ผลต่างระหว่างรุ่นของ "การถอดเสียง"
Nullzerobot (คุย | ส่วนร่วม) ล เก็บกวาด |
Nullzerobot (คุย | ส่วนร่วม) ล ลบลิงก์ที่ซ้ำซ้อน wikidata |
||
| บรรทัด 74: | บรรทัด 74: | ||
[[หมวดหมู่:สัทศาสตร์]] |
[[หมวดหมู่:สัทศาสตร์]] |
||
[[หมวดหมู่:การเขียน]] |
[[หมวดหมู่:การเขียน]] |
||
[[af:Transkripsie]] |
|||
[[ar:نسخ لفظي]] |
|||
[[bg:Транскрибиране]] |
|||
[[ca:Transcripció lingüística]] |
|||
[[cs:Transkripce (lingvistika)]] |
|||
[[da:Transskription (sprog)]] |
|||
[[de:Transkription (Schreibung)]] |
|||
[[en:Transcription (linguistics)]] |
|||
[[eo:Transskribado (lingvoscienco)]] |
|||
[[es:Transcripción (lingüística)]] |
|||
[[fa:ترانویسی]] |
|||
[[fr:Transcription (linguistique)]] |
|||
[[gl:Transcrición]] |
|||
[[hu:Átírás (nyelvészet)]] |
|||
[[it:Trascrizione]] |
|||
[[ja:転写 (言語学)]] |
|||
[[ka:ტრანსკრიფცია]] |
|||
[[ko:전사 (언어학)]] |
|||
[[mk:Транскрипција (лингвистика)]] |
|||
[[ml:വരമൊഴി സോഫ്റ്റ്വെയർ]] |
|||
[[nl:Transcriptie (taal)]] |
|||
[[nn:Transkripsjon]] |
|||
[[no:Transkripsjon (språkvitenskap)]] |
|||
[[pl:Transkrypcja (językoznawstwo)]] |
|||
[[ro:Transcriere (lingvistică)]] |
|||
[[simple:Transcription (linguistics)]] |
|||
[[sk:Transkripcia (jazykoveda)]] |
|||
[[sr:Транскрипција (лингвистика)]] |
|||
[[sv:Transkription (språkvetenskap)]] |
|||
[[tr:Transkripsiyon (dilbilim)]] |
|||
[[uk:Транскрипція (лінгвістика)]] |
|||
[[zh:音译]] |
|||
รุ่นแก้ไขเมื่อ 10:13, 8 มีนาคม 2556
การถอดเสียง[1] หรือ การทับศัพท์แบบถ่ายเสียง (อังกฤษ: Transcription) เป็นระบบในการเขียนเสียงพูดของมนุษย์จากภาษาหนึ่ง เป็นเป็นระบบตัวอักษรในอีกภาษาหนึ่งตามกฎที่วางไว้ เพื่อให้คงเสียงของภาษาต้นฉบับ การถอดเสียงนี้จะแตกต่างกับการทับศัพท์แบบถอดอักษร ซึ่งเปลี่ยนระบบตัวอักษรจากภาษาหนึ่งไปเป็นอีกภาษาหนึ่ง เพื่อให้คงรูปของตัวอักษรมากที่สุดที่เป็นไปได้ เช่นการถอดอักษรซีริลลิกเป็นอักษรละตินสำหรับภาษารัสเซีย (เช่นชื่อ "เลนิน" ในอักษรซีริลลิก Ленин และอักษรละติน Lenin) แม้กระนั้น การถอดเสียงและการถอดอักษรบางครั้งจะถูกใช้ผสมกันซึ่งพบได้ทั่วไปสำหรับการเขียนชื่อที่มาจากภาษาอื่น
มาตรฐานที่ใช้ในการทับศัพท์ได้แก่ สัทอักษรสากล และ แซมปา
ตารางด้านล่าง แสดงตัวอย่างของการทับศัพท์ โดยมี การทับศัพท์แบบถอดอักษร และสัทอักษรสากลกำกับ
| การทับศัพท์ | |
|---|---|
| ต้นฉบับ ภาษารัสเซีย (อักษรซีลิลิก) | Борис Николаевич Ельцин |
| คำทับศัพท์แบบถอดอักษรอย่างเป็นทางการ (GOST) | Boris Nikolaevič El'cin |
| คำทับศัพท์แบบถอดอักษรในทางวิชาการ | Boris Nikolajevič Jel’cin |
