یوئه‌چی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: برگردانده‌شده ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Mansoor1235 (بحث | مشارکت‌ها) تکمیل متن بر اساس منبع برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
||
| (۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۸ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{Infobox ethnic group |
|||
'''یوئه‌چی'''، '''یوئه‌جی''' یا '''یوئه‌ژی''' ([[زبان‌های چینی|چینی]]: 月氏؛ [[پین‌یین]]:Yuèzhī) مردمانی بودند که در آغاز در چراگاه‌های شرق [[حوضه تاریم|حوضۀ تاریم]] -در [[سین‌کیانگ]] در غرب [[گانسو]] در [[جمهوری خلق چین]] کنونی- می‌زیستند. در برخی منابع کلاسیک تاریخی آنان را با [[تخاری‌ها]] یکی دانسته‌اند. آنان سپس به [[فرارود]] و [[باختر (بلخ)|باختر]] کوچیدند و شاخه‌ای از آنان [[شاهنشاهی کوشان]] را پایه‌ریخت. امروزه هزاره های افغانستان را شامل میشوند. |
|||
|group = یوئه‌ژی‌ها |
|||
|image = |
|||
| ⚫ | |||
{{multiple image|border=infobox|perrow=1/1|total_width=250 |
|||
| align = center |
|||
[[ایرانی تبار]] بودن (از زیر شاخه های هندواروپایی) آنها به ویژه با منشا [[سکاها|سکایی]]<ref name="EKH">{{harvnb|Enoki|Koshelenko|Haidary|1994|pp=171–191}}</ref> در میان محققان پشتیبان هایی دارد.<ref name="EB_Ancient_Iran_Yuezhi">{{cite web |url=http://global.britannica.com/EBchecked/topic/851961/ancient-Iran/32124/The-Seleucids |title=Ancient Iran: The movement of Iranian peoples |last1=Girshman |first1=Roman |author-link=Roman Ghirshman |website=[[Encyclopædia Britannica Online]] |publisher=[[Encyclopædia Britannica, Inc.]] |access-date=29 May 2015 |quote=At the end of the 3rd century, there began in Chinese Turkistan a long migration of the Yuezhi, an Iranian people who invaded Bactria about 130 bc, putting an end to the Greco-Bactrian kingdom there. (In the 1st century bc they created the Kushān dynasty, whose rule extended from Afghanistan to the Ganges River and from Russian Turkistan to the estuary of the Indus.)}}</ref>بعضی دیگر از محققان اشاره کرده اند که یوئه ژی ها در اصل مردمی ایرانی تبار بوده اند اما تا حدودی توسط مردم تخاری آسیمیله شدند بنابراین هم از [[تخارها]] و هم از ایرانی تباران عناصری داشته اند.{{sfn|Mallory|Mair|2008|p=318}} |
|||
| caption_align = center |
|||
[[پرونده:Yueh-ChihMigrations.jpg|200px|بندانگشتی|چپ|خط سیر مهاجرت یوئه‌چی‌ها/یوئه‌ژی‌ها]] |
|||
| direction =vertical |
|||
| image1 = Noin-Ula nobleman and priest over fire altar.jpg |
|||
| caption1 = چهره‌های موجود در فرش‌های گلدوزی شده محل دفن نوین-اولا، احتمالاً مربوط به یوئه چی‌ها (قرن اول قبل از میلاد - قرن اول پس از میلاد).<ref>{{cite journal |last1=Francfort |first1=Henri-Paul|author-link= Henri-Paul Francfort |title=Sur quelques vestiges et indices nouveaux de l'hellénisme dans les arts entre la Bactriane et le Gandhāra (130 av. J. -C. -100 apr. J. -C. environ) |journal=Journal des Savants |date=1 January 2020 |pages=26–27, Fig.8 ''"Portrait royal diadémé Yuezhi"'' ("Diademed royal portrait of a Yuezhi")|url=https://www.academia.edu/45042820 |language=en}}</ref><ref name="YUESA">Considered as Yuezhi-Saka or simply Yuezhi in {{cite journal |last1=Polos'mak |first1=Natalia V. |last2=Francfort |first2=Henri-Paul |last3=Tsepova |first3=Olga |title=Nouvelles découvertes de tentures polychromes brodées du début de notre ère dans les "tumuli" n o 20 et n o 31 de Noin-Ula (République de Mongolie) |journal=Arts Asiatiques |date=2015 |volume=70 |pages=3–32 |doi=10.3406/arasi.2015.1881 |jstor=26358181 |url=https://www.jstor.org/stable/26358181 |issn=0004-3958|quote=p.3: "These tapestries were apparently manufactured in Bactria or in Gandhara at the time of the Saka-Yuezhi rule, when these countries were connected with the Parthian empire and the "Hellenized East." They represent groups of men, warriors of high status, and kings and/ or princes, performing rituals of drinking, fighting or taking part in a religious ceremony, a procession leading to an altar with a fire burning on it, and two men engaged in a ritual."