Bước tới nội dung

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Aragón”

41°00′B 1°00′T / 41°B 1°T / 41.000; -1.000
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trước
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Synthebot (thảo luận | đóng góp)
8.076 sửa đổi
n Bot: Thêm ia:Aragón
n sửa tham số CS1
 
(Không hiển thị 40 phiên bản của 28 người dùng ở giữa)
Dòng 1: Dòng 1:
{{Infobox settlement
{{otheruses|Aragon (định hướng)}}
| name = Aragón
| native_name = {{lang|es|Aragón}} <small>{{es icon}}</small><br/> {{lang|an|Aragón}} <small>{{an icon}}</small><br/> {{lang|ca|Aragó}} <small>{{ca icon}}</small>
| official_name =
| settlement_type = [[Vùng hành chính của Tây Ban Nha|Cộng đồng tự trị]]
| image_skyline =
| imagesize =
| image_alt =
| image_caption =
| image_flag = Flag of Aragon.svg
| flag_size = 130x100px
| flag_alt = Flag of Aragon
| image_shield = Official Coat of Arms of Aragon.svg
| shield_size = 100x100px
| shield_alt = Coat-of-arms of Aragon
| motto =
| anthem = {{native name|es|[[Himno de Aragón]]}}<br/>{{small|"Hiệu ca Aragon"}}
| image_map = [[Tập tin:Aragon in Spain (plus Canarias).svg|275px|Map of Aragon]]
| mapsize =
| map_alt =
| map_caption = Vị trí của Aragón tại Tây Ban Nha
| coordinates = {{coord|41|00|N|1|00|W|region:ES-AR_type:adm1st_source:GNS-enwiki|display=inline,title}}
| coor_pinpoint =
| subdivision_type = Country
| subdivision_name = [[Tây Ban Nha]]
| seat_type = Thủ phủ
| seat = [[Zaragoza]]
| area_total_km2 = 47719
| area_footnotes = (9,4% diện tích Tây Ban)
| population_as_of = 2016
| population_footnotes =
| population_total = 1308563
| population_note =
| population_blank1_title = [[Danh sách vùng thành chính Tây Ban Nha theo dân số|Hạng dân số]]
| population_blank1 = Thứ 11
| population_blank2_title = Phần trăm
| population_blank2 = 2,82% dân số Tây Ban Nha
| population_density_km2 = auto
| population_demonym = [[Người Aragon]]
| demographics1_name1 =
| demographics1_info1 =
| demographics_type2 =
| demographics2_name1 =
| demographics2_info1 =
| demographics2_name2 =
| demographics2_info2 =
| demographics2_name3 =
| demographics2_info3 =
| blank_name_sec1 = [[Ngôn ngữ chính thức]]
| blank_info_sec1 = Tiếng Tây Ban Nha
| blank1_name_sec1 = Ngôn ngữ được công nhận
| blank1_info_sec1 = [[Tiếng Aragon]], [[tiếng Catalunya]] <ref>{{chú thích web|url=http://www.boa.aragon.es/cgi-bin/BOAE/BRSCGI?CMD=VEROBJ&MLKOB=478436853737 |title=LEY 10/2009, de 22 de diciembre, de uso, protección y promoción de las lenguas propias de Aragón. |format=PDF |date= |access-date=2010-04-29| archiveurl= https://web.archive.org/web/20100328163816/http://www.boa.aragon.es/cgi-bin/BOAE/BRSCGI?CMD=VEROBJ&MLKOB=478436853737| archive-date= 28 March 2010 <!--DASHBot-->| url-status=live}}</ref>
| blank2_name_sec1 = Đạo luật tự trị
| blank2_info_sec1 = 16 tháng 8 năm 1982<br />18 tháng 4 năm 2007 (bản hiện tại)
| website = [http://www.aragon.es Gobierno de Aragón]
| footnotes =
}}


[[Tập tin:Castillo de Loarre 2006.jpg|thumb|[[Lâu đài Loarre|Loarre]], một trong những lâu đài [[Kiến trúc Roman|Romanesque]] nổi bật ở châu Âu.]]
'''Aragon''' ([[tiếng Tây Ban Nha]] và {{lang-an|Aragón}}, {{lang-ca|Aragó}}) là tên một [[vùng hành chính]] của [[Tây Ban Nha]]. Tên chính thức là "{{lang|es|Comunidad Autónoma de Aragón}}"&nbsp;(tiếng Aragon: "{{lang|an|Comunidat Autonoma d'Aragón}}"). Vùng có diện tích 47.719 km², dân số 1.277.471 người.


