იუდა ისკარიოტელი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შეუმოწმებელი ვერსია]

[შემოწმებული ვერსია]

← წინა ცვლილება

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

უკანასკნელი რედაქცია 14:42, 23 მაისი 2024-ის მდგომარეობით

სხვა მნიშვნელობებისთვის იხილეთ იუდა.

ჯოტო დი ბონდონე, ”იუდას კოცნა”, ფრაგმენტი

იუდა ისკარიოტელი — ბიბლიური (სახარების) პერსონაჟი. ქრისტიანული ტრადიციის მიხედვით, ქრისტეს 12 მოწაფეთაგან (მოციქულთაგან) ერთ-ერთი. იუდა ისკარიოტელმა 30 ვერცხლის ფასად გასცა იესო ქრისტე და შეაპყრობინა იუდეველთა მღვდელთმთავრებს, რომელთაც რომაელების დახმარებით იგი ჯვარს აცვეს. შუა საუკუნეების და აღორძინების ხანის ხელოვნებაში წარმოსახავდნენ: ღალატის სცენას (იუდა ისკარიოტელი კოცნის იესო ქრისტეს და ამით მიანიშნებს მასზე. აქედან გამოთქმა - იუდას ამბორი) და საიდუმლო სერობას. ქრისტეს შეპყრობის შემდეგ იუდა ისკარიოტელმა თავი ჩამოიხრჩო (მათე, თ. 26-27). ძველი აღთქმის წინასწარმატყველებათა შესაბამისად (ზაქარია, თ. 11, 13) იუდამ იესო 30 ვერცხლად გაყიდა. იუდა ისკარიოტელის სახელი მოღალატის, გამცემის სინონიმად იქცა.

ცხოვრება

იუდას ცხოვრებასთან დაკავშირებით სხვადასხვა მასალამ მოაღწია ჩვენამდე.

პოლონელების გადმოცემით იუდა დაიბადა 1 აპრილს რომელიც მათი რწმენით უბედური თარიღია.
იუდას ბავშვობაზე იწერება ასევე იერონიმე - «იერონიმეს მოთხრობა იუდა გამცემელზე». ლეგენდის თანახმად მშობლები ნახულობენ სიზმარს, რომელიც აუწყებს რომ მათი შვილი იქნება მათთვის დამღუპველი. მშობლები კიდობანში სვამენ პატარა იუდას და უშვებენ ზღვაში. მრავალი წლის შემდგომ კუნძულ ისკარიოტიდან ბრუნდება იუდა და შურს ძიებს მშობლებზე. სინანულის შემდგომ მიღებული იქნა მოციქულთა რიგში. (ლეგენდის თანახმად, წლების მანძილზე პირში დაგუბებული წყლით ადიოდა მთის წვერზე და იქ უსხამდა ხის გამხმარ ჯოხს, სანამ არ აყვავდა იგი).
აპოკრიფის «უფლის ბავშვობის არაბული სახარება» თანახმად, ეშმაკისგან შეპყრობილი იუდა ცხოვრობდა ერთ სოფელში სადაც ცხოვრობდა იესო.როცა მოიყვანე იესოსთან რათა მას განეკურნა იგი იუდამ გვერდზე უკბინა, რის შედეგადაც კრუნჩხვებში ჩავარდა მაგრამ განკურნებულ იქნა. ეს ის გვერდია სადაც შემდგომ ჯვარცმისას ლახვარი ჩასცეს ქრისტეს.

ისკარიოტელი

მრავალი მკვლევარი სხვადასხვანაირად აღიქვამს იუდას მეტსახელ - ისკარიოტელს. ერთნი ფიქრობენ რომ ებრაული სიტყვა "ეშკარ" ნიშნავს საქონელს ვიყიდი. რომლისაგანაც წარმოიშვა იუდას მეტსახელი. მეორენი კი იძახიან რომ ძველ ებრაულ სახელმწიფოში იყო დასახლება ”კარიოტი” ხოლო კარიოტის მკვიდრს კი დაერქმეოდა ისკარიოტელი.

მოციქულად ყოფნის პერიოდზე თითქმის არ არსებობს არანაირი ხალხური გადმოცემა, მხოლოდ სახარებისეული ინფორმაცია.

იუდას სახელი ახალ აღთქმაში

იუდა ისკარიოტელზე ინფორმაცია ძირითადად ახალ აღთქმაში მოგვეპოვება. ცნობილია რომ ის იყო სიმონის ძე.