}}</ref><ref name="LN">{{cite journal |last1=Nehru |first1=Lolita |title=KHALCHAYAN |journal=Encyclopaedia Iranica Online |date=14 December 2020 |url=https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-iranica-online/*-COM_215?lang=en |publisher=Brill |language=en|quote=About "[[Khalchayan]]", "site of a settlement and palace of the nomad Yuezhi": "Representations of figures with faces closely akin to those of the ruling clan at Khalchayan (PLATE I) have been found in recent times on woollen fragments recovered from a nomad burial site near Lake Baikal in Siberia, Noin Ula, supplementing an earlier discovery at the same site), the pieces dating from the time of Yuezhi/Kushan control of Bactria. Similar faces appeared on woollen fragments found recently in a nomad burial in south-eastern Xinjiang ([[Sampul tapestry|Sampula]]), of about the same date, manufactured probably in Bactria, as were probably also the examples from Noin Ula."}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Yatsenko |first1=Sergey A. |title=Yuezhi on Bactrian Embroidery from Textiles Found at Noyon uul, Mongolia |journal=The Silk Road |date=2012 |volume=10 |url=http://www.silkroadfoundation.org/newsletter/vol10/SilkRoad_10_2012_yatsenko.pdf}}</ref><ref name="History Embroidered in Wool">{{cite journal |last1=Polosmak |first1=Natalia V. |title=History Embroidered in Wool |journal=SCIENCE First Hand |date=2012 |volume=31 |issue=N1 |url=https://scfh.ru/en/papers/history-embroidered-in-wool/ |language=en}}</ref><ref name="We Drank Soma, We Became Immortal…">{{cite journal |last1=Polosmak |first1=Natalia V. |title=We Drank Soma, We Became Immortal… |journal=SCIENCE First Hand |date=2010 |volume=26 |issue=N2 |url=https://scfh.ru/en/papers/we-drank-soma-we-became-immortal-/ |language=en}}</ref> |
|||
| image2 = Yuezhi migrations.jpg |
|||
| caption2 = مهاجرت یوئه‌ژی‌ها از طریق آسیای میانه، از حدود سال 176 BC تا 30 AD |
|||
}} |
|||
|image_caption = |
|||
|population = حدود ۱۰۰٬۰۰۰ تا ۲۰۰٬۰۰۰ سوار کماندار، بر پایه ''Shiji'', Chapter 123.{{sfn|Watson|1993|p=۲۳۴}} بر اساس '' Hanshu'' Chapter 96A: خانوار ۱۰۰٬۰۰۰ , ۴۰۰٬۰۰۰ نفر با ۱۰۰٬۰۰۰ نفر قادر به حمل اسلحه.<ref>Hulsewé, A.F.P. and Loewe, M.A.N. ''China in Central Asia: The Early Stage: 125 B.C. -A.D. 23: An Annotated Translation of Chapters 61 and 96 of the History of the Former Han Dynasty''. Leiden. E. J. Birll. 1979. {{ISBN|90-04-05884-2}}, pp. 119–120.</ref> |
|||
|region1 = [[چین غربی]] |
|||
|pop1=(قبل از سده دوم پیش از میلاد){{sfn|Watson|1993|p=۲۳۴}} |
|||
|region2 = [[آسیای میانه]] |
|||
|pop2=(از سده دوم پیش از میلاد الی سده اول میلادی) |
|||
|region3 = [[شمال هند]] |
|||
|pop3=(سده اول میلادی الی سده چهارم میلادی) |
|||
|languages = [[زبان باختری]]{{sfn|Hansen|2012|p=۷۲}} (در باختر، سده یکم میلادی) |
|||
|religions = [[بودایی]]{{سخ}}[[هندو]]{{sfn|Bopearachchi|2007|p=45}}{{سخ}}[[Jainism]]<ref name="Wink">{{cite book |first=André |last=Wink |title=Al-Hind, the Making of the Indo-Islamic World: The Slavic Kings and the Islamic conquest, 11th–13th centuries |publisher=Oxford University Press |year=1997 |page=57 |isbn=90-04-10236-1}}</ref>{{سخ}}[[شمن‌باوری]]{{سخ}}[[زرتشتی]]{{سخ}}[[Manichaeism]]{{سخ}}[[Nana (Bactrian goddess)|Kushan deities]] |
|||
}} |
|||
