Hollanda Antilleri: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
k →Politika: Bot: genel dz. ve madde bakımı (hata bildir) |
||
| (26 kullanıcı tarafından yapılan 41 ara revizyon gösterilmiyor) | |||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
{{ |
{{ülke bilgi kutusu |
||
|kendi_dilindeki_adı = Nederlandse Antillen |
|||
|_noautocat=yes |
|||
|tam_adı = Hollanda Antilleri |
|||
|native_name = Nederlandse Antillen |
|||
|yaygın_adı = Netherland Antilles |
|||
|conventional_long_name = Hollanda Antilleri |
|||
|statü = [[Hollanda Krallığı]]'na bağlı eski özerk ülke. |
|||
|common_name = Netherland Antilles |
|||
|yönetim_biçimi = Özerk Monarşi |
|||
| |
|||
|kuruluş_yılı = 1954 |
|||
|continent = Karayipler |
|||
|yıkılış_yılı = 2010 |
|||
|region = <!--- Reserved for generating categories on subregions of continents ---> |
|||
|olay1 = Kuruluş |
|||
|country = <!--- The country, to which this historic entity belongs today ---> |
|||
| |
|olay_tarihi1 = 15 Aralık 1954 |
||
|olay2 = Aruba'nın ayrılışı |
|||
|status = [[Hollanda Krallığı]]'na bağlı eski özerk ülke. |
|||
|olay_tarihi2 = 1 Ocak 1986 |
|||
|status_text= <!--- A free text to describe status and empire at the top of the infobox like: "State of the Holy Roman Empire" ---> |
|||
|olay3 = Hollanda Antilleri'nin Dağılışı |
|||
|empire = <!--- The empire or country to which the entity was in a state of dependency ---> |
|||
|olay_tarihi3 = 10 Ekim 2010 |
|||
|government_type = Özerk Monarşi |
|||
|olay4 = |
|||
| |
|||
|olay_tarihi4 = |
|||
|<!--- Rise and fall, events, years and dates ---> |
|||
|öncel1 = Çuraçao ve Tabi Bölgeler |
|||
|<!-- only fill in the start/end event entry if a specific article exists. Don't just say "abolition" or "declaration"--> |
|||
|bayrak_öncel1 = Flag of the Netherlands.svg |
|||
| |
|||
|resim_öncel1 = |
|||
|year_start = 1954 |
|||
| |
|öncel2 = |
||
|bayrak_öncel2 = |
|||
| |
|||
|öncel3 = |
|||
|event_end = |
|||
| |
|bayrak_öncel3 = |
||
|öncel4 = |
|||
| |
|||
| |
|bayrak_öncel4 = |
||
|öncel5 = |
|||
|date_event1 = 15 Aralık 1954 |
|||
|bayrak_öncel5 = |
|||
|event2 = Aruba'nın ayrılışı |
|||
|ardıl1 = Aruba |
|||
|date_event2 = 1 Ocak 1986 |
|||
|bayrak_ardıl1 = Flag of Aruba.svg |
|||
|event3 = Hollanda Antilleri'nin Dağılışı |
|||
|resim_ardıl1 = |
|||
|date_event3 = 10 Ekim 2010 |
|||
|ardıl2 = Curaçao |
|||
| |
|||
|bayrak_ardıl2 = Flag of Curaçao.svg |
|||
|event_pre = |
|||
|ardıl3 = Sint Maarten |
|||
|date_pre = |
|||
|bayrak_ardıl3 = Flag of Sint Maarten.svg |
|||
|event_post = |
|||
|ardıl4 = BES Adaları |
|||
|date_post = |
|||
|bayrak_ardıl4 = Flag of the Netherlands.svg |
|||
| |
|||
|ardıl5 = |
|||
|<!--- Flag navigation: Preceding and succeeding entities p1 to p5 and s1 to s5 ---> |
|||
| |
|bayrak_ardıl5 = |
||
|flag_p1 = Flag of the Netherlands.svg |
|||
|bayrak = Flag of the Netherlands Antilles (1959-1986).svg |
|||
|image_p1 = |
|||
| |
|bayrak_altyazısı = |
||
| |
|bayrak_bağlantısı = |
||
| |
|bayrak_türü = Bayrak |
||
|flag_p3 = |
|||
|arma = Coat of arms of the Netherlands Antilles (1964-1986).svg |
|||
|p4 = |
|||
| |
|arma_altyazısı = |
||
| |
|arma_bağlantısı = |
||
| |
|sembol_türü = Arma |
||
|s1 = Aruba |
|||
|harita = LocationNetherlandsAntillesWithAruba.png |
|||
|flag_s1 = Flag of Aruba.svg |
|||
|harita_altyazısı = Hollanda Antilleri adlı özerk bölgenin içerdiği topraklar. |
|||
|image_s1 = |
|||
|s2 = Curaçao |
|||
|başkent = [[Willemstad]] |
|||
|flag_s2 = Flag of Curaçao.svg |
|||
| |
|sürgündeki_başkent = |
||
|latd = |latm = |latNS = |longd = |longm = |longEW = |
|||
|flag_s3 = Flag of Sint Maarten.svg |
|||
|s4 = BES Adaları |
|||
| |
|slogan = |
||
| |
|ulusal_marş = |
||
| |
|yaygın_diller = |
||
|din = |
|||
| |
|||
