Koreya Respublikasi sahifasining manbasini koʻrish

{{Janubiy Koreya_info}}
[[File:Scenery in South Korea.jpg|thumb|150px |Janubiy Koreyadagi manzara]]
'''Koreya Respublikasi''', norasmiy nomlari: '''Janubiy Koreya''', '''Koreya''' ([[hangul]]: 대한민국, [[hanja]]: 大韓民國, {{IPA|tɛː.han.min.ɡuk̚}}), {{Audio|Ko-Daehan_Minguk.ogg|tinglang}}) [[Sharqiy Osiyo]]da, [[Koreys yarimoroli]]da joylashgan mamlakatdir. Shimoldan [[Koreya Xalq Demokratik Respublikasi]] bilan chegaradosh. Poytaxti – [[Seul]] shahri aglomeratsiyasi aholisi boʻyicha jahonda ikkinchi oʻrinda turadi<ref>{{Citation |year= |title=Which are the largest? Why published populations for major world urban areas vary so greatly |url=http://www.uic.edu/cuppa/cityfutures/papers/webpapers/cityfuturespapers/session3_4/3_4whicharethe.pdf |access-date=25-fevral 2009-yil |archivedate=31-may 2010-yil |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100531212605/http://www.uic.edu/cuppa/cityfutures/papers/webpapers/cityfuturespapers/session3_4/3_4whicharethe.pdf }}</ref>.

Koreya [[jahon]]ning eng qadimgi [[tamaddun]]laridan biridir;<ref>[http://www.rom.on.ca/news/releases/public.php?mediakey=sg1yebpnv8 News Releases: Gallery of Korea]</ref> uning hududida [[Quyi Paleolit]] davridayoq odamlar yashaganligi maʼlum. [[Uch Koreys Qirolligi]]ning [[668]]-yildagi birlashuvidan to [[1910-yil]]gacha koreys xalqi yaxlit mamlakatda yashadi. [[Koreya boʻlinishi]]dan soʻng [[1948-yil]]i Janubiy Koreya davlati yaratildi. [[Koreys urushi|Koreys Urushidan]] keyin [[Koreya Respublikasi iqtisodiyoti]] kuchli oʻsishni boshidan kechirib, mamlakat [[Katta yigirmatalik|Katta Yigirmatalik]] safiga kirdi.<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/322280/South-Korea/34997/Economic-and-social-developments South Korea: Economic and social developments], ''Encyclopædia Britannica''</ref> Bugungi kunda Janubiy Koreya [[Toʻrt Osiyo Barslari]]dan biri, deb hisoblanadi. Janubiy Koreya [[BMT]], [[Jahon savdo tashkiloti|JST]], [[Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti|OECD]], [[Osiyo-Tinch okeani iqtisodiy hamkorlik tashkiloti|APEC]] kabi tashkilotlar aʼzosi, [[AQSh]]ning yaqin hamkorlaridan biri boʻlib, xalqaro siyosatda faol qatnashadi.

Janubiy Koreya iqtisodiyoti [[yuqori texnologiyalar]] va qulay [[infratizim]]ga asoslangan,<ref>{{Citation |year= |title=KOREA: Future is now for Korean info-tech |url=http://www.asiamedia.ucla.edu/article.asp?parentid=25697 |access-date=25-fevral 2009-yil |archivedate=5-fevral 2012-yil |archiveurl=https://www.webcitation.org/65DEfGFaf?url=http://www.asiamedia.ucla.edu/article.asp?parentid=25697 }}</ref> [[Samsung]], [[LG Corp|LG]], [[Hyundai|Hyundai-Kia]] kabi koreys shirkatlari [[elektronika]], [[avtomobil]], [[kemasozlik|kema]], [[mashinasozlik|mashina]] va [[robot]]lar ishlab chiqarishadi. Janubiy Koreya shuningdek [[taʼlim]]i ilgʻor mamlakatlardan biri boʻlib, aholisi [[ilmiy savod]] darajasi boʻyicha jahonda birinchi,<ref>[http://www.nationmaster.com/graph/edu_sci_lit-education-scientific-literacy Education Statistics: Scientific literacy], ''NationMaster''</ref> [[matematika|matematik]] savod boʻyicha esa ikkinchi oʻrinda turadi.<ref name=edu-math>[http://www.nationmaster.com/graph/edu_mat_lit-education-scientific-literacy Education Statistics: Mathematical literacy], ''NationMaster''</ref>

== Tarixi ==
{{Asosiy|Koreya tarixi}}
Arxeologik topilmalar daliliga asosan Koreyslar Koreya yarimorolini Ilk Paleolit davrida egallagan. Koreya tarixi eramizdan avvalgi 2333-yil Tanginning afsonaviy tarzda Koʻchoʻsonga asos solishi bilan boshlanadi.<ref>[http://www.asianinfo.org/asianinfo/korea/history.htm Koreaʼs History]</ref>

Tanginning qirolligi „Choʻson“ deb atalgan (ammo, hozirgi kunda yaqin davrdagi Choʻson sulolasidan farqlash uchun Koʻchoʻson yoki Qadimgi Choʻson deb ataladi). Koʻchoʻson Koreya yarimoroli shimoli va [[Manjuriya]]ning bir qismini egallashgacha kengaydi. [[Xitoy]]ning Han sulolasi bilan bir necha urushlardan keyin, Koʻchoʻson parchalanib, bir necha davlatlarga boʻlinib ketdi va Koreyaning [[Uch Koreys Qirolligi|Uch Qirollik Timsoli]] davriga olib keldi.

Uch Qirollik timsoli davri davomida Buyo, Okcho, Doʻngyo va Samhan birlashmasi Koreya yarimoroli va janubiy Manchuriyani egallab oldi. Aynan shu davrda Uch Qirollik ravnaq topdi.

=== Uch Qirollik davri ===

Eramizdan avvalgi 57-yillarda Uch Qirollik boshlandi va Silla 668-yilda Koguryo ustidan yarimorolni birlashtirguncha kengayib bordi. Bu davrda Koguryo, Pekche, Silla va Kaya yarim orolga hukmronlik qildi. Lekin Koʻruryo umuman olganda uch qirollikning eng kuchli va eng kattasi edi. Eng gullagan davrida Koʻguryo Manjuriyadagi Xitoy yerlariga hujum qildi va egallab olib katta yerga hukmronlik qildi.

