Преглед на кодот на Рубин

{{Short description|Variety of corundum, mineral, gemstone}}
{{About|the mineral or gem}}

{{Infobox mineral
|boxbgcolor   = #b31b1d
|boxtextcolor = #ффффф
| name        = Ruby
| image       = [[File:Ruby Eye Pendant.jpg|thumb|right|Амајлија за очи Руби од Месопотамија, колекција Адилнор, Шведска.]]
| imagesize   = 260px
| alt         =
| caption     = 
| category    = [[Оксиден минерал]] сорта
| formula     = [[алуминиум оксид]] со [[хром]], Al{{sub|2}}O{{sub|3}}:Cr
| molweight   =
| strunz      =
| dana        =
| system      = [[Тригонална]]
| class       = Шестоаголна скаленоедрала ({{преку линија|3}}м) <br/>[[симбол H-M]]: ({{преку линија|3}} 2/м)
| symmetry    = ''R''{{преку линија|3}}в
| unit cell   =
| color       = 
| colour      = Портокалово црвено преку силно виолетово црвено
| habit       = Завршени табеларни шестаголни призми
| twinning    =
| cleavage    = No true cleavage
| fracture    = Конхоидни, цепнатинки
| tenacity    = Кршливи
| mohs        = 9.0
| luster      = Субадамантин, стаклестото тело, бисерно 
| streak      = Бело
| diaphaneity = Транспарентен, проѕирен
| gravity     = 3.97–4.05
| density     =
| polish      =
| opticalprop = Едноаксијално / -
| refractive  = n{{sub|ω}}=1.768–1.772 <br/>n{{sub|ε}}=1.760–1.763
| birefringence = 0.008 to 0.010
| pleochroism = Силно: виолетово-црвено - портокалово-црвено
| 2V          =
| dispersion  = 0.018
| extinction  =
| length fast/slow =
| fluorescence = Црвено под долги бранови
| absorption  =
| melt        = 
| fusibility  =
| diagnostic  =
| solubility  = 
| impurities  = Cr. (sometimes :Ti, Fe)
| alteration  =
| other       =
| prop1       =
| prop1text   =
| references  =
}}

[[File:Rubis gisements.jpg|thumb|upright=1.25|Главните земји производители на рубин]]

'''Рубин''' е розов до розово-црвен [[скапоцен камен]], варијанта од [[минерал]]от  [[корунд]]  [[алуминиев оксид]], чија боја првенствено се должи на примесите на [[хром]]<ref>[https://www.ruby-lang.org/en/ Ruby is ]</ref>. 
== Потекло на името ==
Неговото име доаѓа од „рубер“ или „рубрум“ - [[латински | латински збор]] за „црвено“.
== Својства ==
Боите на рубинот се движат од длабоко розова до длабока црвена со мала нијанса на виолетова. 
Најголема вредност имаат  рубините со боја наречена „гулабова крв“ - црвена со блага виолетова нијанса.
После дијамантот, рубинот е најтврдиот скапоцен камен.

Првите записи за овие прекрасни камења се од [[IV век п.н.е.]] и се наоѓаат во [[Индија]] и [[Бурма]] .

Во [Римската Империја | Римска Империја], рубинот бил многу почитуван и ценет повеќе од [дијамантите].

Колекциите на рубин [[Арман Жан ду Плеси де Ришелје|Ришелје]] и [[Марија Медичи]] биле познати низ [[Европа]].

Најпознати рубини се „Северната ѕвезда“, изложен во Природонаучниот музеј во [[Њујорк (град)]] и рубинот на Едвард, сместена во Британскиот природонаучен музеј во [[Лондон]]<ref>[https://gem-a.com/gem-hub/around-the-world/caesars-ruby-rubellite-tourmaline/ Caesar's Ruby ]</ref>.

Според древните верувања, рубинот бил камен на животот. Се сметало дека штител од [[чума]]  и [[ѓавол]] от.

Астролозите го препорачуваат како талисман за оние родени во знакот [[Овен (хороскопски знак)|Овен]]<ref>[https://www.istockphoto.com/photos/red-ruby/ Red Ruby Pictures ]</ref>.

