Naar inhoud springen

Vereinegde Staote vaan Amerika: Versjèl tösje versies

Van Wikipedia
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Xqbot (Euverlèk | biedrages)
K r2.7.3) (Robot: verangerd: mzn:متحده ایالات آمریکا
Joorsm (Euverlèk | biedrages)
 
(44 tösseligkendje versies door 22 gebroekers neet getuind)
Tekslien 3: Tekslien 3:
|naomlandj = United States of America
|naomlandj = United States of America
|vlag = [[Plaetje:Flag of the United States.svg|120px]]
|vlag = [[Plaetje:Flag of the United States.svg|120px]]
|waope = [[Plaetje:Great Seal of the US.png|120px]]
|waope = [[Plaetje:US-GreatSeal-Obverse.svg|120px]]
|lokasie = [[Plaetje:LocationUSA.png|250px]]
|lokasie = [[Plaetje:LocationUSA.png|250px]]
|taole = gein, [[Ingels]] gebrukelek
|taole = gein, [[Ingels]] gebrukelek
|hoofstad = [[Washington D.C.]]
|hoofstad = [[Washington D.C.]]
|staotsvörm = [[Rippebliek]]
|staotsvörm = [[Rippebliek]]
|staotshoof = [[Barack Obama]] (sinds [[2009]])
|staotshoof = [[Joe Biden]]
|lies = Lies van presidente van de Vereinigde Sjtaote
|titelhoofregering = Vicepresident | naomhoofregering = [[Joe Biden]]
|titelhoofregering = Vicepresident | naomhoofregering = [[Kamala Harris]]
|religie=52% [[Protestantisme|Protestants]]<br />24% [[Roems-Kattelieke Kèrk|Katheliek]]<br />2% [[Kerk van Jezus Christus en de Heilige der letste daag|Heilige der Letste Daag]]<br />1% [[Joededom|Joeds]]<br />1% [[Islam]]itisch<br />20% Euverig / [[Atheïsme|atheist]]
|religie=46,5% [[Protestantisme|Protestants]]<br />20,8% [[Roems-Kathelieke Kèrk|Katheliek]]<br />1,8% [[Kerk van Jezus Christus en de Heilige der letste daag|Heilige der Letste Daag]]<br />1,9% [[Joededom|Joeds]]<br />0,9% [[Islam]]itisch<br />26,8% Euverig / [[Atheïsme|atheist]] <small>(2014)</small> <ref>http://www.pewforum.org/2015/05/12/americas-changing-religious-landscape/</ref>
|km2 = 9.631.419 | pctwater = 4,87
|km2 = 9.631.419 | pctwater = 4,87
|inwoeners = 332.410.303<ref>[https://www.hubspire.com/resources/general/us-population-statistics/ Sjatting VN veur 2021.]</ref> | deechde = 35
|inwoeners = 295.600.000 | deechde = 31
|munteinheid = [[US Dollar]] | valutacode = US$
|munteinheid = [[US Dollar]] | valutacode = US$
|tiedzaone = -5 tot -10
|tiedzaone = -5 tot -10
Tekslien 20: Tekslien 21:
|}}
|}}


De '''Vereinegde State van Amerika''' of '''Vereinegde Staote vaan Amerika''' (aofgekort V.S., Ingels '''''United States of America''''', aofgekort ''U.S.A.'', in de volksmoond ''Amerika'') is e federatief [[rippebliek]] in [[Noord-Amerika]]. Nao bevolking en oppervlak is 't 't daarde laand, polletiek, ikkenomisch en militair is 't de mechtegste natie op [[Eerd]]. Ouch cultureel en wetensjappelek heet dit land hiel väöl in te bringe. Hoofstad is [[Washington D.C.]]; [[New York City|New York]] is evels väöl groeter. Aander belaankrieke stei zien [[Los Angeles]], [[Miami]], [[Pittsburg]] en [[San Francisco]].
De '''Vereinegde State van Amerika''' of '''Vereinegde Staote vaan Amerika''' (aofgekort V.S., Ingels '''''United States of America''''', aofgekort ''U.S.A.'', in de volksmoond ''Amerika'') is e federatief [[rippebliek]] in [[Noord-Amerika]]. Nao bevolking en oppervlak is 't 't daarde laand, polletiek, ikkenomisch en militair is 't de mechtegste natie op [[Eerd]]. Ouch cultureel en wetensjappelek heet dit land hiel väöl in te bringe. Hoofstad is [[Washington D.C.]]; [[New York City|New York]] is evels väöl groeter. Aander belaankrieke stei zien [[Los Angeles]], [[Miami]], [[Pittsburgh]] en [[San Francisco]].


== Bestuurleke indeiling ==
== Bestuurleke indeiling ==
[[Plaetje:Map of USA with state names.svg|left|640px|thumb|Alle staotnaome in 't Ingels]]
[[Plaetje:Map of USA with state names.svg|left|640px|thumb|Alle staotnaome in 't Ingels]]
't Land oontlient ziene naom feitelek aon zien bestuurleke indeiling. 't Is opgedeild in 50 state, die 'ne wiedgoonde vörm vaan oonaofhenkelekheid höbbe. Zoe höbbe ze eige wètte, eige senate en Hoezer vaan Aofgevaardegde en eige Oppertribunale. Washington D.C. behuurt neet tot 'ne staot meh ligk in 't zoegenaompde ''[[District of Columbia]]''. Wijer höbbe de VS nog inkel gebiede die boete de indeiling in staote valle.
't Land oontlient ziene naom feitelek aon zien bestuurleke indeiling. 't Is opgedeild in 50 state, die 'ne wiedgaonde vörm vaan oonaofhenkelekheid höbbe. Zoe höbbe ze eige wètte, eige senate en Hoezer vaan Aofgevaardegde en eige Oppertribunale. Washington D.C. behuurt neet tot 'ne staot meh ligk in 't zoegenaompde ''[[District of Columbia]]''. Wijer höbbe de VS nog inkel gebede die boete de indeiling in staote valle.


De staote zien:
De staote zien:
Tekslien 85: Tekslien 86:
|}
|}


Boete de staote umvat 't land ouch [[territorium (Vereinegde Staote)|territoria]]. Die territoria kinne otonoom zien of direk door de regering weure bestuurd. Anno {{CURRENTYEAR}} geit 't allein um diverse eilen; in 't verleie woorte diverse gebede die noe 'nen eige staot vörme es territorium bestuurd. Zoe waore Alaska en Hawaii tot 1959 nog territoria. Territoria höbbe gein stum in 't parlemint of bij de presidentsverkezinge.
De VS beheerse ouch nog de volgende eilen, die boete de indeiling in staote valle:

{|
{|
|
|
Tekslien 109: Tekslien 109:


== Stei ==
== Stei ==
Allewel d'r väöl plekke in de VS gein bevolking höbbe, gief 't 'nen hielen houp groete stei in dit land. Dit zien de hoonderd groetste stei in de VS, gebaseerd op 't inwoenersaontal vaan [[1 juli]] [[2006]]:
Allewel d'r väöl regio's in de VS 'n dun bevolking höbbe, gief 't 'nen hielen houp groet stei in 't land. Dit zien de viefentwinteg groetste stei in de VS, gebaseerd op 't inwoenertal vaan [[1 juli]] [[2020]]. Nota bene: Zelfs de klein stei op dees lies weure vaanoet Europees perspectief es groet gezien. Zoe is zelfs [[Portland]] (oonderaon de lies, es 25e stad) nog altied groeter es stei wie [[Rotterdam]], [[D'n Haog]], [[Dusseldörp]], [[Esse]], [[Luik]], [[Charleroi]] en [[Antwerpe]].