Koguryo Vey, Shuy va Tang kabi xitoylar bilan bir necha marta jang qildi va chekindi, 668-yil, Shilla-Tang ittifoqi vaqt oʻtishi bilan qirollikni qulatishga olib keldi.

Eramizdan avvalgi (e. a.) II asrda Xitoy yozuvi („hanja“) ieroglifni qabul qilishi, eramizning IV asrida [[Buddizm]]ning kirib kelishi Koreyaning Uch Qirolligiga teran taʼsir koʻrstatdi. Koreyslar keyinchalik ushbu taʼsirni [[Yaponiya]]ga oʻtkazdi.

[[667]]-yilda Uch Qirollikning Silla tomonidan birlashtirilishi Shimol-Janubiy Davlat davriga olib keldi. Koreya yarimorolini Silla, Manchuriyani esa Balhe boshqardi. Birlashgan Shilla davri Koreyaning madaniyati eng rivojlangan, yaʼni madaniy uygʻonish davri hisoblanadi. Shoirlik va sanʼatga dalda berildi.

Birlashgan Silla tinch munosabat olib bordi chunki Soʻng Sulolasi aggressiv emas edi. Bu davr davomida Koreya va Xitoy oʻrasida munosabatlar yaxshi boʻldi. [[935]]-yilda Birlashgan Silla ichki nizolar taʼsirida parchalanib ketdi va oxirgi qirol Koʻryoga taslim boʻldi.

=== Koryo Qirolligi ===

Koryo davlatiga [[918]]-yilda asos solingan va [[936]]-yilda butun yarim orolni birlashtirib yagona davlatga aylantiriladi. „Koryo“ soʻzi hozirgi „Koreya“ nomiga asos boʻldi. Bu sulola vakillari yarimorolni [[1392-yil]]gacha oʻz qoʻl ostilarida ushlab turadilar. Ushbu sulola vakillari boshqaruvi davrida tegishli qonunchilik asoslari ham ishlab chiqildi. Buddizm butun yarimorol boʻylab keng tarqaldi.

Ammo [[1231-yil]]dan oʻsha davrda juda ham kuchli boʻlgan [[moʻgʻullar imperiyasi]] Koryo davlatiga hujumlarni boshlaydi, 25 yillik qarshilikdan soʻng Koryo qiroli moʻgʻullarga taslim boʻlishga majbur boʻladi. 80 yil davomida Koreya mooʻgʻullar boshqaruvi ostida yashaydi.

[[Tasvir:Temple-at-gyeongju.jpg|thumb|left|200px|[[Pulguksa]].]]

XIV asrninig oʻrtalariga kelib moʻgʻullar imperiyasi asta-sekin kuchsizlana boshlaydi, har xil ichki kurashlar tufayli tanazzulga yuz tuta boshlaydi, bu esa albatta Koryo qiroli Konminga qoʻl keladi va mustaqillikni qoʻlga kiritib moʻgʻullarni mamlakat hududidan quvib chiqaradi.

Xitoyda Yuan sulolasi tanazzulga yuz tutib Min sulolasi davlati boshqaruviga kelganda Koreya davlati yangi sulola vassali ekanligini tan oladi (1368-yilda). Shunday boʻlsa-da Koreya armiyasi generali Li Son Ge zimdan Yuan sulolasini qoʻllab quvvatlab turadi, bu esa albatta oʻz natijasini beradi. Kerakli madadni olgan Li Son Ge Koryo sulolasini tugatib Choʻson nomi ostida [[1392-yil]]da yangi davlatga asos soladi.

=== Choʻson qirolligi ===

Choson davlati poytaxti sifatida Xanson shahri (hozirgi Seul) tanlanadi. [[1394-yil]]da esa rasmiy din sifatida [[Konfutsiychilik|Konfutsiylik]] qabul qilinadi ([[Konfutsiychilik|Konfutsiylik]] diniga dastlab Xitoyda [[Konfutsiy]] degan odam asos solgan). XV asrda esa Qirol Sejong tomonidan hozirgi koreys alifbosi „Hangul“ga asos solinadi.

Choson [[1582-yil]]dan [[1598-yil]]gacha yaponlarning doimiy hujumlaridan biroz kuchsizlanadi.
  
[[1627]]- va [[1636-yil]]larda Manjuriyada qaror topgan Sin sulolasining Chosonga qilgan hujumlaridan soʻng Choson davlati Sin imperiyasi vassaliga aylanadi. Sin imperiyasi Xitoydagi Min sulolasini tugatib taxtga kelgan yana bir Xitoyni boshqargan sulolalardan biri.

Davlat ichki boshqaruvida konfutsiylarning taʼsiri juda ham kuchayib ketadi, bu ham davlatning tanazzulga yuz tutishiga sabab boʻladi.

XIX asrning ikkinchi yarmiga kelib Yaponiya namunasidagi gʻarblashish ([[yevropa]]lashish) islohotlari keng quloch yoyadi. Ayniqsa bu islohotlarda zodagon Pak Kyu Su faol qatnashadi, ammo uning oʻlimidan soʻng bu islohotlar toʻxtab qoladi.

[[Tasvir:Geobukseon reconstructed.jpg|thumb|left|200px|Tiklangan Kobukson.]]

[[1893]]—[[1895-yil]]larda Koreyada inqilobiy harakatlar boshlanadi. Inqilobchilar qirol maʼmuriyatidan yaponlarga qarshi Xitoydan madad soʻrashni talab qiladilar, shundan soʻng qirol Xitoydan yordam soʻraydi. Xitoy oʻz armiyasining bir qismini koreyslarga yordam uchun joʻnatadi. Bu esa Xitoy va Yaponiya urushini keltirib chiqaradi ([[1894]]—[[1895|95]]-yillarda boʻladi). Natijada urush Yaponiya gʻalabasi bilan tugaydi, Koreya esa amalda Yaponiya protektorati ostiga tushib qoladi.

=== Yaponiya anneksiyasi ===

[[1904-yil]]da [[rus-yapon urushi]] boshlanadi. Garchi Koreya rasmiy ravishda urushda qatnashmagan boʻlsa-da, barcha dengiz va quruqlikda olib borilgan urushlar qisman Koreya hududida yoki chegarasida olib borildi. Urush Manjuriya hududiga koʻchganda Koreya hududi butunlay yapon askarlari qamali ostida qoladi.

