I wiek

I wiek – pierwsze stulecie umownej „naszej ery”, trwające od 1 do 100 roku. Nastąpił po I wieku p.n.e., a przed II wiekiem. W chronologii nie występuje rok zerowy, ani zerowy wiek.

Lata: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100

Świat w I wieku

Urodzili się

• około 5–10 – Paweł z Tarsu
• około 50 – Plutarch, grecki pisarz i filozof
• około 55 – Tacyt, rzymski historyk
• około 69 – Swetoniusz, rzymski historyk
• około 100 – Klaudiusz Ptolemeusz, grecki uczony

Zmarli

• 14 – Oktawian August, pierwszy cesarz rzymski
• 17 – Tytus Liwiusz, rzymski historyk
• 17 lub 18 – Owidiusz, rzymski poeta
• 30/33 – Jezus Chrystus
• 64/67 – Piotr Apostoł
• 79 – Pliniusz Starszy, zginął podczas obserwacji erupcji Wezuwiusza
• około 80 – Maciej Apostoł

Wydarzenia w Europie

• 2–8 – Owidiusz tworzył Metamorfozy
• 6 – Cesarz Oktawian August nakazuje organizację pierwszej w historii straży pożarnej, Militia Vigilum.
• 4 – Rzymianie wkroczyli do Germanii
• 9
  • klęska Rzymian w Lesie Teutoburskim (zagłada 3 legionów)
  • ustalenie granicy imperium rzymskiego na Renie
• 10 – August zwolnił lekarzy w Rzymie od płacenia podatków
• około 10 – główne drogi w mieście Rzym zaczęto oświetlać pochodniami
• 14 – wybudowanie akweduktu Pont du Gard w pobliżu Nîmes
• 14–37 – rządy cesarza Tyberiusza
• 28 – Fryzowie podnieśli bunt (pierwszy) przeciw władzy Rzymu
• 32 – brak żywności wywołał rozruchy w Rzymie
• 41 – zabójstwo Kaliguli, nowym władcą Rzymu został Klaudiusz
• 43 – Klaudiusz rozpoczął podbój Brytanii, pd. Brytania stała się prowincją rzymską
• około 43 – założenie Londynu
• 46 – Tracja stała się prowincją rzymską
• 47 – Fryzowie ponownie ujarzmieni przez oddziały rzymskie
• 54 – Neron został cesarzem Rzymu
• 54–68 – wyprawa rzymskiego ekwity po bałtycki bursztyn (Pliniusz)
• 55–58 – wielka wyprawa zbrojna do Armenii
• 59 – Neron organizuje igrzyska na wzór grecki
• 60 – Boudika, królowa Icenów wznieciła powstanie przeciwko Rzymianom i prorzymsko nastawionym Brytom
• 64 – wielki pożar Rzymu, początek prześladowań chrześcijan
• 66 – Neron wręcza insygnia królewskie Tiridatesowi, władcy Armenii
• 66–67 – podróż Nerona do Grecji (masowy rabunek dzieł sztuki greckiej i ich wywóz do Rzymu)
• 67 – Neron nakazał rozpocząć odbudowę świątyni w Delfach
• 68 – zabójstwo Nerona, koniec rządów dynastii julijsko-klaudyjskiej, początek wojny domowej
• 69 – „rok czterech cesarzy”, ostatecznie cesarzem został Wespazjan, początek dynastii Flawiuszów
• 69–70 – powstanie w okręgach rzymskich, zorganizowane przez wodza Batawów – Cyvilisa (zwycięstwo Rzymian)
• około 70–79 – Pliniusz Starszy napisał Historię naturalną
• 73 – Wespazjan wprowadził nowy cenzus majątkowy i odnowił skład senatu
• 74 – wypędzenie filozofów z Rzymu
• 24 sierpnia 79 – wybuch Wezuwiusza zniszczył Pompeje, Herkulanum i Stabie
• 80
  • najazd Juliusza Agrykoli na Kaledonię
  • zakończenie budowy Koloseum, pożar Rzymu
• około 82 – budowa Łuku Tytusa w Rzymie
• 84 – Domicjan zakończył odbudowę świątyni w Delfach
• około 84 – Calgacus zjednoczył plemiona Brytów do walki z Rzymianami
• 89–102 – powstanie biblioteki Tytusa Flawiusza Pantainosa (Ateny)
• 92 – zakończenie budowy pałacu na Palatynie (Rzym)
• 95 – ponowne wypędzenie filozofów z Rzymu
• 98 – Trajan został cesarzem Rzymu, założył szkołę epikurejską w Atenach
• w Cesarstwie rzymskim zyskał na popularności kult perskiego boga Mitry
• rozkwit misteriów w Eleusis
• stopniowy zanik kultu Hery, Latony, Afrodyty i Artemidy
• rozkwit Aten pod panowaniem rzymskim
• rozwój astrologii i gnostycyzmu
• rozkwit handlu na szlaku bursztynowym
• lwy stały się rzadkością na obszarze Europy Zachodniej

