije (poznate i kao pleme Abdu Šems) i poslanik Muhammed su imali zajedničkog pretka Abdu Menafa ibn Kusaja. Muhammed je vodio porijeklo od njegovog sina Hašima, a Emevije preko njegovog drugog sina Abdu Šemsa čiji je sin bio Emevija. Prema tome, dvije porodice se smatraju različitim klanovima (Hašimovići i Emevije) plemena Kurejš. Međutim, šiitski historičari sumnjaju da je Emevija bio potomak Abdu Menafa ibn Kusaja. Sunitski historičari se ne slažu s ovim zbog šiitskog neprijateljstva prema Emevijama. Oni ukazuju na činjenicu da su Osmanovi unuci, Zaid bin Amr bin Utman bin Affan i Abdulah bin Amr bin Osman, oženili Rukaju i Fatimu, kćerke Alijevog sina Huseina, kako bi ukazali na bliskost Hašimovića i Emevija.
Ova bliskost se pretvorila u ozbiljan slučaj plemenskog animoziteta nakon bitke na Bedru 624. godine. Tokom ove bitke sukobila su se tri najveća lidera Emevija (Utba ibn Rabiah, Valid ibn Utba i Shajbah) i Hašimovića (Alija ibn Ebu-Talib, Hamza ibn Abdul-Muttalib i Ubejda ibn al-Haris). To je dovelo do animoziteta Emevijinog unuka Ebu-Sufjana ibn Harbe prema Muhammedu i muslimanima. On je pokušao istrijebiti pripadnike nove religije vođenjem mnogih bitki. Međutim, pet godina nakon bitke na Uhudu, Muhammed je preuzeo kontrolu nad Mekkom najavivši opštu amnestiju za sve. Tada su Ebu-Sufjan, njegova žena Hind i njihov sin (budući halifa Muavija ibn Ebu-Sufjan) prihvatili islam.
Nakon smrti Muhammeda 632. godine, došlo je do otvorene borbe oko nasljednika nove muslimanske zajednice. Ensarije, stanovnici Medine koji su Muhammedu osigurali sigurno utočište nakon njegovog iseljavanja iz Meke 622. godine, su htjeli svog kandidata zbog zabrinutosti da će Muhadžiri, rani sljedbenici Muhammeda, zajedno sa Kurejšijama preuzeti kontrolu nad muslimanskom državom. Muhadžiri su dali prednost Ebu-Bekru, pratiocu Muhammeda, čime su okončali Ensarijske rasprave i izabrali ga za halifu (vođu muslimanske zajednice). On je Emevijama pokazao naklonost dodjeljujući im zapovjedne uloge tokom muslimanskog osvajanja Sirije. Jedan od imenovanih bio je Jezid, sin Ebu-Sufjana, koji je održavao trgovačke mreže u Siriji.
Ebu-Bekrov nasljednik Omer (634. - 644.) je smanjio uticaj Kurejšija u administraciji i vojsci, ali je ipak omogućio veću ulogu Ebu-Sufjanovim sinovima u Siriji koja je osvojena 638. godine. Nakon smrti komandanta islamske vojske Ebu-Ubejde Amira ibn el-Džerraha 639. godine, Omer je imenovao Jazida za guvernera sirijskih okruga Damask, Palestina i Jordan. Jazid je umro ubrzo nakon toga, pa je Omer na njegovo mjesto imenovao njegovog brata Muaviju. Izuzetna naklonost prema sinovima Ebu-Sufjana je možda proizašla iz njegovog poštovanja prema porodici, njihovom moćnom savezu sa plemenom Banu Kalb ili nedostatku prikladnog kandidata tokom Emauske kuge koja je ubila Ebu-Ubejdu i Jazida. Pod upravom Muavije, Sirija se dobro odbranila od napada bizantijskog carstva.