กรุงเทพมหานครและปริมณฑล
กรุงเทพมหานครและปริมณฑล Bangkok Metropolitan Region | |
|---|---|
.jpg) ภาพถ่ายดาวเทียมของกรุงเทพมหานครและปริมณฑล | |
 แผนที่ประเทศไทย เน้นกรุงเทพมหานครด้วยสีแดงเข้ม และเน้นปริมณฑลด้วยสีแดงอ่อน | |
| พิกัด: 13°45′09″N 100°29′39″E / 13.75250°N 100.49417°E | |
| ประเทศ |  ไทย |
| ภูมิภาค | ภาคกลาง
|
| เมืองหลัก | กรุงเทพมหานคร จังหวัดนนทบุรี จังหวัดนครปฐม จังหวัดปทุมธานี จังหวัดสมุทรปราการ จังหวัดสมุทรสาคร |
| พื้นที่ | |
| • เขตเมือง | 1,568.7 ตร.กม. (605.7 ตร.ไมล์) |
| • รวมปริมณฑล | 7,761.60 ตร.กม. (2,996.77 ตร.ไมล์) |
| ประชากร | |
| • เขตเมือง | 10,820,921[a] คน |
| • ความหนาแน่นเขตเมือง | 3,622.20 คน/ตร.กม. (9,381.5 คน/ตร.ไมล์) |
| • รวมปริมณฑล | 15,624,700 คน |
| • ความหนาแน่นรวมปริมณฑล | 1,452.63 คน/ตร.กม. (3,762.3 คน/ตร.ไมล์) |
| จีดีพี | 2021 ประมาณการ |
| ตัวเงิน | 8,025,935 ล้านบาท[1][2] |
กรุงเทพมหานครและปริมณฑล (อังกฤษ: Bangkok Metropolitan Region)[3] เป็นเขตเมืองของกรุงเทพมหานครและจังหวัดที่ตั้งอยู่โดยรอบ ("ปริมณฑล" หมายถึง วงรอบ) ครอบคลุมพื้นที่กว่า 7 พันตารางกิโลเมตร แม่น้ำสายสำคัญที่ไหลผ่าน ได้แก่ แม่น้ำเจ้าพระยาและแม่น้ำท่าจีน มีประชากรที่มีภูมิลำเนาจดทะเบียนตามหลักฐานทะเบียนราษฎรรวมกันประมาณ 10.6 ล้านคน (เดือนธันวาคม พ.ศ. 2555) แต่ยังมีจำนวนผู้อยู่อาศัย (residents) ที่ไม่ได้จดทะเบียนเป็นภูมิลำเนาอยู่อีกเป็นจำนวนมาก ซึ่งในเวลากลางวันจะมีประชากรถึง 16 ล้านกว่าคนที่อยู่ในเขตนี้ กรุงเทพมหานครและปริมณฑลนับว่าเป็นเขตเศรษฐกิจที่มีความเจริญที่สุด และเป็นศูนย์กลางการปกครอง การศึกษา การสาธารณสุข การบริหารราชการ พาณิชยกรรม และการเงินของประเทศ
การแบ่งเขตการปกครอง
[แก้]การแบ่งจังหวัดเป็นภูมิภาคด้วยระบบ กรุงเทพมหานครและปริมณฑล เป็นการแบ่งที่เป็นทางการโดยคณะกรรมการภูมิศาสตร์แห่งชาติ ใช้ในการศึกษาทางภูมิศาสตร์ โดยภาคกลางของระบบ กรุงเทพมหานครและปริมณฑล นี้ ประกอบไปด้วยเขตการปกครอง 6 จังหวัด รวมถึงกรุงเทพมหานคร (ซึ่งเป็นเขตการปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษที่มีฐานะเทียบเท่ากับจังหวัด)
| ตราประจำ จังหวัด |
ชื่อจังหวัด อักษรไทย |
ชื่อจังหวัด อักษรโรมัน |
จำนวนประชากร (คน) |
พื้นที่ (ตร.กม.) |
ความหนาแน่น (คน/ตร.กม.) |
|---|---|---|---|---|---|
 |
กรุงเทพมหานคร | Bangkok | 5,682,415 | 1,568.7 | 3,622.2 |
 |
นครปฐม | Nakhon Pathom | 911,492 | 2,168.3 | 420.37 |
 |
นนทบุรี | Nonthaburi | 1,229,735 | 622.3 | 1,976.11 |
 |
ปทุมธานี | Pathum Thani | 1,129,115 | 1,525.9 | 739.98 |
 |
สมุทรปราการ | Samut Prakan | 1,310,766 | 1,004.1 | 1,305.42 |
 |
สมุทรสาคร | Samut Sakhon | 568,465 | 872.3 | 651.69 |
สถิติประชากรแต่ละจังหวัด
[แก้]พื้นที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑลครอบคลุมเขตการปกครองดังนี้
| เขตการปกครอง | เนื้อที่ (ตร.กม.) |
จำนวนประชากร พ.ศ. 2566[4] |
จำนวนประชากร พ.ศ. 2559[5] |
จำนวนประชากร พ.ศ. 2553[6] |