|para_birimi = [[Hollanda Antilleri guldeni]] |
|||
|image_flag = Flag of the Netherlands Antilles (1959-1986).svg |
|||
|flag = |
|||
|yönetici1 = [[Juliana (Hollanda kraliçesi)|Kraliçe Juliana]] |
|||
|flag_type = Bayrak |
|||
|yönetici2 = [[Beatrix (Hollanda kraliçesi)|Kraliçe Beatrix]] |
|||
|image_coat = Coat of arms of the Netherlands Antilles.png |
|||
| |
|yönetici3 = |
||
|yönetici4 = |
|||
|symbol_type = Arma |
|||
|yönetici_yılları1 = 1954-1980 |
|||
| |
|||
|yönetici_yılları2 = 1980-2010 |
|||
|image_map = LocationNetherlandsAntillesWithAruba.png |
|||
|yönetici_yılları3 = |
|||
|image_map_caption = Hollanda Antilleri adlı özerk bölgenin içerdiği topraklar. |
|||
|yönetici_yılları4 = |
|||
| |
|||
| |
|yönetici_unvanı = Kraliçe |
||
|vekil1 = Efraïn Jonckheer |
|||
|latd= |latm= |latNS= |longd= |longm= |longEW= |
|||
|vekil2 = Juancho Evertsz |
|||
| |
|||
|vekil3 = Emily de Jongh-Elhage |
|||
|national_motto = |
|||
|vekil4 = |
|||
|national_anthem = |
|||
|vekil_yılları1 = 1954-1968 |
|||
|language = [[Felemenkçe]] <br /> [[İngilizce]] <br /> [[Papiamento]] |
|||
| |
|vekil_yılları2 = 1973-1977 |
||
|vekil_yılları3 = 2006-2010 |
|||
|ethnic_groups = |
|||
| |
|vekil_yılları4 = |
||
|vekil_unvanı = Cumhurbaşkanı |
|||
|title_leader = Kraliçe |
|||
|leader1 = [[Juliana (Hollanda)|Kraliçe Juliana]] |
|||
| |
|yasama_organı = Hollanda Antilleri Millet Meclisi |
||
|meclis1 = |
|||
|year_leader1 = 1954-1980 |
|||
|meclis_türü1 = |
|||
|year_leader2 = 1980-2010 |
|||
| |
|meclis2 = |
||
| |
|meclis_türü2 = |
||
| representative3 = René Römer |
|||
|istatistik_yılı1 = 2010 |
|||
| representative4 = Frits Goedgedrag |
|||
|yüzölçümü1 = 800 |
|||
| year_representative1 = 1951-1956 |
|||
|nüfus1 = 198965 |
|||
| year_representative2 = 1962-1970 |
|||
|istatistik_yılı2 = |
|||
| year_representative3 = 1983-1990 |
|||
|yüzölçümü2 = |
|||
| year_representative4 = 2002-2010 |
|||
|nüfus2 = |
|||
| title_representative = Başbakan |
|||
| |
|istatistik_yılı3 = |
||
| |
|yüzölçümü3 = |
||
| |
|nüfus3 = |
||
| |
|istatistik_yılı4 = |
||
| |
|yüzölçümü4 = |
||
| |
|nüfus4 = |
||
|istatistik_yılı5 = |
|||
|title_deputy = Cumhurbaşkanı |
|||
|yüzölçümü5 = |
|||
| |
|||
|nüfus5 = |
|||
|<!--- Legislature ---> |
|||
|günümüzdeki_durumu = |
|||
|legislature = Hollanda Antilleri Millet Meclisi |
|||
| |
|dipnotlar = |
||
|type_house1 = |
|||
|house2 = |
|||
|type_house2 = |
|||
| |
|||
|<!--- Area and population of a given year ---> |
|||
|stat_year1 = 2010 |
|||
|stat_area1 = 800 |
|||
|stat_pop1 = 198965 |
|||
|stat_year2 = |
|||
|stat_area2 = |
|||
|stat_pop2 = |
|||
|stat_year3 = |
|||
|stat_area3 = |
|||
|stat_pop3 = |
|||
|stat_year4 = |
|||
|stat_area4 = |
|||
|stat_pop4 = |
|||
|stat_year5 = |
|||
|stat_area5 = |
|||
|stat_pop5 = |
|||
|cctld = [[.an]] |
|||
|calling_code = 599 |
|||
|footnotes = |
|||
}} |
}} |
||
'''Hollanda Antilleri''' ( |
'''Hollanda Antilleri''' ({{Dil|nl|Nederlandse Antillen}}), eski adıyla '''Hollanda [[Batı Hint Adaları]]''', [[Karayip Denizi|Karayip denizinde]] iki ada topluluğu olarak [[Küçük Antiller]]'in bir parçası olup [[Hollanda Krallığı]]'nın özerk bir bölgesini oluşturmaktaydı. Adaların ekonomileri genellikle [[turizm]], kıyı bankacılığı ile [[petrol]] rafinerilerine ([[Aruba]], [[Kurasao]]'da) dayalı olmaktaydı ve [[yasa dışı]] [[uyuşturucu kaçakçılığı]]nın da önemli bir gelir kaynağı olduğu öne sürülmekteydi. |
||
Ancak |
Ancak 10 Ekim 2010'da yapılan [[referandum]] sonucunda, Hollanda Antilleri dağılmış, [[Bonaire|'''B'''onaire]], [[Saba (ada)|'''S'''aba]] ve [[Sint Eustatius|Sint '''E'''ustatius]] adaları [[BES Adaları]]'nı meydana getirip [[Hollanda]]'nın üç özel belediyesi olmuştur. [[Aruba]] (1986'da Hollanda Antilleri'nden ayrıldı), [[Curaçao]], [[Sint Maarten]] ise doğrudan [[Hollanda Krallığı]]'na bağlı 3 [[özerk]] bölge olmuştur. |
