Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej
Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej (cz. Národní knihovna České republiky) – biblioteka narodowa Czech z siedzibą w Pradze. Biblioteka znajduje się w gmachu Clementinum. Jedna z najstarszych bibliotek na terenie Czech, której zbiory obejmują ponad 6,5 miliona woluminów[1].
 Czytelnia główna | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Data założenia |
1777 |
| Wielkość zbiorów |
6 919 075 woluminów |
Położenie na mapie Pragi  | |
Położenie na mapie Czech  | |
 50°05′11,29″N 14°24′56,35″E/50,086469 14,415653
| |
| Strona internetowa | |
Historia
edytujPoczątki zbiorów bibliotecznych sięgają XIV wieku, kiedy to po utworzeniu uniwersytetu w Pradze, w 1366 roku król czeski Karol I podarował uczelni kodeksy średniowieczne[2]. Od 1622 uniwersytet był prowadzony przez jezuitów, którzy przenieśli uniwersytet wraz ze zbiorami bibliotecznymi do zbudowanego w 1556 roku gmachu Clementinum[2].
Pod koniec XVIII wieku zbiory uniwersytetu otrzymały z nadania cesarzowej Marii Teresy tytuł Królewsko-Cesarskiej Biblioteki Publicznej i Uniwersyteckiej (cz. c.k. Veřejná a univerzitní knihovna)[2]. Biblioteka posiadała od 1782 roku prawo do egzemplarza obowiązkowego. Początkowo tylko z terenu Pragi, w 1807 rozszerzono go do druków z całych Czech, a w 1935 roku z terenu Czechosłowacji[3].
W 1918 roku zbiory biblioteki objęto nadzorem państwowym nowo-powstałej Czechosłowacji. W 1924 utworzono bibliotekę słowiańską, która od 1929 roku znajduje się również w gmachu Clementium[2]. W 1935 roku biblioteka została przemianowana na Bibliotekę Narodową i Uniwersytecką, wprowadzono również obowiązek dla wydawców przekazywania zawsze jednego egzemplarza wydawanego dzieła do zbiorów biblioteki[2]. Po zajęciu Czechosłowacji przez III Rzeszę, biblioteka została przemianowana na Bibliotekę Miejską i Uniwersytecką (cz. Zemská a univerzitní knihovna)[2]. W 1958 roku bibliotekę połączono ze zbiorami innych praskich bibliotek w Narodową Bibliotekę Czechosłowacji. W roku 1990 biblioteka otrzymała swoją obecną nazwę[2].
W 2005 roku Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej otrzymała nagrodę Jikji dla instytucji i osób prywatnych, które najlepiej realizują cele projektu UNESCO Pamięć Świata[4].
Zbiory
edytujBiblioteka posiada kolekcje kodeksów średniowiecznych podarowanych przez króla czeskiego Karola I uniwersytetowi w Pradze w 1366 roku[1]. Zbiory manuskryptów obejmują m.in. kodeks wyszehradzki z końca XI wieku, martyrologium Kunegundy – opatki klasztoru św. Jerzego na zamku praskim (1312), Velislai biblia picta z pierwszej połowy XIV wieku[1].
W zbiorach biblioteki przechowywane są dokumenty związane z Komeniuszem (Comeniana) i Mozartem (Mozartiana) oraz prywatne zbiory biblioteczne Bernarda Bolzana i Franciszka Šaldy[1].
Biblioteka posiada również największe w Europie środkowo-wschodniej zbiory materiałów do studiów slawistycznych z zakresu historii, filozofii, lingwistyki, literatury, etnologii, stosunków politycznych, socjologii i sztuki[1].
Od 2000 biblioteka prowadzi projekt Webarchiv, zajmujący się archiwizacją czeskich stron internetowych[5].
Biblioteka Słowiańska
edytujW 1924 roku Ministerstwo Spraw Zagranicznych utworzyło Rosyjską Bibliotekę Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W 1927 roku po rozszerzeniu zbiorów o publikacje w innych językach zmieniono nazwę na Biblioteka Słowiańska Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Gromadzono zbiory filologiczne i historyczne. Nie gromadzono natomiast druków medycznych i technicznych. W 1929 roku została przeniesiona do Clementinum – siedziby Biblioteki Narodowej. Jednak nadal, bo do 1938 roku biblioteka podlegała Ministerstwu Spraw Zagranicznych. Po wojnie zakupiono zbiory literatury radzieckiej, często z dziedzin niezwiązanych z dotychczasowym profilem zbiorów. Po 1956 roku powrócono do wcześniejszej polityki gromadzenia zbiorów. W 1958 roku biblioteka stała się jednym z działów Biblioteki Narodowej[6].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Some facts and figures [online], Národní knihovna České republiky [dostęp 2013-12-01] (ang.).
- ↑ a b c d e f g From Klementinum's History [online], Národní knihovna České republiky [dostęp 2013-12-01] (ang.).
- ↑ Szafrański L. Organizacja digitalizacji w Bibliotece Narodowej w Pradze. Sprawozdanie z pobytu szkoleniowego Biuletyn Biblioteki Narodowej 2015 s. 219–224
- ↑ Czech National Library to receive UNESCO/Jikji Memory of the World Prize, awarded for the first time this year [online], UNESCO, 31 sierpnia 2005 [dostęp 2013-12-01] [zarchiwizowane z adresu 2007-06-05] (ang.).
- ↑ Katarzyna Kwiatkowska-Žák, Petr Žák, Webarchiv – czeski projekt archiwizacji publikacji internetowych, „EBIB”, 7/2009 (107), Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich KWE, ISSN 1507-7187 [dostęp 2020-09-18] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-18].
- ↑ Historie Slovanské knihovny [online], Národní knihovna České republiky [dostęp 2019-10-14] (cz.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Národní knihovna České republiky [online], Národní knihovna České republiky [dostęp 2013-12-01] (cz. • ang.).