Žórłowy tekst za Kislik sej wobhladać

{{Infokašćik chemiski element
<!--- Periodowy system --->
| mjeno = Kislik
| symbol = O
| rjadowy_ličbnik = 8
| CAS =
| serija = [[Njekow]]
| skupina = 16
| perioda = 2
| blok = p
| serijowa_barba = Limegreen
| napohlad = bjezbarbny płun
| masowy_podźěl = 49,4
| atomowa_masa = 15,9994
| atomowy_radius = 60
| atomowy_radius_wuličeny = 48
| kowalentny_radius = 73
| VanDerWaalsRadius = 152
| elektronowa_konfiguracija = &#x5B;[[Helium|He]]&#x5D;2s<sup>2</sup>2p<sup>4</sup>
| elektrony_na_energijowym_niwowje = 2, 6
| wustupne_dźěło =
| ionizowanska_energija_1 = 1313,9
| ionizowanska_energija_2 = 3388,3
| ionizowanska_energija_3 = 5300,5
| ionizowanska_energija_4 = 7469,2
| ionizowanska_energija_5 =
| ionizowanska_energija_6 =
| ionizowanska_energija_7 =
| ionizowanska_energija_8 =
| ionizowanska_energija_9 =
| ionizowanska_energija_10 =
| agregatny_staw = płunojty
| modifikacije = 2 (O<sub>2</sub>, Ozon O<sub>3</sub>)
| kristalowa_struktura = kubiski
| hustosć = 1,429
| RefTemp_hustosć_K = 273,15<ref name="BGIA"/>
| twjerdosć po Mohs = žana (płun)
| magnetizm = paramagnetiski
| škrějny_dypk_K = 54,40
| škrějny_dypk_C = −218,79<ref name="BGIA">[http://biade.itrust.de/biade/lpext.dll?f=id&id=biadb%3Ar%3A007080&t=main-h.htm BGIA Gestis Stoffdatenbank]</ref>
| warjenski_dypk_K = 90,18
| warjenski_dypk_C = −182,97<ref name="BGIA"/>
| molarny_wolumen = 22,42 · 10<sup>−3</sup>
| wuparna_ćopłota = 3,4099
| škrějna_ćopłota = 0,22259
| parowy_ćišć = 10 · 10<sup>3</sup>
| RefTemp_parowy_ćišć_K = 61
| zwukowa_spěšnosć = 317,5
| RefTemp_zwukowa_spěšnosć_K = 293
| specifiska_ćopłotna_kapacita = 920
| RefTemp_specifiska ćopłotna kapacita_K = 298
| elektriska_wodźiwosć = 
| RefTemp_elektriska_wodźiwosć_K =
| ćopłotna_wodźiwosć = 0,02674
| RefTemp_ćopłotna_wodźiwosć_K =
| oksydaciske_stawy = '''−2''', −1, 0, +1, +2
| oksidy = 
| baziskosć =
| normalny_potencial = 1,23
| elektronowa_negatiwnosć = 3,44
| RL 67/548/EWG = ně
| strašne_symbole = {{strašne symbole|O}}
| R = {{R-sady|8}}
| S = {{S-sady|(2)|17}}
| radioaktiwny = ně
| izotopy =
{{Infokašćik chemiski element/Izotop
| ličba_rozpadowych_typow = 1
| symbol = O
| masowy_ličbnik = 15
| NH = 0
| połčas_rozpada = 122,24&nbsp;s
| rozpadowy_typ1ZM = [[Łójenje elektronow|ε]]
| rozpadowy_typ1ZE = 2,754
| rozpadowy_typ1ZP = [[Dusyk|<sup>15</sup>N]]
}}
{{Infokašćik chemiski element/Izotop
| ličba_rozpadowych_typow = 0
| symbol = O
| masowy_ličbnik = 16
| NH = '''99,762'''
}}
{{Infokašćik chemiski element/Izotop
| ličba_rozpadowych_typow = 0
| symbol = O
| masowy_ličbnik = 17
| NH = 0,038
}}
{{Infokašćik chemiski element/Izotop
| ličba_rozpadowych_typow = 0
| symbol = O
| masowy_ličbnik = 18
| NH = 0,2
}}
| NMR-kajkosće =
{{Infokašćik chemiski element/NMR
| symbol = O
| masowy_ličbnik_1 = 17
| jadrowy_spin_1 = 5/2
| gamma_1 = −3,628&nbsp;·&nbsp;10<sup>7</sup></sup>
| čućiwosć_1 = 
| Larmor-frekwenca_1 = 27,1&nbsp;M[[Hertz (jednota)|Hz]]
}}
}}

'''Kislik''' (tež '''oksygenij''') je [[chemiski element]], kotryž ma wósom [[proton]]ow w jadrje. Ličba [[neutron]]ow wotwisuje wot [[izotop]]a. Najčasćišo je chemisce zwjazany, dokelž je jara [[reaktiwnosć|reaktiwny]]. Jeho chemiski symbol je O (łaćonski: ''Oxygenium'', wot [[Grjekšćina|grjek.]] {{Polytonisce|ὀξύς}} ''oxys'' „wótry, kisały“ a γεν- ''gen-'' „zhotowić“). 

Kislik je bjezbarbny, njewonjaty a bjezsłodowy [[płun]]. Jako element so zjewi nimale jenož w molekularnej formje, a to jako O<sub>2</sub>, ale tež O<sub>3</sub> ([[ocon]]).

Je jedyn z hłownych wobstatkow zemskeje [[atmosfera|atmosfery]], ale tež wustupuje jako wobstatk [[silikat]]ow w kamjenjach.

Jeho najčasćiše wjazby na zemi su [[woda]] a silikaty.

== Wotkryće a mjeno ==
Šwed [[Carl Wilhelm Scheele]] a Jendźelčan [[Joseph Priestley]] stej element '''kislik''' wokoło lěta [[1775]] wotkryłoj. Francoz [[Lavoisier]] je wono ''oxygen'' mjenował ([[grjekšćina|grjeksce]] ''oxys'': kisilina ; a grjeksce ''gignomai'': činju)

== Za žiwochow ==
Za wjele žiwochow kislik je njeparujomny za jich [[dychanje]]. Ale tež eksistuja žiwochi, kotřiž njetrjebaja kislik, předewšěm při [[jednobańkowc]]ach.

Zelene rostliny, wšelake algi, ale tež někotre jednobańkowcy płodźa jón přez rozpačenje wot [[woda|wody]]. Rostliny a algi potrjebuja za to [[swětło]] [[słónce|słónca]]. To rěka [[fotosynteza]].

== Jednotliwe dopokazy ==
<references />

{{Nawigaciska lajsta periodowy system}}

<!--[[Kategorie:Notfallmedikament]]-->

[[Kategorija:Antidot]]
[[Kategorija:Płun]]
[[Kategorija:Lěkarstwowa maćizna]]
[[Kategorija:ATC-V03]]
[[Kategorija:Chemiski element]]