Ridâniye Muharebesi

Ridâniye Muharebesi
	Osmanlı İmparatorluğu'nun Yakın Doğu'daki savaşları
Tarih	22 Ocak 1517
Bölge	Ridâniye, Mısır
Sonuç	Kesin Osmanlı zaferi Mısır'ın Osmanlıların eline geçmesi ve Memlüklerin yıkılması; Hilâfetin Osmanlılara geçmesi;
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu	Memlûk Sultanlığı
Komutanlar ve liderler
Yavuz Sultan Selim; Şehsüvaroğlu Ali Bey; Hadım Sinan Paşa (ölü)	II. Tomanbay; Canberdi Gazâlî; Sadi Bey (ölü)
Güçler
20.000	20.000
Kayıplar
4.000	4.000

Ridâniye Muharebesi, 22 Ocak 1517 yılında Osmanlı Devleti ile Memlûk Sultanlığı arasında geçen muharebedir. Muharebeyi I. Selim komutasındaki Osmanlı ordusu kazanmıştır.

Muharebe öncesi

1516'da I. Selim, ordusuyla Memlûk Sultanlığı'na karşı Suriye ve Mısır seferine çıktı. Suriye'de Memlûklu hükümdarı Kansu Gavri komutasındaki Memlûk ordusuna karşı 24 Ağustos 1516'da Mercidabık Muharebesi'ni kazanan I. Selim komutasındaki Osmanlı ordusu Halep, Hama, Humus ve Şam'ı teslim aldı. Ardından Lübnan emirleri de Osmanlı hakimiyetini kabul etti. 21 Aralık 1516'da Sadrazam Hadım Sinan Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, Han Yunus Muharebesi'nde Memlûklu emirlerinden Canberdi Gazâlî'yi yenerek yoluna devam etti. I. Selim, Kudüs'ü teslim alıp ziyaret ettikten sonra Osmanlı ordusu Gazze'ye yöneldi.

Muharebe

Mercidabık Muharebesi'nden sonra Memlûk Sultanlığı'nın başına geçen Tomanbay; Osmanlı hakimiyetini kabul etmediği gibi, barış teklifi için gelen Osmanlı elçisini de öldürtmüştü. I. Selim, ordusuyla birlikte Sina Çölü'nü 13 gün içinde (3 Ocak-16 Ocak) geçerek, Ridâniye'de Memlûk Ordusu ile karşılaştı.

Ridâniye'de yeni Memlûk Sultanı Tomanbay, Venedikliler'den top ve silah alarak kuvvetli bir savunma hattı kurmuştu. Memlûk Ordusu'na, El-Mukaddam Dağı'nın etrafını dolaşarak güneyden saldıran I. Selim, bu manevra sayesinde Memlûk Ordusu'nun yönleri sabit olan toplarını etkisiz hale getirdi.

Memlûk Sultanı Tomanbay, çok büyük çabalarla yaptığı savaş hazırlıklarına rağmen, 22 Ocak günü Ridâniye Muharebesi'ni kaybetmekte olduğunu anlayınca en cesur askerleri ile bir birlik kurup Osmanlı komuta merkezine bir baskın düzenledi. Sultan Selim'in otağı sandığı veziriazamın çadırına girdi ve Veziriazam Sinan Paşa öldürüldü. Bu suikast baskınının da istenen hedefi bulmaması sonucu, Tomanbay savaş alanından çekildi. Böylece 22 Ocak 1517'de Ridâniye Zaferi kazanıldı.

Sonuçları

Ridâniye Muharebesi çok kesin bir sonuç vermekle beraber savaşının stratejik hedefi olan Mısır'ın fethi hemen mümkün olmamıştır. Çünkü Memlûklular büyük bir direniş göstermişlerdir. Kahire'yi hiç zayiat ve şehrin sosyal ve ekonomik hayatına zarar vermeden ele geçirmek niyetiyle 25 Ocak'ta Selim direniş göstermeden teslim olan bütün Memlûkluların affedileceğini ilan etmişti. Fakat Tomanbay ve ona yakın Memlûklu komutanları gerilla tipi direniş organize etmeye başladılar ve bu nedenle Kahire ancak üç gün süren çok şiddetli sokak savaşlarından sonra ele geçirilebildi. Şehir kısmen yıkıldı ve binlerce kişi öldü. 4 Şubat 1517'de I. Selim törenle Kahire'ye girdi ve "Yusuf Nebi Tahtı"na oturdu. Memlûklular, Nil deltasında ve Yukarı Mısır'da direnişe devam ettiler. Fakat fazla zaman geçmeden Osmanlı güçleri bu direniş merkezlerini bertaraf edip Tomanbay'ı yakalamayı başardılar. Tomanbay, 13 Nisan 1517'de Kahire kale kapısında asılarak idam edildi.

Bu zaferle birlikte Memlûk Sultanlığı yıkılmış, bütün toprakları Osmanlı egemenliğine girmiştir. Memlûk Sultanlığı tarihe karışmış, Osmanlı Devleti Mısır'a hakim olmuş ve Halifelik Osmanlılara geçmiştir. Mısır'daki Kutsal Emanetler İstanbul'a getirilmiştir. Osmanlı Devleti, Doğu Akdeniz'in ve Baharat Yolu'nun tek hakimi durumuna yükselmiş; Kızıldeniz ve Hint Okyanusuna açılmıştır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Dipnot

^ ^a ^b (Adâ’î-yi Şirazî, Selimnâme, s. 181.)
^ ^a ^b (Prof Dr Feridun M Emecen, Yavuz Sultan Selim, s.255, Kapı Yayınları)
^ ^a ^b (Silahşor, “Fetihnâme-i Diyâr-ı Arab”, s. 435.)

Genel

Muir, William (1896) The Mameluke; Or, Slave Dynasty of Egypt, 1260-1517, A. D. Londra: Smith, Elder [1] (İngilizce)
Clot, Andre (çev. Turhan Ilgaz) (2005), Kölelerin İmparatorluğu Memlüklerin Mısır'ı, İstanbul:Epsilon Yayınları ISBN 9753317727.
Koperman, Kazım Yaşar (1989), Mısır Memluklüleri Tarihi, Ankara:Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, ISBN 9751704898
Yiğit, İsmail (2008), Memlükler, İstanbul: Kayıhan Yayınları, ISBN 9786055996024

[ReferenceA-1] (Adâ’î-yi Şirazî, Selimnâme, s. 181.)

[ReferenceB-2] (Prof Dr Feridun M Emecen, Yavuz Sultan Selim, s.255, Kapı Yayınları)

[ReferenceC-3] (Silahşor, “Fetihnâme-i Diyâr-ı Arab”, s. 435.)

[1]

[2]

[3]

g t d I. Selim dönemi (1512-1520)
Ailesi	Gülbahar Hatun Ayşe Hatun Ayşe Hafsa Sultan Şehzade Ahmed Şehzade Korkut Şehzade Mahmud Şehzade Mehmed Şehzade Alemşah II. Bayezid Aynışah Hatun Üveys Paşa Şehzade Musa I. Süleyman Hatice Sultan Beyhan Sultan Şah Sultan Fatma Sultan
Sadrazamlar	Koca Mustafa Paşa (1512) Hersekzade Ahmed Paşa (1512-1514) Dukakinoğlu Ahmed Paşa (1514-1515) Hersekzade Ahmed Paşa (1515-1516) Hadım Sinan Paşa (1516-1517) Yunus Paşa (1517) Pîrî Mehmed Paşa (1517-1520)
Şeyhülislamlar	Zenbilli Ali Efendi (1512-1520)