Элĕк (Элĕк районĕ) страницӑн кодне пӑхни

{{ПВ-Раççей
 |статус                   = Ял
 |чăвашла çĕлĕк         = Элĕк
 |тăван çĕлĕк    = [[File:Alikovo.jpg|center|350px|Элĕк сали, тӳперен сăнасан.]]
 |герб                     = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав                     = Flag of Chuvashia.svg
  |lat_deg =55 |lat_min =44 |lat_sec = 9
  |lon_deg =46 |lon_min =44 |lon_sec = 8
  |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
  |CoordScale = 
 |ЯндексКартти              = 
 |регион карттин пысăккăшĕ     = 
 |район карттин пысăккăшĕ      = 
 |регион                   = Чăваш Ен
 |регион тапăлра         = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ               = Муниципаллă район
 |район                    = Элĕк районĕ
 |район тапăлра          = Элĕк районĕ{{!}}Элĕк
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ            = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх                = Элĕк ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра      = Элĕк ял тăрăхĕ{{!}}Элĕк
 |шалти пайлану       = 
 |пуçлăх                    = 
 |никĕсленĕ вăхăт           = 
 |пĕрремĕш асăну        = 
 |малтанхи ятсем            = Элĕк
 |статус                 = 
 |лаптăк                  = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ         = 
  |пурăнан халăх               = 2653 
  |халăх çыравĕн çулĕ            = 2010
  |йышлăх               = 
  |агломераци             = 
  |наци йышĕ     = 98 % чăвашсем
  |конфесси йышĕ = православисем
  |этнохороним             = элĕксем
 |вăхăт тăрăхĕ             =
 |почтă индексĕ          = 429260
 |почтă индексĕсем         = 
 |телефон кочĕ           = 83535
 |автомобиль кочĕ        = 
 |цифрăллă идентификатор   = 97205873001
 |категори Commons-ра      = 
 |сайт                     = 
}}
{{Пĕлтерĕшсем|Элĕк (пĕлтерĕшсем)}}
'''Элĕк''', — [[Чăваш Ен]]ĕн [[Элĕк районĕ]]н администрацийĕ вырнаçнă ял, [[Элĕк ял тăрăхĕ]]н тĕпĕ шутланать.

== Ял тытăмĕ, халăх йышĕ ==
Элĕкре пĕтĕмпе 10 урам: 60 çул Октябрь, Парк, Прохор Иванов, Коммуна, Тухăç, Çурçĕр, Колхоз, Совет, Сад, Хыр урамĕсем. 

Салара ытларах пайĕпе пĕр хутлă çуртсем лараççĕ. Çавăн пекех икĕ-виçĕ хутлисем те пур.

Элĕкре 2010-мĕш  çулхи çыравпа ялта 2653 çын, çав шутра 1245 арçын, 1408 хĕрарăм пурăннă<ref>[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] </ref>..

=== Çутĕçпе культура ===
[[Ӳкерчĕк:Аликовская церковь.JPG‎‎|thumb|Элĕкри Турă амăшĕ вилнин асăну чиркĕвĕ‎]]
[[Image:‎‎‎‎Элĕк_культура_керменĕ.jpg‎‎|thumb|Культура керменĕ‎]]
Кунта [[И. Я. Яковлев ячĕллĕ Элĕк вăтам шкулĕ|И. Я. Яковлев ячĕллĕ вăтам шкул]], [[Элĕкри мусăк шкулĕ]], [[ӳнер шкулĕ]], [[Элĕкри литературăпа тăван ен тĕпчев музейĕ|Литературăпа тăван ен тĕпчев музейĕ]], икĕ [[вулавăш]], [[культура керменĕ]] пур. [[Чăваш чĕлхи]]пе "[[Пурнăç çулĕпе (хаçат)|Пурнăç çулĕпе]]" [[хаçат]] тухса тăрать. Салара [[Элĕк халăх театрĕ|Халăх театрĕ]] ĕçлет. Кермен çумĕнче [[Валинке (фольклор ушкăнĕ)|"Валинке" фольклор ушкăнĕ]] йĕркеленĕ.

===Спорт ===

== Çыхăну тата массăллă информаци хатĕрĕсем ==

* '''Çыхăну''': УАО «[[Волгателеком]]», [[Би Лайн]], [[МТС]], [[Мегафон]]. [[ADSL тетел технологийĕ]]сем саралнă.
* '''Хаçат-журналсем:''' Элĕк район хаçачĕ "[[Пурнăç çулĕпе (хаçат)]]" - [http://www.smi21.ru/?mode=branch&path=branch,orgs&branch=1&orgs=15]. Чăвашла пичетленсе тухать. 
 