'''Aragón''' (tiếng Tây Ban Nha và {{lang-an|Aragón}} {{IPA-es|aɾaˈɣon|}}, {{lang-ca|Aragó}} {{IPA-ca|əɾəˈɣo|}} hay {{IPA-ca|aɾaˈɣo|}}) là một [[Vùng hành chính của Tây Ban Nha|cộng đồng tự trị]] của [[Tây Ban Nha]], nằm trên lãnh thổ của [[Vương quốc Aragon]] thời Trung Cổ. Tọa lạc ở đông bắc Tây Ban Nha, [[cộng đồng tự trị Aragon]] bao gồm ba [[tỉnh của Tây Ban Nha|tỉnh]] (từ bắc xuống nam): [[Huesca (tỉnh)|Huesca]], [[Zaragoza (tỉnh)|Zaragoza]], và [[Teruel (tỉnh)|Teruel]]. Thủ phủ là [[Zaragoza]].
Thủ phủ của vùng là [[Zaragoza|thành phố Zaragoza]].


Tỉnh Huesca, nằm trên dãy [[Pyrénées]], có biên giới quốc tế với vùng [[Occitanie]] của [[Pháp]] về phía bắc. Trong nội bộ Tây Ban Nha, giáp với [[Catalunya]] về phía đông, [[Cộng đồng Valencia]] và [[Castilla–La Mancha]] về phía nam, [[Castilla và León]], [[La Rioja (Tây Ban Nha)|La Rioja]], và [[Navarra]] về phía tây.
Trong vùng có ba tỉnh là [[Huesca (tỉnh)|Huesca]], [[Teruel (tỉnh)|Teruel]] và [[Zaragoza (tỉnh)|Zaragoza]].


Trên một diện tích {{convert|47719|km2|sqmi|abbr=on}}, địa mạo của Aragon biến thiên đa dạng, từ những sông băng đến các thung lũng xanh tươi, tới những thảo nguyên khô cằn ở vùng đất thấp trung tâm. Aragon là nơi bắt nguồn của nhiều con sông-nổi bật nhất là [[Ebro]], con sông lớn nhất Tây Ban Nha về lưu lượng, chảy theo chiều đông-tây qua tỉnh Zaragoza. Nơi đây còn có [[Aneto]], ngọn núi cao nhất [[Pyrénées]].
<!--Categories-->

{{DEFAULTSORT:Aragon}}
{{As of|2015}}, dân số Aragon là 1.317.847 người, trong đó khoảng hơn một nửa sống ở [[Zaragoza]], thủ phủ vùng. Nền kinh tế Aragon sản sinh ra ({{As of|2014|lc=y}}) số [[Tổng sản phẩm nội địa|GDP]] là 33.162 triệu €, tức 3,13% GDP quốc gia của Tây Ban Nha, và đứng thứ 6 về lượng sản xuất trên đầu người, sau Madrid, [[Xứ Basque (cộng đồng tự trị)|Xứ Basque]], Navarra, Catalunya và La Rioja.<ref>{{Chú thích web | url=http://www.datosmacro.com/pib/espana-comunidades-autonomas | tiêu đề=PIB de las Comunidades Autónomas | access-date=30 December 2015 | website = datosmacro.com | ngôn ngữ=es | trans-title=GDP of the Autonomous Communities}}</ref>

==Dân cư==

===Dân số===
{{As of|2015}}, chừng một nửa dân số Aragon (50,45%), sống ở thủ phủ [[Zaragoza]]. [[Huesca]] là thành phố duy nhất khác trong vùng có dân số hơn 50.000 người.