მიუგო იესუ და ჰრქუა მათ: არა-მე ათორმეტნი გამოგირჩიენა? და ერთი თქუენგანი ეშმაკი არს. ხოლო იტყოდა იუდას სიმონისსა, ისკარიოტელსა, რომელი იყო ერთი ათორმეტთაგანი, რამეთუ ამას ეგულებოდა მიცემაჲ მისი.

(იოან.6:70-71).

სიკვდილი

იუდას სიკვდილის კანონიკური ვერსია

მათე მოციქული თავის სახარებაში წერს:

და ვითარცა განთენა, ზრახვა-ყვეს ყოველთა მღდელთ-მოძღუართა და მოხუცებულთა ერისათა იესუჲსთჳს, რაჲთა მოკლან იგი. და შეკრეს იგი და მიიყვანეს და მისცეს იგი პონტიელსა პილატეს მთავარსა. მაშინ ვითარცა იხილა იუდა, რომელმანცა მისცა იგი, რამეთუ დაისაჯა, შეინანა და მიაქცია ოც და ათი იგი ვეცხლი მღდელთ-მოძღუართა მათ მიმართ და მოხუცებულთა და თქუა: ვცოდე, რამეთუ მიგეც სისხლი მართალი. ხოლო მათ ჰრქუეს მას: ჩუენდა რაჲ? შენ იხილე! და დააბნია ვეცხლი იგი ტაძარსა მას შინა და განეშორა და წარვიდა და შიშთვილ-იბა.

(მათ.27:1-5) ლუკა მახარებელი სამოციქულოში კი:

ამან მოიგო დაბაჲ იგი სასყიდლითა მით სიცრუვისაჲთა და განსივნა და განსთქდა შორის, და განიბნინეს ყოველნი ნაწლევნი მისნი. და საცნაურ იქმნა ყოველთა მკჳდრთა იერუსალჱმისათა, ვიდრეღა ეწოდაცა დაბასა მას თჳსითა სიტყჳთა მათითა აკელდამა, ესე იგი არს დაბაჲ სისხლისაჲ.

(საქ.1:18)

ხოლო მარკოზ მახარებელი და იოანე ღვთისმეტყველი კი არაფერს წერენ იუდას სიკვდილის შესახებ.

იუდას სიკვდილის არაკანონიკური ვერსია

ლიტერატურა

შანიძე მ., ქსე, ტ.5 , გვ. 274, თბ., 1980
Соловьев С. В. К легендам об Иуде — предателе. ხარკივი, 1895
Cтрасти Господни. მოსკოვი, Чепральской, 1792, 370 გვ., Глава 31. Сказание Святого Иеронима, о иуде предателе Господнего
А. П. Скогорев. Апокрифические деяния апостолов. Арабское Евангелие детства Спасителя. СПб.: Алетейя, 2000, 480 გვ.

იხილეთ აგრეთვე

რესურსები ინტერნეტში

იუდა ისკარიოტელი დაარქივებული 2013-05-30 საიტზე Wayback Machine.
იერონიმეს მოთხრობა იუდა გამცემელზე

ეს სტატია რელიგიის შესახებ ჯერჯერობით ესკიზია. თქვენ შეგიძლიათ დაგვეხმაროთ მის შევსებაში.