{| class="wikitable sortable zebra" style="text-align:right"
{|style="width:60%" {{prettytable}}
!Nómmer
|-----
!Name
!colspan="7" align="center" | '''Stei in de VS'''
!1980
|-----
!1990
|rowspan="2" align="center" | '''Raank''' || rowspan="2" align="center" | '''Stad''' || colspan="3" align="center" | '''Inwoeneraontal''' || rowspan="2" align="center" | '''Staot'''
!2000
|-----
!2010
|align="center" | '''1990''' || align="center"| '''2000''' || align="center" | '''1 juli 2006'''
!2020
|-----
!Staot
|align=right | 1. || [[New York City|New York]] || align=right | 7.322.564 || align=right | 8.008.278 || align=right | 8.214.426 || [[New York (staot)|New York]]
|-----
|-
|1.
|align=right | 2. || [[Los Angeles]] || align=right | 3.485.557 || align=right | 3.694.820 || align=right | 3.849.378 || [[Californië]]
| align="left" |[[New York City]]
|-----
|7.071.639
|align=right | 3. || [[Chicago]] || align=right | 2.783.726 || align=right | 2.896.016 || align=right | 2.833.321 || [[Illinois]]
|7.322.564
|-----
|8.009.185
|align=right | 4. || [[Houston]] || align=right | 1.637.859 || align=right | 1.953.631 || align=right | 2.144.491 || [[Texas]]
|8.174.962
|-----
|8.804.190
|align=right | 5. || [[Phoenix (Arizona)|Phoenix]] || align=right | 984.310 || align=right | 1.321.045 || align=right | 1.512.986 || [[Arizona]]
| align="left" |[[New York (staot)|Staot New York]]
|-----
|-
|align=right | 6. || [[Philadelphia (Pennsylvania)|Philadelphia]] || align=right | 1.585.577 || align=right | 1.448.394 || align=right | 1.470.151 || [[Pennsylvania]]
|2.
|-----
| align="left" |[[Los Angeles]]
|align=right | 7. || [[San Antonio (Texas)|San Antonio]] || align=right | 959.295 || align=right | 1.144.646 || align=right | 1.296.682|| [[Texas]]
|2.968.528
|-----
|3.485.398
|align=right | 8. || [[San Diego]] || align=right | 1.110.623 || align=right | 1.223.400 || align=right | 1.256.951 || [[Californië]]
|3.694.646
|-----
|3.792.662
|align=right | 9. || [[Dallas (Texas)|Dallas]] || align=right | 1.007.618 || align=right | 1.188.580 || align=right | 1.232.940 || [[Texas]]
|3.898.747
|-----
| align="left" |[[Californië]]
|align=right | 10. || [[San José (Californië)|San José]] || align=right | 782.224 || align=right | 894.943 || align=right | 929.936 || [[Californië]]
|-----
|-
|3.
|align=right | 11. || [[Detroit (Michigan)|Detroit]] || align=right | 1.027.974 || align=right | 951.270 || align=right | 871.121 || [[Michigan]]
| align="left" |[[Chicago]]
|-----
|3.005.072
|align=right | 12. || [[Jacksonville (Florida)|Jacksonville]] || align=right | 635.230 || align=right | 735.617 || align=right | 794.555 || [[Florida]]
|2.783.726
|-----
|2.896.044
|align=right | 13. || [[Indianapolis]] || align=right | 731.278 || align=right | 781.870 || align=right | 785.597 || [[Indiana]]
|2.695.598
|-----
|2.746.388
|align=right | 14. || [[San Francisco]] || align=right | 723.959 || align=right | 776.733 || align=right | 744.041 || [[Californië]]
| align="left" |[[Illinois]]
|-----
|-
|align=right | 15. || [[Columbus (Ohio)|Columbus]] || align=right | 632.945 || align=right | 711.470 || align=right | 733.203 || [[Ohio]]
|4.
|-----
| align="left" |[[Houston]]
|align=right | 16. || [[Austin (Texas)|Austin]] || align=right | 472.020 || align=right | 656.562 || align=right | 709.893 || [[Texas]]
|1.595.138
|-----
|1.630.553
|align=right | 17. || [[Memphis (Tennessee)|Memphis]] || align=right | 618.652 || align=right | 650.100 || align=right | 670.902 || [[Tennessee]]
|1.973.648
|-----
|2.109.372
|align=right | 18. || [[Fort Worth]] || align=right | 447.619 || align=right | 534.694 || align=right | 653.320 || [[Texas]]
|2.304.580
|-----
| align="left" |[[Texas]]
|align=right | 19. || [[Baltimore (Maryland)|Baltimore]] || align=right | 736.014 || align=right | 651.154 || align=right | 631.366 || [[Maryland]]
|-----
|-
|5.
|align=right | 20. || [[Charlotte (North Carolina)|Charlotte]] || align=right | 419.539 || align=right | 540.828 || align=right | 630.478 || [[North Carolina]]
| align="left" |[[Phoenix (Arizona)|Phoenix]]
|-----
|789.704
|align=right | 21. || [[El Paso (Texas)|El Paso]] || align=right | 515.342 || align=right | 563.662 || align=right | 609.415 || [[Texas]]
|983.403
|-----
|1.321.894
|align=right | 22. || [[Boston]] || align=right | 574.283 || align=right | 589.141 || align=right | 590.763 || [[Massachusetts]]
|1.447.624
|-----
|1.608.139
|align=right | 23. || [[Seattle]] || align=right | 516.259 || align=right | 563.374 || align=right | 582.454 || [[Washington (staot)|Washington]]
| align="left" |[[Arizona]]
|-----
|-
|align=right | 24. || [[Washington D.C.|Washington]] || align=right | 606.900 || align=right | 572.059 || align=right | 581.530 || [[Washington D.C.]]
|6.
|-----
| align="left" |[[Philadelphia]]
|align=right | 25. || [[Milwaukee]] || align=right | 628.088 || align=right | 596.974 || align=right | 573.358 || [[Wisconsin]]
|1.688.210
|-----
|1.585.577
|align=right | 26. || [[Denver]] || align=right | 467.610 || align=right | 554.636 || align=right | 566.974 || [[Colorado]]
|1.517.550
|-----
|1.526.006
|align=right | 27. || [[Louisville (Kentucky)|Louisville]] || align=right | 494.429 || align=right | 516.743 || align=right | 554.496 || [[Kentucky]]
|1.603.797
|-----
| align="left" |[[Pennsylvanië]]
|align=right | 28. || [[Las Vegas (Nevada)|Las Vegas]] || align=right | 258.204 || align=right | 478.434 || align=right | 552.539 || [[Nevada]]
|-----
|-
|7.
|align=right | 29. || [[Nashville (Tennessee)|Nashville]] || align=right | 488.366 || align=right | 545.524 || align=right | 552.120 || [[Tennessee]]
| align="left" |[[San Antonio]]
|-----
|785.940
|align=right | 30. || [[Oklahoma City]] || align=right | 444.724 || align=right | 506.132 || align=right | 537.734 || [[Oklahoma]]
|935.933
|-----
|1.159.833
|align=right | 31. || [[Portland (Oregon)|Portland]] || align=right | 463.634 || align=right | 529.121 || align=right | 537.081 || [[Oregon]]
|1.327.407
|-----
|1.434.625
|align=right | 32. || [[Tucson]] || align=right | 411.480 || align=right | 486.699 || align=right | 518.956 || [[Arizona]]
| align="left" |[[Texas]]
|-----
|-
|align=right | 33. || [[Albuquerque]] || align=right | 384.915 || align=right | 448.607 || align=right | 504.949 || [[New Mexico]]
|8.
|-----
| align="left" |[[San Diego]]
|align=right | 34. || [[Atlanta]] || align=right | 486.411 || align=right | 416.474 || align=right | 419.122 || [[Georgia]]
|875.538
|-----
|1.110.549
|align=right | 35. || [[Long Beach (Californië)|Long Beach]] || align=right | 429.321 || align=right | 461.522 || align=right | 472.494 || [[Californië]]
|1.222.920
|-----
|1.301.927
|align=right | 36. || [[Sacramento Stad]] || align=right | 369.365 || align=right | 407.018 || align=right | 467.781 || [[Californië]]
|1.386.932
|-----
| align="left" |[[Californië]]
|align=right | 37. || [[Fresno]] || align=right | 354.091 || align=right | 427.652 || align=right | 466.714 || [[Californië]]
|-----
|-
|9.
|align=right | 38. || [[Mesa (Arizona)|Mesa]] || align=right | 289.199 || align=right | 447,541 || align=right | 437.454 || [[Arizona]]
| align="left" |[[Dallas]]
|-----
|904.599
|align=right | 39. || [[Kansas City (Missouri)|Kansas City]] || align=right | 434.829 || align=right | 441.545 || align=right | 447.306 || [[Missouri]]
|1.006.877
|-----
|1.188.589
|align=right | 40. || [[Cleveland (Ohio)|Cleveland]] || align=right | 505.616 || align=right | 478.403 || align=right | 444.313 || [[Ohio]]
|1.197.672
|-----
|1.304.379
|align=right | 41. || [[Virginia Beach]] || align=right | 435.619 || align=right | 425.257 || align=right | 435.619 || [[Virginia]]
| align="left" |[[Texas]]
|-----
|-
|align=right | 42. || [[Omaha (Nebraska)|Omaha]] || align=right | 419.545 || align=right | 390.007 || align=right | 419.545 || [[Nebraska]]
|10.
|-----
| align="left" |[[San José]]
|align=right | 43. || [[Miami]] || align=right | 358.648 || align=right | 362.470 || align=right | 404.048 || [[Florida]]
|629.400
|-----
|782.248
|align=right | 44. || [[Oakland (Californië)|Oakland]] || align=right | 397.067 || align=right | 399.484 || align=right | 397.067 || [[Californië]]
|903.937
|-----
|952.354
|align=right | 45. || [[Tulsa]] || align=right | 367.302 || align=right | 393.049 || align=right | 382.872 || [[Oklahoma]]
|1.013.240
|-----
| align="left" |[[Californië]]
|align=right | 46. || [[Honolulu]] || align=right | 377.059 || align=right | 371.657 || align=right | 377.357 || [[Hawaï]]
|-----
|-
|11.
|align=right | 47. || [[Minneapolis]] || align=right | 368.383 || align=right | 382.618 || align=right | 372.833 || [[Minnesota]]
| align="left" |[[Austin]]
|-----
|345.890
|align=right | 48. || [[Colorado Springs]] || align=right | 280.430 || align=right | 360.890 || align=right | 372.437 || [[Colorado]]
|465.622
|-----
|670.654
|align=right | 49. || [[Arlington (Texas)|Arlington]] || align=right | 261.717 || align=right | 332.969 || align=right | 367.197 || [[Texas]]
|811.456
|-----
|961.855
|align=right | 50. || [[Wichita (Kansas)|Wichita]] || align=right | 304.017 || align=right | 351.150 || align=right | 357.698 || [[Kansas]]
| align="left" |[[Texas]]
|-----
|-
