Yuriy Drohobıç
Yuriy Drohobıç veya Yuriy Kotermak[a] (1450, Drohobıç - 4 Şubat 1494, Krakov) bir Ruten filozofu, astronom, yazar, tıp doktoru, Bologna Üniversitesi rektörü ve Krakov Akademisi profesörü ve Kilise Slavcası basılmış bir metnin ilk yayıncısı idi. Iudicium Pronosticon Anni 1483 Currentis kitabının yazarıdır.[1]
Yuriy Drohobıç | |
|---|---|
| Юрій Дрогобич | |
 1494 yılında Yuriy Drohobıç | |
| Doğum | Yuriy Kotermak 1450 Drohobıç |
| Ölüm | 4 Şubat 1494 (44 yaşında) Kraków |
| Milliyet | Ukraynalı |
| Diğer ad(lar)ı | Yuriy Drohobych, Magister Georgius Drohobich, Jerzy Drohobycz, Jerzy Kotermak Drusianus, Georgius Drohobicz |
| Vatandaşlık | Polonya Krallığı |
| Eğitim | Jagiellonian Üniversitesi, Bologna Üniversitesi |
| Kariyeri | |
| Dalı | Astronomi, felsefe, astroloji, tıp |
| Çalıştığı kurum | Jagiellonian Üniversitesi, Bologna Üniversitesi |
| Akademik danışmanları | Girolamo Manfredi |
Biyografisi
değiştirYuriy Drohobıç, Red Ruthenia'daki Drohobıç şehrinde veya Ruthenia Rubra'da (günümüzde Batı Ukrayna) doğdu. İlk eğitimini St. George Kilisesi'ndeki yerel kilise okulunda aldı ve daha sonra Ukrayna'nın (daha sonra Polonya Krallığı'na bağlı Rutherya Voyvodalığı'nda) Lviv (Lehçe: Lwów) ya da Leopolis şehrindeki bir lisede okudu .
Eğitimi
değiştir
1468'de veya 1469'un başlarında Durohobıç, Kraków'daki Jagiellon Üniversitesi'ne (Uniwersytet Jagielloński) girdi. İki yıl sonra lisans eğitimini ve 1473'te yüksek lisans derecesini tamamladı. Yaz boyunca ders verdi ve cumartesi ve pazar günleri bilimsel tartışmalara katıldı. Drohobıç, Krakow'da önemli başarılar elde ettikten sonra, o yıllarda doğa bilimleri ve tıbbın popülerlik kazandığı Bologna Üniversitesi'ne gitti. Burada Latincesini geliştirdi, Yunanca öğrendi ve doğa felsefesi, özellikle astronomi üzerine çalışmalarını sürdürdü. Durohobıç'ın eğitim aldığı astronomi profesörü, 15. yüzyıl İtalya'sının en ünlü gök bilimcilerinden biri olan Girolamo Manfredi'ydi. Manfredi, Drohobıç'ı, o yıllarda henüz matematiksel olarak kanıtlanmış olmasa da, günmerkezliliğe inanan Alman gök bilimci Johannes Müller (Regiomontanus) ile tanıştırdı.[2]:33
Öğretimi
değiştir1478'de Drohobıç felsefe alanında doktorasını tamamladıktan sonra da çalışmalarına devam etti. Doktorasını tamamladıktan sonra tıp eğitimine başladı. O yıllarda doğa felsefesi disiplinleri birbirleriyle yakından ilişkiliydi. Hemen hemen tüm çağdaş filozoflar, üniversite profesörlerinin bir bölümden diğerine geçebilmelerine olanak sağlayan astronomi ve tıp alanında çalışmalar yapmaktaydı. Her iki disiplinin öğretiminde, Yunan ve Arap klasik yazarlarının Latince çevirilerinin okunması ve yorumlanmasında benzer yöntemler kullanıldı.
Drohobıç tıp eğitimini tamamladıktan kısa bir süre sonra, kendisine Bologna Üniversitesi'nde astronomi öğretmesi için bir pozisyon teklif edildi. 1481'in başında, üniversitenin öğrenci topluluğu, Drohobıç'ı Tıp ve Özgür Sanatlar Okulu rektörü seçti;[2]:34 Drohobıç o sırada sadece otuz yaşındaydı. Seçilmiş bir rektörün normal görev süresi olan bir yıl boyunca, astronomi ve tıbbi araştırma öğretmeyi içeren akademik sorumluluklarını idari yükümlülüklerle birleştirdi. Denetiminde bulunan öğrenci ve öğretim üyeleri üzerinde medeni ve hukuki yetkiye sahipti. 1482'de tıp alanında doktorasını aldı.