จำนวนประชากร พ.ศ. 2547[7] |
จำนวนประชากร พ.ศ. 2541[8] |
ความหนาแน่นประชากร (คน/ตร.กม.) พ.ศ. 2566 |
ความหนาแน่นประชากร (คน/ตร.กม.) พ.ศ. 2559 |
ความหนาแน่นประชากร (คน/ตร.กม.) พ.ศ. 2555 |
จำนวน เขต/อำเภอ |
จำนวน แขวง/ตำบล |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| กรุงเทพมหานคร | 1,568.737 | 5,471,588 | 5,686,646 | 5,701,394 | 5,634,132 | 5,647,799 | 3,443.99 | 3,624.98 | 3,616.64 | 50 | 180 |
| จังหวัดนครปฐม | 2,168.327 | 924,521 | 905,008 | 860,246 | 798,016 | 765,425 | 426.38 | 417.38 | 403.36 | 7 | 106 |
| จังหวัดนนทบุรี | 622.303 | 1,308,092 | 1,211,924 | 1,101,743 | 942,292 | 826,464 | 2,102.02 | 1,947.48 | 1,834.59 | 6 | 52 |
| จังหวัดปทุมธานี | 1,525.856 | 1,219,199 | 1,111,376 | 985,643 | 769,998 | 616,636 | 799.03 | 728.36 | 677.55 | 7 | 60 |
| จังหวัดสมุทรปราการ | 1,004.092 | 1,372,970 | 1,293,553 | 1,185,180 | 1,049,416 | 969,321 | 1,367.37 | 1,288.29 | 1,218.32 | 6 | 50 |
| จังหวัดสมุทรสาคร | 872.347 | 592,033 | 556,719 | 491,887 | 442,687 | 416,393 | 678.67 | 638.19 | 583.27 | 3 | 40 |
| รวม | 7,761.662 | 10,888,403 | 10,765,226 | 10,326,093 | 9,636,541 | 9,242,038 | 1,402.84 | 1,386.97 | 1,347.11 | 79 | 488 |
การศึกษา
[แก้]กรุงเทพมหานครและปริมณฑล เป็นศูนย์กลางการศึกษาของประเทศ มีสถาบันอุดมศึกษาตั้งอยู่เป็นจำนวนมาก ส่วนใหญ่มหาวิทยาลัยในช่วงแรกตั้งอยู่ในเมืองหลวง ได้แก่ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล มหาวิทยาลัยศิลปากร และมหาวิทยาลัยเฉพาะทาง ด้านวิศวกรรมศาสตร์ วิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี ที่ก่อตั้งขึ้นในช่วงแรกๆเพื่อผลิตบัณฑิตรองรับการเติบโตด้านอุตสาหกรรมของประเทศไทย ได้แก่ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ ปัญญาชนต่าง ๆ ของประเทศล้วนมาจากการบ่มเพาะทั้งศาสตร์และศิลป์จากสถาบันอุดมศึกษาชั้นนำในระดับอุดมศึกษาของกรุงเทพมหานครทั้งสิ้น เป็นมหาวิทยาลัยของรัฐที่ปูรากฐานให้นักคิดมาเกือบศตวรรษ กว่าทศวรรษที่ผ่านมา แนวโน้มของการใฝ่หาการศึกษาระดับปริญญาทำให้เกิดมหาวิทยาลัยใหม่ ๆ เพื่อตอบสนองความต้องการของนักเรียนไทย กรุงเทพมหานครไม่กลายเป็นเพียงสถานที่ที่ผู้อพยพและคนต่างจังหวัดแสวงหาโอกาสในการทำงาน แต่ยังเป็นโอกาสที่จะได้รับปริญญาจากมหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยรามคำแหง ก่อตั้งเมื่อ พ.ศ. 2514 เป็นมหาวิทยาลัยตลาดวิชาเพียงแห่งเดียวในประเทศ แต่ก็มีการลงทะเบียนเรียนของนักศึกษาสูงที่สุดเมื่อเทียบกับมหาวิทยาลัยอื่น ๆ ของไทย มหาวิทยาลัยรามคำแหงเป็นหนึ่งในวิธีที่รัฐบาลไทยใช้จัดการกับการเพิ่มขึ้นของความต้องการการศึกษาในระดับอุดมศึกษา ความต้องการในการศึกษาระดับสูงได้นำไปสู่การก่อตั้งมหาวิทยาลัยและวิทยาลัยอื่น ๆ ด้านคุณภาพและการจัดอันดับมหาวิทยาลัยไทยในระดับโลก มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี เป็นเพียงมหาวิทยาลัยแห่งเดียวของไทยที่ติดอันดับ top 400 ของการจัดอันดับ Times Higher Education World University Ranking อีกทั้งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยและมหาวิทยาลัยมหิดล เป็นเพียง 2 มหาวิทยาลัยที่ติดอันดับ top 500 ของการจัดอันดับ QS World University Ranking