=== Koreyaning boʻlinishi ===
Rus-yapon urushi tugagandan soʻng, garchi koreys-yapon tinchlik sulhi tuzilgan boʻlsa-da, amalda Koreya Yaponiya protektorati ostiga oʻtadi va deyarli mustaqilligini yoʻqotadi. [[1910-yil]]ga kelib Yaponiya Koreyani toʻliq bosib oladi, natijada Koreya toʻliq Yaponiyaga oʻtadi.

[[1945-yil]]da Yaponiyaning [[Ikkinchi jahon urushi|II jahon urushida]] magʻlubiyatga uchrashi, Koreyadagi yaponlar boshqaruvining barham topishiga olib keladi. Ammo Koreyaning shimoliy qismini [[SSRI]], janubiy qismini esa AQSh eggalab oladi.

== Janubiy Koreya tarixi ==

[[1945-yil]]da SSRI va AQSh Koreyani birgalikda boshqarish toʻgʻrisida shartnomaga qoʻl qoʻyishadi. Ikki katta davlat Koreyani 38-parallel chizigʻidan boʻlishib olishadi.

[[1950]]—[[1953|53]]-yillarda boʻlib oʻtgan Koreya urushi Shimol va Janub oʻrtasida harbiysizlashtirilgan hudud oʻtkazilishiga sabab boʻladi. Shunday qilib bir butun Koreya davlati shimolda Kommunistik boshqaruvli Koreya Xalq Demokratik Respublikasi va janubda kapitalistik boshqaruvga ega boʻlgan Koreya Respublikasiga boʻlinib ketadi.

=== Birinchi respublika ===

Koreya Respublikasiga [[1948-yil]] [[15-avgust]]da asos solingan. [[Li Sin Man]] esa KRning birinchi prezindeti etib tayinlanadi, ayni shu yilning [[9-sentabr]]ida [[Kim Ir Sen]] boshchiligidagi Koreya Xalq Demokratik Respublikasi (KXDR) tashkil topadi. [[1948-yil]] KRning birinchi konstitutsiyasi ham qabul qilinadi.

Birinchi Respublika boshqaruv davri BMT, Xitoy va SSRIning qurolli kuchlarining faol ishtiroki bilan boʻlgan Shimoliy va Janubiy Koreya urushi bilan taʼriflanadi. Bu urush natijasida ikkala koreys davlati ham katta moddiy va iqtisodiy talafot koʻradi. Birinchi respublika [[1960-yil]]i aprel inqilobidan soʻng tugatiladi.

=== Ikkinchi respublika ===

Talabalar inqilobidan soʻng vaqtinchalik davlat boshqaruviga Ho Chon ismli shaxs keladi. [[1960-yil]] [[29-iyul]]da saylov boʻlib oʻtadi va unda Demokratik partiya gʻalaba qozonadi. Bu esa Ikkinchi Respublikaning boshlanishiga sabab boʻladi va prezident etib Yun Bo Son saylanadi.

==== Harbiy hukumat ====

Ikkinchi Respublika Davlat boshliqlarining muvaffaqiyatsiz olib borgan siyosati harbiylarga yoqmaydi, bu esa harbiylarning koʻtarilishiga sabab boʻladi. [[1961-yil]]i harbiy toʻntarish boʻladi va davlat tepasiga general-mayor Pak Chon Hi keladi.

Harbiylar hukumati davlatni demokratik boshqaruvga oʻtkazishlikka hayrihox boʻladi, bu esa [[1963-yil]]da saylovga olib keladi. Saylov natijalariga koʻra general Pak Koreya Respublikasi prezidenti etib saylanadi.

=== Uchinchi respublika ===

Uchinchi Respublika davrida Yaponiya bilan tinchlik shartnomasi tuziladi. Koreya Respublikasi oʻz hududida AQSh harbiy bazalarining joylashiga qonuniy tarzda ruxsat bergandan soʻng, AQSh bilan boʻlgan aloqalari yanada kuchayadi. Undan tashqari, Koreya Respublikasi AQSh harbiylarining [[Vyetnam]]da olib borgan urushida 320 000 askar bilan quvvatlab turadi, yaʼni Koreya Respublikasi oʻz harbiylarini Vetnamga AQSh harbiylariga yordam berish uchun yuboradi. Bu esa oʻz natijasini bermay qolmaydi, AQSh Koreya Respublikasini har tomonlama qoʻllab-quvvatlay boʻshlaydi.

Iqtisodiyot tezlik bilan koʻtarila boshladi, ayrim iqtisodiy islohotlarning oʻtkazilishi yalpi milliy mahsulotining oʻsishiga olib keladi.

=== Toʻrtinchi respublika ===

Toʻrtinchi respublika [[1972]]-yli Yusin konstitutsiyasining qabul qilinishi bilan boshlanadi. Bu konstitutsiya prezidentlik boshqaruvini yanada mustahkamlaydi va keng vakolatlar beradi. Bu davr juda tez oʻsib borayotgan Koreya Respublikasi iqtisodiyotining regressiyaga uchrashi bilan xarakterlanadi.

=== Beshinchi respublika ===

[[1979-yil]]da general Pak oʻldirilishi bilan Koreya Respublikasida uzoq yillarga choʻzilgan siyosiy inqiroz boshlanadi. 8 yil davomida xalq demokratiya uchun kurash olib boradi. Uzoq davom etgan kurashlardan soʻng [[1987-yil]]da Koreya Respublikasida demokratik saylovlar oʻtkaziladi.

[[1988-yil]]da Seulda [[Olimpiada]] oʻyinlari oʻtkaziladi. Shu yillarda Xitoy va Sovet Ittifoqi bilan aloqalar tiklanadi. [[1992-yil]]da demokratik yoʻl bilan [[Kim Yon Sam]] saylanadi. Ammo uning boshqaruvi davrida davlat amaldorlari orasida [[poraxoʻrlik]] judayam kuchayib ketadi, bu esa davlatning yana siyosiy inqiroz yoqasiga olib kelinishiga sabab boʻladi.

