Przejdź do zawartości

Witamina B6

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wersja do druku nie jest już wspierana i może powodować błędy w wyświetlaniu. Zaktualizuj swoje zakładki i zamiast tego użyj domyślnej funkcji drukowania w swojej przeglądarce.

Witamina B6 (ATC: A 11 HA 02) – grupa 6 organicznych związków chemicznych, pochodnych pirydyny: pirydoksyny, pirydoksalu i pirydoksaminy oraz ich 5'-fosforanów. Formą aktywną biologicznie jest fosforan pirydoksalu, do którego pozostałe formy są przekształcane enzymatycznie, w wyniku działania kinaz i oksydaz[1].

Jest to witamina z grupy B, rozpuszcza się w wodzie i jest prekursorem ważnych koenzymów, które kontrolują przebieg wielu kluczowych reakcji biochemicznych. Stosowanie izoniazydu jest najczęstszą przyczyną niedoboru tej witaminy[2].

Rola w organizmie

Witamina B6 bierze udział w przemianie aminokwasów, ułatwia ich rozkład, przemianę tłuszczów i węglowodanów, umożliwia magazynowanie energii, uczestniczy w tworzeniu enzymów, hormonów, hemoglobiny, uczestniczy w powstawaniu prostaglandyn, ma wpływ na ciśnienie krwi, skurcze mięśni, pracę serca, prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, zwiększa odporność organizmu, łagodzi skutki uboczne leków, wspomaga leczenie nerek, zmniejsza nadmierne wydalanie kwasu szczawiowego z moczem, zapobiega tworzeniu się kamieni nerkowych, pomaga zwalczać ból i zesztywnienia nadgarstka i dłoni, łagodzi objawy napięcia przedmiesiączkowego (skuteczna dawka to 50 do 100 mg chlorowodorku pirydoksyny na dobę, przy czym 100 mg na dobę zdaje się wykazywać większą skuteczność)[3]. Wspomaga leczenie łojotokowego zapalenia skóry, wypadania włosów, zapalenia warg i języka. Mimo sprzecznych wyników badań, często podkreśla się, że suplementacja witaminą B6 w zespole cieśni nadgarstka może przynieść znaczne złagodzenie objawów przy jednocześnie niewielkim ryzyku dla pacjenta w zalecanych dawkach (do 200 mg na dobę)[4]. Regularne przyjmowanie dużych dawek witaminy B6 istotnie zmniejsza ryzyko zapadnięcia na chorobę Parkinsona u osób palących papierosy[5]. Odnotowano korzystny wpływ połączenia magnez + witamina B6 na zachowanie dzieci z autyzmem[6].

Skutki niedoboru

Niedobór witaminy B6 może wywoływać objawy ze strony układu nerwowego, takie jak: drgawki, depresja[7], apatia, bezsenność, ogólne pogorszenie samopoczucia, obniżenie sprawności procesów myślowych, zapalenie nerwów. Do innych objawów niedoboru witaminy B6 należą: zmniejszenie odporności na infekcje, stany zapalne skóry (łojotokowe zmiany na twarzy, podrażnienie języka i błon śluzowych jamy ustnej), niedokrwistość, kamica nerkowa, zmęczenie, nudności, odruchy wymiotne, zaburzenia w funkcjonowaniu mięśnia sercowego, zwiększenie ryzyka powstawania nowotworów, natomiast u dzieci – opóźnienie umysłowe, nieprawidłowości w budowie kości, objawy padaczkowe, drażliwość. Niedobór witaminy B6 jest ważnym czynnikiem ryzyka rozwoju miażdżycy, stąd niedobór tej witaminy zwiększa ryzyko udaru i choroby niedokrwiennej serca[8].

Skutki nadmiaru

Witamina B6 w dużych dawkach jest neurotoksyczna. U niektórych osób (bardzo rzadko) anomalie w funkcjonowaniu obwodowego układu nerwowego mogą wystąpić już przy 50 mg chlorowodorku pirydoksyny na dobę, stosowanego przez odpowiednio długi czas[9]. Długotrwałe przyjmowanie dawek witaminy B6 powyżej 200 mg (zazwyczaj 1000 mg lub większych) może powodować neuropatię obwodową[10]. Zmiany te ustępują wraz z zaprzestaniem nadmiernej suplementacji witaminą B6. W wypadku zażywania dawek poniżej 200 mg na dobę, objawy uboczne występują bardzo rzadko[11].

Neurotoksyczne działanie wysokich dawek witaminy B6 obserwuje się w przypadku spożywania jej w formie pirydoksyny[1], nie występuje zaś dla fosforanu pirydoksalu[potrzebny przypis].

Źródła w pożywieniu

Witamina B6 występuje w rozmaitych produktach żywnościowych. Do najbogatszych źródeł należą: groch włoski (ciecierzyca), ryby, mięso, ziemniaki i inne warzywa skrobiowe, a także niektóre owoce (np. banany, ale nie cytrusy)[12].