<gallery mode="packed" heights="160">
Image:Ruby cristal.jpg|Природен рубин кристал
Image:Ruby gem.JPG|Природен рубин со подмножества
Image:Cut Ruby.jpg|Исечен розов рубин
Image:Rubis, calcite 14.jpg|Виолетови рубини
</gallery>

==Македонски рубин==

Посебен драгоцен камен, македонскиот рубин е познат во светот.
Кога во Прилепско бил отворен за експлоатација рудникот за мермер, Сивец, работниците се соочиле со една за нив непријатна појава – материјал со неверојатна тврдина им ги уништувал пилите и дупчалките.Се утврдило дека станува збор за компактни розови парчиња создадени во внатрешноста на мермерните блокови. Појавата не наишла на воодушевување, туку истата била дефинирана како маана во внатрешноста на мермерниот материјал.
Минералот Корунд потекнува од метаморфните доломити, создадени во периодот прекамбриум, односно од почетокот на создавањето на планетава па сè до пред 600 милиони години.
Во 2000 година, прва научна институција што го докажала постоењето на корундот била една лабораторија во Велика Британија. Неколку години подоцна, во 2006 – та, истиот резултат го документираше и лабораторијата на Природонаучниот музеј од Лондон, анализирајќи примерок однесен од неколкумина ентузијасти од Република Македонија.
Рубинот има тврдина 9 според таканаречената „Мосова“ скала и се наоѓа веднаш зад дијамантот, кој е на 10 – тата позиција.
Карактеристична особина на сите природни рубини е тоа што често пати имаат разни примеси и инклузии. Познавачите велат дека таквата одлика не би требало да се посочува како недостаток, туку како елемент што ја докажува автентичноста на скапоцениот камен.

Убавината е во несовршеноста, велат уметниците, дури и кај дијамантите, ако се биде внимателен, може да се забележи имперфекција, но тоа сепак ја покажува душата на природниот скапоцен камен.

Кога е веќе докажано дека го имаме, станува јасно дека Македонскиот Рубин би требало да се гледа како национално богатство на Република Македонија.

Лесно би можел да стане елитен македонски производ кој речиси и да нема конкуренција кога е во прашање македонското јувелирство.
Изработувачите на накит објаснуваат дека големата тврдина е една од поважните физички одлики што овозможува рубинот да се користи како материјал за изработка на накит.
Можеби некои сè уште имаат предрасуди околу неговиот квалитет и автентичноста, но Македонскиот Рубин веќе се наоѓа во колекцијата со накит на холивудските глумици Дерил Хана и Кетрин Денев, вграден е во крстот на Папата Бенедикт XVI и на Папата Франциск. Го има и Емирот од Катар, но и уште многу престижни имиња од културниот и општествениот живот  <ref>[ http://enauka.mk/makedonski-rubin-vtor-del/ МАКЕДОНСКИОТ РУБИН]</ref>
==Наводи==
{{наводи}}

==Надворешни врски==

* [http://www.gemstone.org/gem-by-gem/english/ruby.html International Colored Stone Association's ruby overview page]
* [http://webmineral.com/data/Corundum.shtml  Webmineral crystallographic and mineral info]

== Литература ==
* Андерсон Б. Определение драгоценных камней. М.: Мир, 1983
* Дронова Н. Д. Что надо знать эксперту по драгоценным камням. М.: Известия, 2006
* Киевленко Е. Я., Сенкевич Н. Н., Гаврилов А. П. Геология месторождений драгоценных камней. М.: Недра, 1974
* Пыляев М. И. Драгоценные камни. М.: Стрелец, 1990.
* Рид П. Геммология. М.: Мир, 2003.
* Синкенс Дж. Руководство по обработке драгоценных и поделочных камней. М.: Мир, 1989.
* Ферсман А. Рассказы о самоцветах. М.: Наука, 1974.
* Рубин и сапфир. М.: Наука, 1974.
* Минералы. Справочник, т. 2, М., 1965.

[[Категорија:Скапоцени камења]]
[[Категорија:Корунд]]
[[Категорија:Алуминиумски минерали]]
[[Категорија:Оксидни минерали]]
[[Категорија:Супертврди материјали]]
[[Категорија:Тригонални минерали]]
[[Категорија:Минерали во вселенската група 167]]
[[Категорија:Луминисцентни минерали]]
[[Категорија:Скапоцени камења од корунд]]
[[Категорија:Триаголни минерали]]
[[Категорија:Минерали на алуминиумот]]