[[1997-yil]] Koreya Respublikasi uchun juda ham muvaffaqiyatsiz yil boʻladi. Koreya Respublikasi iqtisodiyoti rivojlanishi pastlashib boradi, von (Koreya Respublikasi pul birligi) qadri tushib ketadi. Turizm oqimi ham ozayib boradi. [[1998-yil]] fevral oyida prezidentlik saylovi oldidan iqtisodiy va demokratik islohotlar oʻtkazishi, Shimoliy Koreya bilan aloqalarni tiklash toʻgʻrisida vaʼdalar bergan [[Kim De Chjun]] yangi prezident etib saylanadi. [[1998-yil]]ning oʻrtalariga kelib Koreya Respublikasi oxirgi 20 yil ichida uchramagan iqtisodiy inqiroz boshlanadi, [[ishsizlik]] va [[inflatsiya]] (pul qadrsizlanishi) kuchayib ketadi. Ammo prezident oʻz vaʼdalarini bajarishi tufayli tez orada yana Koreya Respublikasi iqtisodiyoti koʻtarila boshlaydi. Shimoliy Koreya bilan ilk marta aloqalar oʻrnatiladi. [[2000-yil]]da Koreya Respublikasi prezidenti shaxsan KXDRga rasmiy tashrif buyuradi, bu esa ikki davlat orasida ozgina boʻlsa-da iliqlikni vujudga keltiradi.

Aynan shu prezident boshqaruvi davrida [[Yevropa Ittifoqi]] bilan siyosiy, iqtisodiy va madaniy aloqalar yanada rivojlanadi. [[2002-yil]] prezident [[Kim De Chjun]]ga tinchlik yoʻnalishi boʻyicha [[Nobel mukofoti]] topshiriladi.

[[2002-yil]]da esa yangi prezidentlik [[saylov]]lari oʻtkaziladi, unda [[No Mu Xyon]] gʻalaba qozonadi. Uning prezidentlik boshqaruvi davrida Koreya Respublikasi iqtisodiyoti ancha rivojlanadi. Ammo [[2004-yil]] [[12-mart]]da Janubiy Koreya Milliy Assambleyasi (Koreya Respublikasi parlamenti) vakillari Prezident No Mu Xyonni poraxoʻrlik va ayrim shaxslarga siyosiy homiylikda ayblab unga qarshi ovoz beradilar. Biroq prezidentni qoʻllab=quvvatlab turuvchi Uri siyosiy partiyasi Parlamentning prezidentga qarshi ovozlarini [[boykot]] qiladi. Bu holat mamalakatda parlament saylovlarining muddatdan avval oʻtkazilishiga sabab boʻladi va 2004-yil [[15-aprel]]da saylovlar oʻtkaziladi. Saylov natijalariga koʻra Uri partiyasi parlamentdagi 299 oʻrindan 152 oʻrinni egallaydi. 18 yil deganda parlamentda bir partiya koʻpchilik mandatni egallaydi. Ammo [[2005-yil]]da oʻtkazilgan saylovlarda Uri partiyasi parlamentddagi koʻpchilik mandatini yoʻqotadi.

[[2008-yil]]da oʻtkazilgan saylov natijalariga koʻra Seul shahrining sobiq hokimi [[Li Myon Bak]] prezident etib saylanadi.

== Joylashuvi va iqlimi ==
=== Geografik joylashuvi ===
[[Tasvir:South Korea Topography.png|thumb|left|200px|Topografiyasi.]]
Koreys yarimoroli [[Osiyo]]ning sharqiy oxirida joylashib, uzunligi 1100 killometrni tashkil etadi. Gʻarbdan [[Tinch okeani]] bilan, shimoldan esa Xitoy va [[Rossiya]] bilan chegaradosh. Koreyaning sharqiy tomonida [[Sharqiy Dengiz]] boʻlib, uning ortida Yaponiya joylashgan. Yerining 70 foizini togʻlar egallab, qirgʻoq yoqalab 3000 minga yaqin orolchalar tarqalgan.

Koreyaning yer maydoni 222 ming 154&nbsp;km<sup>2</sup> boʻlib, kattaligi taxminan [[Buyuk Britaniya]] yoki [[Ruminiya]]ga teng. Ushbu maydonning 45.5 % yoki 100 ming km<sup>2</sup>idan qishloq xoʻjaligida foydalanish mumkin. Togʻli tumanlar butun maydonning taxminan uchdan ikki qismini tashkil etib, [[Portugaliya]], [[Mojariston]] yoki [[Irlandiya]] maydonicha desa boʻladi.

Tebeksan togʻ zanjiri shaqiy qirgʻoq boʻylab choʻzilib, Sharqiy dengiz kuchli toʻlqinlari tomonidan yuvilib turadi. Ushbu zarba ostida katta qoya va qoya orolchalar paydo boʻlgan. Gʻarbiy va janubiy qirgʻoqlar esa qiya jarlik. Jarliklar boʻylab qirgʻoqlari moʻjizona kesilgan bogʻozli yaqin orollar joylashgan.

Yarimorolda shunday koʻp daryo va tasvirlar chizilgan togʻlar borki, shunga koreyslar koʻpincha oʻz davlatini chiroyli tillarang parchalarga qiyoslashgan. Togʻning eng baland choʻqqisi Shimoliy Koreyada joylashgan Pektusan boʻlib, Xitoy chegarasi boʻlab dengiz sathidan 2744 m balandlikka koʻtarilgan. Pektusan togʻida oʻchgan vulqonlar boʻlib, uning ogʻzida „Chonji“ deb nom olgan katta koʻl paydo boʻlgan. Bu togʻ Koreya ruhi hisoblanib, Koreya Respublikasining madhiyasi matnida bu haqda eslatilgan.

Nisbatan katta boʻlmagan Koreya yarimorolida yetarlicha koʻp katta va kichik daryolar oqadi. Ushbu suv arteriyalari koreyslar hayot tarzi va mamlakatini sanoatlashitirishda muhim rol egalladi. Koreyaning eng katta ikki daryosi – bu Naktongkang (525&nbsp;km) va Koreya poytaxti Seuldan oʻqib oʻtadigan Hankang (494&nbsp;km). Hankang daryosi uzoq tarixda uning qirgʻoqlarida rivojlangan aholiga muhim ahamiyatga ega boʻlganidek bugungi kunda ham zich aholining hayotida muhim ahamiyatga ega.

