Saltu al enhavo

Rudolf Virchow: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
esperantigita parametro, esperantigita ŝablono (DEFAŬLTORDIGO), formatigo de buloj, formatigo de titoloj, +Projektoj, kosmetikaj ŝanĝoj
 
(38 mezaj versioj de 23 uzantoj ne montriĝas)
Linio 1: Linio 1:
{{Informkesto politikisto}}
[[Image:Rudolf_Virchow_by_Hugo_Vogel,_1861.JPG|thumb|right|Rudolf Virchow]]
'''Rudolf Ludwig Karl VIRCHOW''' ([[13-a de oktobro]] [[1821]] en [[Swidvin]], [[Pollando]] (tiam [[Prusio]]) – [[5-a de septembro]] [[1902]] en [[Berlino]], [[Germanio]]) estis [[doktoro]], [[patologio|patologo]], [[sciencisto]] kaj socialpolitikisto. Oni konis Virchow kiel "Papo de Berlina Medicino", li estis la unua persono kiu donis al la koncepto de malsano solida bazo. Li diris ke la malsano ne estas problemo de tuta korpo, ĝi estas problemo de nur individuaj ĉeloj aŭ grupoj de ĉeloj. Tiel, Virchow estis la fondinto de ĉela patologio. Lia plej fama frazo estas "Omnis cellula e cellula" – ĉiuj ĉeloj povas estiĝi nur de aliaj ĉeloj.


'''Rudolf Ludwig Karl VIRCHOW''' ([[13-a de oktobro]] [[1821]] en [[Świdwin]] – [[5-a de septembro]] [[1902]] en [[Berlino]]) estis [[Germanio|germana]] [[doktoro]], [[patologio|patologo]], [[sciencisto]] kaj socialpolitikisto. Oni konis Virchow kiel "papon de la berlina [[medicino]]", li estis la unua persono kiu donis al la koncepto de malsano solidan bazon. Li diris ke la [[malsano]] ne estas problemo de tuta korpo, sed nur individuaj [[ĉelo (biologio)|ĉelo]]j aŭ grupoj de ĉeloj. Tiel, Virchow estis la fondinto de ĉela patologio. Lia plej fama frazo estis "omnis cellula ex cellula" – do ke ĉiuj ĉeloj povas estiĝi nur de aliaj ĉeloj.[[Dosiero:Erinnerungsstein und Denkmal für den Arzt Rudolf Virchow in 78-300 Swidwin (Schivelbein).jpg|240ra|eta|dekstra|La memorŝtono omaĝe al Virchow en Świdwin]]
Li studis en la Instituto Vilhelmo Frideriko de la Berlina Universitato, poste laboris en la Hospitalo Charité kiel patologo. Li skribis en 1845 artikolon pri leŭkemio.
[[Dosiero:Rudolf_Virchow_by_Hugo_Vogel,_1861.JPG|eta|dekstra|Rudolf Virchow]]
Li studis en la Instituto Vilhelmo Frideriko de la Berlina Universitato, poste laboris en la Hospitalo [[Charité]] kiel patologo. Li skribis en 1845 artikolon pri [[leŭkemio]].


Li ekis en 1847 kun sia amiko Benno Reinhardt sciencan eldonaĵon ''Archiv für pathologische Anatomie und Physiologie, und für klinische Medizin''. Post morto de Reinhardt (1852), Virchow redaktis sola la eldonaĵon dum ĉ. duonjarcento.
Li ekis en 1847 kun sia amiko Benno Reinhardt sciencan eldonaĵon ''Archiv für pathologische Anatomie und Physiologie, und für klinische Medizin''. Post la morto de Reinhardt (1852), Virchow redaktis la eldonaĵon dum ĉ. duonjarcento sole.


Komence de 1848, la prusa regitaro komisiis lin por serĉi kaŭzon de la tif-epidemio en Supra Sipezio. En lia raporto, li kulpigis la malbonajn socialajn cirkonstancojn kaj la registaron. Virchow batalis sur barikadoj de Berlino, en 1848. Post la revolucio, li instigis je sanaferajn reformojn kaj redaktis la semajnan eldonaĵon ''Die Medizinische Reform''.
Komence de 1848, la prusa registaro komisiis lin serĉi la kaŭzon de la [[tifo|tif]]-[[epidemio]] en [[Supra Silezio]]. En sia raporto li kulpigis la malbonajn socialajn cirkonstancojn kaj la registaron. Virchow batalis sur barikadoj de Berlino en 1848. Post la revolucio li instigis je sanaferaj reformoj kaj redaktis la semajnan eldonaĵon ''Die Medizinische Reform''.