||
== Tarih == |
== Tarih == |
||
Adalar önce [[İspanya]] sonra bazıları [[Büyük Britanya]], sonra da [[17. yüzyıl]]da [[Hollanda]] sömürgeleri olmuştur. |
Adalar önce [[İspanya]] sonra bazıları [[Büyük Britanya]], sonra da [[17. yüzyıl]]da [[Hollanda]] sömürgeleri olmuştur. |
||
Hollanda Batı Hint Ortaklığınca [[Afrika]]'dan [[Amerika]]'ya köle taşımacılığında aktarma noktaları olarak kullanılmışlardır. Bu durum köleliğin yasaklandığı |
Hollanda Batı Hint Ortaklığınca [[Afrika]]'dan [[Amerika]]'ya köle taşımacılığında aktarma noktaları olarak kullanılmışlardır. Bu durum köleliğin yasaklandığı 1863 yılına dek sürmüştür. |
||
1954 yılında, adalar sömürge konumundan [[Hollanda Krallığı]]'na bağlı özerk bölgeler konumuna yükseltilmişlerdir. |
|||
Aynı |
Aynı Krallığa bağlı [[Hollanda]] ile sözde eşit konumda olmalarına karşın, altyapı, hayat standardı, sağlık güvencesi gibi konularda Hollanda'dan çok gerisinde idi. Son yıllarda, turizme bağlı olarak hızlı gelişme göstermelerine rağmen; Hollanda'nın yardımları gelirlerinde önemli yer tutmaktaydı. |
||
[[Aruba]] adası |
[[Aruba]] adası 1986 yılında '''Hollanda Antilleri''''nden ayrılıp, doğrudan Hollanda Krallığı'nın özerk bölgesi olmuştur. Öteki adalar da, zaman zaman konumlarını sorgulamakta, tam bağımsızlıktan, özerkliğin bile olmadığı "Hollanda ili" olmaya kadar değişen seçenekler tartışılmaktadır. |
||
=== Yıkılış === |
=== Yıkılış === |
||
İlk olarak, 1982'deki Ada Düzenlemesi, Hollanda Antilleri'ne bağlı 4 bölgeyi belirledi, [[Bonaire]], [[Curaçao]], [[Aruba]] ve |
İlk olarak, 1982'deki Ada Düzenlemesi, Hollanda Antilleri'ne bağlı 4 bölgeyi belirledi, [[Bonaire]], [[Curaçao]], [[Aruba]] ve [[Rüzgârüstü Adaları]]. Ancak 1983'te Rüzgârüstü Adaları 3'e ayrıldı ve Bonaire, Curaçao ve Aruba ile birlikte [[Sint Maarten]], [[Sint Eustatius]] ve [[Saba (ada)|Saba]]'da Hollanda Antilleri bölgelerine eklendi. 1 Ocak 1986'da, [[Aruba]], Hollanda Antilleri'nden ayrıldı ve direkt [[Hollanda Krallığı]]'na bağlı [[Özerklik|özerk ülke]] oldu ve böylece ilk ayrılık gerçekleşmiş oldu. Bu sayede Hollanda Antilleri'ne bağlı bölge sayısı 6'dan 5'e düştü ve diğer bölgelerde özerk olma fikrini düşünmeye başladı. 2005'teki ilk referandumda, Hollanda Antilleri'nin dağılmamasına karar verildi. |
||
Ancak, |
Ancak, 10 Ekim 2010'da yapılan [[referandum]] sonucunda, Hollanda Antilleri dağılmış, [[Bonaire|'''B'''onaire]], [[Saba (ada)|'''S'''aba]] ve [[Sint Eustatius|Sint '''E'''ustatius]] adaları [[BES Adaları]]'nı meydana getirip [[Hollanda]]'nın üç özel belediyesi olmuştur. [[Aruba]] (1986'da Hollanda Antilleri'nden ayrıldı), [[Curaçao]], [[Sint Maarten]] ise doğrudan [[Hollanda Krallığı]]'na bağlı 3 [[özerk]] bölge olmuştur. İşte oluşan yeni bölgeler; |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
| 152. satır: | 129. satır: | ||
! Bayrak |
! Bayrak |
||
! İsim |
! İsim |
||
! |
! Başkent |
||
! Yüzölçümü (km |
! Yüzölçümü (km<sup>2</sup>) |
||
! Notlar |
! Notlar |
||
|- |
|- |
||
| 160. satır: | 137. satır: | ||
| [[Willemstad]] |
| [[Willemstad]] |
||
| ALIGN="right"|444 |
| ALIGN="right"|444 |
||
| Hollanda Antilleri'nin başkenti idi.<ref>http://www.stabroeknews.com/2010/news/regional/10/09/netherlands-antilles-no-more/</ref> |
| Hollanda Antilleri'nin başkenti idi.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.stabroeknews.com/2010/news/regional/10/09/netherlands-antilles-no-more/ |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=10 Ekim 2010 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20181017233244/https://www.stabroeknews.com/2010/news/regional/10/09/netherlands-antilles-no-more/ |arşivtarihi=17 Ekim 2018 |ölüurl=evet }}</ref> |
||