@@ ხაზი 1: / ხაზი 1: @@
 {{მმ*|იუდა}}
-[[ფაილი:Varlaam11.png|300px|thumb|left|იუდას გამცემლობა]]
 [[ფაილი:KissOfJudas.jpg|150px|thumb|[[ჯოტო დი ბონდონე]], ”იუდას კოცნა”, ფრაგმენტი]]
-'''იუდა ისკარიოტელი''', [[ბიბლია|ბიბლიური]] ([[სახარება|სახარების]]) პერსონაჟი. [[ქრისტიანობა|ქრისტიანული]] ტრადიციის მიხედვით, [[ქრისტე]]ს 12 მოწაფეთაგან (მოციქულთაგან) ერთ-ერთი. იუდა ისკარიოტელმა 30 ვერცხლის ფასად გასცა [[იესო ქრისტე]] და შეაპყრობინა იუდეველთა მღვდელთმთავრებს, რომელთაც [[რომაელები]]ს დახმარებით იგი ჯვარს აცვეს. [[შუა საუკუნეები]]ს და აღორძინების ხანის ხელოვნებაში წარმოსახავდნენ: ღალატის სცენას (იუდა ისკარიოტელი კოცნის [[იესო ქრისტე]]ს და ამით მიანიშნებს მასზე. აქედან გამოთქმა - იუდას ამბორი) და [[საიდუმლო სერობა]]ს. [[ქრისტე]]ს შეპყრობის შემდეგ იუდა ისკარიოტელმა თავი ჩამოიხრჩო ([[მათე]], თ. 26-27). [[ძველი აღთქმა|ძველი აღთქმის]] [[ბიბლიის წინასწარმეტყველნი|წინასწარმატყველებათა]] შესაბამისად ([[ზაქარია]], [http://www.orthodoxy.ge/tserili/mtskheturi/zaq11-14.htm თ. 11, 13]) იუდამ იესო 30 ვერცხლად გაყიდა. იუდა ისკარიოტელის სახელი მოღალატის, გამცემის სინონიმად იქცა.
+'''იუდა ისკარიოტელი''' — [[ბიბლია|ბიბლიური]] ([[სახარება|სახარების]]) პერსონაჟი. [[ქრისტიანობა|ქრისტიანული]] ტრადიციის მიხედვით, [[ქრისტე]]ს 12 მოწაფეთაგან (მოციქულთაგან) ერთ-ერთი. იუდა ისკარიოტელმა 30 ვერცხლის ფასად გასცა [[იესო ქრისტე]] და შეაპყრობინა იუდეველთა მღვდელთმთავრებს, რომელთაც [[რომაელები]]ს დახმარებით იგი ჯვარს აცვეს. [[შუა საუკუნეები]]ს და აღორძინების ხანის ხელოვნებაში წარმოსახავდნენ: ღალატის სცენას (იუდა ისკარიოტელი კოცნის [[იესო ქრისტე]]ს და ამით მიანიშნებს მასზე. აქედან გამოთქმა - იუდას ამბორი) და [[საიდუმლო სერობა]]ს. [[ქრისტე]]ს შეპყრობის შემდეგ იუდა ისკარიოტელმა თავი ჩამოიხრჩო ([[მათე]], თ. 26-27). [[ძველი აღთქმა|ძველი აღთქმის]] [[ბიბლიის წინასწარმეტყველნი|წინასწარმატყველებათა]] შესაბამისად ([[ზაქარია]], [http://www.orthodoxy.ge/tserili/mtskheturi/zaq11-14.htm თ. 11, 13]) იუდამ იესო 30 ვერცხლად გაყიდა. იუდა ისკარიოტელის სახელი მოღალატის, გამცემის სინონიმად იქცა.
 == ცხოვრება ==
@@ ხაზი 11: / ხაზი 12: @@
 === ისკარიოტელი ===
-მრავალი მკვლევარი სხვადასხვანაირად აღიქვამს იუდას მეტსახელ - ისკარიოტელს. ერთნი ფიქრობენ რომ  ებრაული სიტყვა "ეშკარ" ნიშნავს საქონელს ვიყოდი. რომლისაგანაც წარმოიშვა იუდას მეტსახელი. მეორენი კი იძახიან რომ ძველ ებრაულ სახელმწიფოში იყო დასახლება ”კარიოტი” ხოლო კარიოტის მკვიდრს კი დაერქმეოდა ისკარიოტელი.
+მრავალი მკვლევარი სხვადასხვანაირად აღიქვამს იუდას მეტსახელ - ისკარიოტელს. ერთნი ფიქრობენ რომ  ებრაული სიტყვა "ეშკარ" ნიშნავს საქონელს ვიყიდი. რომლისაგანაც წარმოიშვა იუდას მეტსახელი. მეორენი კი იძახიან რომ ძველ ებრაულ სახელმწიფოში იყო დასახლება ”კარიოტი” ხოლო კარიოტის მკვიდრს კი დაერქმეოდა ისკარიოტელი.
 * მოციქულად ყოფნის პერიოდზე თითქმის არ არსებობს არანაირი ხალხური გადმოცემა, მხოლოდ სახარებისეული ინფორმაცია.
 === იუდას სახელი ახალ აღთქმაში ===