| ⚫ | '''یوئه‌چی'''، '''یوئه‌جی''' یا '''یوئه‌ژی''' ([[زبان‌های چینی|چینی]]: 月氏؛ [[پین‌یین]]:Yuèzhī) مردمانی بودند که در آغاز در چراگاه‌های شرق [[حوضه تاریم|حوضهٔ تاریم]] -در [[سین‌کیانگ]] در غرب [[گانسو]] در [[چین]] کنونی- می‌زیستند. در برخی منابع کلاسیک تاریخی آنان را با [[تخاری‌ها]] یکسان دانسته‌اند. آنان سپس به [[فرارود]] و [[باختر (بلخ)|باختر]] کوچ نمودند و شاخه‌ای از آنان [[شاهنشاهی کوشان]] را پایه‌ریزی نمودند. برخی پژوهشگران بر این باورند که این مردمان از تبار [[هندواروپایی]] بودند. نظریه دیگر که طرفداران بیشتری دارد این است که یوئه‌چی‌ها [[مردمان هزاره|هزاره تبار]] بوده‌اند. هزاره‌ها از اقوام جدا شده از ترکان [[آسیای مرکزی]] هستند که به مرور زمان زبانشان دچار دگرگونی شده و فارسیزه شده‌اند.<ref name="Narain">{{harvnb|Narain|1990|pp=152–155}} "[W]e must identify them [Tocharians] with the Yueh-chih of the Chinese sources... [C]onsensus of scholarly opinion identifies the Yueh-chih with the Tokharians... [T]he Indo-European ethnic origin of the Yuehchih = Tokharians is generally accepted... Yueh-chih = Tokharian people... Yueh-chih = Tokharians..."</ref><ref>{{harvnb|Roux|1997|p=90}} "They are, by almost unanimous opinion, Indo-Europeans, probably the most oriental of those who occupied the steppes."</ref>بعضی از دیگر محققان آنها را با مصنوعات فرهنگهای منقرض شده در [[حوضه تاریم]]، مانند مومیایی‌های تاریم و متونی که به [[زبان‌های تخاری|زبان‌های تُخاری]] نوشته شده مرتبط دانسته‌اند اما این ارتباط به‌طور قطعی ثابت نشده است.{{sfn|Mallory|Mair|2000|pp=۲۸۳–۲۸۴}}[[پرونده:Yueh-ChihMigrations.jpg|200px|بندانگشتی|چپ|خط سیر مهاجرت یوئه‌چی‌ها/یوئه‌ژی‌ها]] |
||
{{-}} |
{{-}} |
||
== جستارهای وابسته == |
== جستارهای وابسته == |
||
* [[شاهنشاهی کوشانی]] |
* [[شاهنشاهی کوشانی]] |
||
* [[هپتالیان]] |
|||
*[[ |
* [[کوچا]] |
||
| ⚫ | |||
*[[کوچا]] |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
== منابع == |
== منابع == |
||
نسخهٔ کنونی تا ۲۵ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۳:۱۶
| کل جمعیت | |
|---|---|
| حدود ۱۰۰٬۰۰۰ تا ۲۰۰٬۰۰۰ سوار کماندار، بر پایه Shiji, Chapter 123.[۷] بر اساس Hanshu Chapter 96A: خانوار ۱۰۰٬۰۰۰ , ۴۰۰٬۰۰۰ نفر با ۱۰۰٬۰۰۰ نفر قادر به حمل اسلحه.[۸] | |
| مناطق با جمعیت چشمگیر | |
| چین غربی | (قبل از سده دوم پیش از میلاد)[۷] |
| آسیای میانه | (از سده دوم پیش از میلاد الی سده اول میلادی) |
| شمال هند | (سده اول میلادی الی سده چهارم میلادی) |
| زبان‌ها | |
| زبان باختری[۹] (در باختر، سده یکم میلادی) | |
| دین | |
| بودایی هندو[۱۰] Jainism[۱۱] شمن‌باوری زرتشتی Manichaeism Kushan deities | |
یوئه‌چی، یوئه‌جی یا یوئه‌ژی (چینی: 月氏؛ پین‌یین:Yuèzhī) مردمانی بودند که در آغاز در چراگاه‌های شرق حوضهٔ تاریم -در سین‌کیانگ در غرب گانسو در چین کنونی- می‌زیستند. در برخی منابع کلاسیک تاریخی آنان را با تخاری‌ها یکسان دانسته‌اند. آنان سپس به فرارود و باختر کوچ نمودند و شاخه‌ای از آنان شاهنشاهی کوشان را پایه‌ریزی نمودند. برخی پژوهشگران بر این باورند که این مردمان از تبار هندواروپایی بودند. نظریه دیگر که طرفداران بیشتری دارد این است که یوئه‌چی‌ها هزاره تبار بوده‌اند. هزاره‌ها از اقوام جدا شده از ترکان آسیای مرکزی هستند که به مرور زمان زبانشان دچار دگرگونی شده و فارسیزه شده‌اند.[۱۲][۱۳]بعضی از دیگر محققان آنها را با مصنوعات فرهنگهای منقرض شده در حوضه تاریم، مانند مومیایی‌های تاریم و متونی که به زبان‌های تُخاری نوشته شده مرتبط دانسته‌اند اما این ارتباط به‌طور قطعی ثابت نشده است.[۱۴]
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ Francfort, Henri-Paul (1 January 2020). "Sur quelques vestiges et indices nouveaux de l'hellénisme dans les arts entre la Bactriane et le Gandhāra (130 av. J. -C. -100 apr. J. -C. environ)". Journal des Savants (به انگلیسی): 26–27, Fig.8 "Portrait royal diadémé Yuezhi" ("Diademed royal portrait of a Yuezhi").