Koreyaning uch tomonini yuvib turuvchi dengizlar ham aholi hayotida uzoq davrlardan beri muhim rolga ega boʻldi. Shuning uchun ham dengizshunoslik va kemasozlik sanoati tez rivojlandi.

=== Iqlimi ===
[[Tasvir:Korea-Seoul-Cheonggyecheon-2008-01.jpg|thumb|left|220px|[[Seul]]dan oqib oʻtadigan [[Cheonggyecheon]].]]
Koreya iqlimi – moʻtadil, bir-biridan keskin farq qiladigan toʻrt faslga ega. [[Bahor]] qisqa boʻlishiga qaramasdan juda ham yoqimli va quyoshli boʻladi. [[Yoz]]da esa issiq va namlik yuqori boʻlib, iyul oylarida yomgʻirga boʻy boʻladi. [[Kuz]] fasli yorqin tilla va qizil ranglar bilan boʻyalib ajoyib rang-barang panoramani yaratadi. [[Qish]] sovuq va quruq kelib vaqti-vaqti bilan qor yogʻadi. Janubi-gʻarbdagi Jeju-do oroli yumshoq subtropik iqlimga ega. Koreya tumanlari oʻrtasidagi [[harorat]] farqi juda katta, oʻrtacha hisobda 6&nbsp;°C dan 16&nbsp;°C gacha boʻladi. Yilning eng issiq oʻyi boʻlgan avgustda esa harorat 19&nbsp;°C va 35&nbsp;°C orasida boʻladi, eng sovuq oyi yanvarda esa harorat minus 8&nbsp;°C gacha tushib ketadi.

Bahor faslining boshlarida shamol Xitoyning shimoliy qismidagi choʻllaridan sariq qum va tuproqlarni uchurib keladi. Ammo aprel oyi oʻrtalarida haqiqiy bahor nafasini his qilish mumkin boʻladi, togʻlar va maysazorlar esa ajoyib gullarga boʻyalgan boʻladi. Shu vaqtda dehqonlar dalalarni guruch ekishga tayyorlaydi.

Koreyslarning yil fasllari orasida sevimlisi boʻlgani kuz odamni tetiklashtiradigan havo va musaffo osmonga ega boʻladi. Kuz – hosillarni yigʻishtirish vaqti hamda turli bayram va tarixiy anʼanalarga boy fasl.

== Hukumati ==
[[Tasvir:Seoul-National.Assembly-01.jpg|thumb|right|200px|Janubiy Koreya Milliy Assambleyasi.]]
Koreya [[hukumat]]i uchta qismga boʻlingan: ijro etuvchi, qonun chiqaruvchi va sud hokimyati. Qonun chiqaruvchi va ijro etuvchi hokimiyatlar davlat darajasida faoliyat koʻrsatadi. Mahalliy vazifalarni ijro etuvchi boʻlimdagi turli vazirliklar amalga oshiradi. Mahalliy hokimyat yarim-[[muxtoriyat|muxtor]] boʻlib, oʻzining ijro etuvchi va qonun chiqaruvchi boʻlimiga ega. Sud hokimiyati davlat va mahalliy darajada faoliyat koʻrsatadi.

Koreya hukumatining tuzilishi Koreya Respublikasining konstitutsiyasi bilan belgilanadi. Bu hujjat [[1948-yil]] kuchga kirgandan buyon bir necha marta tahrir qilindi. Ammo bir necha palata xususiyatlari oldingidek qoldi; Ikkinchi Koreya Respublikasidan tashqari barcha hukumat mustaqil bosh ijro etuvchi – prezidentga ega boʻldi.

Puxta uch hokimiyatli tizim bu tekshiruv va muvozanatning ehtiyotkor tizimidir. Masalan, konstitutsiyaviy sudning sudyalari qisman ijro etuvchi, qisman qonun chiqaruvchi hokimiyat tomonidan tayinlanadi. Shuningdek, [[impichment]] rezolutsiyasi qonun chiqaruvchi hokimiyat tomonidan berilib, sud hokimiyati soʻnggi qarorni qabul qiladi.

== Iqtisodiyoti ==

Janubiy Koreyaning 1997-yildagi inqirozgacha boʻlgan ildam iqtisodiy rivoji „Sharqiy Osiyo Moʻjizasi“ deb atalgan. Uch [[dekada]] shiddatli iqtisodiy rivojlanish kambagʻal agrar mamlakatni dunyodagi oʻn ikkinchi iqtisodiy-eksport davlatiga aylantirdi. 1996-yil [[12-dekabr]]da Koreya Iqtisodiy Hamkorlik va Rivojlanish Tashkiloti (IHRT)ga qabul qilinishi haqiqatan Koreya iqtisodiyotining avjiga chiqqan payti boʻldi. Koreyaning bunday tez rivoji yuqori darajadagi jamgʻarma va sarmoyaga katta yordam berdi, shuningdek milliy taʼlimning taraqqiy topishiga ragʻbat boʻldi. Shuning evaziga bugungi kunda bir qancha yosh oʻgʻil-qizlar dunyoning eng nufuzli oliygohlarida taʼlim olishmoqda.

Lekin rivojlanishga boʻlgan yoʻl oson boʻlmadi. Bu yoʻlga erishish turli qiyinchiliklarni yengib oʻtishni talab etdi. 1945-yili Yaponiya qaramligidan ozod boʻldanidan soʻng milliy iqtisodiyotni rivojlantirish xalqning hayot-mamot masalasiga aylandi. Tabiiy boyliklarning cheklanganligi, ichki bozorning zaifligi va iqtisodiy rivojlanish tajribasiga ega boʻlmasligiga qaramay, Koreya milliy iqtisodiyotning barqaror va mustaqil rivojlanishini amalga oshirdi.

1950—1953-yillarda boʻlib oʻtgan Koreys Urushi Janubiy Koreya iqtisodiyoti rivojlanishiga katta putur yetkazdi. Bir xalqning oʻzaro urushib ikki qismga boʻlinishi Koreya tuprogʻida buzgʻunchilik va alamli xotiralarni qoldirdi. Urush qurbonlari va nogironlar soni 1,5 mlnni tashkil etadi. Urushning moddiy zarar qiymati 1953-yil narxlarida 3,1 mlrd [[AQSh dollari]]ni tahskil etdi.