|align=right | 51. || [[Raleigh (North Carolina)|Raleigh]] || align=right | 212.092 || align=right | 282.956 || align=right | 356.321 || [[North Carolina]]
|12.
|-----
| align="left" |[[Jacksonville]]
|align=right | 52. || [[Saint Louis (Missouri)|Saint Louis]] || align=right | 396.685 || align=right | 348.189 || align=right | 347.181 || [[Missouri]]
|540.920
|-----
|635.230
|align=right | 53. || [[Santa Ana (Californië)|Santa Ana]] || align=right | 293.827 || align=right | 337.977 || align=right | 340.024 || [[Californië]]
|735.606
|-----
|821.784
|align=right | 54. || [[Anaheim]] || align=right | 266.406 || align=right | 328.014 || align=right | 334.425 || [[Californië]]
|949.611
|-----
| align="left" |[[Florida]]
|align=right | 55. || [[Tampa (Florida)|Tampa]] || align=right | 280.015 || align=right | 303.447 || align=right | 332.888 || [[Florida]]
|-----
|-
|13.
|align=right | 56. || [[Cincinnati]] || align=right | 364.114 || align=right | 331.285 || align=right | 332.252 || [[Ohio]]
| align="left" |[[Fort Worth]]
|-----
|385.164
|align=right | 57. || [[Pittsburgh]] || align=right | 369.879 || align=right | 334.563 || align=right | 312.819 || [[Pennsylvania]]
|448.560
|-----
|543.044
|align=right | 58. || [[Bakersfield (Californië)|Bakersfield]] || align=right | 176.264 || align=right | 247.057 || align=right | 308.392 || [[Californië]]
|744.800
|-----
|918.915
|align=right | 59. || [[Aurora (Colorado)|Aurora]] || align=right | 222.103 || align=right | 276.393 || align=right | 303.582 || [[Colorado]]
| align="left" |[[Texas]]
|-----
|-
|align=right | 60. || [[Toledo (Ohio)|Toledo]] || align=right | 332.943 || align=right | 313.619 || align=right | 298.446 || [[Ohio]]
|14.
|-----
| align="left" |[[Columbus (Ohio)|Columbus]]
|align=right | 61. || [[Riverside (Californië)|Riverside]] || align=right | 226.546 || align=right | 255.166 || align=right | 293.761 || [[Californië]]
|565.021
|-----
|632.910
|align=right | 62. || [[Stockton (Californië)|Stockton]] || align=right | 210.943 || align=right | 243.771 || align=right | 290.141 || [[Californië]]
|712.863
|-----
|787.033
|align=right | 63. || [[Corpus Christi (Texas)|Corpus Christi]] || align=right | 257.453 || align=right | 277.454 || align=right | 285.267 || [[Texas]]
|905.748
|-----
| align="left" |[[Ohio]]
|align=right | 64. || [[Newark (New Jersey)|Newark]] || align=right | 275.221 || align=right | 273.546 || align=right | 281.402 || [[New Jersey]]
|-----
|-
|15.
|align=right | 65. || [[Anchorage (Alaska)|Anchorage]] || align=right | 226.338 || align=right | 260.283 || align=right | 278.700 || [[Alaska]]
| align="left" |[[Indianapolis]]
|-----
|700.807
|align=right | 66. || [[Buffalo (New York)|Buffalo]] || align=right | 328.175 || align=right | 292.648 || align=right | 276.059 || [[New York (staot)|New York]]
|731.327
|-----
|781.864
|align=right | 67. || [[Saint Paul (Minnesota)|Saint Paul]] || align=right | 272.235 || align=right | 287.151 || align=right | 273.535 || [[Minnesota]]
|820.445
|-----
|887.642
|align=right | 68. || [[Lexington (Kentucky)|Lexington]] || align=right | 225.366 || align=right | 260.512 || align=right | 270.789 || [[Kentucky]]
| align="left" |[[Indiana]]
|-----
|-
|align=right | 69. || [[Plano (Texas)|Plano]] || align=right | 127.885 || align=right | 222.030 || align=right | 255.009 || [[Texas]]
|16.
|-----
| align="left" |[[Charlotte (North Carolina)|Charlotte]]
|align=right | 70. || [[Fort Wayne]] || align=right | 191.839 || align=right | 248.637 || align=right | 219.351 || [[Indiana]]
|315.474
|-----
|395.934
|align=right | 71. || [[Saint Petersburg]] || align=right | 240.318 || align=right | 248.232 || align=right | 248.098 || [[Florida]]
|566.933
|-----
|735.770
|align=right | 72. || [[Glendale (Arizona)|Glendale]] || align=right | 147.864 || align=right | 218.812 || align=right | 246.531 || [[Arizona]]
|874.579
|-----
| align="left" |[[North Carolina|Noord-Carolina]]
|align=right | 73. || [[Jersey City]] || align=right | 228.517 || align=right | 240.055 || align=right | 241.789 || [[New Jersey]]
|-----
|-
|17.
|align=right | 74. || [[Lincoln (Nebraska)|Lincoln]] || align=right | 191.972 || align=right | 225.581 || align=right | 241.167 || [[Nebraska]]
| align="left" |[[San Francisco]]
|-----
|678.974
|align=right | 75. || [[Henderson (Nevada)|Henderson]] || align=right | 64.948 || align=right | 175.381 || align=right | 240.614 || [[Nevada]]
|723.959
|-----
|776.733
|align=right | 76. || [[Chandler (Arizona)|Chandler]] || align=right | 89.862 || align=right | 176.581 || align=right | 240.595 || [[Arizona]]
|805.184
|-----
|873.965
|align=right | 77. || [[Greensboro (North Carolina)|Greensboro]] || align=right | 183.894 || align=right | 223.891 || align=right | 236.865 || [[North Carolina]]
| align="left" |[[Californië]]
|-----
|-
|align=right | 78. || [[Scottsdale (Arizona)|Scottsdale]] || align=right | 130.075 || align=right | 202.705 || align=right | 231.127 || [[Arizona]]
|18.
|-----
| align="left" |[[Seattle]]
|align=right | 79. || [[Baton Rouge]] || align=right | 219.531 || align=right | 227.818 || align=right | 229.553 || [[Louisiana]]
|493.846
|-----
|516.259
|align=right | 80. || [[Birmingham (Alabama)|Birmingham]] || align=right | 265.347 || align=right | 242.820 || align=right | 229.424 || [[Alabama]]
|563.375
|-----
|608.660
|align=right | 81. || [[Norfolk (Virginia)|Norfolk]] || align=right | 261.250 || align=right | 234.403 || align=right | 229.112 || [[Virginia]]
|737.015
|-----
| align="left" |[[Washington (staot)|Staot Washington]]
|align=right | 82. || [[Madison (Wisconsin)|Madison]] || align=right | 190.766 || align=right | 208.054 || align=right | 223.389 || [[Wisconsin]]
|-----
|-
|19.
|align=right | 83. || [[New Orleans (stad)|New Orleans]] || align=right | 496.938 || align=right | 484.674 || align=right | 223.388 || [[Louisiana]]
| align="left" |[[Denver]]
|-----
|492.686
|align=right | 84. || [[Chesapeake (Virginia)|Chesapeake]] || align=right | 151.982 || align=right | 199.184 || align=right | 220.560 || [[Virginia]]
|467.610
|-----
|553.690
|align=right | 85. || [[Orlando (Florida)|Orlando]] || align=right | 164.674 || align=right | 190.914 || align=right | 220.186 || [[Florida]]
|599.860
|-----
|715.522
|align=right | 86. || [[Garland (Texas)|Garland]] || align=right | 180.635 || align=right | 215.768 || align=right | 217.963 || [[Texas]]
| align="left" |[[Colorado]]
|-----
|-
|align=right | 87. || [[Hialeah]] || align=right | 188.008 || align=right | 226.419 || align=right | 217.141 || [[Florida]]
|20.
|-----
| align="left" |[[Washington, D.C.]]
|align=right | 88. || [[Laredo (Texas)|Laredo]] || align=right | 122.899 || align=right | 176.576 || align=right | 215.484 || [[Texas]]
|638.432
|-----
|606.900
|align=right | 89. || [[Chula Vista]] || align=right | 135.160 || align=right | 173.556 || align=right | 212.756 || [[Californië]]
|572.059
|-----
|601.723
|align=right | 90. || [[Lubbock]] || align=right | 186.206 || align=right | 199.564 || align=right | 212.169 || [[Texas]]
|689.545
|-----
| align="left" |''geine staot, hoofstad''
|align=right | 91. || [[Reno (Nevada)|Reno]] || align=right | 133.850 || align=right | 183.224 || align=right | 210.255 || [[Nevada]]
|-----
|-
|21.
|align=right | 92. || [[Akron (Ohio)|Akron]] || align=right | 223.019 || align=right | 217.074 || align=right | 209.704 || [[Ohio]]
| align="left" |[[Nashville]]
|-----
|455.651
|align=right | 93. || [[Durham (North Carolina)|Durham]] || align=right | 138.894 || align=right | 187.035 || align=right | 209.009 || [[North Carolina]]
|488.374
|-----
|545.537
|align=right | 94. || [[Rochester (New York)|Rochester]] || align=right | 230.356 || align=right | 219.773 || align=right | 208.123 || [[New York (staot)|New York]]
|601.222
|-----
|689.447
|align=right | 95. || [[Modesto]] || align=right | 164.746 || align=right | 188.856 || align=right | 205.721 || [[Californië]]
| align="left" |[[Tennessee]]
|-----
|-
|align=right | 96. || [[Montgomery (Alabama)|Montgomery]] || align=right | 190.350 || align=right | 201.568 || align=right | 201.998 || [[Alabama]]
|22.
|-----
| align="left" |[[Oklahoma City]]
|align=right | 97. || [[Fremont (Californië)|Fremont]] || align=right | 173.339 || align=right | 203.413 || align=right | 201.691 || [[Californië]]
|404.014
|-----
|444.719
|align=right | 98. || [[Shreveport]] || align=right | 198.525 || align=right | 200.724 || align=right | 200.199 || [[Louisiana]]
|505.530
|-----
|580.008
|align=right | 99. || [[Arlington (Virginia)|Arlington]] || align=right | 170.936 || align=right | 189.444 || align=right | 199.776 || [[Virginia]]
|681.054
|-----
| align="left" |[[Oklahoma]]
|align=right | 100. || [[Glendale (Californië)|Glendale]] || align=right | 180.038 || align=right | 194.973 || align=right | 199.463 || [[Californië]]
|-
|23.
| align="left" |[[El Paso]]
|425.259
|515.342
|563.900
|648.079
|678.815
| align="left" |[[Texas]]
|-
|24.
| align="left" |[[Boston]]
|582.994
|574.283
|589.141
|617.680
|675.647
| align="left" |[[Massachusetts]]
|-
|25.
| align="left" |[[Portland]]
|368.148
|437.319
|529.110
|583.776
|652.503
| align="left" |[[Oregon]]
|}
|}