เศรษฐกิจ
[แก้]
กรุงเทพมหานครและปริมณฑลมีรายได้หลักจากการเก็บภาษีมูลค่าเพิ่ม[9]โดยในอดีตที่ผ่านมารายได้นี้มีมากกว่าเงินที่รัฐบาลสนับสนุน
กรุงเทพมหานครและปริมณฑลเป็นศูนย์กลางเศรษฐกิจของประเทศไทย ผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศร้อยละ 50 มาจากรุงเทพมหานครและปริมณฑล[10] ซึ่งมาจากการค้าปลีกและค้าส่งมากที่สุด ร้อยละ 24.31 รองลงมาได้แก่ อุตสาหกรรมโรงงาน ร้อยละ 21.23 อุตสาหกรรมขนส่งและอุตสาหกรรมสื่อสาร ร้อยละ 13.89 โรงแรมและภัตตาคาร ร้อยละ 9.04
กรุงเทพมหานครยังเป็นอีกเมืองหนึ่งที่กลุ่มทุนข้ามชาติต้องการเข้ามาทำธุรกิจในกรุงเทพมหานครอย่างต่อเนื่อง โดยใน พ.ศ. 2529 บริษัทญี่ปุ่นต่าง ๆ ได้ดำเนินการอย่างจริงจังในการเคลื่อนไหวที่จะย้ายฐานการผลิตออกสู่ต่างประเทศ เป้าหมายหนึ่งคือ ที่กรุงเทพมหานคร[11]
จากการขยายธุรกิจของต่างชาติส่งผลให้มีการจ้างแรงงานต่างด้าวเข้ามาทำงานในกรุงเทพมหานครจำนวนมาก[12] ส่วนใหญ่มาจากประเทศเพื่อนบ้าน ซึ่งเป็นตัวเร่งให้เกิดปัญหาความแออัดในกรุงเทพมหานครมากขึ้น แรงงานต่างด้าวเหล่านี้ถูกยกเป็นข้อสนับสนุนและเป็นหลักฐานว่า กรุงเทพมหานครกำลังเผชิญกับภาวะการขาดแคลนแรงงานเพราะโครงสร้างประชากรในวัยทำงานลดน้อยลง[13]
การคมนาคมเข้าสู่กรุงเทพมหานครมีมากกว่าจังหวัดอื่น เช่น ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ ท่าอากาศยานดอนเมือง รวมถึงถนนในกรุงเทพมหานครที่มีจำนวนกว่า 250 สาย กรุงเทพมหานครเป็นที่ตั้งของนิคมอุตสาหกรรม 4 แห่ง[14] ได้แก่ นิคมอุตสาหกรรมลาดกระบัง นิคมอุตสาหกรรมบางชัน นิคมอุตสาหกรรมอัญธานี โครงการ 2 และ นิคมอุตสาหกรรมอัญธานี
อนึ่ง เมื่อปี พ.ศ. 2552 เป็นปีแรกในรอบ 5 ปี ซึ่งโครงสร้างเศรษฐกิจของกรุงเทพมหานครหดตัวลง ยกเว้นภาคธนาคารและภาคบริหารของรัฐ[10] และในปี พ.ศ. 2557 อีโคโนมิสต์ อินเทลลิเจนซ์ ยูนิต (อีไอยู) หน่วยงานวิจัยในเครือ อีโคโนมิสต์ กรุ๊ป รายงานการจัดอันดับ เมืองที่มีค่าครองชีพสูงที่สุดในโลกประจำปี ผลปรากฏว่า กรุงเทพมหานครอยู่ในอันดับที่ 61[15]
ในปี พ.ศ. 2559 รายงานการศึกษาตลาดอสังหาริมทรัพย์ประเภทศูนย์การค้าจากบริษัทที่ปรึกษาและบริการด้านอสังหาริมทรัพย์ เจแอลแอล (โจนส์ แลง ลาซาลล์) เปิดเผยว่า กรุงเทพฯ เป็นเมืองที่มีแบรนด์ระหว่างประเทศสนใจเข้ามาเปิดร้านจำหน่ายสินค้ามากที่สุดเป็นอันดับที่ 18 ของโลก[16]
หมายเหตุ
[แก้]- ↑ ประมาณจำนวนประชากรทั้งขึ้นทะเบียนราษฎร และไม่ขึ้นทะเบียนราษฎร
อ้างอิง
[แก้]- ↑ สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. สำนักนายกรัฐมนตรี. "ตารางสถิติผลิตภัณฑ์ภาคและจังหวัด (2538-2562) Table of Gross Regional and Provincial Product (1995-2019) (Excel) ." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: https://www.nesdc.go.th/main.php?filename=gross_regional 2564. สืบค้น 5 กันยายน 2564.