|- |
|- |
||
| [[Dosya:Flag of the Netherlands.svg|40px]] |
| [[Dosya:Flag of the Netherlands.svg|40px]] |
||
| 166. satır: | 143. satır: | ||
| [[Kralendijk]] |
| [[Kralendijk]] |
||
| ALIGN="right"|288 |
| ALIGN="right"|288 |
||
| [[Dosya:Flag of Bonaire.svg|40px]] [[Dosya:Flag of Saba.svg|40px]] [[Dosya:Flag of Sint Eustatius.svg|40px]] <br /> [[Bonaire|'''B'''onaire]], [[ |
| [[Dosya:Flag of Bonaire.svg|40px]] [[Dosya:Flag of Saba.svg|40px]] [[Dosya:Flag of Sint Eustatius.svg|40px]] <br /> [[Bonaire|'''B'''onaire]], [[Saba (ada)|'''S'''aba]] ve [[Sint Eustatius|Sint '''E'''ustatius]] |
||
|- |
|- |
||
| [[Dosya:Flag of Sint Maarten.svg|40px]] |
| [[Dosya:Flag of Sint Maarten.svg|40px]] |
||
| [[Sint Maarten]] |
| [[Sint Maarten]] |
||
| [[Philipsburg]] |
| [[Philipsburg, Sint Maarten|Philipsburg]] |
||
| ALIGN="right"|34 |
| ALIGN="right"|34 |
||
| |
| 1 Ocak 1983'e kadar, Windward Adaları Bölgesi'nin bir parçasıydı. |
||
|- |
|- |
||
| [[Dosya:Flag of Aruba.svg|40px]] |
| [[Dosya:Flag of Aruba.svg|40px]] |
||
| [[Aruba]] |
| [[Aruba]] |
||
| [[Oranjestad]] |
| [[Oranjestad, Aruba|Oranjestad]] |
||
| ALIGN="right"|193 |
| ALIGN="right"|193 |
||
| |
| 1 Ocak 1986'da ayrıldı. |
||
|- class="sortbottom" style="background: #cccccc;" |
|- class="sortbottom" style="background: #cccccc;" |
||
| [[Dosya:Flag of the Netherlands Antilles (1959-1986).svg|40px]] |
| [[Dosya:Flag of the Netherlands Antilles (1959-1986).svg|40px]] |
||
| 184. satır: | 161. satır: | ||
| [[Willemstad]] |
| [[Willemstad]] |
||
| ALIGN="right"|993 |
| ALIGN="right"|993 |
||
| |
|||
| Eski özerk bölge... |
|||
|} |
|} |
||
| 190. satır: | 167. satır: | ||
Ülkenin baş yöneticisi yerel olarak vali tarafından temsil edilen Hollanda kral ya da kraliçesi idi. Aynı sistem ise oluşan yeni bölgelerde de geçerli olacak. |
Ülkenin baş yöneticisi yerel olarak vali tarafından temsil edilen Hollanda kral ya da kraliçesi idi. Aynı sistem ise oluşan yeni bölgelerde de geçerli olacak. |
||
Vali, |
Vali, Yerel Bakanlar Kuruluna da başkanlık yapmaktaydı. Yasama ise iki düzeyde yapılır; üst düzeyde, her adanın bir yetkilisinin bulunduğu Hollanda Antilleri Bakanlar Kurulunca yapılırdı, yerel olarak ise her adanın kendi Bakanlar Kurulunca yapılırdı. |
||
== Hollanda Antilleri'nin gelecekteki konumu == |
== Hollanda Antilleri'nin gelecekteki konumu == |
||
2004 yılında '''Hollanda Antilleri''' ile Hollanda'nın oluşturduğu bir kurul '''Hollanda Antilleri''''nin gelecekteki konumu konusunda bir rapor hazırlamıştır. Kurul raporda, [[Hollanda Krallığı]]'nın tüzüğünün Hollanda Antilleri'nin kaldırılması yönünde değiştirilmesini salık vermiştir. Öneriye göre Hollanda Krallığı'na bağlı iki yeni [[Özerklik|özerk bölge]] oluşturulmalıdır: [[Kurasao]] ile [[Sint Maarten]]. [[Bonaire]], [[Saba (ada)|Saba]] ile [[Sint Eustatius]] ise doğrudan (kendisi de [[Hollanda Krallığı]]'na bağlı olan) [[Hollanda]]'ya bağlanmalıdır. |
|||
8 Nisan 2005' |
8 Nisan 2005'te yapılan %54 katılımlı halk oylamasında, Kurasaolıların %70'i Kurasao'nun özerk bölge olarak (arada Hollanda Antilleri olmadan) Hollanda Krallığı'na bağlanması, %23'ü ise doğrudan (bir ili olarak) Hollanda'ya bağlanması yönünde oy kullanmışlardır. Bu halk oylaması bağlayıcı olmasına karşın uygulanma tarihi yönünde daha açıklama yapılmamıştır. Sint Eustatius'ta ise, yaşayanların %76'sı şu andaki durumu koruyarak, Hollanda Antilleri'nin parçası olarak kalmak istediklerini belirtmişlerdir. |
||
10 Ekim 2010'da yapılan [[referandum]] sonucunda, Hollanda Antilleri dağılmış, [[Bonaire|'''B'''onaire]], [[Saba (ada)|'''S'''aba]] ve [[Sint Eustatius|Sint '''E'''ustatius]] adaları [[BES Adaları]]'nı meydana getirip [[Hollanda]]'nın üç özel belediyesi olmuştur. [[Aruba]] (1986'da Hollanda Antilleri'nden ayrıldı), [[Curaçao]], [[Sint Maarten]] ise doğrudan [[Hollanda Krallığı]]'na bağlı 3 [[özerk]] bölge olmuştur. |