* '''Инçекурав:''' Халăх эфирлă тата спутниклă инçекуравпа усă курать, кабеллĕ телевидени çук. Эфирлă инçекурав РТР шутĕнчи наци каналĕпе чăвашла тата вырăсла кăларăмсене кăтартать.

=== Çул-йĕр ===
[[Шупашкар]]тан 67 çухрăмра ларать. '''Элĕке''' республика шайĕнчи [[Шупашкар]] — Элĕк — [[Етĕрне]] тата [[Шупашкар]] — [[Нурăс]] — Элĕк [[автомобиль çулĕ]]сем иртеççĕ.

== Кун-çулĕ ==
Элĕке пĕрремĕш хут [[1486]] çулта асăннă. Ӗлĕк-авал ку вырăнта [[юман (йывăç)|юман]] вăрманĕ мăнаçланса ларнă. Юнашар вырнаçнă [[Юманлăх]] ял ячĕ çакна аса илтерет.

«Элĕк» ойконим çын ятĕнчен пулса кайнă. Ял Шапа Ушкăн Варĕ текен вырăнтан йĕркеленсе кайнă. Хăй вăхăтĕнче В. К. Магницкий пухса хатĕрленĕ авалхи тĕне кĕмен чăваш арçын ячĕсен шутĕнче Элĕк, Элекки, Элекке, Элеккей ятсем пур. Архив хучĕсенче Элĕк ялĕ Аликасы, Аликово, Успенское ятсемпе çыхăннă. Вырăсла çырнă хутсенче тиексем чăваш ячĕсене калаçура илтĕннĕ пек çырайман, чылайăшне вырăсла май улăштарнă. Çавăнпа та Элĕк сăмахран Алик, Аликово пулса кайнă. <blockquote>«Под названием деревня Аликасы Курмышского уезда, с. Аликово упоминается во владенной записи, данной в [[1694]] году Чебоксарскому Успенскому монастырю», </blockquote> тесе çырнă ĕлĕкхи вăхăтра. 

Элĕк çумне «Успенское» сăмах вара ялта 1744 çулта чиркӳ туса лартсан хушăннă. Элĕк чиркĕвне парнеленĕ, Елисаветă Петровнă патшара ларнă вăхăтра кăларнă пĕр турă кĕнекинче çапла çырса хунă: <blockquote>«Сия книга изготовлена типографией, а по приказу преосвященного Димитрия, Епископа Нижегородского Палатою отдана безденежно декабря 3 дня 1747 г. В Курмышском уезде новокрещенного села Успенское, Аликово тож, новостроенно у новокрещенных церкви».</blockquote> 

[[1907]] çулта 230 çын, [[1926]] çулта 68 килте 271 çын пурăннă. [[1854]] çулта Элĕкре шкул уçăлнă.  

Çак çултан пуçласа вара Элĕк сала (чиркӳллĕ ял) пулса тăнă. [[1782]] çулта Элĕкре йывăçран çĕнĕ чиркӳ туса лартнă, вăл икĕ астуллă пулнă. Салари виççĕмĕш чиркĕве вара [[1901]] çулта туса лартнă. Элĕк сали [[XVIII ĕмĕр]] вĕçнелле Шăмат вулăсне кĕнĕ, каярахпа хăй те вулас тĕпĕ пулса 67 яла тытăма кĕртет. [[1918]] çулта вулĕçтăвком, ял Канашĕ туса хунă. [[1859]] çулта Элĕкре 48 кил шутланнă, 207 çын пурăннă.

== Экономика ==
=== Банк, финансă ĕçĕсем ===
[[Ӳкерчĕк:Alikovo SBRF.JPG|thumb|РФ Перекет банкĕн Элĕкри уйрăмĕ.]]
Элĕк районĕнче Раççей Перекет банкĕпе Раççей ял хуçалăх банкĕ ĕçлет.

=== Сутă-илӳ ===
[[Ӳкерчĕк:Univermag Alikovo.jpg|Сутă-илӳ центрĕ |thumb|220px]]
Кашни кĕçнерни кун Сутă-илӳ центрĕ çумĕнчи лапамра тата Пушкин урамĕнче Элĕк ярмăрки иртет. Тĕрлĕ çĕртен килнĕ сутăçсем район халăхне таварпа тивĕçтереççĕ<ref>[http://chuvash.org/news/13025.html Элӗксем йӳнӗпе туянтарасшӑн]</ref>.