Zapotrzebowanie

Zapotrzebowanie dorosłego człowieka na witaminę B6 wynosi około 1–2 mg na dobę[13]. Terapeutycznie często stosuje się dawki znacznie wyższe, w przedziale 50–200 mg na dobę, a nawet 2–7 g/d[1].

Przypisy

  1. ↑ a b c Robert Kincaid Murray, Daryl K. Granner, Victor W. Rodwell: Biochemia Harpera ilustrowana. Wyd. VI uaktualnione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2010, s. 600-601. ISBN 978-83-200-4087-6.
  2. ↑ Graeme Maw, Peter Aitken, Isoniazid overdose : a case series, literature review and survey of antidote availability, „Clinical Drug Investigation”, 23 (7), 2003, s. 479–485, DOI: 10.2165/00044011-200323070-00007, PMID: 17535059.
  3. ↑ P. Sharma i inni, Role of bromocriptine and pyridoxine in premenstrual tension syndrome, „Indian Journal of Physiology and Pharmacology”, 51 (4), 2007, s. 368–374, PMID: 18476391.
  4. ↑ Elaine Aufiero i inni, Pyridoxine hydrochloride treatment of carpal tunnel syndrome: a review, „Nutrition Reviews”, 62 (3), 2004, s. 96–104, DOI: 10.1111/j.1753-4887.2004.tb00030.x, PMID: 15098856.
  5. ↑ L.M.L. de Lau i inni, Dietary folate, vitamin B12, and vitamin B6 and the risk of Parkinson disease, „Neurology”, 67 (2), 2006, s. 315–318, DOI: 10.1212/01.wnl.0000225050.57553.6d, PMID: 16864826.
  6. ↑ M. Mousain-Bosc i inni, Improvement of neurobehavioral disorders in children supplemented with magnesium-vitamin B6. II. Pervasive developmental disorder-autism, „Magnesium Research”, 19 (1), 2006, s. 53–62, PMID: 16846101.
  7. ↑ Anne-Mette Hvas i inni, Vitamin B6 level is associated with symptoms of depression, „Psychotherapy and Psychosomatics”, 73 (6), 2004, s. 340–343, DOI: 10.1159/000080386, PMID: 15479988.
  8. ↑ K. Robinson i inni, Low circulating folate and vitamin B6 concentrations: risk factors for stroke, peripheral vascular disease, and coronary artery disease. European COMAC Group, „Circulation”, 97 (5), 1998, s. 437–443, DOI: 10.1161/01.CIR.97.5.437, PMID: 9490237.
  9. ↑ Ramazan Demir i inni, Effects of excess vitamin B6 intake on cerebral cortex neurons in rat: an ultrastructural study, „Folia Histochemica Et Cytobiologica”, 43 (3), 2005, s. 143–150, PMID: 16201314 [dostęp 2019-02-23].
  10. ↑ Jin-Young Chung i inni, Pyridoxine induced neuropathy by subcutaneous administration in dogs, „Journal of Veterinary Science”, 9 (2), 2008, s. 127–131, DOI: 10.4142/jvs.2008.9.2.127, PMID: 18487933, PMCID: PMC2839089.
  11. ↑ M.B. Katan, [How much vitamin B6 is toxic?], „Nederlands Tijdschrift Voor Geneeskunde”, 149 (46), 2005, s. 2545–2546, PMID: 16320662 [dostęp 2019-02-23] (niderl.).
  12. ↑ Dietary Supplement Fact Sheet: Vitamin B6. Office of Dietary Supplements, National Institutes of Health. [dostęp 2015-04-29]. (ang.).
  13. ↑ Dietary Reference Intakes: Vitamins. National Academy of Sciences, USA. [dostęp 2011-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-10-22)].

Bibliografia

  • Farmakologia: podstawy farmakoterapii. Podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy pod redakcją Wojciecha Kostowskiego i Zbigniewa S. Hermana. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008, s. 396-7. ISBN 978-83-200-3725-8.
  • Jan Kazimierz (-1997) Podlewski, Alicja Chwalibogowska-Podlewska, Robert Adamowicz: Leki współczesnej terapii. Warszawa: Split Trading, 2005, s. 545. ISBN 83-85632-82-4.
Substancja lecznicza w klasyfikacji anatomiczno-terapeutyczno-chemicznej (ATC)
A11: Witaminy
A11C – Witaminy A i D (włącznie z preparatami
zawierającymi obydwie witaminy)
A11CA – Witamina A
A11CC – Witamina D i jej analogi
A11D – Witamina B1 (włącznie z preparatami złożonymi
zawierającymi witaminę B6 i B12)
A11DA – Witamina B1
A11G – Kwas askorbinowy (włącznie z preparatami złożonymi)
A11GA – Kwas askorbinowy
A11H – Preparaty proste zawierające inne witaminy
A11HA – Preparaty proste
zawierające inne witaminy

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Witamina_B6&oldid=74211255”