|||
== Adalar == |
== Adalar == |
||
| 203. satır: | 180. satır: | ||
[[Venezuela]] açıklarında ([[Aruba]]'ya yakın): |
[[Venezuela]] açıklarında ([[Aruba]]'ya yakın): |
||
* Bonaire, ("Küçük Bonaire" adı verilen küçük adacığıyla birlikte). |
* [[Bonaire]], ("Küçük Bonaire" adı verilen küçük adacığıyla birlikte). |
||
* [[Curaçao]], ("Küçük Kurasao" adı verilen küçük adacığıyla birlikte). |
* [[Curaçao]], ("Küçük Kurasao" adı verilen küçük adacığıyla birlikte). |
||
Kuzeyde, [[Porto Riko]]'nun doğusunda |
Kuzeyde, [[Porto Riko]]'nun doğusunda yer alan: |
||
* [[Saba]] |
* [[Saba (ada)|Saba]] |
||
* [[Sint Eustatius]] (Sint Eustatius) |
* [[Sint Eustatius]] (Sint Eustatius) |
||
* [[Sint Maarten]] (Sint Maarten -Adanın kuzeyi Saint-Martin olarak adlandırılır ve bir Fransız sömürgesidir). |
* [[Sint Maarten]] (Sint Maarten -Adanın kuzeyi Saint-Martin olarak adlandırılır ve bir Fransız sömürgesidir). |
||
| 219. satır: | 196. satır: | ||
[[Turizm]], petrol taşımacılığı ve rafinerileri (Kurasao'da) yanı sıra kıyı bankacılığı ekonomideki ana etkinliklerindendi. |
[[Turizm]], petrol taşımacılığı ve rafinerileri (Kurasao'da) yanı sıra kıyı bankacılığı ekonomideki ana etkinliklerindendi. |
||
Adalar bölgedeki öteki ülkelerle karşılaştırıldıklarında kişi başına gelir düzeyi ile altyapı olarak daha gelişmiş olmakla birlikte, Hollanda'ya göre daha geride idi. Hemen hemen bütün tüketim/üretim ürünleri |
Adalar bölgedeki öteki ülkelerle karşılaştırıldıklarında kişi başına gelir düzeyi ile altyapı olarak daha gelişmiş olmakla birlikte, Hollanda'ya göre daha geride idi. Hemen hemen bütün tüketim/üretim ürünleri dış alımla sağlanmaktaydı. Dış alım, özellikle [[Venezuela]], [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]], [[Meksika]] ile adalara önemli ölçüde yardım eden Hollanda'dan yapılıyordu. Adalardaki toprağın niteliksizliği ile yeterli su olmaması tarımın gelişmesini engellemekteydi. '''Hollanda Antilleri Guldeni''', değişmez bir oranla (1.70:1) ABD dolarına bağlanmıştır. |
||
== Toplumsal yapı == |
== Toplumsal yapı == |
||
[[Dosya:Lower Town Sint Eustatius.jpg|küçükresim|St. Eustatius, Hollanda Antilleri.]] |
|||
Kamunun çoğunluğunun (%85'i) kökeni 17. ile 19. yüzyıllar arası Afrika'dan getirilen kölelere dayamaktaydı. Kamunun geri kalanının kökeni [[Karayipler]] yerlileri, Avrupalılar ile Asyalılara dayanmaktaydı. |
|||
Kamunun çoğunluğunun (%85'i) kökeni, 17. ile 19. yüzyıllar arası Afrika'dan getirilen kölelere dayanmaktaydı. Kamunun geri kalanının kökeni ise [[Karayipler]] yerlileri, Avrupalılar ile Asyalılara dayanmaktaydı. |
|||
Yasal dil [[Felemenkçe]], [[Papiamento]] ve [[İngilizce]] olmasına karşın, [[Curaçao]] ile [[Bonaire]]'de yaygın dil [[Papiamento]]'nun ([[Karayio]] yerli dili) yanı sıra [[İngilizce]] ile [[İspanyolca]] da konuşulmaktaydı. [[Sint Maarten]], [[Saba]] ile [[Sint Eustatius]]'da ise İngilizce en yaygın dildi. |
Yasal dil [[Felemenkçe]], [[Papiamento]] ve [[İngilizce]] olmasına karşın, [[Curaçao]] ile [[Bonaire]]'de yaygın dil [[Papiamento]]'nun ([[Karayio]] yerli dili) yanı sıra [[İngilizce]] ile [[İspanyolca]] da konuşulmaktaydı. [[Sint Maarten]], [[Saba (ada)|Saba]] ile [[Sint Eustatius]]'da ise İngilizce en yaygın dildi. |
||
En yaygın ve resmi [[din]] [[katolik]] ve [[ |
En yaygın ve resmi [[din]] [[katolik]] ve [[Protestanlık|Protestan]] [[Hristiyanlık]] olmasına karşın, özellikle [[Curaçao]]'da [[İslamiyet|Müslüman]] ve [[Musevilik|Museviler]] de bulunmaktaydı. |
||
Son 20-30 yılda, özellikle, gençler ya da iyi eğitimliler arasında Hollanda Antilleri'nden Hollanda'ya olan göçün büyük oranda artması, adalarda toplumsal, ekonomik sorunlara yol açmıştır. |