Phần lớn (71,8%) công dân Aragon sống ở tỉnh Zaragoza; 17,1% ở Huesca và 11,1% ở Teruel.<ref>{{Chú thích web |url=http://www.ine.es/pob06/pob06menu.htm |tiêu đề=Cifras completas |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070203100553/http://www.ine.es/pob06/pob06menu.htm |archive-date=2007-02-03}}</ref> Mật độ dân số của Aragon thấp thứ nhì nước (chỉ 26,8/km²), sau [[Castilla-La Mancha]]. Nơi dân cư tập trung là khu vực quanh thung lũng sông [[Ebro]], nhất là quanh [[Zaragoza]], và cạnh chân dãy Pyrénées, còn nơi thưa dân nhất là sâu trong dãy Pyrénées và phần nam tỉnh Teruеl.

Có bốn thành phố với trên 20.000 dân: Zaragoza (700.000); Huesca (50.000); [[Teruel]] (35.000) và [[Calatayud]] (20.000).

=== Ngôn ngữ ===
[[Tập tin:Aragon languages.svg|thumb|left|Phân bố ngôn ngữ tại Aragon.]]

Tiếng Tây Ban Nha là bản ngữ của đa phần người dân Aragon, và là ngôn ngữ chính thức duy nhất. Thêm vào đó, [[tiếng Aragon]] tiếp tục được nói ở nhiều cộng đồng miền núi phía bắc, nhất là tây [[Ribagorza]], [[Sobrarbe]], [[Jacetania]] và [[Somontano de Barbastro|Somontano]]; nó được nhìn nhận tích cực như là ngôn ngữ đặc trưng của khu vực. Còn ở đông Aragon, dọc biên giới với [[Catalunya]], [[tiếng Catalunya]] hiện diện ở các comarca gồm [[Ribagorza]], [[La Litera]], [[Bajo Cinca]], [[Bajo Aragón-Caspe]], [[Bajo Aragón]] và [[Matarraña]]. Dải đất nơi tiếng Catalunya được nói thường được gọi là ''[[La Franja]]''.

==Tham khảo==
{{tham khảo}}


{{Tỉnh của Aragon}}
{{Tỉnh của Aragon}}
{{Khu vực hành chính Tây Ban Nha}}
{{Khu vực hành chính Tây Ban Nha}}
{{Rất sơ khai}}


{{DEFAULTSORT:Aragon}}
<!--Interwikis-->
[[Thể loại:Aragón| ]]
{{Commonscat|Aragon}}

[[Thể loại:Aragon| ]]
[[Thể loại:Vùng hành chính Tây Ban Nha]]
[[Thể loại:Vùng hành chính Tây Ban Nha]]
[[Thể loại:Vùng cấp hai Liên minh châu Âu]]