Tekslien 324: Tekslien 351:


== De VS in internationaal verband ==
== De VS in internationaal verband ==
De VS zien vaanaof de opriechting lid vaan de [[Vereinegde Naties]] en zien de militair kern vaan de [[NATO]]. Ze bekleie eine vaan de vief permanente zetele in de [[Veilegheidsraod]] vaan de VN. 't Hoofkerteer vaan die organisatie is in New York gevesteg. Recentelek is väöl kritiek gekoume op ex-president [[George W. Bush]], die ziech dèks boete internationaal conventies plaots, beveurbeeld door 't neet oonderteikene vaan 't [[Verdraag van Kyoto]] en door 't slech behandele vaan kriegsgevaangene.
De VS zien vaanaof de opriechting lid vaan de [[Vereinegde Naties]] en zien de militair kern vaan de [[NATO]]. Ze bekleie eine vaan de vief permanente zedele in de [[Veilegheidsraod]] vaan de VN. 't Hoofkerteer vaan die organisatie is in New York gevesteg. De VS kraog in 't verleie väöl kritiek, beveurbeeld op ex-president [[George W. Bush]], dee ziech dèks boete internationaol conventies plaotsde, door 't neet oonderteikene vaan 't [[Verdraag van Kyoto]] en door 't slech behandele vaan kriegsgevaangene. Ouch betaolde de VS jaore land de kontributie vaan de Vereinegde Naties neet.