Son 20-30 yılda, özellikle, gençler ya da iyi eğitimliler arasında Hollanda Antilleri'nden Hollanda'ya olan göçün büyük oranda artması, adalarda toplumsal, ekonomik sorunlara yol açmıştır. |
||
| 233. satır: | 211. satır: | ||
{{kaynakça}} |
{{kaynakça}} |
||
{{Otorite kontrolü}} |
|||
<div class="Boxmerge"> |
|||
{{Kuzey Amerika}} |
|||
</div> |
|||
<!--kategoriler--> |
|||
<!--interwiki--> |
|||
[[Kategori:Hollanda Antilleri| ]] |
[[Kategori:Hollanda Antilleri| ]] |
||
[[Kategori:Eski federasyonlar]] |
[[Kategori:Eski federasyonlar]] |
||
[[af:Nederlandse Antille]] |
|||
[[an:Antillas Neerlandesas]] |
|||
[[ar:جزر الأنتيل الهولندية]] |
|||
[[az:Niderland Antil adaları]] |
|||
[[be:Нідэрландскія Антыльскія астравы]] |
|||
[[be-x-old:Нідэрляндзкія Антылы]] |
|||
[[bg:Нидерландски Антили]] |
|||
[[bpy:নেদারল্যান্ড এন্টিল্লেস]] |
|||
[[br:Antilhez Nederlandat]] |
|||
[[bs:Holandski Antili]] |
|||
[[ca:Antilles Neerlandeses]] |
|||
[[cs:Nizozemské Antily]] |
|||
[[cy:Antilles yr Iseldiroedd]] |
|||
[[da:Nederlandske Antiller]] |
|||
[[de:Niederländische Antillen]] |
|||
[[dsb:Nižozemske Antile]] |
|||
[[dv:ނެދަލޭންޑު އެންޓިލޭ]] |
|||
[[el:Ολλανδικές Αντίλλες]] |
|||
[[en:Netherlands Antilles]] |
|||
[[eo:Nederlandaj Antiloj]] |
|||
[[es:Antillas Neerlandesas]] |
|||
[[et:Hollandi Antillid]] |
|||
[[eu:Holandarren Antillak]] |
|||
[[fa:آنتیل هلند]] |
|||
[[fi:Alankomaiden Antillit]] |
|||
[[fo:Niðurlendsku Antillurnar]] |
|||
[[fr:Antilles néerlandaises]] |
|||
[[frp:Antiles nêrlandêses]] |
|||
[[fy:Nederlânske Antillen]] |
|||
[[gl:Antillas Neerlandesas - Nederlandse Antillen]] |
|||
[[he:האנטילים ההולנדיים]] |
|||
[[hi:नीदरलान्स आन्तिलन]] |
|||
[[hr:Nizozemski Antili]] |
|||
[[hu:Holland Antillák]] |
|||
[[hy:Նիդերլանդական Անտիլներ]] |
|||
[[ia:Antillas Nederlandese]] |
|||
[[id:Antillen Belanda]] |
|||
[[io:Nederlandana Antili]] |
|||
[[is:Hollensku Antillaeyjar]] |
|||
[[it:Antille Olandesi]] |
|||
[[ja:オランダ領アンティル]] |
|||
[[jv:Antillen Walanda]] |
|||
[[ka:ნიდერლანდის ანტილები]] |
|||
[[kk:Антийлер]] |
|||
[[ko:네덜란드령 안틸레스]] |
|||
[[kw:Antillys Iseldiryek]] |
|||
[[la:Antillae Nederlandenses]] |
|||
[[lb:Hollännesch Antillen]] |
|||
[[li:Nederlandse Antille]] |
|||
[[lij:Antille Olandeixi]] |
|||
[[lmo:Antil Ulandes]] |
|||
[[ln:Antiya ya Holanda]] |
|||
[[lt:Nyderlandų Antilai]] |
|||
[[lv:Nīderlandes Antiļas]] |
|||
[[mk:Холандски Антили]] |
|||
[[mr:नेदरलँड्स अँटिल्स]] |
|||
[[ms:Antillen Belanda]] |
|||
[[nds:Nedderlannsche Antillen]] |
|||
[[ne:नेदरल्याण्डस् एन्टिलस]] |
|||
[[nl:Nederlandse Antillen]] |
|||
[[nn:Dei nederlandske Antillane]] |
|||
[[no:De nederlandske Antillene]] |
|||
[[nov:Nederlandani Antiles]] |
|||
[[oc:Antilhas Neerlandesas]] |
|||
[[pap:Antias Hulandes]] |
|||
[[pl:Antyle Holenderskie]] |
|||
[[pms:Antile Olandèise]] |
|||
[[pt:Antilhas Neerlandesas]] |
|||
[[ro:Antilele Olandeze]] |
|||
[[ru:Нидерландские Антильские острова]] |
|||
[[sah:Недерланд Антииллара]] |
|||
[[sh:Nizozemski Antili]] |
|||
[[simple:Netherlands Antilles]] |
|||
[[sk:Holandské Antily]] |
|||
[[sl:Nizozemski Antili]] |
|||
[[so:Nederlaan Antiilis]] |
|||
[[sr:Холандски Антили]] |
|||
[[srn:Bakra Antila]] |
|||
[[su:Antilles Walanda]] |
|||
[[sv:Nederländska Antillerna]] |
|||
[[sw:Antili za Kiholanzi]] |
|||
[[ta:நெதர்லாந்து அண்டிலிசு]] |
|||
[[tg:Антил Ҳоланд]] |
|||
[[th:เนเธอร์แลนด์แอนทิลลิส]] |
|||
[[tl:Antilyang Olandes]] |
|||
[[uk:Нідерландські Антильські острови]] |
|||
[[vec:Antiłe Ołandexi]] |
|||
[[vi:Antille thuộc Hà Lan]] |
|||
[[war:Netherlands Antilles]] |
|||
[[wuu:荷属安地列斯]] |
|||
[[yo:Ántíllès àwọn Nẹ́dálándì]] |
|||
[[zh:荷属安的列斯]] |
|||
[[zh-min-nan:Kē-tē-kok Antilles]] |
|||
13.09, 21 Haziran 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.