=== Апат-çимĕç промăçлăхĕ ===

== Паллă çынсем<ref>"Аликовская энциклопедия", редколлегия: Ефимов Л.А., Ефимов Е.Л., Ананьев А. А., Терентьев Г. К., Шупашкар, 2009, ISBN 978-5-7670-1630-3.</ref>==
* Агафонов Иван Алексеевич — Элĕк районĕн Хисеп кĕнекинче. 
* Васильев Владимир Александрович — истори ăслăхĕсен кандидачĕ.
* [[Иванов Геннадий Валентинович]] — физика-математика ăслăхĕсен кандидачĕ.
* Иванов Валентин Иванович — Элĕк районĕн Хисеп кĕнекинче.
* [[Иванова Зинаида Валентиновна]] — ял хуçалăх ăслăхĕсен кандидачĕ.
* Игнатьев Давыд Сергеевич — Чăваш Республикин ял хуçалăх тава тивĕçлĕ ĕçченĕ.
* [[Кириллова Ирина Юрьевна]] — филологи ăслăхĕсен тухтăрĕ.
* [[Ларионов Никита Ларионович]] — чăваш [[çыравçă|çыравçи]], [[сăвăç]]и.
* [[Лебедева Людмила Ивановна]], - Чăваш Енĕн тава тивĕçлĕ вĕрентӳçи.
* [[Михайлов Кирилл Иванович]], - Чăваш Енĕн тава тивĕçлĕ вĕрентӳçи.
* Мулюкова Юлия Алексеевна — Чăваш Енĕн тава тивĕçлĕ вĕрентӳçи.
* [[Никандрова Дина Андреевна]], - Чăваш Енĕн Тава тивĕçлĕ вĕрентӳçи.
* Порохонькин Кузьма Прохорович — Элĕк районĕн Хисеп кĕнекинче. 
* [[Сергеева Мария Сергеевна]], - Чăваш Енĕн тава тивĕçлĕ вĕрентӳçи.
* [[Судакова Роза Егоровна]], - Чăваш Енĕн тава тивĕçлĕ вĕрентӳçи.
* Трофимов Валерий Афанасьевич — хими ăслăхĕсен кандидачĕ.
* Трофимов Гелий Афанасьевич — медицина ăслăхĕсен кандидачĕ, СПКĂТИ ĕçтешĕ
* [[Чигаева Светлана Ивановна]] — философ-тĕпчевçĕ. 
* [[Шумилов Валерий Серафимович]], - Чăваш Енĕн тава тивĕçлĕ вĕрентӳçи.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

==Вуламалли==
* "Аликовская энциклопедия", редколлегия: Ефимов Л.А., Ефимов Е.Л., Ананьев А. А., Терентьев Г. К., [[Шупашкар]], 2009, ISBN 978-5-7670-1630-3.
* [[Ефимов Лев Архипович|Л. А. Ефимов]], "Элĕк Енĕ", Элĕк, [[1994]].
* В. К. Магницкий, "Чувашские языческие имена

* "Аликовскому району 75 лет", Л. А. Ефимов пуçтарнă, Шупашкар, 2002. 

==Каçăсем==
* [http://gov.cap.ru/home/57/biblioneka_sayt/nachalo.htm Культура керменĕ]
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/а.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем]
* [http://chuvash.org/news/6006.html Элĕк районĕнче «Элĕкри пĕчĕк мисс» конкурс иртнĕ]

== Фотопухăм ==
<div class="center">
<gallery>
Ӳкерчĕк:Alikovo dachi.JPG|Аякра Элĕкре пурăнакан халăхăн пахчисем курăнаççĕ.‎
Ӳкерчĕк:Alikovo Cvetochnaja.JPG|Чечеклĕ урам
Ӳкерчĕк:Alikovo bridge.JPG|Урмая çитмелли сукмак
Ӳкерчĕк:HelhemFSK.JPG|Физкультурăпа спорт комплексĕ
Ӳкерчĕк:AlikovoPost.JPG|Элĕк районĕн çыхăну уйрăмĕ
Ӳкерчĕк:Аликово Парк культуры.JPG|Элĕк ялĕн канупа культура паркĕ.
</div>
</gallery>

{{Элĕк ял тăрăхĕ}}

[[Категори:Чăваш Енĕн Элĕк районĕ]]