== Historie ==
== Historie ==
Noord-Amerika woort in de [[zeventiende iew|zevetiende]] en [[achtiende iew]] door [[Europa|Europese]] koloniste bevolk. In [[1775]] koume 13 Ingelse kolonië in opstand; die verklaore ziech in [[1776]] oonaofhenkelek (zuug ''[[Amerikaanse Oonaofhenkelekheidsverklaoring]]''). In [[1783]] trokke de Ingelse legers ziech trök. In [[1789]] woort de [[Groondwèt]] oetgeveerdeg, dee vaan de VS 'n [[parlementair democratie]] maakde. De groondwèt woort "heileg" verklaord: d'r is niks mie aon veranderd, inkel touwgeveug.
Noord-Amerika woort in de [[zeventiende iew|zevetiende]] en [[achtiende iew]] door [[Europa|Europese]] koloniste bevolk. In [[1775]] koume 13 Ingelse kolonië in opstand; die verklaore ziech in [[1776]] oonaofhenkelek (zuug ''[[Amerikaanse Oonaofhenkelekheidsverklaoring]]''). In [[1783]] trokke de Ingelse legers ziech trök. In [[1789]] woort de [[Groondwèt]] oetgeveerdeg, dee vaan de VS 'n [[parlementair democratie]] maakde. De groondwèt woort "heileg" verklaord: d'r is niks mie aon veranderd, inkel touwgeveug.


In de [[negentiende iew]] greujde 't land aon mèt Ingels, [[Frankriek|Frans]], [[Spanje|Spaons]], [[Mexico|Mexicaans]] en [[Indiane|Indiaans]] gebeed, soms mèt geld, daan mèt geweld. Oeteindelek umspande 't gebeed vaan de VS de gaanse breidde vaan Noord-Amerika, vaan d'n [[Atlantischen Oceaan]] tot aon de [[Stèllen Oceaan]]. 't Ooste vaan 't land raakde lankzaamaon geïndustrialiseerd; 't dunbevolkde weste bleef nog laank achter ("[[Wilde Weste]]"). Zwarte bladzij in de historie zien de dèks bleudege oorloge tege de Indiane, die soms bekans oetgeroejd woorte, en boeveur de Amerikaanse officiere middele wie oethungering door 't massaal oetmoorde vaan [[bizons]] neet sjuide. Vaan [[1861]] to [[1865]] woort 't land versjäörd door 'ne [[Amerikaanse Börgeroorlog|Börgeroorlog]].
In de [[negentiende iew]] greujde 't land aon mèt Ingels, [[Frankriek|Frans]], [[Spanje|Spaons]], [[Mexico|Mexicaans]] en [[Indiane|Indiaans]] gebeed, soms mèt geld, daan mèt geweld. Oeteindelek umspande 't gebeed vaan de VS de gaanse breidde vaan Noord-Amerika, vaan d'n [[Atlantischen Oceaan]] tot aon de [[Stèllen Oceaan]]. 't Ooste vaan 't land raakde lankzaamaon geïndustrialiseerd; 't dunbevolkde weste bleef nog laank achter ("[[Wilde Weste]]"). Zwarte bladzij in de historie zien de dèks bleujetege oorloge tege de Indiane, die soms bekans oetgeroejd woorte, en boeveur de Amerikaanse officiere middele wie oethungering door 't massaal oetmoorde vaan [[bizons]] neet sjuide. Vaan [[1861]] to [[1865]] woort 't land versjäörd door 'ne [[Amerikaanse Börgeroorlog|Börgeroorlog]].


In de [[twintegste iew]] woort 't land tot twie kier touw 'ne wereldoorlog ingesleip. 't Land, wat tot daan veural 'n [[isolationisme|isolationistische]] polletiek had geveurd, raakde mie en mie betrokke bij de Wereldpolletiek. Nao d'n [[Twiede Wereldoorlog]] kaom 't land mechteger es oets tegeneuver de [[USSR]] te stoon, boemèt de [[Kawwen Oorlog]] begós. 'n Fiasco waor d'n oorlog tege [[Viëtnam]], dee de VS verloor en hendeg väöl minseleves kosde. Aander oorloge, gewoenlek um (gedeiltelek) humanitair reies begós, waore succesrieker. Sins 't instorte vaan 't [[communisme]] roond [[1990]] zien de VS de eineg euvergebleve [[supermach]]. De lèste jaore greujt de kritiek op 't land dat es aggressief en imperialistisch gezeen weurt.
In de [[twintegste iew]] woort 't land tot twie kier touw 'ne wereldoorlog ingesleip. 't Land, wat tot daan veural 'n [[isolationisme|isolationistische]] polletiek had geveurd, raakde mie en mie betrokke bij de Wereldpolletiek. Nao d'n [[Twiede Wereldoorlog]] (de [[Nao-oorlogsen tied]]) kaom 't land mechteger es oets tegeneuver de [[USSR]] te stoon, boemèt de [[Kawwen Oorlog]] begós. 'n Fiasco waor d'n oorlog tege [[Viëtnam]], dee de VS verloor en hendeg väöl minseleves kosde. Aander oorloge, gewoenlek um (gedeiltelek) humanitair reies begós, waore succesrieker. Sins 't instorte vaan 't [[communisme]] roond [[1990]] zien de VS de eineg euvergebleve [[supermach]]. De lèste jaore greujt de kritiek op 't land dat es aggressief en imperialistisch gezeen weurt.


Zuug ouch ''[[Presidente van de VS]]''
== Zuug ouch ==
* [[Presidente van de VS]]
{{Noord-Amerika}}


== Rifferenties ==
[[Categorie:Noord-Amerika]]
<references/>
[[Categorie:Vereinigde Sjtaote van Amerika|*]]


{{Link FA|an}}
{{NAVO}}
{{Link FA|ceb}}
{{Noord-Amerika}}
{{Link FA|eu}}
{{Link FA|fa}}
{{Link FA|fo}}
{{Link FA|lv}}
{{Link FA|ml}}
{{Link FA|sl}}
{{Link FA|sq}}
{{Link FA|vi}}
{{Link FA|zh}}
{{Link FA|es}}
{{Link FA|af}}
{{Link FA|ar}}
{{Link FA|pt}}


