Rudolf Virchow: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Asfarer (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
LiMrBot (diskuto | kontribuoj) esperantigita parametro, esperantigita ŝablono (DEFAŬLTORDIGO), formatigo de buloj, formatigo de titoloj, +Projektoj, kosmetikaj ŝanĝoj |
||
(38 mezaj versioj de 23 uzantoj ne montriĝas) | |||
Linio 1: | Linio 1: | ||
{{Informkesto politikisto}} |
|||
⚫ | |||
⚫ | '''Rudolf Ludwig Karl VIRCHOW''' ([[13-a de oktobro]] [[1821]] en [[ |
||
⚫ | '''Rudolf Ludwig Karl VIRCHOW''' ([[13-a de oktobro]] [[1821]] en [[Świdwin]] – [[5-a de septembro]] [[1902]] en [[Berlino]]) estis [[Germanio|germana]] [[doktoro]], [[patologio|patologo]], [[sciencisto]] kaj socialpolitikisto. Oni konis Virchow kiel "papon de la berlina [[medicino]]", li estis la unua persono kiu donis al la koncepto de malsano solidan bazon. Li diris ke la [[malsano]] ne estas problemo de tuta korpo, sed nur individuaj [[ĉelo (biologio)|ĉelo]]j aŭ grupoj de ĉeloj. Tiel, Virchow estis la fondinto de ĉela patologio. Lia plej fama frazo estis "omnis cellula ex cellula" – do ke ĉiuj ĉeloj povas estiĝi nur de aliaj ĉeloj.[[Dosiero:Erinnerungsstein und Denkmal für den Arzt Rudolf Virchow in 78-300 Swidwin (Schivelbein).jpg|240ra|eta|dekstra|La memorŝtono omaĝe al Virchow en Świdwin]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
Li ekis en 1847 kun sia amiko Benno Reinhardt sciencan eldonaĵon ''Archiv für pathologische Anatomie und Physiologie, und für klinische Medizin''. Post morto de Reinhardt (1852), Virchow redaktis |
Li ekis en 1847 kun sia amiko Benno Reinhardt sciencan eldonaĵon ''Archiv für pathologische Anatomie und Physiologie, und für klinische Medizin''. Post la morto de Reinhardt (1852), Virchow redaktis la eldonaĵon dum ĉ. duonjarcento sole. |
||
Komence de 1848, la prusa |
Komence de 1848, la prusa registaro komisiis lin serĉi la kaŭzon de la [[tifo|tif]]-[[epidemio]] en [[Supra Silezio]]. En sia raporto li kulpigis la malbonajn socialajn cirkonstancojn kaj la registaron. Virchow batalis sur barikadoj de Berlino en 1848. Post la revolucio li instigis je sanaferaj reformoj kaj redaktis la semajnan eldonaĵon ''Die Medizinische Reform''. |
||
En [[1873]] li iĝis honora [[membro]] de la [[Hungara Scienca Akademio]]. |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | Li iĝis membro de la Prusa Nacia Asembleo (1861), estis kunfondinto de Fortschrittspartei, parlamenta kontraŭbatalanto de Otto von Bismarck. Bismarck volis eĉ duelon kun li (1865), sed la sciencisto rifuzis tion. Dum la militoj de 1866 kaj 1870, li agadis por munto, provizo de militistaj hospitaloj, vagonaroj. Dum la franca-germana milito, li persone akompanis la unuan hospitalan vagonaron al la fronto. Inter 1880 kaj 1893, li estis parlamenta reprezentanto de [[Reichstag]]. |
||
⚫ | Li iĝis membro de la Prusa Nacia Asembleo (1861), estis kunfondinto de Fortschrittspartei, parlamenta kontraŭbatalanto de Otto von Bismarck. Bismarck volis eĉ duelon kun li (1865), sed la sciencisto rifuzis tion. Dum la militoj de 1866 kaj 1870, li agadis por munto, provizo de militistaj hospitaloj, vagonaroj. Dum la franca-germana milito, li persone akompanis la unuan hospitalan vagonaron al la fronto. Inter 1880 kaj 1893, li estis parlamenta reprezentanto de [[Reichstag]]. |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