Netherland Antilles Nederlandse Antillen Hollanda Antilleri | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1954-2010 | |||||||||||||||
.svg) Bayrak
.svg) Arma
| |||||||||||||||
 Hollanda Antilleri adlı özerk bölgenin içerdiği topraklar. | |||||||||||||||
| Başkent | Willemstad | ||||||||||||||
| Hükûmet | Özerk Monarşi | ||||||||||||||
| Kraliçe | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Cumhurbaşkanı | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Yasama organı | Hollanda Antilleri Millet Meclisi | ||||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||||||
• Toplam | 800 km2 | ||||||||||||||
| Nüfus | |||||||||||||||
• Sayılan | 198965 | ||||||||||||||
| Para birimi | Hollanda Antilleri guldeni | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
Hollanda Antilleri (Felemenkçe: Nederlandse Antillen), eski adıyla Hollanda Batı Hint Adaları, Karayip denizinde iki ada topluluğu olarak Küçük Antiller'in bir parçası olup Hollanda Krallığı'nın özerk bir bölgesini oluşturmaktaydı. Adaların ekonomileri genellikle turizm, kıyı bankacılığı ile petrol rafinerilerine (Aruba, Kurasao'da) dayalı olmaktaydı ve yasa dışı uyuşturucu kaçakçılığının da önemli bir gelir kaynağı olduğu öne sürülmekteydi.
Ancak 10 Ekim 2010'da yapılan referandum sonucunda, Hollanda Antilleri dağılmış, Bonaire, Saba ve Sint Eustatius adaları BES Adaları'nı meydana getirip Hollanda'nın üç özel belediyesi olmuştur. Aruba (1986'da Hollanda Antilleri'nden ayrıldı), Curaçao, Sint Maarten ise doğrudan Hollanda Krallığı'na bağlı 3 özerk bölge olmuştur.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Adalar önce İspanya sonra bazıları Büyük Britanya, sonra da 17. yüzyılda Hollanda sömürgeleri olmuştur.
Hollanda Batı Hint Ortaklığınca Afrika'dan Amerika'ya köle taşımacılığında aktarma noktaları olarak kullanılmışlardır. Bu durum köleliğin yasaklandığı 1863 yılına dek sürmüştür.
1954 yılında, adalar sömürge konumundan Hollanda Krallığı'na bağlı özerk bölgeler konumuna yükseltilmişlerdir.
Aynı Krallığa bağlı Hollanda ile sözde eşit konumda olmalarına karşın, altyapı, hayat standardı, sağlık güvencesi gibi konularda Hollanda'dan çok gerisinde idi. Son yıllarda, turizme bağlı olarak hızlı gelişme göstermelerine rağmen; Hollanda'nın yardımları gelirlerinde önemli yer tutmaktaydı.
Aruba adası 1986 yılında Hollanda Antilleri'nden ayrılıp, doğrudan Hollanda Krallığı'nın özerk bölgesi olmuştur. Öteki adalar da, zaman zaman konumlarını sorgulamakta, tam bağımsızlıktan, özerkliğin bile olmadığı "Hollanda ili" olmaya kadar değişen seçenekler tartışılmaktadır.
Yıkılış
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk olarak, 1982'deki Ada Düzenlemesi, Hollanda Antilleri'ne bağlı 4 bölgeyi belirledi, Bonaire, Curaçao, Aruba ve Rüzgârüstü Adaları. Ancak 1983'te Rüzgârüstü Adaları 3'e ayrıldı ve Bonaire, Curaçao ve Aruba ile birlikte Sint Maarten, Sint Eustatius ve Saba'da Hollanda Antilleri bölgelerine eklendi. 1 Ocak 1986'da, Aruba, Hollanda Antilleri'nden ayrıldı ve direkt Hollanda Krallığı'na bağlı özerk ülke oldu ve böylece ilk ayrılık gerçekleşmiş oldu. Bu sayede Hollanda Antilleri'ne bağlı bölge sayısı 6'dan 5'e düştü ve diğer bölgelerde özerk olma fikrini düşünmeye başladı. 2005'teki ilk referandumda, Hollanda Antilleri'nin dağılmamasına karar verildi.
Ancak, 10 Ekim 2010'da yapılan referandum sonucunda, Hollanda Antilleri dağılmış, Bonaire, Saba ve Sint Eustatius adaları BES Adaları'nı meydana getirip Hollanda'nın üç özel belediyesi olmuştur. Aruba (1986'da Hollanda Antilleri'nden ayrıldı), Curaçao, Sint Maarten ise doğrudan Hollanda Krallığı'na bağlı 3 özerk bölge olmuştur. İşte oluşan yeni bölgeler;
| Bayrak | İsim | Başkent | Yüzölçümü (km2) | Notlar |
|---|---|---|---|---|
|
Curaçao | Willemstad | 444 | Hollanda Antilleri'nin başkenti idi.[1] |
|
BES Adaları | Kralendijk | 288 |    Bonaire, Saba ve Sint Eustatius |
|
Sint Maarten | Philipsburg | 34 | 1 Ocak 1983'e kadar, Windward Adaları Bölgesi'nin bir parçasıydı. |
|
Aruba | Oranjestad | 193 | 1 Ocak 1986'da ayrıldı. |
|
|
Hollanda Antilleri | Willemstad | 993 |
Politika
[değiştir | kaynağı değiştir]Ülkenin baş yöneticisi yerel olarak vali tarafından temsil edilen Hollanda kral ya da kraliçesi idi. Aynı sistem ise oluşan yeni bölgelerde de geçerli olacak.