[[Categorie:Vereinigde Sjtaote van Amerika| ]]
[[ab:Америка Еиду Аштатқәа]]
[[ace:Amirika Carékat]]
[[af:Verenigde State van Amerika]]
[[als:USA]]
[[am:አሜሪካ]]
[[an:Estatos Unitos]]
[[ang:Ȝeānedu Rīcu American]]
[[ar:الولايات المتحدة]]
[[arc:ܐܘܚܕܢܐ ܡܚܝܕܐ]]
[[arz:امريكا]]
[[as:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]]
[[ast:Estaos Xuníos d'América]]
[[av:Америкалъул Цолъарал Штатал]]
[[ay:Istadus Unidus]]
[[az:Amerika Birləşmiş Ştatları]]
[[ba:Америка Ҡушма Штаттары]]
[[bar:Vaeinigte Staatn]]
[[bat-smg:JAV]]
[[bcl:Estados Unidos]]
[[be:Злучаныя Штаты Амерыкі]]
[[be-x-old:Злучаныя Штаты Амэрыкі]]
[[bg:Съединени американски щати]]
[[bi:Yunaeted Stet blong Amerika]]
[[bm:Amerika ka Kelenyalen Jamanaw]]
[[bn:মার্কিন যুক্তরাষ্ট্র]]
[[bo:ཨ་མེ་རི་ཁ་རྒྱལ་ཕྲན་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཁབ།]]
[[bpy:তিলপারাষ্ট্র]]
[[br:Stadoù-Unanet Amerika]]
[[bs:Sjedinjene Američke Države]]
[[ca:Estats Units d'Amèrica]]
[[cbk-zam:Estados Unidos de America]]
[[cdo:Mī-guók]]
[[ce:Iамерикан Хlоьттина Мехкаш]]
[[ceb:Estados Unidos]]
[[chr:ᏌᏊᎢᏳᎾᎵᏍᏔᏅᏍᎦᏚᎩ ᎾᎿ ᎠᎺᏰᏟ]]
[[chy:United States]]
[[ckb:ویلایەتە یەکگرتووەکان]]
[[co:Stati Uniti d'America]]
[[crh:Amerika Qoşma Ştatları]]
[[cs:Spojené státy americké]]
[[csb:Zjednóné Kraje Americzi]]
[[cu:Амєрїканьскꙑ Ѥдьнѥнꙑ Дрьжавꙑ]]
[[cv:Америкăри Пĕрлешӳллĕ Штатсем]]
[[cy:Unol Daleithiau America]]
[[da:USA]]
[[de:Vereinigte Staaten]]
[[diq:Dewletê Amerikayê Yewbiyayey]]
[[dsb:Zjadnośone staty Ameriki]]
[[dv:އެމެރިކާ]]
[[dz:ཡུ་ནའིཊེཊ་སི་ཊེས]]
[[ee:United States]]
[[el:Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής]]
[[eml:Stat Unî]]
[[en:United States]]
[[eo:Usono]]
[[es:Estados Unidos]]
[[et:Ameerika Ühendriigid]]
[[eu:Ameriketako Estatu Batuak]]
[[ext:Estaus Unius]]
[[fa:ایالات متحده آمریکا]]
[[ff:Dowlaaji Dentuɗi]]
[[fi:Yhdysvallat]]
[[fiu-vro:Ameeriga Ütisriigiq]]
[[fo:USA]]
[[fr:États-Unis]]
[[frp:Ètats-Unis d’Amèrica]]
[[frr:Feriind Stoote foon Ameerikaa]]
[[fur:Stâts Unîts di Americhe]]
[[fy:Feriene Steaten]]
[[ga:Stáit Aontaithe Mheiriceá]]
[[gag:Amerika Birleşik Devletläri]]
[[gan:美國]]
[[gd:Na Stàitean Aonaichte]]
[[gl:Estados Unidos de América - United States of America]]
[[glk:آمریکا]]
[[gn:Tetã peteĩ reko Amérikagua]]
[[got:𐌱𐌰𐌽𐌳𐌰𐍂𐌴𐌹𐌺𐌾𐌰]]
[[gu:સંયુક્ત રાજ્ય અમેરિકા]]
[[gv:Steatyn Unnaneysit America]]
[[ha:Amurika]]
[[hak:Mî-koet]]
[[haw:‘Amelika Hui Pū ‘ia]]
[[he:ארצות הברית]]
[[hi:संयुक्त राज्य अमेरिका]]
[[hif:United States]]
[[hr:Sjedinjene Američke Države]]
[[hsb:Zjednoćene staty Ameriki]]
[[ht:Etazini]]
[[hu:Amerikai Egyesült Államok]]
[[hy:Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ]]
[[ia:Statos Unite de America]]
[[id:Amerika Serikat]]
[[ie:Federativ States de USA]]
[[ig:Njikota Obodo Amerika]]
[[ik:United States of America]]
[[ilo:Estados Unidos iti Amerika]]
[[io:Usa]]
[[is:Bandaríkin]]
[[it:Stati Uniti d'America]]
[[iu:ᐊᒥᐊᓕᑲ]]
[[ja:アメリカ合衆国]]
[[jbo:mergu'e]]
[[jv:Amérika Sarékat]]
[[ka:ამერიკის შეერთებული შტატები]]
[[kaa:Amerika Qurama Shtatları]]
[[kbd:Америкэ Штат Зэгуэт]]
[[ki:United States]]
[[kk:Америка Құрама Штаттары]]
[[kl:Naalagaaffeqatigiit]]
[[km:សហរដ្ឋអាមេរិក]]
[[kn:ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]]
[[ko:미국]]
[[koi:Америкаись Ӧтлаасьӧм Штаттэз]]
[[krc:Американы Бирлешген Штатлары]]
[[ksh:Vereenichde Staate van Amerika]]
[[ku:Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê]]
[[kv:Америкаса Ӧтувтчӧм Штатъяс]]
[[kw:Statys Unys]]
[[ky:Америка Кошмо Штаттары]]
[[la:Civitates Foederatae Americae]]
[[lad:Estatos Unitos d'Amerika]]
[[lb:Vereenegt Staate vun Amerika]]
[[lbe:Американал ЦачӀунхьу Штатру]]
[[lez:Америкадин Садхьанвай Штатар]]
[[lg:Amereka]]
[[lij:Stati Unïi d'America]]
[[lmo:Stat Ünì d'America]]
[[ln:Lisangá lya Ameríka]]
[[lt:Jungtinės Amerikos Valstijos]]
[[ltg:Amerikys Saškierstuos Vaļsteibys]]
[[lv:Amerikas Savienotās Valstis]]
[[map-bms:Amerika Serikat]]
[[mdf:Америконь Соткс]]
[[mg:Etazonia]]
[[mhr:АУШ]]
[[mi:Hononga-o-Amerika]]
[[mk:Соединети Американски Држави]]
[[ml:അമേരിക്കൻ ഐക്യനാടുകൾ]]
[[mn:Америкийн Нэгдсэн Улс]]
[[mr:अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने]]
[[mrj:Америкын Ушымы Штатвлӓжӹ]]
[[ms:Amerika Syarikat]]
[[mt:Stati Uniti tal-Amerika]]
[[mwl:Stados Ounidos de la América]]
[[my:အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]
[[myv:Американь Вейтьсэндявкс Штаттнэ]]
[[mzn:متحده ایالات آمریکا]]
[[na:Eben Merika]]
[[nah:Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl Ixachitlān]]
[[nap:State Aunite d'Amereca]]
[[nds:USA]]
[[nds-nl:Verienigde Staoten van Amerika]]
[[ne:संयुक्त राज्य अमेरिका]]
[[new:अमेरिका]]
[[nl:Verenigde Staten]]
[[nn:USA]]
[[no:USA]]
[[nov:Unionati States de Amerika]]
[[nrm:Êtats Unnis d'Améthique]]
[[nso:United States of America]]
[[nv:Wááshindoon Bikéyah Ałhidadiidzooígíí]]
[[oc:Estats Units d'America]]
[[om:USA]]
[[or:ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା]]
[[os:Америкæйы Иугонд Штаттæ]]
[[pa:ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ]]
[[pag:United States]]
[[pam:Estados Unidos]]
[[pap:Estadonan Uni di Merka]]
[[pcd:Étots-Unis]]
[[pdc:Amerikaa]]
[[pfl:Verainischde Schdaade vun Ameriga]]
[[pih:Yunitid Staits]]
[[pl:Stany Zjednoczone]]
[[pms:Stat Unì d'América]]
[[pnb:امریکہ]]
[[ps:د امریکا متحده ایالات]]
[[pt:Estados Unidos]]
[[qu:Hukllachasqa Amirika Suyukuna]]
[[rm:Stadis Unids]]
[[rn:Leta z’Unze Ubumwe za Amerika]]
[[ro:Statele Unite ale Americii]]
[[roa-rup:Vãsãliili Diadunu ali Americhia]]
[[roa-tara:Statère Aunìte d'Americhe]]
[[ru:Соединённые Штаты Америки]]
[[rue:Споєны Штаты Америцькы]]
[[rw:Leta Zunze Ubumwe z’Amerika]]
[[sa:अमेरिका संयुक्त संस्थानः]]
[[sah:Америка Холбоһуктаах Штааттара]]
[[sc:Istados Unidos de Amèrica]]
[[scn:Stati Uniti]]
[[sco:Unitit States]]
[[sd:آمريڪا]]
[[se:Amerihká ovttastuvvan stáhtat]]
[[sg:ÂKödörö-ôko tî Amerîka]]
[[sh:Sjedinjene Američke Države]]
[[si:ඇමරිකානු එක්සත් ජනපදය]]
[[simple:United States]]
[[sk:Spojené štáty]]
[[sl:Združene države Amerike]]
[[sm:Iunaite Sitete o Amerika]]
[[sn:United States of America]]
[[so:Mareykanka]]
[[sq:Shtetet e Bashkuara të Amerikës]]
[[sr:Сједињене Америчке Државе]]
[[srn:Kondre Makandrameki]]
[[ss:IMelika (live)]]
[[stq:Fereende Stoaten fon Amerikoa]]
[[su:Amérika Sarikat]]
[[sv:USA]]
[[sw:Marekani]]
[[szl:Zjednoczůne Sztaty]]
[[ta:அமெரிக்க ஐக்கிய நாடு]]
[[te:అమెరికా సంయుక్త రాష్ట్రాలు]]
[[tet:Estadu Naklibur Sira Amérika Nian]]
[[tg:Иёлоти Муттаҳидаи Амрико]]
[[th:สหรัฐอเมริกา]]
[[tk:Amerikanyň Birleşen Ştatlary]]
[[tl:Estados Unidos]]
[[tn:USA]]
[[to:Puleʻanga fakatahataha ʻAmelika]]
[[tpi:Ol Yunaitet Stet]]
[[tr:Amerika Birleşik Devletleri]]
[[ts:United States]]
[[tt:Америка Кушма Штатлары]]
[[tw:USA]]
[[ty:Fenua Marite]]
[[udm:Америкалэн Огазеяськем Штатъёсыз]]
[[ug:ئامېرىكا قوشما شىتاتلىرى]]
[[uk:Сполучені Штати Америки]]
[[ur:ریاستہائے متحدہ امریکہ]]
[[uz:Amerika Qoʻshma Shtatlari]]
[[vec:Stati Unii de ła Mèrica]]
[[vep:Amerikan Ühtenzoittud Valdkundad]]
[[vi:Hoa Kỳ]]
[[vls:Verênigde Stoaten van Amerika]]
[[vo:Lamerikän]]
[[wa:Estats Unis]]
[[war:Estados Unidos]]
[[wo:Diiwaan yu Bennoo]]
[[wuu:美利坚合众国]]
[[xal:Америкин Ниицәтә Орн Нутгуд]]
[[xh:IYunayithedi Steyitsi]]
[[xmf:ამერიკაშ აკოშქუმალირი შტატეფი]]
[[yi:פאראייניקטע שטאטן פון אמעריקע]]
[[yo:Àwọn Ìpínlẹ̀ Aṣọ̀kan Amẹ́ríkà]]
[[za:Meijgoz]]
[[zea:Vereênigde Staeten]]
[[zh:美國]]
[[zh-classical:美國]]
[[zh-min-nan:Bí-kok]]
[[zh-yue:美國]]
[[zu:IMelika]]