Wydarzenia w Azji

• 2 – ogólnokrajowy spis powszechny w Chinach
• 6 – Judea (łącznie z Samarią i Galileą) stała się rzymską prowincją
• 9–23 – uzurpacja Wang Manga przerwała 400-letnie panowanie dynastii Han w Chinach
• 17 – Kapadocja stała się prowincją rzymską
• 18 – najazd Partów na Indie
• około 25 – działalność Jana Chrzciciela
• około 27 – Jezus rozpoczął nauczanie w Galilei
• 7 kwietnia 30 – w Jerozolimie umarł na krzyżu Jezus Chrystus
• 34–35 – walki wewnętrzne w Partii
• 36 – pierwsze wieści o działalności misyjnej chrześcijan
• 45–67 – podróże misyjne św. Pawła
• 48
  • Południowi Xiongnu stali się lennikami Chińczyków
  • Sobór Apostolski
• około 50 – w Chinach pojawiła się porcelana
• 53 – król Partów Wologazes I zagarnął Armenię
• około 58 – święty Paweł napisał „Listy do Koryntian”
• około 60 – powstało imperium Kuszanów w Azji Środkowej
• 60 – wybuchło 10-letnie powstanie Żydów przeciw Rzymianom w Judei
• 62 – ukamienowanie Jakuba (brata Jezusa), biskupa Jerozolimy
• wrzesień 70 – Rzymianie zniszczyli Jerozolimę
• około 70 – powstała ewangelia Marka
• 78 – Kuszanowie rozpoczęli podboje w Indiach
• około 80 – powstały ewangelie Mateusza i Łukasza
• 91 – Chińczycy pokonali Północnych Xiongnu, których państwo przestaje istnieć
• około 100
  • obróbka metalu na wyspach Azji Południowo-Wschodniej
  • powstała ewangelia Jana
  • Zhang Heng skonstruował pierwszy sejsmograf (Chiny)
  • Marinos z Tyru opracował siatkę równoleżników i południków, stworzył mapę obejmującą Europę i część Azji (z Chinami włącznie)

Wydarzenia w Afryce

• 1–50 – aleksandryjscy kupcy odbywają podróże handlowe bezpośrednio do Indii
• 45 – Rzymianie podbili Mauretanię (jako 2 nowe prowincje włączona do Cesarstwa rzymskiego)
• około 50 – ekspansja terytorialna królestwa Aksum
• około 70 – wczesne chrześcijaństwo dotarło do Aleksandrii
• około 80 – eksperymenty Herona z Aleksandrii z napędem parowym
• Rzymianie wprowadzili wielbłądy do sił porządkowych w Afryce Północnej

Wydarzenia w Ameryce

• około 1 – początek dominacji kultury Mochica na wybrzeżu Peru
• około 50 – początek szczytowego okresu rozwoju kultury Recuay w Santa Valley w Peru
• około 100 – lud Mochica postawił piramidy Słońca i Księżyca w Peru

Bibliografia

• William K.W.K. Klingaman William K.W.K., The First Century: Emperors, Gods and Everyman, Guild Publishing, 1990  (ang.). Brak numerów stron w książce