Iddew-Sbaeneg: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

Mewn-lein

Golygiad diweddaraf yn ôl 21:30, 19 Medi 2018

Iaith Iddewig sydd yn tarddu o'r Hen Sbaeneg yw Iddew-Sbaeneg (Iddew-Sbaeneg: גֿודיאו-איספאנייול ; Sbaeneg: judeoespañol), a elwir hefyd yn Ladino^[1] neu Judezmo.^[2] Iaith Romáwns a ysgrifennir yn yr wyddor Hebraeg ydyw, gyda chryn dylanwad gan y Hebraeg a'r Aramaeg.

Datblygodd yr Iddew-Sbaeneg yn Sbaen yn y 14g a'r 15g, fel tafodiaith yr Iddewon Seffardig ar yr Hen Sbaeneg gyda nifer o eiriau Hebraeg. Yn sgil alltudiaeth yr Iddewon o Sbaen yn 1492, dylanwadwyd arni gan yr ieithoedd yn y gwledydd a ymsefydlasant yr Iddewon ynddynt, yn enwedig Arabeg, Tyrceg, Groeg, Ffrangeg, Portiwgaleg, ac Eidaleg. Mae'r enw Ladino yn cyfeirio at wreiddiau Lladin yr iaith. Cafodd y Beibl Hebraeg ei gyfieithu i'r Iddew-Sbaeneg yn y 1740au a'i gyhoeddi dan olygyddiaeth Abraham Assa yng Nghaergystennin.^[3]

Cafodd y mwyafrif o gymunedau Iddew-Sbaeneg y Balcanau eu difa gan y Natsïaid yn ystod yr Holocost. Amcangyfrifir bod 80,000–200,000 o Iddewon yn siarad yr iaith yn yr 21g, y mwyafrif ohonynt yn hen ac yn byw yn Israel. Gan nad ydynt yn magu eu plant yn yr iaith, mae'r Iddew-Sbaeneg, fel yr Iddew-Almaeneg, mewn perygl o farw.^[3]

Gweler hefyd

Iddew-Bortiwgaleg

Cyfeiriadau

↑ Alfassa, Shelomo (December 1999). "Ladinokomunita". Foundation for the Advancement of Sephardic Studies and Culture. Cyrchwyd 4 Chwefror 2010.
↑ Gordon, Raymond G., Jr. (2005). "Ladino". Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition. SIL International. Cyrchwyd 2008-09-25.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
↑ ^3.0 ^3.1 Sara E. Karesh a Mitchell M. Hurvitz, Encyclopedia of Judaism (Efrog Newydd: Facts On File, 2006), t. 284.

[1] Alfassa, Shelomo (December 1999). "Ladinokomunita". Foundation for the Advancement of Sephardic Studies and Culture. Cyrchwyd 4 Chwefror 2010.

[2] Gordon, Raymond G., Jr. (2005). "Ladino". Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition. SIL International. Cyrchwyd 2008-09-25.CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[Karesh-3] 3.0 ^3.1 Sara E. Karesh a Mitchell M. Hurvitz, Encyclopedia of Judaism (Efrog Newydd: Facts On File, 2006), t. 284.

[1]

[2]

[3]