En [[1873]] li iĝis honora [[membro]] de la [[Hungara Scienca Akademio]].
==Politiko==
Post kiam li malkonsentis kun la prusa registaro - pro lia liberalismo -, li eklaboris en Bavario, urbo Würzburg kiel anatomia profesoro. Li aperigis tie la unuajn partojn de la monumenta verko ''Handbuch der speziellen Pathologie und Therapie''.


== Politiko ==
Oni kreis en la Berlina Universitato (1856) anatomian katedron por li, en 1859 li elektiĝis membro de la urba konsilio. Li okupiĝis pri plibonigo de publikaj sanaferoj (hospitaloj, lerneja higienio). Li planis la novan malpurakvan sistemon de Berlino.
Post kiam li malkonsentis kun la prusa registaro - pro lia liberalismo - li eklaboris en Bavario, en la urbo [[Würzburg]] kiel anatomia profesoro. Li aperigis tie la unuajn partojn de la monumenta verko ''Handbuch der speziellen Pathologie und Therapie''.


Oni kreis en la Berlina Universitato (1856) anatomian katedron por li, en 1859 li elektiĝis membro de la urba konsilio. Li okupiĝis pri plibonigo de publikaj sanaferoj (hospitaloj, lerneja [[higieno]]). Li planis la novan malpurakvan sistemon de Berlino.
Li iĝis membro de la Prusa Nacia Asembleo (1861), estis kunfondinto de Fortschrittspartei, parlamenta kontraŭbatalanto de Otto von Bismarck. Bismarck volis eĉ duelon kun li (1865), sed la sciencisto rifuzis tion. Dum la militoj de 1866 kaj 1870, li agadis por munto, provizo de militistaj hospitaloj, vagonaroj. Dum la franca-germana milito, li persone akompanis la unuan hospitalan vagonaron al la fronto. Inter 1880 kaj 1893, li estis parlamenta reprezentanto de [[Reichstag]].


Li iĝis membro de la Prusa Nacia Asembleo (1861), estis kunfondinto de Fortschrittspartei, parlamenta kontraŭbatalanto de Otto von Bismarck. Bismarck volis eĉ duelon kun li (1865), sed la sciencisto rifuzis tion. Dum la militoj de 1866 kaj 1870, li agadis por munto, provizo de militistaj hospitaloj, vagonaroj. Dum la franca-germana milito, li persone akompanis la unuan hospitalan vagonaron al la fronto. Inter 1880 kaj 1893, li estis parlamenta reprezentanto de [[Reichstag]].
==Scienca laboro==
Virchow en 1848 dementis, ke plimulton de la malsanoj kaŭzas flebito (vejnito, ''phlebitis''). Li rekonis fenomenon de [[trombozo]].


== Scienca laboro ==
Virchow verkis en 1858 ''Die Cellularpathologie in ihrer Begründung auf physiologische und pathologische Gewebenlehre'', kiu transformis la patologian pensadon.
Virchow en 1848 dementis, ke plimulton de la malsanoj kaŭzas flebito (vejnito, ''phlebitis''). Li rekonis fenomenon de [[trombozo]].


Virchow verkis en 1858 ''Die Cellularpathologie in ihrer Begründung auf physiologische und pathologische Gewebenlehre'', kiu transformis la patologian pensadon. Li kelkfoje eraris: li neis migradon de leŭkocitoj, malsanigan rolon de la [[bakterio]]j. Virchow ankaŭ instigis la [[antropologio|antropologiajn]] esplorojn kaj eĉ partoprenis ekspediciojn, elfosadojn. Li estis kunfondinto (1869) de la Germana Antropologia Asocio. Unu lia instruisto estis [[Johannes Peter Müller]].
Li kelkfoje eraris: li neis migradon de leŭkocitoj, malsanigan rolon de la bakterioj.


Elektitaj verkoj:
Virchow ankaŭ instigis la antropologiajn esplorojn kaj eĉ partoprenis ekspediciojn, elfosadojn. Li estis kunfondinto (1869) de la Germana Antropologia Asocio.
* ''Die krankhaften Geschwülste. Dreissig Vorlesungen, gehalten während des Wintersemesters 1862-1863''. A. Hirschwald, Berlin 1863 - 1865. 3 Bde.
* ''Canalisation oder Abfuhr?'' 1869.
* ''Die Einheitsbestrebungen in der wissenschaftlichen Medicin''. Berlin 1849.
* ''Die öffentliche Gesundheitspflege''. [en:] Die Medicinische Reform. 1.1848,5, 21-22; 7, 37-40; 8, 45-47; 9, 53-56.
* ''Gesammelte Abhandlungen auf dem Gebiete der öffentlichen Medicin und der Seuchenlehre''. 2 Bde. Berlin 1879.
* ''Gegen den Antisemitismus''. 1880.
* ''Die Cellularpathologie in ihrer Begründung auf physiologische und pathologische Gewebelehre''. Verlag von August Hirschwald, 1871.