Hujige versie per 20 sep 2024 11:33

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


United States of America

Basisgegaevens
Officieel taal gein, Ingels gebrukelek
Huidsjtad Washington D.C.
Sjtaotsvörm Rippebliek
Sjtaotshoof (lies) Joe Biden
Vicepresident Kamala Harris
[[{{{titelhoofregering1}}}]] {{{naomhoofregering1}}}
[[{{{titelhoofregering2}}}]] {{{naomhoofregering2}}}
[[{{{titelhoofregering3}}}]] {{{naomhoofregering3}}}
Religie 46,5% Protestants
20,8% Katheliek
1,8% Heilige der Letste Daag
1,9% Joeds
0,9% Islamitisch
26,8% Euverig / atheist (2014) [1]
Opperflaakde
– % water
9.631.419 km²
4,87%
Inwoeners
Deechde:
332.410.303[2]
35/km²
Biekómmende gegaeves
Munteinheid US Dollar (US$)
Tiedzaone UTC -5 tot -10
Nationale fiesdaag 4 juli
Vouksleed The Star-Spangled Banner
Web | Code | Tel. .us | USA | +1

De Vereinegde State van Amerika of Vereinegde Staote vaan Amerika (aofgekort V.S., Ingels United States of America, aofgekort U.S.A., in de volksmoond Amerika) is e federatief rippebliek in Noord-Amerika. Nao bevolking en oppervlak is 't 't daarde laand, polletiek, ikkenomisch en militair is 't de mechtegste natie op Eerd. Ouch cultureel en wetensjappelek heet dit land hiel väöl in te bringe. Hoofstad is Washington D.C.; New York is evels väöl groeter. Aander belaankrieke stei zien Los Angeles, Miami, Pittsburgh en San Francisco.

Bestuurleke indeiling

[bewirk | brón bewèrke]
Alle staotnaome in 't Ingels

't Land oontlient ziene naom feitelek aon zien bestuurleke indeiling. 't Is opgedeild in 50 state, die 'ne wiedgaonde vörm vaan oonaofhenkelekheid höbbe. Zoe höbbe ze eige wètte, eige senate en Hoezer vaan Aofgevaardegde en eige Oppertribunale. Washington D.C. behuurt neet tot 'ne staot meh ligk in 't zoegenaompde District of Columbia. Wijer höbbe de VS nog inkel gebede die boete de indeiling in staote valle.

De staote zien:

Boete de staote umvat 't land ouch territoria. Die territoria kinne otonoom zien of direk door de regering weure bestuurd. Anno 2024 geit 't allein um diverse eilen; in 't verleie woorte diverse gebede die noe 'nen eige staot vörme es territorium bestuurd. Zoe waore Alaska en Hawaii tot 1959 nog territoria. Territoria höbbe gein stum in 't parlemint of bij de presidentsverkezinge.

Allewel d'r väöl regio's in de VS 'n dun bevolking höbbe, gief 't 'nen hielen houp groet stei in 't land. Dit zien de viefentwinteg groetste stei in de VS, gebaseerd op 't inwoenertal vaan 1 juli 2020. Nota bene: Zelfs de klein stei op dees lies weure vaanoet Europees perspectief es groet gezien. Zoe is zelfs Portland (oonderaon de lies, es 25e stad) nog altied groeter es stei wie Rotterdam, D'n Haog, Dusseldörp, Esse, Luik, Charleroi en Antwerpe.