Janubiy Koreyaning urushdan koʻrgan zarari 1953-yilgi Milliy Yalpi Mahsulot (YMM)ning 85%ini tashkil etdi. Urushdan keyingi qayta tiklanish davrida (1953-1960-yy) rivojlanish darajasi xorijiy davlatlarning yordamlari boʻlishiga qaramay past boʻldi. Shunday boʻlsa-da, 1953-yildan 1995-yilgacha oʻrtacha Milliy Yalpi Mahsulot oʻsishi 7,6%ni tashkil etdi, bu esa 21 marta oʻsganligidan dalolat berdi.

Bu vaqt davomida aholi yillik oʻsishi 2,2%, YMM real daromadi aholi boshiga 5,6%ni, yani 9,3 marta oʻsishni tahskil etdi. 1953-yildan 2007-yilgacha Janubiy Koreya YMM 2,3 mlrddan 1,2 trln AQSh dollariga oʻsdi. Aholi boshiga YMM daromadi qiymati 67 AQSh dollaridan 24 600 dollarga oʻsganini koʻrsatadi.

1960-yillarda boshlangan iqtisodiy rivojlanish ishlab chiqarish sohasida oʻz aksini topti, asosan avtomobilsozlik, neftni qayta ishlash, elektronika, kemasozlik, tekstil va poʻlatni qayta ishlash sohalari bunga misol boʻla oladi.

Koreyaning oʻsha davrdagi iqtisodiy ishlash tizimini quyidagicha izohlash mumkin. 1961-yildan boshlanib 1979-yilga qadar davom etgan qoʻmondon Pak Jong Hi davlat rahbarligi davrida dunyodagi mavjud siyosiy ziddiyat sababli Janubiy Koreyaga gʻarb davlatlari va Yaponiya sarmoya qila boshladi. Davlat koreys tilida „cheboʻl“ deb ataluvchi katta korxonalarni rivojlantirish maqsadida chet eldan kelgan sarmoyani ular uchun quyi foizlarda foydalanishiga ruxsat berildi. Bunga asos katta korxonalarning rivojlanishi, keyinchalik kichik va oʻrta biznesning rivojlanishiga sabab boʻlishiga ishonch edi. Qoʻmondon Parkning eksportga yoʻnaltirilgan iqtisodiy rivojlanish siyosati 5 yillik rejalar asosida muvoffaqiyatli amalga oshirildi.

Iqtisodiyot asosiy qismini qishloq xoʻjaligi tashkil qilgan yillar ham boʻlgan. Endilikda esa Janubiy Koreya qayta ishlash sohasi bilan gʻururlansa boʻladi, chunki 1997-yilning oʻzida YMM ning 25,7%ini ishlab chiqarish tashkil etti. 1997-yilgi YMM 5%ga, 1996-yil 6,8%ga, 1995-yil esa 8,9%ga oʻsish kuzatilgan edi. 1998-yil YMM oʻsishi 6,7% manfiy koʻrsatkichni tashkil etti. Buning asosiy sababi 1997-yilda Janubiy-sharqiy Osiyo davlatlaridagi iqtisodiy boʻhron oqibatidadir. Xorijiy sarmoyadorlarning Xitoy kabi boshqa rivojlanayotgan davlatlarga sarmoyalarini koʻchirishi bilan iqtisodiy ahvol yanada salbiy oqibatlarni keltirib chiqarishiga qaramay, 1999-yil YMM oʻsishi 10,9%, 2000-yil 9,3%, 2001-yil 3%, 2002-yil 6,3%ni, 2007-yil 4,8%ni va miqdori 1,2 milliard AQSh dollarini tashkil etti.

== Fan-texnikasi ==
[[Tasvir:Hynix HY57V64820HG.jpg|left|thumb|200px|Janubiy Koreyada dunyodagi xotira chiplarining 45%i ishlab chiqariladi.<ref>{{Citation |year= |title=Memory chip output value to hit $6.96 billion |url=http://www.globalsources.com/gsol/I/Memory-chip/a/9000000089299.htm |access-date=2009-02-25 |archivedate=2008-12-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081216145227/http://www.globalsources.com/gsol/I/Memory-chip/a/9000000089299.htm }}</ref>]]

Janubiy Koreyaning elektronika va mashinasozlik shirkatlari jahonda yetakchi oʻrinlardadir; ular qatoriga [[LG]], [[Samsung]] va boshqalar kiradi. Butun dunyodagi [[LCD]] monitorlarning 50%i aynan Janubiy Koreyada tayyorlanadi.<ref>[http://www.koreatimes.co.kr/www/news/tech/2008/11/133_27908.html Outlook Dims for LCD Manufacturers]</ref> Samsung va LG [[mobil telefon]] ishlab chiqaruvchilari orasida dunyoda yetakchi shirkatlardandir.

Janubiy Koreya aholisi elektronikadan eng koʻp foydalanuvchi xalqlar qatoriga kiradi. Internetdan foydalanuvchilarning foiz nisbatdagi soniga koʻra birinchi oʻrinda turadi.<ref>[http://www.nationmaster.com/graph/int_bro_acc_percap-internet-broadband-access-per-capita Broadband access (per capita) (most recent) by country] {{Webarxiv|url=https://web.archive.org/web/20100409062517/http://www.nationmaster.com/graph/int_bro_acc_percap-internet-broadband-access-per-capita |date=9-aprel 2010-yil }}, ''NationMaster''</ref> 2020-yilgacha har bir koreys xonadonida kamida bitta [[robot]] boʻlishi rejalashtirilgan.<ref>[http://news.nationalgeographic.com/news/2006/09/060906-robots.html A Robot in Every Home by 2020, South Korea Says]</ref> Bu reja orqali Koreya aholisining keksayishi va shu tufayli ishchi kuchi hamda askarlar soni kamayishi muammolari qisman hal qilinishi koʻzda tutilgan.