| คำทับศัพท์แบบถ่ายเสียงในลักษณะสัทอักษรสากล | [bʌˈɾʲis nʲɪkʌˈɫajɪvʲɪʧʲ ˈjelʲʦɨn] |
| เขียนชื่อบุคคลเดิมในภาษาอื่น | |
| ภาษาอังกฤษ | Boris Nikolayevitch Yeltsin |
| ภาษาเยอรมัน | Boris Nikolajewitsch Jelzin |
| ภาษาฮิบรู | בוריס ניקולאייביץ' יילצין |
| ภาษาสเปน | Borís Nikoláievich Yeltsin |
| ภาษาตุรกี | Boris Nikolayeviç Yeltsin |
การทับศัพท์ในภาษาต่างๆ
คำเดียวกันมักจะมีการทับศัพท์แตกต่างกัน ถ้าใช้ระบบที่ต่างกัน เช่นในภาษาจีน ชื่อเมืองหลวง ปักกิ่ง ได้มีการทับศัพท์ 2 แบบ คือ Beijing ในระบบฮั่นหยู่พินอิน และ Pei-Ching ในระบบWade-Giles
การทับศัพท์จากภาษาอื่นไปเป็นภาษาจีน ใช้การเขียนคำศัพท์ที่มีเสียงใกล้เคียง เช่นชื่อ บุช ในชื่อจอร์จ บุช ทับศัพท์ในภาษาจีนเป็น "โบวซู" (布殊) โดยตัวอักษรมีความหมายว่า "ผ้า" และ "พิเศษ" สำหรับภาษาญี่ปุ่น คำทับศัพท์จากภาษาอื่นมา จะถูกเขียนในตัวอักษรคะตะกะนะ ซึ่งเป็นหนึ่งในระบบการเขียนของภาษาญี่ปุ่น
ในภาษาไทย ระบบการทับศัพท์ตามระบบของราชบัณฑิตยสถานเป็นระบบมาตรฐานที่ใช้สำหรับเอกสารทางราชการในประเทศไทย และยังคมนิยมใช้เป็นมาตรฐานหลักในประเทศไทย โดยมีระบบสำหรับการทับศัพท์ในภาษาอังกฤษ ภาษาญี่ปุ่น ภาษาฝรั่งเศส ภาษามลายู ภาษาเยอรมัน ภาษารัสเซีย ภาษาสเปน ภาษาอาหรับ ภาษาอิตาลี นอกจากนี้การทับศัพท์จากภาษาไทยเป็นตัวอักษรละติน ในระบบ ALA-LC โดย The Library of Congress [2] และ มาตรฐาน ISO 11940 (ค.ศ. 1998) แบบถ่ายถ่ายทอดตัวอักษรโดยระบบของแอนซี
ภายหลังจากการทับศัพท์
ภายหลังจากการทับศัพท์ เสียงต้นฉบับของคำอาจจะมีการสูญหายไป เนื่องจากมีการพัฒนาระบบของแต่ละภาษาแตกต่างกันไป หรือมีการนำคำศัพท์เดิมในรูปแบบตัวอักษรไปเขียนและอ่านในภาษาใหม่แทนที่ เช่น คำว่า ฌาน ในภาษาบาลี หรือ ธฺยาน ในภาษาสันสกฤต เขียนในอักษระละตินว่า Dhyāna ต่อมาได้ทับศัพท์ในภาษาจีนว่า ฌาน (禪) และชาวญี่ปุ่นได้นำศัพท์ภาษาจีน ไปใช้ในรูปแบบของอักษรคันจิของภาษาญี่ปุ่นในอักษรเดิมแต่อ่านว่า เซน (禅, ゼン) หลังจากนั้นภาษาอังกฤษได้มีการนำศัพท์คำว่า เซน จากภาษาญี่ปุ่นทับเป็นคำว่า zen ซึ่งคำต้นฉบับคือคำว่า dhyāna ได้เปลี่ยนเป็น Zen ในการทับศัพท์หลายครั้ง
ดูเพิ่ม
การทับศัพท์เฉพาะภาษา
- การเขียนคำทับศัพท์ภาษาญี่ปุ่น
- การเขียนคำทับศัพท์ภาษาฝรั่งเศส
- การเขียนคำทับศัพท์ภาษามลายู
- การเขียนคำทับศัพท์ภาษาเยอรมัน
- การเขียนคำทับศัพท์ภาษารัสเซีย
- การเขียนคำทับศัพท์ภาษาสเปน
- การเขียนคำทับศัพท์ภาษาอังกฤษ
- การเขียนคำทับศัพท์ภาษาอาหรับ
- การเขียนคำทับศัพท์ภาษาอิตาลี
อ้างอิง
แหล่งข้อมูลอื่น
- หลักเกณฑ์การทับศัพท์ระบบราชบัณฑิตยสถาน ใน ภาษาอังกฤษ ภาษาญี่ปุ่น ภาษาฝรั่งเศส ภาษามลายู ภาษาเยอรมัน ภาษารัสเซีย ภาษาสเปน ภาษาอาหรับ ภาษาอิตาลี
- ศัพท์บัญญัติ ราชบัณฑิตยสถาน ฐานข้อมูลศัพท์บัญญัติ ในสาขาต่าง ๆ