==Familio==
== Familio ==
Li geedziĝis en 1850 kun Rose Meyert, ili naskiĝis 3 filoj kaj tri filinoj.
Li geedziĝis en 1850 kun Rose Meyert, ili naskiĝis 3 filoj kaj tri filinoj.


== Vidu ankaŭ ==
{{DEFAULTSORT:Virchow, Rudolf}}
* [[13084 Virchow]]

== Eksteraj ligiloj ==
{{Projektoj}}
* [http://www.whonamedit.com/doctor.cfm/912.html En la bazo Who Named It]
* [https://de.wikipedia.org/wiki/Rudolf_Virchow#Weblinks Vikifontaro]
* [https://www.deutsche-digitale-bibliothek.de/person/gnd/118627198 ligiloj ĉe DDB]
{{Bibliotekoj}}
{{DEFAŬLTORDIGO:Virchow, Rudolf}}

[[Kategorio:Germanaj protestantoj]]
[[Kategorio:Germanaj politikistoj]]
[[Kategorio:Germanaj politikistoj]]
[[Kategorio:Biologoj]]
[[Kategorio:Germanaj biologoj]]
[[Kategorio:Germanaj patologoj]]
[[Kategorio:Germanaj kuracistoj]]
[[Kategorio:Germanaj kuracistoj]]
[[Kategorio:Germanoj]]
[[Kategorio:Germanaj paleoantropologoj]]
[[Kategorio:Germanaj verkistoj]]
[[Kategorio:Membroj de la Reĝa Sveda Akademio de Sciencoj]]
[[Kategorio:Germanaj agnostikuloj‎]]
[[Kategorio:Naskiĝintoj en 1821]]
[[Kategorio:Naskiĝintoj en 1821]]
[[Kategorio:Mortintoj en 1902]]
[[Kategorio:Mortintoj en 1902]]

[[ca:Rudolf Virchow]]
[[de:Rudolf Virchow]]
[[en:Rudolf Virchow]]
[[es:Rudolf Virchow]]
[[fi:Rudolf Virchow]]
[[fr:Rudolf Virchow]]
[[ga:Rudolf Virchow]]
[[he:רודולף פירכו]]
[[hr:Rudolf Virchow]]
[[hu:Rudolf Virchow]]
[[id:Rudolf Virchow]]
[[it:Rudolf Virchow]]
[[ja:ルドルフ・ルートヴィヒ・カール・ウィルヒョー]]
[[la:Rudolphus Virchow]]
[[li:Rudolf Virchow]]
[[nl:Rudolf Virchow]]
[[no:Rudolf Virchow]]
[[pl:Rudolf Virchow]]
[[pt:Rudolf Virchow]]
[[ro:Rudolf Virchow]]
[[ru:Вирхов, Рудольф]]
[[sv:Rudolf Virchow]]
[[tl:Rudolf Virchow]]
[[zh:鲁道夫·菲尔绍]]

Nuna versio ekde 18:38, 4 nov. 2023

Rudolf Virchow
Persona informo
Rudolf Virchow
Naskonomo Rudolf Ludwig Karl Virchow
Naskiĝo 13-an de oktobro 1822 (1822-10-13)
en Świdwin, Province of Pomerania,  Reĝlando Prusio
Morto 5-an de septembro 1902 (1902-09-05) (79-jaraĝa)
en Berlino,  Germana Imperiestra Regno
Mortis per Kora malsufiĉo Redakti la valoron en Wikidata vd
Tombo Alter St.-Matthäus-Kirchhof Berlin (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Lingvoj germana vd
Ŝtataneco Reĝlando Prusio Redakti la valoron en Wikidata vd
Alma mater Humboldt-Universitato en Berlino
Universitato de Würzburg Redakti la valoron en Wikidata vd
Partio Germana Libermensa Partio Redakti la valoron en Wikidata vd
Subskribo Rudolf Virchow
Familio
Patro Karl Christian Siegfried Virchow (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Infanoj Hans Virchow (en) Traduki, Anna Emilie Adele Virchow (en) Traduki, Ernst Oswald Virchow (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Profesio
Okupo biologo
kuracisto
politikisto
universitata instruisto
patologo
paleoantropologo
akademiulo
arkeologo
prahistoriisto
antropologo
paleontologo
verkisto Redakti la valoron en Wikidata vd
Laborkampo Ĉelbiologio kaj medicino Redakti la valoron en Wikidata vd
Aktiva en Berlino vd
Doktoreca konsilisto Johannes Peter Müller • Robert Froriep vd
vd Fonto: Vikidatumoj
vdr

Rudolf Ludwig Karl VIRCHOW (13-a de oktobro 1821 en Świdwin5-a de septembro 1902 en Berlino) estis germana doktoro, patologo, sciencisto kaj socialpolitikisto. Oni konis Virchow kiel "papon de la berlina medicino", li estis la unua persono kiu donis al la koncepto de malsano solidan bazon. Li diris ke la malsano ne estas problemo de tuta korpo, sed nur individuaj ĉeloj aŭ grupoj de ĉeloj. Tiel, Virchow estis la fondinto de ĉela patologio. Lia plej fama frazo estis "omnis cellula ex cellula" – do ke ĉiuj ĉeloj povas estiĝi nur de aliaj ĉeloj.

