Vidi fonton por Asteroida zono

[[Dosiero:Asteroid Belt-eo.svg|eta|Ĉefzono asteroida inter orbitoj de [[Marso (planedo)|Marso]] kaj [[Jupitero (planedo)|Jupitero]].]]

La '''asteroida zono''', ankaŭ nomata la '''zono de planedetoj''' aŭ (kompare kun aliaj koncentriĝoj de planedetoj) la '''ĉefzono''', estas kolektiĝo de [[sunsistemo|sunsistemaj]] objektoj inter la orbitoj de [[Marso (planedo)|Marso]] kaj [[Jupitero (planedo)|Jupitero]]. Tie la plejparto de [[asteroido]]j ĉirkaŭiras la [[suno]]n. La tuta regiono de la zono etendiĝas de ĉirkaŭ 2,0 ĝis 3,4 [[astronomia unuo|astronomiaj unuoj]] for de la Suno.

== Objektoj ==
En la zono orbitas objektoj ekde malgrandaj, neregule formitaj pecetoj ĝis la plej granda konata asteroido (en 2006 klasita ''[[nana planedo|preskaŭplanedon]]'') [[Cereso]], kies diametro estas ĉirkaŭ 945&nbsp;km kaj kies maso estas proksimume triono de la suma maso de ĉiuj ĉefzonaj asteroidoj. Krom la plej luma zonero [[4 Vesta]], nenio videblas per nudaj okuloj. La tuta maso de ĉiuj asteroidoj estas ĉirkaŭ 5% de la tera luno, proksimume triono de la preskaŭplanedo [[Plutono]] kaj egala kun [[Titanjo]], la plej granda luno de [[Urano]]. Entute listigitaj nun estas pli ol 600 000 asteroidoj.

La konsisto de asteroidoj ne samas ĉie en la ĉefzono. En la centra areo (inter 2,0 ĝis 2,5 [[astronomia unuo|AU]]) dominas pli helaj objektoj el la spektraj klasoj E ([[albedo]] ĉirkaŭ 0,4) kaj S ([[albedo]] ĉirkaŭ 0,2), ankaŭ la V-klaso troviĝas tie. Tio estas silikataj, ŝtonecaj asteroidoj.

Ekde distanco de ĉirkaŭ 2,5 AU ĉefas karbonriĉaj asteroidoj el la spektra klaso C ([[albedo]] ĉirkaŭ 0,05). Ilia konsisto klare diferencas de la pli centraj asteroidoj de la ĉefzono: Ili originas el miksaĵo de glacio kaj ŝtono, kiuj nur ete varmiĝis. En la ekstera parto de la ĉefzono pli oftas objektoj de la spektraj klasoj D kaj P. Kvankam tiuj similas al la C-tipo, tamen en ilia historio ili ŝajne preskaŭ neniam varmiĝis, kaj tiel sur ilia surfaco ankoraŭ troviĝas glacio. Ju pli granda la distanco de la suno, des pli similaj estas la planedetoj al la prafruaj planedetoj el la tempo de la formiĝo de la sunsistemo.

== Distribuo ==
La [[asteroido]]j ne distribuiĝas unuforme en la ĉefzono, ĉar la [[gravito]] de la [[planedo]] [[Jupitero]] – ĝi havas ĉirkaŭ 70% da tutmaso de planedoj de nia [[sunsistemo]] – kaŭzas malstabiligojn de orbitoj. Kiam la proporcio de daŭroj de rondiroj de [[Jupitero]] kaj la [[asteroido]]j estas entjeraj, tiam okazas [[orbita resonanco|resonancoj]], kiuj fortigas efekton de gravito. En tiuj regionoj ne povas ekzisti stabilaj asteroidorbitoj, tial tie aperas mankoj en la ĉefzono. Laŭ la astronomo [[Daniel Kirkwood]], kiu malkovris ĉi tiujn mankejojn jam [[1866]], ili nomiĝas [[Malpleno de Kirkwood|Kirkwoodaj Mankejoj]]

== Ekzemploj de planedetoj ==
Jen listo de iuj gravaj asteroidoj, pro grandeco aŭ aliaj kialoj. Unue la esperanta nomo, se uzata, poste la numero kaj nomo en astronomiaj katalogoj

* [[Cereso]], ''(1) Ceres''
* [[2 Pallas]]
* [[3 Junono|Junono]], ''(3) Juno''
* [[4 Vesta]]
* [[10 Hygiea]]
* [[511 Davida]]
* [[704 Interamnia]]
* [[3908 Nikso|Nikso]], ''(3908) Nyx''
* [[239 Adrasteo|Adrasteo]], ''(239) Adrastea''
* [[1221 Amoro|Amoro]], ''(1221) Amor''
* [[2060 Ĥirono|Ĥirono]], ''(2060) Chiron''
Vidu la listojn de 2000 unuaj asteroidoj en:
* [[Listo de asteroidoj (1–1000)]]
* [[Listo de asteroidoj (1001–2000)]]

== Fikcio ==
Asteroidzonoj oferas dramecan elementon en sciencfikciaj filmoj, tamen ili kutime estas ekscese troigitaj laŭ objektdenso. Scenoj kiel la persekutĉasoj en la [[Star Wars (fikcia universo)|Star-Wars-filmoj]] ''La imperio rebatadas'' aŭ ''Atako de klonmilitistoj'' montras ekstreme densajn zonojn apartenite el rapidmovantaj objektoj, kiujn nur per pilotlerteco eblas trapasi. La sola realisma prezentado laŭ ekzemplo de la asteroidzono de nia [[sunsistemo]] okazis en la SF-filmo ''[[2001: A Space Odyssey (filmo)|2001: Odiseo en Kosmo]]'', kiu enhavas scenon, kie la ŝipo rapide proksimas al unu soleca asteroido.

[[Kosmoesploro|Kosma veturado]] tra la ĉefzono normale kaŭzas nur etan danĝeron, kiel pruvis multaj [[kosmosondilo]]j jam pasintaj tra ĝi. Fakte oni bezonas komplikajn komputadojn por trafi asteroidojn, ĉar la laŭŝajne granda nombro de pli ol 600,000 da objektoj estas distribuita en ampleksega volumeno da spaco.

== Eksteraj ligiloj ==
{{Projektoj}}
* [http://cfa-www.harvard.edu/iau/mpc.html Centro pri planedetoj] (angla)

== Vidu ankaŭ ==
{{SunSistemo}}

[[Kategorio:Sunsistemo]]
[[Kategorio:Malgrandaj korpoj de la sunsistemo]]
[[Kategorio:Asteroidoj]]
[[Kategorio:Grupoj kaj familioj de asteroidoj]]