იხილეთ წყარო გვერდისთვის იუდა ისკარიოტელი

{{მმ*|იუდა}}

[[ფაილი:KissOfJudas.jpg|150px|thumb|[[ჯოტო დი ბონდონე]], ”იუდას კოცნა”, ფრაგმენტი]]

'''იუდა ისკარიოტელი''' — [[ბიბლია|ბიბლიური]] ([[სახარება|სახარების]]) პერსონაჟი. [[ქრისტიანობა|ქრისტიანული]] ტრადიციის მიხედვით, [[ქრისტე]]ს 12 მოწაფეთაგან (მოციქულთაგან) ერთ-ერთი. იუდა ისკარიოტელმა 30 ვერცხლის ფასად გასცა [[იესო ქრისტე]] და შეაპყრობინა იუდეველთა მღვდელთმთავრებს, რომელთაც [[რომაელები]]ს დახმარებით იგი ჯვარს აცვეს. [[შუა საუკუნეები]]ს და აღორძინების ხანის ხელოვნებაში წარმოსახავდნენ: ღალატის სცენას (იუდა ისკარიოტელი კოცნის [[იესო ქრისტე]]ს და ამით მიანიშნებს მასზე. აქედან გამოთქმა - იუდას ამბორი) და [[საიდუმლო სერობა]]ს. [[ქრისტე]]ს შეპყრობის შემდეგ იუდა ისკარიოტელმა თავი ჩამოიხრჩო ([[მათე]], თ. 26-27). [[ძველი აღთქმა|ძველი აღთქმის]] [[ბიბლიის წინასწარმეტყველნი|წინასწარმატყველებათა]] შესაბამისად ([[ზაქარია]], [http://www.orthodoxy.ge/tserili/mtskheturi/zaq11-14.htm თ. 11, 13]) იუდამ იესო 30 ვერცხლად გაყიდა. იუდა ისკარიოტელის სახელი მოღალატის, გამცემის სინონიმად იქცა.

== ცხოვრება ==
იუდას ცხოვრებასთან დაკავშირებით სხვადასხვა მასალამ მოაღწია ჩვენამდე.
* პოლონელების გადმოცემით იუდა დაიბადა 1 აპრილს რომელიც მათი რწმენით უბედური თარიღია.
* იუდას ბავშვობაზე იწერება ასევე იერონიმე - «იერონიმეს მოთხრობა იუდა გამცემელზე». ლეგენდის თანახმად მშობლები ნახულობენ სიზმარს, რომელიც აუწყებს რომ მათი შვილი იქნება მათთვის დამღუპველი. მშობლები კიდობანში სვამენ პატარა იუდას და უშვებენ ზღვაში. მრავალი წლის შემდგომ კუნძულ ისკარიოტიდან ბრუნდება იუდა და შურს ძიებს მშობლებზე. სინანულის შემდგომ მიღებული იქნა მოციქულთა რიგში. (ლეგენდის თანახმად, წლების მანძილზე პირში დაგუბებული წყლით ადიოდა მთის წვერზე და იქ უსხამდა ხის გამხმარ ჯოხს, სანამ არ აყვავდა იგი).
* აპოკრიფის «უფლის ბავშვობის არაბული სახარება» თანახმად, ეშმაკისგან შეპყრობილი იუდა ცხოვრობდა ერთ სოფელში სადაც ცხოვრობდა იესო.როცა მოიყვანე იესოსთან რათა მას განეკურნა იგი იუდამ გვერდზე უკბინა, რის შედეგადაც კრუნჩხვებში ჩავარდა მაგრამ განკურნებულ იქნა. ეს ის გვერდია სადაც შემდგომ ჯვარცმისას ლახვარი ჩასცეს ქრისტეს.

=== ისკარიოტელი ===
მრავალი მკვლევარი სხვადასხვანაირად აღიქვამს იუდას მეტსახელ - ისკარიოტელს. ერთნი ფიქრობენ რომ  ებრაული სიტყვა "ეშკარ" ნიშნავს საქონელს ვიყიდი. რომლისაგანაც წარმოიშვა იუდას მეტსახელი. მეორენი კი იძახიან რომ ძველ ებრაულ სახელმწიფოში იყო დასახლება ”კარიოტი” ხოლო კარიოტის მკვიდრს კი დაერქმეოდა ისკარიოტელი.
* მოციქულად ყოფნის პერიოდზე თითქმის არ არსებობს არანაირი ხალხური გადმოცემა, მხოლოდ სახარებისეული ინფორმაცია.