La memorŝtono omaĝe al Virchow en Świdwin
Rudolf Virchow

Li studis en la Instituto Vilhelmo Frideriko de la Berlina Universitato, poste laboris en la Hospitalo Charité kiel patologo. Li skribis en 1845 artikolon pri leŭkemio.

Li ekis en 1847 kun sia amiko Benno Reinhardt sciencan eldonaĵon Archiv für pathologische Anatomie und Physiologie, und für klinische Medizin. Post la morto de Reinhardt (1852), Virchow redaktis la eldonaĵon dum ĉ. duonjarcento sole.

Komence de 1848, la prusa registaro komisiis lin serĉi la kaŭzon de la tif-epidemio en Supra Silezio. En sia raporto li kulpigis la malbonajn socialajn cirkonstancojn kaj la registaron. Virchow batalis sur barikadoj de Berlino en 1848. Post la revolucio li instigis je sanaferaj reformoj kaj redaktis la semajnan eldonaĵon Die Medizinische Reform.

En 1873 li iĝis honora membro de la Hungara Scienca Akademio.

Post kiam li malkonsentis kun la prusa registaro - pro lia liberalismo - li eklaboris en Bavario, en la urbo Würzburg kiel anatomia profesoro. Li aperigis tie la unuajn partojn de la monumenta verko Handbuch der speziellen Pathologie und Therapie.

Oni kreis en la Berlina Universitato (1856) anatomian katedron por li, en 1859 li elektiĝis membro de la urba konsilio. Li okupiĝis pri plibonigo de publikaj sanaferoj (hospitaloj, lerneja higieno). Li planis la novan malpurakvan sistemon de Berlino.

Li iĝis membro de la Prusa Nacia Asembleo (1861), estis kunfondinto de Fortschrittspartei, parlamenta kontraŭbatalanto de Otto von Bismarck. Bismarck volis eĉ duelon kun li (1865), sed la sciencisto rifuzis tion. Dum la militoj de 1866 kaj 1870, li agadis por munto, provizo de militistaj hospitaloj, vagonaroj. Dum la franca-germana milito, li persone akompanis la unuan hospitalan vagonaron al la fronto. Inter 1880 kaj 1893, li estis parlamenta reprezentanto de Reichstag.

Scienca laboro

[redakti | redakti fonton]

Virchow en 1848 dementis, ke plimulton de la malsanoj kaŭzas flebito (vejnito, phlebitis). Li rekonis fenomenon de trombozo.

Virchow verkis en 1858 Die Cellularpathologie in ihrer Begründung auf physiologische und pathologische Gewebenlehre, kiu transformis la patologian pensadon. Li kelkfoje eraris: li neis migradon de leŭkocitoj, malsanigan rolon de la bakterioj. Virchow ankaŭ instigis la antropologiajn esplorojn kaj eĉ partoprenis ekspediciojn, elfosadojn. Li estis kunfondinto (1869) de la Germana Antropologia Asocio. Unu lia instruisto estis Johannes Peter Müller.

Elektitaj verkoj:

  • Die krankhaften Geschwülste. Dreissig Vorlesungen, gehalten während des Wintersemesters 1862-1863. A. Hirschwald, Berlin 1863 - 1865. 3 Bde.
  • Canalisation oder Abfuhr? 1869.
  • Die Einheitsbestrebungen in der wissenschaftlichen Medicin. Berlin 1849.
  • Die öffentliche Gesundheitspflege. [en:] Die Medicinische Reform. 1.1848,5, 21-22; 7, 37-40; 8, 45-47; 9, 53-56.
  • Gesammelte Abhandlungen auf dem Gebiete der öffentlichen Medicin und der Seuchenlehre. 2 Bde. Berlin 1879.
  • Gegen den Antisemitismus. 1880.
  • Die Cellularpathologie in ihrer Begründung auf physiologische und pathologische Gewebelehre. Verlag von August Hirschwald, 1871.

Li geedziĝis en 1850 kun Rose Meyert, ili naskiĝis 3 filoj kaj tri filinoj.

Vidu ankaŭ

[redakti | redakti fonton]

Eksteraj ligiloj

[redakti | redakti fonton]