Nómmer Name 1980 1990 2000 2010 2020 Staot
1. New York City 7.071.639 7.322.564 8.009.185 8.174.962 8.804.190 Staot New York
2. Los Angeles 2.968.528 3.485.398 3.694.646 3.792.662 3.898.747 Californië
3. Chicago 3.005.072 2.783.726 2.896.044 2.695.598 2.746.388 Illinois
4. Houston 1.595.138 1.630.553 1.973.648 2.109.372 2.304.580 Texas
5. Phoenix 789.704 983.403 1.321.894 1.447.624 1.608.139 Arizona
6. Philadelphia 1.688.210 1.585.577 1.517.550 1.526.006 1.603.797 Pennsylvanië
7. San Antonio 785.940 935.933 1.159.833 1.327.407 1.434.625 Texas
8. San Diego 875.538 1.110.549 1.222.920 1.301.927 1.386.932 Californië
9. Dallas 904.599 1.006.877 1.188.589 1.197.672 1.304.379 Texas
10. San José 629.400 782.248 903.937 952.354 1.013.240 Californië
11. Austin 345.890 465.622 670.654 811.456 961.855 Texas
12. Jacksonville 540.920 635.230 735.606 821.784 949.611 Florida
13. Fort Worth 385.164 448.560 543.044 744.800 918.915 Texas
14. Columbus 565.021 632.910 712.863 787.033 905.748 Ohio
15. Indianapolis 700.807 731.327 781.864 820.445 887.642 Indiana
16. Charlotte 315.474 395.934 566.933 735.770 874.579 Noord-Carolina
17. San Francisco 678.974 723.959 776.733 805.184 873.965 Californië
18. Seattle 493.846 516.259 563.375 608.660 737.015 Staot Washington
19. Denver 492.686 467.610 553.690 599.860 715.522 Colorado
20. Washington, D.C. 638.432 606.900 572.059 601.723 689.545 geine staot, hoofstad
21. Nashville 455.651 488.374 545.537 601.222 689.447 Tennessee
22. Oklahoma City 404.014 444.719 505.530 580.008 681.054 Oklahoma
23. El Paso 425.259 515.342 563.900 648.079 678.815 Texas
24. Boston 582.994 574.283 589.141 617.680 675.647 Massachusetts
25. Portland 368.148 437.319 529.110 583.776 652.503 Oregon

De VS höbbe gein officieel taol, allewel tot bekans ederein 't Ingels behiers. 't Ingels vaan de VS versjèlt dudelek vaan 't Ingels in Groet-Brittannië; de versjèlle zien evels kleiner es die tösse 't Mestreechs en 't Zittesj. 't Is de mojertaol vaan 81,1% vaan de Amerikaanse bevolking. Spaons is mèt 10,7% 'n gooj twiede. Daonao volge 'nen houp immigrantetaole, dèks vaan generatie op generatie doorgegeve, allemaol mèt minder es 1% sprekers: Sjinees, Frans, Duits, Tagalog, Vietnamees ezw. De mies gesproke inheimse taol is 't Navajo.

De VS in internationaal verband

[bewirk | brón bewèrke]

De VS zien vaanaof de opriechting lid vaan de Vereinegde Naties en zien de militair kern vaan de NATO. Ze bekleie eine vaan de vief permanente zedele in de Veilegheidsraod vaan de VN. 't Hoofkerteer vaan die organisatie is in New York gevesteg. De VS kraog in 't verleie väöl kritiek, beveurbeeld op ex-president George W. Bush, dee ziech dèks boete internationaol conventies plaotsde, door 't neet oonderteikene vaan 't Verdraag van Kyoto en door 't slech behandele vaan kriegsgevaangene. Ouch betaolde de VS jaore land de kontributie vaan de Vereinegde Naties neet.

Noord-Amerika woort in de zevetiende en achtiende iew door Europese koloniste bevolk. In 1775 koume 13 Ingelse kolonië in opstand; die verklaore ziech in 1776 oonaofhenkelek (zuug Amerikaanse Oonaofhenkelekheidsverklaoring). In 1783 trokke de Ingelse legers ziech trök. In 1789 woort de Groondwèt oetgeveerdeg, dee vaan de VS 'n parlementair democratie maakde. De groondwèt woort "heileg" verklaord: d'r is niks mie aon veranderd, inkel touwgeveug.

In de negentiende iew greujde 't land aon mèt Ingels, Frans, Spaons, Mexicaans en Indiaans gebeed, soms mèt geld, daan mèt geweld. Oeteindelek umspande 't gebeed vaan de VS de gaanse breidde vaan Noord-Amerika, vaan d'n Atlantischen Oceaan tot aon de Stèllen Oceaan. 't Ooste vaan 't land raakde lankzaamaon geïndustrialiseerd; 't dunbevolkde weste bleef nog laank achter ("Wilde Weste"). Zwarte bladzij in de historie zien de dèks bleujetege oorloge tege de Indiane, die soms bekans oetgeroejd woorte, en boeveur de Amerikaanse officiere middele wie oethungering door 't massaal oetmoorde vaan bizons neet sjuide. Vaan 1861 to 1865 woort 't land versjäörd door 'ne Börgeroorlog.

In de twintegste iew woort 't land tot twie kier touw 'ne wereldoorlog ingesleip. 't Land, wat tot daan veural 'n isolationistische polletiek had geveurd, raakde mie en mie betrokke bij de Wereldpolletiek. Nao d'n Twiede Wereldoorlog (de Nao-oorlogsen tied) kaom 't land mechteger es oets tegeneuver de USSR te stoon, boemèt de Kawwen Oorlog begós. 'n Fiasco waor d'n oorlog tege Viëtnam, dee de VS verloor en hendeg väöl minseleves kosde. Aander oorloge, gewoenlek um (gedeiltelek) humanitair reies begós, waore succesrieker. Sins 't instorte vaan 't communisme roond 1990 zien de VS de eineg euvergebleve supermach. De lèste jaore greujt de kritiek op 't land dat es aggressief en imperialistisch gezeen weurt.

Zuug ouch

[bewirk | brón bewèrke]

Rifferenties

[bewirk | brón bewèrke]
  1. http://www.pewforum.org/2015/05/12/americas-changing-religious-landscape/
  2. Sjatting VN veur 2021.
Lidsjtaote van de NAVO
Albanië · Belsj · Bulgarieë · Canada · Daenemarke · Duutsjlandj · Eslandj · Finlandj · Frankriek · Griekelandj · Hongarieë · Ieslandj · Italië · Kroatië · Letlandj · Litouwe · Luxemburg · Montenegro · Nederlandj · Noord-Macedonië · Noorwege · Pole · Portugal · Roemenië · Sjlovenië · Sjlowakieë · Sjpanje · Tsjechië · Turkieë · Vereineg Keuninkriek · Vereinegde Sjtaote van Amerika · Zjwaede


Lenj in Naord-Amerika
Antigua en Barbuda · Bahama's · Barbados · Belize · Canada · Costa Rica · Cuba · Dominica · Dominicaanse Rippebliek · El Salvador · Grenada · Guatemala · Haïti · Honduras · Jamaica · Mexico · Nicaragua · Panama · Saint Kitts en Nevis · Saint Lucia · Saint Vincent en de Grenadines · Trinidad en Tobago · Vereinigde Sjtaote van Amerika
Aafhenkelike gebejer: Amerikaanse Maagde-Eilenj · Anguilla · Aruba · Bermuda · Bonaire · Britse Maagde-Eilenj · Curaçao · Greunlandj · Guadeloupe · Kaaimaneilenj · Martinique · Montserrat · Puerto Rico · Saba · Saint Barthélemy · Saint Pierre en Miquelon · Sint Eustatius · Sint Maarten (Frans) · Sint Maarten (Nederlands) · Turks- en Caicoseilenj