 იუდა ისკარიოტელზე ინფორმაცია ძირითადად ახალ აღთქმაში მოგვეპოვება. ცნობილია რომ ის იყო სიმონის ძე. {{ციტირება|მიუგო იესუ და ჰრქუა მათ: არა-მე ათორმეტნი გამოგირჩიენა? და ერთი თქუენგანი ეშმაკი არს. ხოლო იტყოდა იუდას სიმონისსა, ისკარიოტელსა, რომელი იყო ერთი ათორმეტთაგანი, რამეთუ ამას ეგულებოდა მიცემაჲ მისი.}} (იოან.6:70-71).
+[[ფაილი:Varlaam11.png|250px|thumb|left|იუდას გამცემლობა]]
 === სიკვდილი ===
@@ ხაზი 25: / ხაზი 28: @@
 == ლიტერატურა ==
 * ''შანიძე მ.'', ქსე, ტ.5 , გვ. 274, თბ., 1980
-* Соловьев С. В. К легендам об Иуде — предателе. ხარკოვი, 1895
+* Соловьев С. В. К легендам об Иуде — предателе. ხარკივი, 1895
 * Cтрасти Господни. მოსკოვი, Чепральской, 1792, 370 გვ., Глава 31. Сказание Святого Иеронима, о иуде предателе Господнего
 * А. П. Скогорев. Апокрифические деяния апостолов. Арабское Евангелие детства Спасителя. СПб.: Алетейя, 2000, 480 გვ.
@@ ხაზი 33: / ხაზი 36: @@
 == რესურსები ინტერნეტში ==
-* [http://blagovest.al.lg.ua/0601/04.html იუდა ისკარიოტელი]
+* [http://blagovest.al.lg.ua/0601/04.html იუდა ისკარიოტელი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130530225659/http://blagovest.al.lg.ua/0601/04.html |date=2013-05-30 }}
 * [http://ru.wikisource.org/wiki/Сказание_Иеронима_о_Иуде_предателе იერონიმეს მოთხრობა იუდა გამცემელზე]
 {{commonscat|Judas Iscariot}}
@@ ხაზი 42: / ხაზი 45: @@
 {{DEFAULTSORT:იუდა}}
 [[კატეგორია:ბიბლიის პერსონაჟები]]
-[[კატეგორია:ბიბლია]]
-[[კატეგორია:რელიგია]]
-[[კატეგორია:ქრისტიანობა]]
-[[an:Chudas Escariot]]
-[[ar:يهوذا الإسخريوطي]]
-[[arc:ܝܗܘܕܐ ܣܟܪܝܘܛܐ]]
-[[be:Іуда Іскарыёт]]
-[[bg:Юда Искариотски]]
-[[bo:ཡུ་དཱ་དབྱི་སི་ཀར།]]
-[[br:Judaz Iskariot]]
-[[ca:Judes Iscariot]]
-[[cs:Jidáš Iškariotský]]
-[[da:Judas Iskariot]]
-[[de:Judas Ischariot]]
-[[el:Ιούδας Ισκαριώτης]]
-[[en:Judas Iscariot]]
-[[eo:Judaso Iskarioto]]
-[[es:Judas Iscariote]]
-[[et:Juudas Iskariot]]
-[[eu:Juda Iskariote]]
-[[fa:یهودا اسخریوطی]]
-[[fi:Juudas Iskariot]]
-[[fr:Judas Iscariote]]
-[[gl:Xudas Iscariote]]
-[[he:יהודה איש קריות]]
-[[hi:जूडस इस्कैरियट]]
-[[hr:Juda Iškariotski]]
-[[hu:Iskarióti Júdás]]
-[[hy:Հուդա Իսկարիովտացի]]
-[[id:Yudas Iskariot]]
-[[ilo:Judas Iscariote]]
-[[it:Giuda Iscariota]]
-[[ja:イスカリオテのユダ]]
-[[jv:Yudas Iskariot]]
-[[ko:이스가리옷 유다]]
-[[la:Iudas Iscariot]]
-[[lt:Judas Iskariotas]]
-[[lv:Jūda Iskariots]]
-[[ml:യൂദാസ് സ്കറിയോത്ത]]
-[[ms:Judas Iscariot]]
-[[nds:Judas Ischariot]]
-[[nl:Judas Iskariot]]
-[[nn:Judas Iskariot]]
-[[no:Judas Iskariot]]
-[[oc:Judàs Escariòt]]
-[[pl:Judasz Iskariota]]
-[[pt:Judas Iscariotes]]
-[[ro:Iuda Iscarioteanul]]
-[[ru:Иуда Искариот]]
-[[sh:Juda Iskariotski]]
-[[simple:Judas Iscariot]]
-[[sk:Judáš Iškariotský]]
-[[sl:Juda Iškarijot]]
-[[sr:Јуда Искариотски]]
-[[sv:Judas Iskariot]]
-[[sw:Yuda Iskarioti]]
-[[ta:யூதாசு இஸ்காரியோத்து]]
-[[te:జుడాస్ ఇస్కారియట్]]
-[[th:ยูดาส อิสคาริโอท]]
-[[tl:Hudas Iskariote]]
-[[tr:Yehuda (havari)]]
-[[uk:Юда Іскаріот]]
-[[vi:Giuđa Ítcariốt]]
-[[wa:Djuda Iscariote]]
-[[zh:加略人猶大]]