1486'da Drohobıç Krakow'a döndü. Tıbbi uygulamalara başladı ve ayrıca Krakow Üniversitesi'nde tıp öğretti. Bologna'daki görevdeşlerine benzer şekilde, derslerini Hipokrat, Galen ve İbn-i Sina'nın eserlerine dayandırdı. Birkaç yıl sonra tıp alanında profesörlüğe yükseldi ve Polonya kralı IV. Kazimierz Jagiellon'un doktoru oldu. 1492'de Tıp Anabilim Dalı Dekanı oldu. O yıllarda profesörlerin öğrencilerle resmi bilimsel doktrine uymayan konuları tartışmak için saha dışında toplantılar yapmaları adettendi. Copernicus, Drohobıç'ın toplantılarına katıldı, ancak Copernicus'un Drohobıç'ın düşünceleri üzerinde bir etkisi olup olmadığı kesin olarak bilinmemektedir.[2]:35
O yıllarda 'tıp' kavramı bugünkü karşılığından farklı bir şekilde algılanmaktaydı. Aslında, şifa uygulamalarını tanımlamak için kullanılan iki terim vardı. "Tıp" terimi, "ilaç vermek" anlamına gelen Latince medico fiilinden türetilmiştir. Bu nedenle tıp uygulaması, tedavi edici ilaçları uygulama becerisini vurgulamaktaydı.[3]:398 Doktorlar kendileri için başka bir tür şifa uygulaması olan "fiziği" uyguladılar. Terim, "doğa" anlamına gelen Yunanca physis kelimesinden türetilmiştir. Fiziğin amaçları sağlığı korumak ve yaşamı uzatmak olduğu için, hekimler doğa felsefesini incelemek zorundaydılar; hastaları iyileştirmek bu sürecin önemli bir bölümüydü, ancak fiziğin birçok bölümünden sadece biriydi. Tabiatla uyum içinde olmak hem sağlığın korunmasını hem de ömrün uzamasını sağlayacağından, hekimin hastalara olduğu kadar sağlıklılara da doğaya göre nasıl yaşanacağı konusunda tavsiyelerde bulunabilmesi gerekiyordu. Dolayısıyla, 15. yüzyılın sonlarında kullanıldığı şekliyle "tıp" ve "fizik", şifa uygulamalarındaki ana gelenekler arasındaki farkları ortaya koyan terimlerdir: biri deneyime, diğeri öğrenmeye dayalıdır; biri öncelikle iyileşmeyle, diğeri öncelikle sağlığın korunmasıyla ilgilidir.[3]:399 Drohobıç'ın Kazimiers'im sarayına atanması, her iki şifa uygulamasında da başarılı olduğunun bir göstergesidir, çünkü böylesine önemli bir pozisyonda görev alınabilmesi için, olağanüstü felsefe ve doğa felsefesi bilgisi ve ayrıca hastalıkları iyileştirmede pratik deneyim gerekmekteydi.
Drohobıç 4 Şubat 1494'te Krakow'da 44 yaşında öldü. Geride zengin bir miras bıraktı. Krakow Üniversitesi'ndeki görevi sırasında, hümanist fikirler profesörler ve öğrenciler arasında popülerlik kazanmaya başladı.[4] Drohobıç, bu fikirleri Ukrayna'da geliştiren Ukraynalı ilk bilgindi. Zaman geçtikçe, İtalya ve Polonya'da okuyan ve bu fikirleri anavatanlarına döndüklerinde yayan Ukraynalı bilim adamları ve öğrenciler arasında birçok takipçi buldu.
Notlar
değiştirKaynakça
değiştir- ^ "Iudicium Pronosticon Anni 1483 Currentis". 23 Ekim 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2014.
- ^ a b c Українська педагогіка в персоналіях – ХІХ століття / За редакцією О.В. Сухомлинської / навчальний посібник для студентів вищих навчальних закладів, у двох книгах// «Либідь», - К., 2005, кн. 1., стор.
- ^ a b David Lindberg, Reappraisals of the Scientific Revolution, Cambridge University Press 1990.
- ^ Orest Subtelny, Ukraine: A History, University of Toronto Press 1988, p.155
Konuyla ilgili yayınlar
değiştir- Ukrayna Ansiklopedisi 21 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Yuriy Drohobıç biyografisi, Yaroslav Isaievych, Kiev, 1972.
- (Ukraynaca) Гайдай Л. Історія України в особах, термінах, назвах і поняттях. — Луцьк: Вежа, 2000.
- "Юрий Дрогобыч в контексте формирования украинской элиты. // День. — 2 августа 2003 года. — Ş. 5" (Rusça). 10 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- "Magistri Georgii Drohobich de Russia "IUDICIUM PRONOSTICON ANNI 1483 CURRENTIS"". 22 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Dış bağlantılar
değiştir- "Drohobıç". 6 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- "Magistri Georgii Drohobich de Russia". 22 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.