[[ar:منطقة أراغون ذاتية الحكم]]
[[an:Aragón]]
[[frp:Comunôtât ôtonoma d’Aragon]]
[[ast:Aragón]]
[[az:Araqon]]
[[id:Aragon]]
[[ms:Aragon]]
[[zh-min-nan:Aragón]]
[[jv:Aragon]]
[[be:Арагон]]
[[be-x-old:Арагон (аўтаномная супольнасьць)]]
[[bs:Aragon]]
[[br:Aragon]]
[[bg:Арагон]]
[[ca:Aragó]]
[[cs:Aragonie]]
[[cy:Aragón]]
[[da:Aragonien]]
[[de:Aragonien]]
[[et:Aragón]]
[[el:Αραγονία]]
[[en:Aragon]]
[[es:Aragón]]
[[eo:Aragono]]
[[ext:Aragón]]
[[eu:Aragoi]]
[[fa:آراگون]]
[[fr:Aragon (communauté autonome)]]
[[fy:Arragon]]
[[ga:An Aragóin]]
[[gv:Aragón]]
[[gd:Aragón]]
[[gl:Aragón]]
[[ko:아라곤 지방]]
[[hy:Արագոն]]
[[hr:Aragonija]]
[[io:Aragono]]
[[ia:Aragón]]
[[os:Арагон]]
[[it:Aragona]]
[[he:אראגון]]
[[pam:Aragon]]
[[ka:არაგონი]]
[[kw:Aragon]]
[[lad:Aragon]]
[[la:Aragonia]]
[[lv:Aragona]]
[[lb:Aragonien]]
[[lt:Aragonas]]
[[lmo:Aragona]]
[[hu:Aragónia]]
[[mk:Арагон (автономна покраина)]]
[[krc:Арагон]]
[[mi:Aragon]]
[[mr:आरागोन]]
[[arz:اراجون]]
[[mwl:Aragon]]
[[nah:Aragón]]
[[nl:Aragón (regio)]]
[[ja:アラゴン州]]
[[pih:Aragon]]
[[no:Aragón]]
[[nn:Aragón]]
[[nov:Aragón]]
[[oc:Aragon]]
[[pnb:اراغون]]
[[pms:Aragon-a]]
[[pl:Aragonia]]
[[pt:Aragão]]
[[kbd:Арагон]]
[[ro:Aragon]]
[[qu:Aragun]]
[[ru:Арагон]]
[[stq:Aragonien]]
[[scn:Araùna (Spagna)]]
[[simple:Aragon]]
[[sk:Aragónsko]]
[[sr:Арагон]]
[[sh:Aragon]]
[[fi:Aragonia]]
[[sv:Aragonien]]
[[tl:Aragón]]
[[ta:ஆராகோன்]]
[[roa-tara:Aragona]]
[[tet:Aragaun]]
[[th:แคว้นอารากอง]]
[[tr:Aragon]]
[[uk:Арагон]]
[[war:Aragón]]
[[zh:阿拉贡自治区]]

Bản mới nhất lúc 05:36, ngày 1 tháng 1 năm 2023

Aragón
Aragón (tiếng Tây Ban Nha)
Aragón (tiếng Aragon)
Aragó (tiếng Catalunya)
—  Cộng đồng tự trị  —
Flag of Aragon
Hiệu kỳ
Coat-of-arms of Aragon
Huy hiệu
Hiệu ca: Himno de Aragón (tiếng Tây Ban Nha)
"Hiệu ca Aragon"
Vị trí của Aragón tại Tây Ban Nha
Vị trí của Aragón tại Tây Ban Nha
Aragón trên bản đồ Thế giới
Aragón
Aragón
CountryTây Ban Nha
Thủ phủZaragoza City
Diện tích(9,4% diện tích Tây Ban)
 • Tổng cộng47.719 km2 (18,424 mi2)
Dân số (2016)
 • Tổng cộng1.308.563
 • Mật độ27/km2 (71/mi2)
 • Hạng dân sốThứ 11
 • Phần trăm2,82% dân số Tây Ban Nha
Tên cư dânNgười Aragon
Múi giờUTC+1, UTC+2
Mã ISO 3166ES-AR
Ngôn ngữ chính thứcTiếng Tây Ban Nha
Ngôn ngữ được công nhậnTiếng Aragon, tiếng Catalunya [1]
Đạo luật tự trị16 tháng 8 năm 1982
18 tháng 4 năm 2007 (bản hiện tại)
WebsiteGobierno de Aragón
Loarre, một trong những lâu đài Romanesque nổi bật ở châu Âu.

Aragón (tiếng Tây Ban Nha và tiếng Aragon: Aragón [aɾaˈɣon], tiếng Catalunya: Aragó [əɾəˈɣo] hay [aɾaˈɣo]) là một cộng đồng tự trị của Tây Ban Nha, nằm trên lãnh thổ của Vương quốc Aragon thời Trung Cổ. Tọa lạc ở đông bắc Tây Ban Nha, cộng đồng tự trị Aragon bao gồm ba tỉnh (từ bắc xuống nam): Huesca, Zaragoza, và Teruel. Thủ phủ là Zaragoza.