Vali, Yerel Bakanlar Kuruluna da başkanlık yapmaktaydı. Yasama ise iki düzeyde yapılır; üst düzeyde, her adanın bir yetkilisinin bulunduğu Hollanda Antilleri Bakanlar Kurulunca yapılırdı, yerel olarak ise her adanın kendi Bakanlar Kurulunca yapılırdı.
Hollanda Antilleri'nin gelecekteki konumu
[değiştir | kaynağı değiştir]2004 yılında Hollanda Antilleri ile Hollanda'nın oluşturduğu bir kurul Hollanda Antilleri'nin gelecekteki konumu konusunda bir rapor hazırlamıştır. Kurul raporda, Hollanda Krallığı'nın tüzüğünün Hollanda Antilleri'nin kaldırılması yönünde değiştirilmesini salık vermiştir. Öneriye göre Hollanda Krallığı'na bağlı iki yeni özerk bölge oluşturulmalıdır: Kurasao ile Sint Maarten. Bonaire, Saba ile Sint Eustatius ise doğrudan (kendisi de Hollanda Krallığı'na bağlı olan) Hollanda'ya bağlanmalıdır.
8 Nisan 2005'te yapılan %54 katılımlı halk oylamasında, Kurasaolıların %70'i Kurasao'nun özerk bölge olarak (arada Hollanda Antilleri olmadan) Hollanda Krallığı'na bağlanması, %23'ü ise doğrudan (bir ili olarak) Hollanda'ya bağlanması yönünde oy kullanmışlardır. Bu halk oylaması bağlayıcı olmasına karşın uygulanma tarihi yönünde daha açıklama yapılmamıştır. Sint Eustatius'ta ise, yaşayanların %76'sı şu andaki durumu koruyarak, Hollanda Antilleri'nin parçası olarak kalmak istediklerini belirtmişlerdir.
10 Ekim 2010'da yapılan referandum sonucunda, Hollanda Antilleri dağılmış, Bonaire, Saba ve Sint Eustatius adaları BES Adaları'nı meydana getirip Hollanda'nın üç özel belediyesi olmuştur. Aruba (1986'da Hollanda Antilleri'nden ayrıldı), Curaçao, Sint Maarten ise doğrudan Hollanda Krallığı'na bağlı 3 özerk bölge olmuştur.
Adalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Adalar üç bin kümeden oluşuyordu:
Venezuela açıklarında (Aruba'ya yakın):
- Bonaire, ("Küçük Bonaire" adı verilen küçük adacığıyla birlikte).
- Curaçao, ("Küçük Kurasao" adı verilen küçük adacığıyla birlikte).
Kuzeyde, Porto Riko'nun doğusunda yer alan:
- Saba
- Sint Eustatius (Sint Eustatius)
- Sint Maarten (Sint Maarten -Adanın kuzeyi Saint-Martin olarak adlandırılır ve bir Fransız sömürgesidir).
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Adaların tümü yanardağla oluşmuş olup, dağlık olduğu için tarıma elverişli alanları sınırlıydı.
Hollanda Antilleri'nin ikliminde tüm yıl boyunca ılık ve sıcak olup, yaz aylarında kasırgalar görülüyordu.
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Turizm, petrol taşımacılığı ve rafinerileri (Kurasao'da) yanı sıra kıyı bankacılığı ekonomideki ana etkinliklerindendi.
Adalar bölgedeki öteki ülkelerle karşılaştırıldıklarında kişi başına gelir düzeyi ile altyapı olarak daha gelişmiş olmakla birlikte, Hollanda'ya göre daha geride idi. Hemen hemen bütün tüketim/üretim ürünleri dış alımla sağlanmaktaydı. Dış alım, özellikle Venezuela, ABD, Meksika ile adalara önemli ölçüde yardım eden Hollanda'dan yapılıyordu. Adalardaki toprağın niteliksizliği ile yeterli su olmaması tarımın gelişmesini engellemekteydi. Hollanda Antilleri Guldeni, değişmez bir oranla (1.70:1) ABD dolarına bağlanmıştır.
Toplumsal yapı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kamunun çoğunluğunun (%85'i) kökeni, 17. ile 19. yüzyıllar arası Afrika'dan getirilen kölelere dayanmaktaydı. Kamunun geri kalanının kökeni ise Karayipler yerlileri, Avrupalılar ile Asyalılara dayanmaktaydı.
Yasal dil Felemenkçe, Papiamento ve İngilizce olmasına karşın, Curaçao ile Bonaire'de yaygın dil Papiamento'nun (Karayio yerli dili) yanı sıra İngilizce ile İspanyolca da konuşulmaktaydı. Sint Maarten, Saba ile Sint Eustatius'da ise İngilizce en yaygın dildi.
En yaygın ve resmi din katolik ve Protestan Hristiyanlık olmasına karşın, özellikle Curaçao'da Müslüman ve Museviler de bulunmaktaydı.
Son 20-30 yılda, özellikle, gençler ya da iyi eğitimliler arasında Hollanda Antilleri'nden Hollanda'ya olan göçün büyük oranda artması, adalarda toplumsal, ekonomik sorunlara yol açmıştır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2010.
