Rysunki z Nazca
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ |
kulturowy |
| Spełniane kryterium |
I, III, IV |
| Numer ref. | |
| Region[b] |
Ameryka Łacińska i Karaiby |
| Historia wpisania na listę | |
| Wpisanie na listę |
1994 |
Położenie na mapie Peru  | |
 14°43′00,0″S 75°08′00,0″W/-14,716667 -75,133333
| |
Rysunki z Nazca – grupa geoglifów na pustyni Sechura w Peru; system linii, które oglądane z góry przypominają kształtem zwierzęta, rośliny lub figury geometryczne, będący dziełem kultury Nazca. Znajdują się w południowo-zachodniej części Peru, niedaleko miasta Nazca, na obszarze ponad 50 km długości i 14 km szerokości. Linie znajdują się na czterech płaskowyżach: Palpa, Ingenio, Nazca i Socos, położonych pomiędzy 419 a 465 kilometrem autostrady panamerykańskiej. Zostały stworzone przez Indian Nazca między rokiem 300 p.n.e. a 900 n.e.
Rysunki sporządzono, usuwając z powierzchni czerwony żwir i odsłaniając jaśniejszą, żółtobiałą glebę. W ten sposób, na ciemnym tle uwidoczniły się wyraźne linie[1]. Ryty mają średnio 20 centymetrów głębokości i około metra szerokości. Indianie prawdopodobnie najpierw projektowali wielki rysunek, którego nie byli w stanie ogarnąć wzrokiem, a potem przenosili go, kawałek po kawałku, w określone miejsce[1]. Na płaskowyżu Nazca znajdują się setki geoglifów, które przedstawiają zarówno pozornie przypadkowe zbiory figur geometrycznych: kwadratów i trójkątów oraz prostych linii ciągnących się nawet przez 8 kilometrów; jak i ogromne wizerunki zwierząt i roślin. Do najsłynniejszych należą: pająk z czterdziestometrowymi odnóżami, stodwudziestometrowy kondor, koliber, orki, małpy, pies, kaktusy, kwiaty, ryby.
W 2013 mała część rysunków uległa zniszczeniu przez ciężki sprzęt używany przy wydobyciu skał wapiennych w pobliskim kamieniołomie[2]. W grudniu 2014 organizacja Greenpeace podczas swojego protestu uszkodziła niektóre rysunki[3]. Pod koniec stycznia 2018 roku jeden z rysunków został uszkodzony przez kierowcę ciężarówki, który stracił panowanie nad pojazdem i wjechał na geoglif[4].
Znaczenie
Dla współczesnej nauki, geoglify odkryli dopiero w 1926 roku dwaj naukowcy – Alfred Kroeber i Toríbio Mejía Xesspe. Początkowo wzięli plątaninę linii za kanały nawadniające pustynny teren. Później uznali, że labirynt ma charakter religijny, podobnie jak święte ścieżki Inków. Inną teorię wysunął w 1941 roku Paul Kosok. Podobnie jak niemiecka uczona Maria Reiche, uważał on, że wzory mają związek z obserwacjami astronomicznymi i są „największym na świecie podręcznikiem z dziedziny astronomii”. Niektóre, długie na setki metrów linie, pokrywają się bowiem z orbitalnym ruchem gwiazd, a gigantyczne kontury zwierząt wiernie odzwierciedlają gwiazdozbiory.
Amerykański archeolog David Johnson uważa, że niektóre z geoglifów miały związek ze źródłami wody i systemem nawadniającym (puquios)[5].
Jeszcze inni badacze dopatrują się w ogromnych układach linearnych szlaków handlowych, bieżni, na których rozgrywano zawody sportowe, ozdób, które miały cieszyć oczy bogów, oraz kalendarzy religijno-astronomicznych. Większość naukowców zgadza się jednak z teorią Marii Reiche, która twierdzi, że geoglify były wykorzystywane do określania pory siewu i zbiorów, gdyż oznaczają okresowe pojawianie się gwiazd i konstelacji i wskazują na punkty wschodów i zachodów słońca podczas jesiennej i wiosennej równonocy oraz przesilenia letniego. Geoglify mogły być związane ze światem, który otaczał twórców oraz z przywiązywaną przez nich wagą do poszczególnych stworzeń. Twórcy geoglifów ze wszystkimi przedstawieniami mieli kontakt i miały one dla nich znaczenie. Cały czas odnajdywane są nowe twory, pomimo tego, że ich rozmiary są ogromne[6].
Odmienną koncepcję przedstawił szwajcarski pisarz Erich von Däniken, który twierdzi, że linie miały być lądowiskiem dla przybyszów z kosmosu.
Galeria
-
Pająk -
Drzewo -
Koliber -
Kondor -
Wieloryb -
Gigant -
Pelikan -
Pies -
Małpa -
Czapla -
Dłonie -
Papuga -
Jaszczurka -
Spirala -
Kwiat
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Janiak 2006 ↓, s. 281.
- ↑ Manuel Vigo, Peru: Heavy machinery destroys Nazca lines [online], www.peruthisweek.com, 14 marca 2013 [dostęp 2018-01-31] [zarchiwizowane z adresu 2017-06-21] (ang.).
- ↑ Dan Collyns, Greenpeace apologises to people of Peru over Nazca lines stunt [online], The Guardian, 11 grudnia 2014 [dostęp 2021-09-16] (ang.).
- ↑ Peru: kierowca ciężarówki zniszczył słynne rysunki z Nazca [online], www.onet.com, 1 lutego 2018 [dostęp 2021-09-16].
- ↑ Nasca Lines may be giant map of underground water sources [online], Archaeology Daily News, 30 sierpnia 2010 [zarchiwizowane z adresu 2010-12-10] (ang.).
- ↑ W Peru, w Nazca odkryto wielki geoglif... słodkiego kotka! [online] [dostęp 2021-10-26] (pol.).
Bibliografia
- Iwona Janiak, Cuda świata, Poznań: Publicat, 2006, ISBN 83-245-0768-X, OCLC 749707718.
Linki zewnętrzne
- Diana Wawrzusiszyn, Olbrzymi wizerunek kota znaleziony na pustyni w Peru [online], wyborcza.pl, 18 października 2020 [dostęp 2021-09-16].
| Kulturowe | |
|---|---|
| Przyrodnicze | |
| Mieszane |