Tỉnh Huesca, nằm trên dãy Pyrénées, có biên giới quốc tế với vùng Occitanie của Pháp về phía bắc. Trong nội bộ Tây Ban Nha, giáp với Catalunya về phía đông, Cộng đồng Valencia và Castilla–La Mancha về phía nam, Castilla và León, La Rioja, và Navarra về phía tây.

Trên một diện tích 47.719 km2 (18.424 dặm vuông Anh), địa mạo của Aragon biến thiên đa dạng, từ những sông băng đến các thung lũng xanh tươi, tới những thảo nguyên khô cằn ở vùng đất thấp trung tâm. Aragon là nơi bắt nguồn của nhiều con sông-nổi bật nhất là Ebro, con sông lớn nhất Tây Ban Nha về lưu lượng, chảy theo chiều đông-tây qua tỉnh Zaragoza. Nơi đây còn có Aneto, ngọn núi cao nhất Pyrénées.

Tính đến năm 2015, dân số Aragon là 1.317.847 người, trong đó khoảng hơn một nửa sống ở Zaragoza, thủ phủ vùng. Nền kinh tế Aragon sản sinh ra (tính đến năm 2014) số GDP là 33.162 triệu €, tức 3,13% GDP quốc gia của Tây Ban Nha, và đứng thứ 6 về lượng sản xuất trên đầu người, sau Madrid, Xứ Basque, Navarra, Catalunya và La Rioja.[2]

Dân cư

[sửa | sửa mã nguồn]

Dân số

[sửa | sửa mã nguồn]

Tính đến năm 2015, chừng một nửa dân số Aragon (50,45%), sống ở thủ phủ Zaragoza. Huesca là thành phố duy nhất khác trong vùng có dân số hơn 50.000 người.

Phần lớn (71,8%) công dân Aragon sống ở tỉnh Zaragoza; 17,1% ở Huesca và 11,1% ở Teruel.[3] Mật độ dân số của Aragon thấp thứ nhì nước (chỉ 26,8/km²), sau Castilla-La Mancha. Nơi dân cư tập trung là khu vực quanh thung lũng sông Ebro, nhất là quanh Zaragoza, và cạnh chân dãy Pyrénées, còn nơi thưa dân nhất là sâu trong dãy Pyrénées và phần nam tỉnh Teruеl.

Có bốn thành phố với trên 20.000 dân: Zaragoza (700.000); Huesca (50.000); Teruel (35.000) và Calatayud (20.000).

Ngôn ngữ

[sửa | sửa mã nguồn]
Phân bố ngôn ngữ tại Aragon.

Tiếng Tây Ban Nha là bản ngữ của đa phần người dân Aragon, và là ngôn ngữ chính thức duy nhất. Thêm vào đó, tiếng Aragon tiếp tục được nói ở nhiều cộng đồng miền núi phía bắc, nhất là tây Ribagorza, Sobrarbe, Jacetania và Somontano; nó được nhìn nhận tích cực như là ngôn ngữ đặc trưng của khu vực. Còn ở đông Aragon, dọc biên giới với Catalunya, tiếng Catalunya hiện diện ở các comarca gồm Ribagorza, La Litera, Bajo Cinca, Bajo Aragón-Caspe, Bajo Aragón và Matarraña. Dải đất nơi tiếng Catalunya được nói thường được gọi là La Franja.

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ “LEY 10/2009, de 22 de diciembre, de uso, protección y promoción de las lenguas propias de Aragón” (PDF). Lưu trữ bản gốc ngày 28 tháng 3 năm 2010. Truy cập ngày 29 tháng 4 năm 2010.
  2. ^ “PIB de las Comunidades Autónomas” [GDP of the Autonomous Communities]. datosmacro.com (bằng tiếng Tây Ban Nha). Truy cập ngày 30 tháng 12 năm 2015.
  3. ^ “Cifras completas”. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 2 năm 2007.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Aragón&oldid=69498736”