Koreya Respublikasi [[Rossiya]] bilan fazoviy hamkorlik olib bormoqda,<ref>{{Citation |year= |title=Korea, Russia enter full-fledged space partnership Korea.net News<!-- Bot generated title --> |url=http://korea.net/news/news/newsView.asp?serial_no=20070703031&part=107&SearchDay= |access-date=25-fevral 2009-yil |archivedate=4-iyun 2009-yil |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090604122726/http://korea.net/news/news/newsView.asp?serial_no=20070703031&part=107&SearchDay= }}</ref> bu hamkorlik doirasida „Arirang-1“ va „Arirang-2“ nomli sunʼiy yoʻldoshlar uchirildi. 2008-yilning [[8-aprel]]ida Koreya oʻzining birinchi fazogiri – Yi So-yeonni koinotga uchirdi, u rus orbital kemasi „Soyuz TMA-12“da ishladi.

== Aholisi ==
{{asosiy|Koreya Respublikasi aholisi}}
[[Tasvir:Typical evening in Han river park Seoul.jpg|thumb|200px|Koreyslar Seuldagi istirohat bogʻida hordiq chiqarishmoqda.]]
{{bar box
|title=Janubiy Koreyada din
|titlebar=#ddd
|left1=
|right1=
|float=right
|bars=
{{bar percent|Xristianlik|blue|29.3}}
{{bar percent|Buddizm|yellow|22.8}}
{{bar percent|Von Buddizmi|violet|0.3}}
{{bar percent|Konfutsiylik|orange|0.2}}
{{bar percent|Cheondoizm|black|0.1}}
{{bar percent|Dinsiz|lightgrey|46.5}}
}}Aholi soni – 51 814 400 nafar (2022). Zichlik 533 kishi. Janubiy Koreya aholisining katta qismini [[koreyslar]] tashkil etadi. Bundan tashqari mamlakatda kamida 300 ming nafar xitoyliklar istiqomat qilishadi. Janubiy Koreyaliklar oʻrtacha 81.6 yil umr koʻrishadi.

Deyarli hamma [[koreys tili]]da soʻzlashadi, maktablarda ikkinchi til oʻlaroq [[ingliz tili|ingliz]], [[yapon tili|yapon]], [[xitoy tili|xitoy]], [[olmon tili|olmon]] va boshqa tillar oʻrgatiladi.

2020-yil maʼlumotlariga koʻra Janubiy Koreya aholisining 56 foizi dinsizdir.<ref>{{Citation |year= |title=South Korean National Statistical Office |url=http://kosis.nso.go.kr:7001/ups/chapterRetrieve.jsp?pubcode=MA&seq=292&pub=3 |access-date=25-fevral 2009-yil |archivedate=8-sentabr 2006-yil |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060908233718/http://kosis.nso.go.kr:7001/ups/chapterRetrieve.jsp?pubcode=MA&seq=292&pub=3 }}</ref><ref>Boshqa manba 46,9% deb koʻrsatgan – [http://www.korea.net/korea/kor_loca.asp?code=U05 Religion] {{Webarxiv|url=https://web.archive.org/web/20100306163608/http://www.korea.net/korea/kor_loca.asp?code=U05 |date=6-mart 2010-yil }}, Korea.net</ref> Qolgan aholi oʻzini yo [[xristianlik|xristian]], yoki buddist, deb koʻrsatgan; boshqa dinlar nihoyatda kam tarqalgan.

== Madaniyati ==

[[BTS]] – K-pop, rap, rock yoʻnalishlarida muvaffaqiyat qozonib kelayotgan eng mashhur guruhlardan biri. Jamoa aʼzolari Jimin, Jung Kook a V oʻzlarining chiroyi bilan nafaqat koreys balki, xitoy, yapon, thai, hind va shu jumladan oʻrta osiyolik qizlarni ham eʼriboriga tushgan.[[Tasvir:TVXQ - Bonjour Paris.jpg|thumb|[[TVXQ]] – K-pop janrida ijro etuvchi mashhur koreys guruhlaridan biri.]]
[[Tasvir:Winter Sonata South Korean Drama.jpg|thumb|240px|''[[Qish Sonatasi]]'' seriali shuhrati [[Oʻzbekiston]]ga ham yetib kelgan.]]
Janubiy Koreya ommaviy madaniyati Osiyo qitʼasi va umuman dunyoda yoyilmoqda. XXI asrda paydo boʻlgan bu fenomen [[koreys toʻlqini]] deb nomlandi. Bu fenomen oʻz ichiga K-pop (koreys pop) musiqasi, koreys [[teleserial]]lari va filmlarini oladi.

Zamonaviy texnologiyalarning koreyslar hayotiga chuqur kirib borgani ularning madaniyatiga kuchli taʼsir qildi. Koreys yoshlari orasida [[videooʻyin]]lar shunchalik ommalashganki, matchlar hatto telekanallarda ham namoyish etiladi (misol sifatida [[Arirang]] kanalida tez-tez koʻrsatiluvchi [[Starcraft]] translatsiyalarini keltirish mumkin).

== Sporti ==
[[Tasvir:fifa202_korea.jpg|thumb|right|220px| 2002-yilgi [[futbol]] boʻyicha Jahon Chempionatidagi Koreya koʻrsatgan natijani koreys xalqi esdan chiqarmaydi.]]
1988-yil Yozgi Olimpiada oyinlari va 2002-yil futbol boyicha Jahon Chempionatining juda ham yuqori saviyada oʻtkazilishi Koreya Respublikasi sporti tarixidagi eng katta yutuqlardan biri hisoblanadi. 17-Futbol Jahon Chempionati 3-ming yillikda birinchi boʻlib Koreya va Yaponiyada oʻtkazildi. Binobarin, bu Osiyo qitʼasida birinchi bor futbol Jahon Chempionatining oʻtkazilishi boldi. Va eng muhimi, [[Koreya Respublikasi milliy futbol terma jamoasi]] birinchi bor yarim finalgacha yetib keldi. Albatta, bu juda ham gʻaroyib hodisa boʻlib, koʻpchilikni hayratga soldi. Janubiy Koreyalik futbolchilarning ajoyib ishtiroki Koreyaning xalqaro arenadagi oʻrnini jadal ravishda yuqorilatdi va Koreya tovarlarining talabi oshdi. Albatta muxlislarning oʻrni ham juda katta boʻldi. Koreyalik muxlislar oʻzlariga „Red Bulls“ degan nomni shior qilishib oʻz futbolchilarini qoʻllab quvvatlashda charchamadilar va butun dunyoni hayratga soldilar. 2002-yil futbol Jahon chempionati oʻyinlarini 3,6 mln muxlis stadiondan turib va milliardlab muxlis [[televizor|oynai jahon]] orqali tomosha qilishga muvaffaq boldilar.