=== იუდას სახელი ახალ აღთქმაში ===
იუდა ისკარიოტელზე ინფორმაცია ძირითადად ახალ აღთქმაში მოგვეპოვება. ცნობილია რომ ის იყო სიმონის ძე. {{ციტირება|მიუგო იესუ და ჰრქუა მათ: არა-მე ათორმეტნი გამოგირჩიენა? და ერთი თქუენგანი ეშმაკი არს. ხოლო იტყოდა იუდას სიმონისსა, ისკარიოტელსა, რომელი იყო ერთი ათორმეტთაგანი, რამეთუ ამას ეგულებოდა მიცემაჲ მისი.}} (იოან.6:70-71).

[[ფაილი:Varlaam11.png|250px|thumb|left|იუდას გამცემლობა]]

=== სიკვდილი ===
==== იუდას სიკვდილის კანონიკური ვერსია ====
[[მათე მოციქული]] თავის სახარებაში წერს: {{ციტირება|და ვითარცა განთენა, ზრახვა-ყვეს ყოველთა მღდელთ-მოძღუართა და მოხუცებულთა ერისათა იესუჲსთჳს, რაჲთა მოკლან იგი. და შეკრეს იგი და მიიყვანეს და მისცეს იგი პონტიელსა პილატეს მთავარსა. მაშინ ვითარცა იხილა იუდა, რომელმანცა მისცა იგი, რამეთუ დაისაჯა, შეინანა და მიაქცია ოც და ათი იგი ვეცხლი მღდელთ-მოძღუართა მათ მიმართ და მოხუცებულთა და თქუა: ვცოდე, რამეთუ მიგეც სისხლი მართალი. ხოლო მათ ჰრქუეს მას: ჩუენდა რაჲ? შენ იხილე! და დააბნია ვეცხლი იგი ტაძარსა მას შინა და განეშორა და წარვიდა და შიშთვილ-იბა.}} (მათ.27:1-5)
[[ლუკა მახარებელი]] სამოციქულოში კი: {{ციტირება|ამან მოიგო დაბაჲ იგი სასყიდლითა მით სიცრუვისაჲთა და განსივნა და განსთქდა შორის, და განიბნინეს ყოველნი ნაწლევნი მისნი. და საცნაურ იქმნა ყოველთა მკჳდრთა იერუსალჱმისათა, ვიდრეღა ეწოდაცა დაბასა მას თჳსითა სიტყჳთა მათითა აკელდამა, ესე იგი არს დაბაჲ სისხლისაჲ.}} (საქ.1:18)
ხოლო [[მარკოზ მახარებელი]] და [[იოანე ღვთისმეტყველი]] კი არაფერს წერენ იუდას სიკვდილის შესახებ.
==== იუდას სიკვდილის არაკანონიკური ვერსია ====
== ლიტერატურა ==
* ''შანიძე მ.'', ქსე, ტ.5 , გვ. 274, თბ., 1980
* Соловьев С. В. К легендам об Иуде — предателе. ხარკივი, 1895
* Cтрасти Господни. მოსკოვი, Чепральской, 1792, 370 გვ., Глава 31. Сказание Святого Иеронима, о иуде предателе Господнего
* А. П. Скогорев. Апокрифические деяния апостолов. Арабское Евангелие детства Спасителя. СПб.: Алетейя, 2000, 480 გვ.
== იხილეთ აგრეთვე ==
* [[იუდას სახარება]]
* [[დალილა]]

== რესურსები ინტერნეტში ==
* [http://blagovest.al.lg.ua/0601/04.html იუდა ისკარიოტელი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130530225659/http://blagovest.al.lg.ua/0601/04.html |date=2013-05-30 }}
* [http://ru.wikisource.org/wiki/Сказание_Иеронима_о_Иуде_предателе იერონიმეს მოთხრობა იუდა გამცემელზე]
{{commonscat|Judas Iscariot}}
{{ესკიზი-რელიგია}}
{{მოციქულები}}
{{იესო ქრისტე}}

{{DEFAULTSORT:იუდა}}
[[კატეგორია:ბიბლიის პერსონაჟები]]