Virchow verkis en 1858 ''Die Cellularpathologie in ihrer Begründung auf physiologische und pathologische Gewebenlehre'', kiu transformis la patologian pensadon. Li kelkfoje eraris: li neis migradon de leŭkocitoj, malsanigan rolon de la [[bakterio]]j. Virchow ankaŭ instigis la [[antropologio|antropologiajn]] esplorojn kaj eĉ partoprenis ekspediciojn, elfosadojn. Li estis kunfondinto (1869) de la Germana Antropologia Asocio. Unu lia instruisto estis [[Johannes Peter Müller]]. |
|||
Li kelkfoje eraris: li neis migradon de leŭkocitoj, malsanigan rolon de la bakterioj. |
|||
Elektitaj verkoj: |
|||
Virchow ankaŭ instigis la antropologiajn esplorojn kaj eĉ partoprenis ekspediciojn, elfosadojn. Li estis kunfondinto (1869) de la Germana Antropologia Asocio. |
|||
* ''Die krankhaften Geschwülste. Dreissig Vorlesungen, gehalten während des Wintersemesters 1862-1863''. A. Hirschwald, Berlin 1863 - 1865. 3 Bde. |
|||
* ''Canalisation oder Abfuhr?'' 1869. |
|||
* ''Die Einheitsbestrebungen in der wissenschaftlichen Medicin''. Berlin 1849. |
|||
* ''Die öffentliche Gesundheitspflege''. [en:] Die Medicinische Reform. 1.1848,5, 21-22; 7, 37-40; 8, 45-47; 9, 53-56. |
|||
* ''Gesammelte Abhandlungen auf dem Gebiete der öffentlichen Medicin und der Seuchenlehre''. 2 Bde. Berlin 1879. |
|||
* ''Gegen den Antisemitismus''. 1880. |
|||
⚫ | |||
==Familio== |
== Familio == |
||
Li geedziĝis en 1850 kun Rose Meyert, ili naskiĝis 3 filoj kaj tri filinoj. |
Li geedziĝis en 1850 kun Rose Meyert, ili naskiĝis 3 filoj kaj tri filinoj. |
||
== Vidu ankaŭ == |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
== Eksteraj ligiloj == |
|||
{{Projektoj}} |
|||
* [http://www.whonamedit.com/doctor.cfm/912.html En la bazo Who Named It] |
|||
* [https://de.wikipedia.org/wiki/Rudolf_Virchow#Weblinks Vikifontaro] |
|||
* [https://www.deutsche-digitale-bibliothek.de/person/gnd/118627198 ligiloj ĉe DDB] |
|||
{{Bibliotekoj}} |
|||
⚫ | |||
[[Kategorio:Germanaj protestantoj]] |
|||
[[Kategorio:Germanaj politikistoj]] |
[[Kategorio:Germanaj politikistoj]] |
||
[[Kategorio: |
[[Kategorio:Germanaj biologoj]] |
||
[[Kategorio:Germanaj patologoj]] |
|||
[[Kategorio:Germanaj kuracistoj]] |
[[Kategorio:Germanaj kuracistoj]] |
||
[[Kategorio: |
[[Kategorio:Germanaj paleoantropologoj]] |
||
[[Kategorio:Germanaj verkistoj]] |
|||
[[Kategorio:Membroj de la Reĝa Sveda Akademio de Sciencoj]] |
|||
[[Kategorio:Germanaj agnostikuloj]] |
|||
[[Kategorio:Naskiĝintoj en 1821]] |
[[Kategorio:Naskiĝintoj en 1821]] |
||
[[Kategorio:Mortintoj en 1902]] |
[[Kategorio:Mortintoj en 1902]] |
||
⚫ | |||
[[de:Rudolf Virchow]] |
|||
[[en:Rudolf Virchow]] |
|||
[[es:Rudolf Virchow]] |
|||
[[fi:Rudolf Virchow]] |
|||
[[fr:Rudolf Virchow]] |
|||
[[ga:Rudolf Virchow]] |
|||
[[he:רודולף פירכו]] |
|||
[[hr:Rudolf Virchow]] |
|||
[[hu:Rudolf Virchow]] |
|||
[[id:Rudolf Virchow]] |
|||
[[it:Rudolf Virchow]] |
|||
[[ja:ルドルフ・ルートヴィヒ・カール・ウィルヒョー]] |
|||
[[la:Rudolphus Virchow]] |
|||
[[li:Rudolf Virchow]] |
|||
[[nl:Rudolf Virchow]] |
|||
[[no:Rudolf Virchow]] |
|||
[[pl:Rudolf Virchow]] |
|||
[[pt:Rudolf Virchow]] |
|||
[[ro:Rudolf Virchow]] |
|||
[[ru:Вирхов, Рудольф]] |
|||
[[sv:Rudolf Virchow]] |
|||
[[tl:Rudolf Virchow]] |
|||
[[zh:鲁道夫·菲尔绍]] |
Nuna versio ekde 18:38, 4 nov. 2023
Rudolf Ludwig Karl VIRCHOW (13-a de oktobro 1821 en Świdwin – 5-a de septembro 1902 en Berlino) estis germana doktoro, patologo, sciencisto kaj socialpolitikisto. Oni konis Virchow kiel "papon de la berlina medicino", li estis la unua persono kiu donis al la koncepto de malsano solidan bazon. Li diris ke la malsano ne estas problemo de tuta korpo, sed nur individuaj ĉeloj aŭ grupoj de ĉeloj. Tiel, Virchow estis la fondinto de ĉela patologio. Lia plej fama frazo estis "omnis cellula ex cellula" – do ke ĉiuj ĉeloj povas estiĝi nur de aliaj ĉeloj.