@@ Llinell 1: / Llinell 1: @@
 {{ailgyfeirio|Ladino|yr iaith a siaredir yng ngogledd yr Eidal|Ladineg}}
-[[Iaith Romáwns]] sy'n tarddu o'r [[Hen Sbaeneg]] yw '''Iddew-Sbaeneg''' (Iddew-Sbaeneg: גֿודיאו-איספאנייול ; {{iaith-es|link=no|judeoespañol}}), a elwir hefyd yn '''Ladino'''<ref>{{cite web |last=Alfassa |first=Shelomo |title=Ladinokomunita |url=http://www.sephardicstudies.org/quickladino.html |date=December 1999 |publisher=Foundation for the Advancement of Sephardic Studies and Culture |accessdate=4 Chwefror 2010}}</ref> neu '''Judezmo'''.<ref>{{cite web |url=http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=lad |title=Ladino |accessdate=2008-09-25 |author=Gordon, Raymond G., Jr. |year=2005 |work=Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition |publisher=SIL International }}</ref> Mae'n [[iaith Iddewig]] gyda chryn dylanwad gan y [[Hebraeg]] a'r [[Aramaeg]], ac hefyd yr [[Arabeg]], y [[Tyrceg|Dyrceg]] a'r [[Groeg (iaith)|Roeg]].
+Iaith [[Iddew]]ig sydd yn tarddu o'r [[Hen Sbaeneg]] yw '''Iddew-Sbaeneg''' (Iddew-Sbaeneg: גֿודיאו-איספאנייול ; {{iaith-es|link=no|judeoespañol}}), a elwir hefyd yn '''Ladino'''<ref>{{cite web |last=Alfassa |first=Shelomo |title=Ladinokomunita |url=http://www.sephardicstudies.org/quickladino.html |date=December 1999 |publisher=Foundation for the Advancement of Sephardic Studies and Culture |accessdate=4 Chwefror 2010}}</ref> neu '''Judezmo'''.<ref>{{cite web |url=http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=lad |title=Ladino |accessdate=2008-09-25 |author=Gordon, Raymond G., Jr. |year=2005 |work=Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition |publisher=SIL International }}</ref> [[Iaith Romáwns]] a ysgrifennir yn [[yr wyddor Hebraeg]] ydyw, gyda chryn dylanwad gan y [[Hebraeg]] a'r [[Aramaeg]].
+Datblygodd yr Iddew-Sbaeneg yn [[Sbaen]] yn y 14g a'r 15g, fel tafodiaith yr [[Iddewon Seffardig]] ar yr Hen Sbaeneg gyda nifer o eiriau Hebraeg. Yn sgil alltudiaeth yr Iddewon o Sbaen yn 1492, dylanwadwyd arni gan yr ieithoedd yn y gwledydd a ymsefydlasant yr Iddewon ynddynt, yn enwedig [[Arabeg]], [[Tyrceg]], [[Groeg (iaith)|Groeg]], [[Ffrangeg]], [[Portiwgaleg]], ac [[Eidaleg]]. Mae'r enw Ladino yn cyfeirio at wreiddiau [[Lladin]] yr iaith. Cafodd [[y Beibl Hebraeg]] ei gyfieithu i'r Iddew-Sbaeneg yn y 1740au a'i gyhoeddi dan olygyddiaeth Abraham Assa yng [[Caergystennin|Nghaergystennin]].<ref name=Karesh/>
+Cafodd y mwyafrif o gymunedau Iddew-Sbaeneg [[y Balcanau]] eu difa gan y Natsïaid yn ystod [[yr Holocost]]. Amcangyfrifir bod 80,000–200,000 o Iddewon yn siarad yr iaith yn yr 21g, y mwyafrif ohonynt yn hen ac yn byw yn [[Israel]]. Gan nad ydynt yn magu eu plant yn yr iaith, mae'r Iddew-Sbaeneg, fel yr [[Iddew-Almaeneg]], mewn perygl o farw.<ref name=Karesh>Sara E. Karesh a Mitchell M. Hurvitz, ''Encyclopedia of Judaism'' (Efrog Newydd: Facts On File, 2006), t. 284.</ref>
 == Gweler hefyd ==
-* [[Iddew-Almaeneg]]
 * [[Iddew-Bortiwgaleg]]
-* [[Iddewon Seffardig]]
 == Cyfeiriadau ==
@@ Llinell 13: / Llinell 15: @@
 [[Categori:Ieithoedd Romáwns]]
 [[Categori:Ieithoedd Sbaen]]
-{{eginyn iaith}}
-[[af:Ladino]]
-[[als:Ladino]]
-[[am:ላዲኖ]]
-[[an:Chodigo-espanyol]]
-[[ar:إسبانية يهودية]]
-[[ast:Xudeoespañol]]
-[[az:Ladino]]
-[[ba:Сефард теле]]
-[[bg:Ладино]]
-[[br:Ladinoeg]]
-[[ca:Judeocastellà]]
-[[cs:Ladino]]
-[[da:Ladino (sprog)]]
-[[de:Juden-Spanisch]]
-[[el:Ισπανοεβραϊκή γλώσσα]]
-[[en:Judaeo-Spanish]]
-[[eo:Judhispana lingvo]]
-[[es:Idioma judeoespañol]]
-[[eu:Ladino]]
-[[ext:Luenga judeoespañola]]
-[[fa:زبان لادینو]]
-[[fi:Ladinon kieli]]
-[[fr:Judéo-espagnol]]
-[[gl:Lingua xudeu-española]]
-[[he:לאדינו]]
-[[hr:Judeošpanjolski jezik]]
-[[hu:Ladino nyelv]]
-[[ia:Ladino]]
-[[id:Bahasa Ladino]]
-[[it:Lingua giudeo-spagnola]]
-[[ja:ジュデズモ語]]
-[[ka:ლადინო]]
-[[ko:라디노어]]
-[[lad:Lingua djudeo-espanyola]]
-[[lv:Ladino]]
-[[mk:Ладино]]
-[[ml:ലാഡിനോ]]
-[[mwl:Judiu-spanhol]]
-[[nl:Ladino (Sefardische taal)]]
-[[nn:Jødespansk]]
-[[no:Jødespansk]]
-[[oc:Judeoespanhòl]]
-[[os:Ладино]]
-[[pdc:Ladino]]
-[[pl:Ladino (dialekt judeo-hiszpański)]]
-[[pms:Lenga giudé-ladin]]
-[[pnb:لاڈینو]]
-[[pt:Judeu-espanhol]]
-[[ro:Limba ladino]]
-[[ru:Сефардский язык]]
-[[sc:Limba ladina]]
-[[sco:Ladino leid]]
-[[simple:Ladino language]]
-[[sk:Ladino]]
-[[sv:Ladino]]
-[[th:ภาษาลาดิโน]]
-[[tr:Yahudi İspanyolcası]]
-[[uk:Ладіно]]
-[[yi:לאדינא]]
-[[zh:拉迪諾語]]