[[Tasvir:olomon_sport_korea.jpg|thumb|left|220px| Koreya futbol ishqibozlari ommasi dengiz kabi oqqan.]]

Koreya maydoni boʻyicha ham, aholining soni boʻyicha ham katta davlatlar qatoridan joy olmagan boʻlsa-da, janubiy Koreya futbolchilarining ishtiroki yuqori boldi. Koreya terma jamoasi 6 marta futbol jahon chempionati final bosqichlariga chiqqan bolib, ulardan 5 marotabasi ketma-ket boʻlgan. Bu esa – misli koʻrinmagan voqeadir. Bunaqasi hali Osiyoda boʻlmagan.

Koreya sportning boshqa turlarida ham juda ajoyib natijalarni koʻrsatmoqda: short-trek, yengil atletika (marafon), dzudo, taekvando, boks, erkin va klassik kurash, kamon otish, stend oʻtish, badminton, gandbol va chim ustida xokkey sport turlari bular safidandir.

Jahon klassikasi darajasidagi Koreya [[beysbol]]chilari AQSh va Yaponiyada juda ham mashhurdir. Pak Chan Ho „Houston Astros“ safida juda ham muvaffaqiyatli ishtirok etib kelayotgan boʻlsa, Kim Ben Hen „Florida Marlins“, So Je Ung – esa „Tampa Bay Devil Rays“ safidadir. Qolaversa bir necha koreys futbolchilari Yevropa va Yaponiya klublarida toʻp surishadi.

Shuningdek, Koreya [[golf]] boʻyicha ham oʻz yutuqlari bilan faxrlanadi. Koreya golfchilari Pak Se Ri, Kim Mi Hen, Han Hi Von va Greys Pak hozirga kelib butun dunyoga mashhur boʻlib ulgirgandir, chunki ular bir necha bor LPGA turniri va AQSh ochiq chempionati gʻoliblari boʻlishgan. 2002-yil golfchi Choy Ken Dju ketma-ket PGA ikki titulini qoʻlga kiritgan.

Janubiy Koreyalik [[tennis]]chilar ichida birinchi bor xalqaro turnir gʻolibi Li Hen Tek boldi. 2003-yil yanvar oyida Li Hen Tʼek „Adidas International“ turnirida birinchi oʻrinni egalladi. Bu turnir [[Sidney]]da ([[Avstraliya]]) boʻlib oʻtgan.

Hozirgi paytda Koreya hukumati mamlakatda sportni rivojlantirish maqsadida 5 yillik rejani amalga oshirmoqda (2003-2008-yy). Uning uchun 2,8 trillion KRV ajratilgan ($2,3 mlrd). Bu reja sportning deyarli barcha turlarini rivojlantirishga moʻljallangan boʻlib va qoʻshimcha professional sport, yangi sport texnologiyalarini ishlab chiqish va koʻplab sport inshootlarini qurishga ham yoʻnaltirilgan.

Koreyada ommaviy sport turlari bu – futbol, [[basketbol]], [[voleybol]] va anʼanaviy sport turi bolgan belbogʻ kurashdir (SSIRIM). Bu sport turlari juda ham koʻp muxlislarni jalb qiladi. Bundan tashqari [[alpinizm]], yugurish, [[badminton]], suzish, aerobika, stol tennisi, bouling, skvosh, tennis va golf ham ommaviy sport turlaridir. Alpinistlarning juda ham koʻp boʻlganligidan koreyslarning nafaqat sportga boʻlgan qiziqishini, balki tabiatga boʻlgan muhabbatini ham koʻrish mumkin. Qolaversa mamlakat maydonining 70%i togʻli qismdan iboratdir.

Sport sohasidagi muhim aspektlardan biri bu Shimoliy Koreya bilan boʻlgan munosabatlarni ijobiylashtirish va oʻzaro almashuv dasturlarni amalga oshirishtir, zero sport bu tinchlik va doʻstlik elchisidir. Shimoliy Koreya sportchilari Janubiy Koreyada boʻlib oʻtgan ikkita katta xalqaro musobaqalarda ishtirok etganlar, 2002-yil Pusan yozgi Osiyo oʻyinlarida va 2003-yil Tegu yozgi Universiadasida.

Koreys kurash sanʼati taekvondo – milliy sport turi boʻlib, hozirga kelib butun jahonda mashhurdir. Bu sport turi bilan 40 mln odam shugʻullanib kelyapti. 2000-yil Sidney Olimpiada oʻyinlarida esa, taekvando Olimpiada sport turlari ichiga qoʻshildi.

2003-yil mart oyiga kelib Janubiy Koreya sport sohasini rivojlantirish yoʻlida dunyoning 23 davlati bilan shartnomalar imzoladi. Sport almashunuvlari 43 Milliy Olimpiya qoʻmitalari bilan olib borilmoqda. 2008-yil Pekin yozgi Olimpiada oʻyinlarida esa Janubiy Koreya, ajralmas Koreys Yarimoroli nomidan bitta bayroq ostida ishtirok etish niyatidadir.

== Manbalar ==
{{manbalar}}

== Havolalar ==
* [http://www.uzbekkorea.com/ UZBEKKOREA.COM: Koreyadagi Oʻzbekistonliklar]
* [http://www.korea.net/ Korea.net: Gateway to Korea] (Ingliz tilida)
* [http://www.nso.go.kr/eng2006/emain/index.html Koreya milliy statistika boshqarmasi]
* [http://www.turbomaps.com.ar/english/southkorea.php Janubiy Koreyaning asosiy shaharlari] {{webarxiv|url=https://web.archive.org/web/20100204112922/http://www.turbomaps.com.ar/english/southkorea.php |date=4-fevral 2010-yil }} (sunʼiy yoʻldoshdan koʻrinishi va geografik koordinatalari)


{{osiyo mamlakatlari}}
{{bu tanlangan maqola}}
{{Katta yigirmattalik}}
{{G 20 sammitlari}}
{{Tashqi havolalar}}

[[Turkum:Osiyo]]
[[Turkum:Janubiy Koreya‎]]
[[Turkum:BMT aʼzolari]]