- ↑ วิเคราะห์งบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 : จังหวัดและกลุ่มจังหวัด สำนักงบประมาณของรัฐสภา
- ↑ NESDB, Bangkok Metropolitan Region Study, 1985
- ↑ กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ประกาศสำนักทะเบียนกลาง กรมการปกครอง เรื่อง จำนวนราษฎรทั่วราชอาณาจักร แยกเป็นกรุงเทพมหานครและจังหวัดต่าง ๆ ตามหลักฐานการทะเบียนราษฎร ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2566." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก:https://stat.bora.dopa.go.th/stat/pk/pk_66.pdf
- ↑ กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ประกาศสำนักทะเบียนกลาง กรมการปกครอง เรื่อง จำนวนราษฎรทั่วราชอาณาจักร แยกเป็นกรุงเทพมหานครและจังหวัดต่าง ๆ ตามหลักฐานการทะเบียนราษฎร ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2559." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://stat.bora.dopa.go.th/stat/y_stat59.htm 2560. สืบค้น 3 มีนาคม 2560.
- ↑ กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ประกาศสำนักทะเบียนกลาง กรมการปกครอง เรื่อง จำนวนราษฎรทั่วราชอาณาจักร แยกเป็นกรุงเทพมหานครและจังหวัดต่าง ๆ ตามหลักฐานการทะเบียนราษฎร ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2553." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: [1] เก็บถาวร 2011-07-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน 2553. สืบค้น 10 กรกฎาคม 2554.
- ↑ กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ประกาศสำนักทะเบียนกลาง กรมการปกครอง เรื่อง จำนวนราษฎรทั่วราชอาณาจักร แยกเป็นกรุงเทพมหานครและจังหวัดต่าง ๆ ตามหลักฐานการทะเบียนราษฎร ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2541." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: [2] 2548. สืบค้น 1 สิงหาคม 2564.
- ↑ กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย.https://stat.bora.dopa.go.th/new_stat/file/41/stat_c41.txt
- ↑ "ข้อมูลสถิติด้านการเงินการคลัง". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-07-28. สืบค้นเมื่อ 2012-04-25.
- ↑ 10.0 10.1 "สำเนาที่เก็บถาวร" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-03-25. สืบค้นเมื่อ 2012-04-28.
- ↑ สถานเอกอัครราชทูตญี่ปุ่นประจำประเทศไทย
- ↑ กรุงเทพโพลล์: แรงงานต่างด้าว ปัญหาและความจำเป็นต่อเศรษฐกิจไ
- ↑ "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-10-25. สืบค้นเมื่อ 2012-04-25.
- ↑ "นิคมอุตสาหกรรมในประเทศไทย". เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-08-02. สืบค้นเมื่อ 2012-08-02.
- ↑ "Bangkok ranks 61st place in list of world's most expensive cities in 2014 - Thai PBS English News". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-03-10. สืบค้นเมื่อ 2014-03-14.
- ↑ เบรกกิ้งนิวส์ : กรุงเทพฯ เป็นแหล่งรวมแบรนด์สินค้าอินเตอร์มากที่สุดอันดับที่ 18 ของโลก
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]- กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย เก็บถาวร 2016-09-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- สำนักงานสถิติแห่งชาติ