- ↑ Considered as Yuezhi-Saka or simply Yuezhi in Polos'mak, Natalia V.; Francfort, Henri-Paul; Tsepova, Olga (2015). "Nouvelles découvertes de tentures polychromes brodées du début de notre ère dans les "tumuli" n o 20 et n o 31 de Noin-Ula (République de Mongolie)". Arts Asiatiques. 70: 3–32. doi:10.3406/arasi.2015.1881. ISSN 0004-3958. JSTOR 26358181.
p.3: "These tapestries were apparently manufactured in Bactria or in Gandhara at the time of the Saka-Yuezhi rule, when these countries were connected with the Parthian empire and the "Hellenized East." They represent groups of men, warriors of high status, and kings and/ or princes, performing rituals of drinking, fighting or taking part in a religious ceremony, a procession leading to an altar with a fire burning on it, and two men engaged in a ritual."
- ↑ Nehru, Lolita (14 December 2020). "KHALCHAYAN". Encyclopaedia Iranica Online (به انگلیسی). Brill.
About "Khalchayan", "site of a settlement and palace of the nomad Yuezhi": "Representations of figures with faces closely akin to those of the ruling clan at Khalchayan (PLATE I) have been found in recent times on woollen fragments recovered from a nomad burial site near Lake Baikal in Siberia, Noin Ula, supplementing an earlier discovery at the same site), the pieces dating from the time of Yuezhi/Kushan control of Bactria. Similar faces appeared on woollen fragments found recently in a nomad burial in south-eastern Xinjiang (Sampula), of about the same date, manufactured probably in Bactria, as were probably also the examples from Noin Ula."
- ↑ Yatsenko, Sergey A. (2012). "Yuezhi on Bactrian Embroidery from Textiles Found at Noyon uul, Mongolia" (PDF). The Silk Road. 10.
- ↑ Polosmak, Natalia V. (2012). "History Embroidered in Wool". SCIENCE First Hand (به انگلیسی). 31 (N1).
- ↑ Polosmak, Natalia V. (2010). "We Drank Soma, We Became Immortal…". SCIENCE First Hand (به انگلیسی). 26 (N2).
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ Watson 1993, p. 234.
- ↑ Hulsewé, A.F.P. and Loewe, M.A.N. China in Central Asia: The Early Stage: 125 B.C. -A.D. 23: An Annotated Translation of Chapters 61 and 96 of the History of the Former Han Dynasty. Leiden. E. J. Birll. 1979. شابک ۹۰−۰۴−۰۵۸۸۴−۲, pp. 119–120.
- ↑ Hansen 2012, p. 72.
- ↑ Bopearachchi 2007, p. 45.
- ↑ Wink, André (1997). Al-Hind, the Making of the Indo-Islamic World: The Slavic Kings and the Islamic conquest, 11th–13th centuries. Oxford University Press. p. 57. ISBN 90-04-10236-1.
- ↑ (Narain 1990، صص. 152–155) "[W]e must identify them [Tocharians] with the Yueh-chih of the Chinese sources... [C]onsensus of scholarly opinion identifies the Yueh-chih with the Tokharians... [T]he Indo-European ethnic origin of the Yuehchih = Tokharians is generally accepted... Yueh-chih = Tokharian people... Yueh-chih = Tokharians..."
- ↑ (Roux 1997، ص. 90) "They are, by almost unanimous opinion, Indo-Europeans, probably the most oriental of those who occupied the steppes."
- ↑ Mallory & Mair 2000, pp. 283–284.
Wikipedia contributors, "Yuezhi," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Yuezhi&oldid=609932198 (accessed August 31, 2014).