Li studis en la Instituto Vilhelmo Frideriko de la Berlina Universitato, poste laboris en la Hospitalo Charité kiel patologo. Li skribis en 1845 artikolon pri leŭkemio.
Li ekis en 1847 kun sia amiko Benno Reinhardt sciencan eldonaĵon Archiv für pathologische Anatomie und Physiologie, und für klinische Medizin. Post la morto de Reinhardt (1852), Virchow redaktis la eldonaĵon dum ĉ. duonjarcento sole.
Komence de 1848, la prusa registaro komisiis lin serĉi la kaŭzon de la tif-epidemio en Supra Silezio. En sia raporto li kulpigis la malbonajn socialajn cirkonstancojn kaj la registaron. Virchow batalis sur barikadoj de Berlino en 1848. Post la revolucio li instigis je sanaferaj reformoj kaj redaktis la semajnan eldonaĵon Die Medizinische Reform.
En 1873 li iĝis honora membro de la Hungara Scienca Akademio.
Politiko
[redakti | redakti fonton]Post kiam li malkonsentis kun la prusa registaro - pro lia liberalismo - li eklaboris en Bavario, en la urbo Würzburg kiel anatomia profesoro. Li aperigis tie la unuajn partojn de la monumenta verko Handbuch der speziellen Pathologie und Therapie.
Oni kreis en la Berlina Universitato (1856) anatomian katedron por li, en 1859 li elektiĝis membro de la urba konsilio. Li okupiĝis pri plibonigo de publikaj sanaferoj (hospitaloj, lerneja higieno). Li planis la novan malpurakvan sistemon de Berlino.
Li iĝis membro de la Prusa Nacia Asembleo (1861), estis kunfondinto de Fortschrittspartei, parlamenta kontraŭbatalanto de Otto von Bismarck. Bismarck volis eĉ duelon kun li (1865), sed la sciencisto rifuzis tion. Dum la militoj de 1866 kaj 1870, li agadis por munto, provizo de militistaj hospitaloj, vagonaroj. Dum la franca-germana milito, li persone akompanis la unuan hospitalan vagonaron al la fronto. Inter 1880 kaj 1893, li estis parlamenta reprezentanto de Reichstag.
Scienca laboro
[redakti | redakti fonton]Virchow en 1848 dementis, ke plimulton de la malsanoj kaŭzas flebito (vejnito, phlebitis). Li rekonis fenomenon de trombozo.
Virchow verkis en 1858 Die Cellularpathologie in ihrer Begründung auf physiologische und pathologische Gewebenlehre, kiu transformis la patologian pensadon. Li kelkfoje eraris: li neis migradon de leŭkocitoj, malsanigan rolon de la bakterioj. Virchow ankaŭ instigis la antropologiajn esplorojn kaj eĉ partoprenis ekspediciojn, elfosadojn. Li estis kunfondinto (1869) de la Germana Antropologia Asocio. Unu lia instruisto estis Johannes Peter Müller.
Elektitaj verkoj:
- Die krankhaften Geschwülste. Dreissig Vorlesungen, gehalten während des Wintersemesters 1862-1863. A. Hirschwald, Berlin 1863 - 1865. 3 Bde.
- Canalisation oder Abfuhr? 1869.
- Die Einheitsbestrebungen in der wissenschaftlichen Medicin. Berlin 1849.
- Die öffentliche Gesundheitspflege. [en:] Die Medicinische Reform. 1.1848,5, 21-22; 7, 37-40; 8, 45-47; 9, 53-56.
- Gesammelte Abhandlungen auf dem Gebiete der öffentlichen Medicin und der Seuchenlehre. 2 Bde. Berlin 1879.
- Gegen den Antisemitismus. 1880.
- Die Cellularpathologie in ihrer Begründung auf physiologische und pathologische Gewebelehre. Verlag von August Hirschwald, 1871.
Familio
[redakti | redakti fonton]Li geedziĝis en 1850 kun Rose Meyert, ili naskiĝis 3 filoj kaj tri filinoj.
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- Mortintoj en Berlino
- Naskiĝintoj en 1822
- Mortintoj en 1902
- Premiitoj de Medalo Copley
- Germanaj protestantoj
- Germanaj politikistoj
- Germanaj biologoj
- Germanaj patologoj
- Germanaj kuracistoj
- Germanaj paleoantropologoj
- Germanaj verkistoj
- Membroj de la Reĝa Sveda Akademio de Sciencoj
- Germanaj agnostikuloj
- Naskiĝintoj en 1821