Pal Sokağı Çocukları
| A Pál utcai fiúk | |
 Kitabın ilk basım kapağı | |
| Yazar | Ferenc Molnár |
|---|---|
| Çevirmen | Tarık Demirkan (YKY) |
| Ülke |  Macaristan |
| Dil | Macarca |
| Konular | Arkadaşlık, birlik |
| Tür | Roman |
| Yayım | 1907 (özgün) 1944 (Türkçe) |
| Yayımcı |  MEB (1944) YKY (2009-günümüz) |
| Medya türü | Basılı |
| Sayfa | 235 |
| ISBN | 978-975-08-1554-6 |
Pál Sokağı Çocukları (Macarca: A Pál utcai fiúk), Macar yazar Ferenc Molnár tarafından yazılan ve ilk baskısı 1906 yılında yapılan bir çocuk kitabıdır. Kitap, 20. yüzyılın başında hızla gelişen Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de, oyun sahalarını zengin çocuklardan korumaya çalışan yoksul bir grup çocuğun mücadelesini anlatmaktadır.
Türkçeye ilk olarak 1944 yılında Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde, Necmi Seren tarafından çevrilmiştir. 2009 yılından itibaren kitabın basımını Yapı Kredi Yayınları üstlenmiştir ve Tarık Demirkan tarafından çevrilmiştir.
Konusu
[değiştir | kaynağı değiştir]Pál Sokağı Çocukları; arkadaşlığın, dostluğun, birlikteliğin, ama aynı zamanda disiplinin, ciddiliğin ve soğukkanlılığının hüküm sürdüğü bir çocuk grubudur. Bu grubun kendilerine özgü birtakım kuralları ve başkanları vardır. Ayrıca bir kişi hariç (Nemecsek) her üyenin bir rütbesi vardır ve rütbesi düşük olanlar, üstün olanların emirlerini yerine getirmelidir. Bu kurallara uymayan üyeler ihtar ve sonra da ceza alır.
Her şey, Kızıl Gömlekliler adı verilen başka bir çocuk grubunun iki üyesinin (Pásztorlar) Nemecsek ve diğer Pál Sokağı Çocukları'nın bilyelerini zorla alıkoymasıyla başlar. Bu zorbalık üzerine grubun lideri Boka, grubun tek rütbesizi Nemecsek ve ıslık çalmasıyla meşhur Csónakos, bir akşam gizlice Kızıl Gömlekliler'in arsasına girerler ve burada olduklarını bildiren yazılı kağıdı kalelerine dikerler. Kızıl Gömlekliler kağıdı çabucak fark etseler de, amansız bir koşuşturmaca ve takipten sonra Pál Sokağı Çocukları'nın izini kaybederler. Bu kaçış sırasında Nemecsek tam iki kere, ilkinde yanlışlıkla göle, ikincisinde de mecburen havuza, soğuk suya girer ve ıslanır. Nemecsek daha sonra üşütüp hastalanır.
Grubun lideri Boka ise durgun ve üzgündür. Çünkü grubun üyelerinden biri olan Geréb'in Kızıl Gömlekliler ile çalıştığını, onlara haber uçurduğunu, kendilerine hainlik ettiğini görmüş ve duymuştur. Kızıl Gömlekliler ise en kısa zamanda Pál Sokağı Çocukları'nın arsasına saldırmayı planlamaktadır; çünkü top oynayacak bir sahaları yoktur ve bunun için de bu çocukların arazisine göz dikerler.
Aradan biraz zaman geçtikten sonra Kızıl Gömlekliler grubu ile Pál Sokağı Çocukları savaş için hazırlanırlar. Grup lideri Boka, arkadaşlarına yapmış olduğu planı detaylıca anlatır. Herkes yerini alır ve savaş anını beklerler. Savaş başlar... Boka'nın planları işe yarar. Kısa sürede birçok Kızıl Gömlekli, arsanın köhne kulübesine ittirilip kilitlenir. Başkanları Feri Áts ve diğerleri de sokakta kalır. Arkadaşlarının içeride yenildiğini gören diğer Kızıl Gömlekliler de arsaya girip delice çarpışmaya başlarlar ve tozu dumanı birbirine katarlar. Kum torbalarıyla yapılan savaşın sonlarına doğru Kızıl Gömlekliler, kulübedeki arkadaşlarına ulaşmaya çok yaklaşırlar. Fakat Pál Sokağı Çocukları'nın en küçükleri ve en zayıfları olan Ernő Nemecsek, hasta yatağından kalkıp arsaya çarpışmaya gelmiş ve kendisini feda etmiştir. Böylece savaş, Pál Sokağı Çocukları'nın zaferiyle sonuçlanır.
Nemecsek, savaştan sonra fenalaşır ve zatürreden ölür.
Konumu
[değiştir | kaynağı değiştir]Kitap, dünya çapında en ünlü Macar romanı olmuştur. Birçok dile çevrilen kitabın bazı ülkelerde (Birleşik Krallık ve İtalya gibi) okullarda okunması zorunludur. Ernő Nemecsek karakteri, çocuk edebiyatının Oliver Twist ya da Tom Sawyer gibi ölümsüz kahramanları arasına girmiştir.
Kitap herhangi bir yerde, herhangi bir yaşta geçebileceğinden dolayı, dünya üzerinde her yerde çok kolaylıkla okunabilmektedir.
2006 yılında 11 yaşındaki Macar öğrenci Dani Bodnar, okul ödevinde Ernő Nemecsek'in kendini feda etmesini şöyle anlatır: "Kendimi çok kötü hissettim. Niye Arsa için savaşmak zorunda olduğumuzu düşünüyordum. Çünkü orası bizim ülkemizdi, bizim oyun sahamız... Öyle bir yer ki, ateşler içinde olsak bile uğrunda savaşmalıyız. Arsa bize göre bizim vatanımızdı çünkü."
Sinema uyarlamaları
[değiştir | kaynağı değiştir]- A Pál utcai fiúk: Macar yönetmen Bela Balok'un 1929 yapımı filmi.
- No Greater Glory: Amerikalı yönetmen Frank Borzage'nin 1934 yapımı filmi.
- I ragazzi della via Paal: İtalyan yönetmenler Alberto Mondadori ve Mario Monicelli'nin 1935 yapımı filmi.
- A Pál utcai fiúk: Macar yönetmen Zoltan Fabri'nin 1969 yapımı filmi.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yapıtın, Cumhuriyet Gazetesi Dünya Klasikleri Dizisi'nde yayımlanan baskısının çevrimiçi okunabileceği bağlantı 7 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..