Europees Parlement

Bestand:European Parliament Europäisches Parlament Parlement européen Strasbourg France Louise Weiss building Frankreich - Foto 2008 Wolfgang Pehlemann IMG 0096.jpg

Europees Parlement (Strasbourg, France)

Het Europees Parlement is de direct gekozen volksvertegenwoordiging van de Europese Unie. Het is het enige instituut van de EU dat direct door de burgers wordt gekozen; hiervoor vinden één keer per vijf jaar de Europese verkiezingen plaats in de diverse lidstaten.

Geschiedenis

De geschiedenis van het Europees Parlement begint bij het Verdrag van Rome (1957) waarin voor het eerst wordt gesproken over een Europees parlement (toen nog Vergadering) dat volkeren van de staten van de (toenmalige) Europese Economische Gemeenschap zou vertegenwoordigen. De leden van het Europees Parlement werden gekozen uit de nationale parlementen. In juni 1979 vinden de eerste rechtstreekse verkiezingen voor dit parlement plaats. Door de verdragen van onder andere Maastricht (1992), Amsterdam (1997) en Lissabon (2007) heeft het Europese Parlement steeds meer bevoegdheden gekregen. De medebeslissingsprocedure die sinds het Verdrag van Maastricht is ingevoerd, en die op steeds meer beleidsterreinen van toepassing is, betekent dat het grootste deel van de Europese Verordeningen en Richtlijnen alleen na bemoeienis en met toestemming van het Europees Parlement tot stand kan komen. Met het Verdrag van Lissabon kwam het Parlement op gelijke voet met de Raad van de Europese Unie in de besluitvorming over de overgrote meerderheid van de EU-wetgeving.

Taken en bevoegdheden

Wetgeving

Het Europees Parlement deelt samen met de Raad van de Europese Unie de wetgevende macht van de EU. Het kan Europese wetten (richtlijnen, verordeningen en beslissingen) aannemen, wijzigen of verwerpen. Sinds de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon is de beslissingsbevoegdheid van het Parlement flink uitgebreid, waardoor het parlement via de gewone wetgevingsprocedure zijn goedkeuring moet verlenen aan de meeste bindende Europese wetgeving.

In tegenstelling tot de meeste andere gekozen parlementen heeft het Europees Parlement echter géén initiatiefrecht bij het opstellen van wetten. Binnen de EU is dit de exclusieve bevoegdheid van de Europese Commissie, afgezien van het Gemeenschappelijk Buitenlands en Veiligheidsbeleid, waar de Commissie dit recht deelt met de Raad van Ministers. Het parlement kan niet-bindende resoluties aannemen die de Europese Commissie aansporen een bepaald wetsvoorstel in te dienen.^[1]

Verdragen

Krachtens de EU-verdragen heeft het Europees Parlement ook de bevoegdheid om goedkeuring te onthouden aan internationale verdragen die door de Europese Unie worden aangegaan met derde partijen, zoals vrijhandelsakkoorden of verdragen met lidstaten die hun lidmaatschap van de Unie willen beëindigen.^[2]

Europese begroting

Het Parlement beslist samen met de Raad over de Europese begroting.

Controlefunctie

De benoeming van alle leden van de Europese Commissie, dus inclusief de voorzitter en de hoge vertegenwoordiger, moet worden goedgekeurd door het Parlement voordat ze aan de slag kunnen.

Europees Burgerinitiatief

Per 1 april 2012 treedt een EU-verordening betreffende het Europees Burgerinitiatief in werking. Een dergelijke initiatief bestaat uit een petitie die is ondertekend door ten minste één miljoen EU-burgers, en roept de Commissie op een wetsvoorstel te publiceren over een bepaald onderwerp. Als zo'n initiatief het benodigde aantal steunbetuigingen bereikt, hebben de organisatoren het recht een publieke hoorzitting over hun petitie te organiseren in het Europees Parlement.^[3]

Samenstelling

Het Europees Parlement bestaat uit 736 leden, waaronder een voorzitter zonder stemrecht, afkomstig uit de 27 lidstaten. Iedere lidstaat heeft een vastgesteld aantal afgevaardigden. Volgens het Verdrag van Lissabon zouden er 731 parlementsleden moeten zijn. Echter, Duitsland houdt tot de volgende parlementsverkiezingen in 2014 zijn 99 leden, in plaats van het maximum van 96. Er is op dit moment dus sprake van een overgangsfase.^[4] De afgevaardigden worden gekozen in de Europese Parlementsverkiezingen, die in de lidstaten worden georganiseerd. De parlementariërs vertegenwoordigen partijen, die op hun beurt samengebundeld zijn in fracties. Er zijn minstens 25 parlementsleden nodig uit ten minste een vierde van de lidstaten om een fractie te vormen.^[5]

De samenstelling van het zevende Europese Parlement, gekozen in de verkiezingen van 2009 is als volgt^[6]:

Fractie	Zetels
Fractie van de Europese Volkspartij (Christen-Democraten)	265
Fractie van Socialisten en Democraten	184
Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa fractie	84
Fractie De Groenen/Vrije Europese Alliantie	55
Europese Conservatieven en Hervormers	54
Confederale Fractie Europees Unitair Links/Noords Groen Links	35
Europa van vrijheid en democratie	32
Niet-ingeschrevenen	27
Totaal	736

De lidstaten leveren het volgende aantal parlementariërs^[6]:

Land	Zetels
België	22
Bulgarije	17
Cyprus	6
Denemarken	13
Duitsland	99
Estland	6
Finland	13
Frankrijk	72
Griekenland	22
Hongarije	22
Ierland	12
Italië	72
Letland	8
Litouwen	12
Luxemburg	6
Malta	5
Nederland	25
Oostenrijk	17
Polen	50
Portugal	22
Roemenië	33
Slovenië	7
Slowakije	13
Spanje	50
Tsjechië	22
Verenigd Koninkrijk	72
Zweden	18
Totaal	736

De huidige voorzitter is de Pool Jerzy Buzek.

Locatie

Het Europees Parlement vergadert eens in de maand plenair, gedurende vier dagen in Straatsburg. Een aantal aanvullende voltallige vergaderingen vindt plaats in Brussel, in de gebouwen van de Leopoldruimte. Daar vinden ook alle vergaderingen van de vaste parlementaire commissies plaats waarin de plenaire stemmingen worden voorbereid. Het Secretariaat-generaal bevindt zich in Luxemburg.

Overige activiteiten

Elk jaar kiest het EP een Culturele Hoofdstad van Europa.

Sinds 1988 wordt jaarlijks de Sacharovprijs uitgereikt voor verdiensten op het gebied van vrijheid van denken en mensenrechten.

Euroscola is een project georganiseerd door het Europees Parlement waarbij scholen elkaar ontmoeten in Straatsburg. Tijdens een intensieve werkdag maken de scholieren kennis met (de werkwijze van) het Europees parlement en met medescholieren en leeftijdgenoten uit tal van Europese landen.

Jongerensimulaties

Het parlement wordt regelmatig door jongeren nagespeeld om bewustwording over Europa te bevorderen. 20.000 jongeren nemen jaarlijks deel aan de sessies van de grootste organisatie, het Europees Jeugd Parlement.