Challenger-ramp
Die ramp van die ruimtependeltuig Challenger het op 28 Januarie 1986 plaasgevind. Die NASA-ruimtependeltuig het op sy tiende sending 73 sekondes na lansering vanaf Kaap Canaveral ontplof. Al sewe bemanningslede het gesterf. Hulle was Dick Scobee, Michael J. Smith, Ronald McNair, Ellison Onizuka, Christa McAuliffe, Gregory Jarvis en Judith Resnik.
Oorsaak
[wysig | wysig bron]Die oorsaak van die ontploffing is later, na 'n uitgebreide ondersoek, vasgestel. Dit blyk dat 'n onderdeel, genoem 'n O-ring ('n seël), gebreek het in die regterkantse vuurpylaanjaer. Tydens die vlug het warm gasse verby die beskadigde O-ring ontsnap, 'n gat gevorm, en vlamme het later die hele tuig en sy vuurpyle verswelg.
Die bemanning se kajuit en baie ander fragmente is uiteindelik op die seebodem gevind na 'n lang soekoperasie. Die presiese tydsberekening van die dood van die bemanning is onbekend; verskeie bemanningslede moes die aanvanklike ontbinding van die ruimtetuig oorleef het. Die pendeltuig het nie enige ontsnappingstelsel vir die bemanning (soos valskerms) gehad nie en die impak van die kajuit (teen 330 km/h) met die see-oppervlak was ook te gewelddadig vir enige mens om te oorleef.
Aanhaling uit die Kommissie van ondersoek se verslag [1]
[wysig | wysig bron]
|
Die Kommissie het verskillende postulasies ondersoek in sy poging om die oorsaak van die ongeluk te isoleer. Hierdie navrae het aspekte soos die ontwikkeling en werking van elk van die elemente van die ruimtependeltuig ondersoek, sy hoofenjins en die eksterne tenk; asook die prosedures wat gebruik is vir die prosessering en samestelling van vlug 51-L, en enige moontlike skade tydens lansering.
Die gebeure van die vlug 51-L het die gevare van die eerste fase van pendeltuiglansering dramaties geïllustreer. Die ongeluk het ook die aandag gevestig op die kwessies van die tuig se staakvermoëns en bemanningsontsnapping. Van besondere belang vir die Kommissie is die huidige staakvermoëns, planne om die vermoëns te verbeter, beter opsies vir bemanningsontsnapping en die prestasie van die baanveiligheidstelsel. Dit is nie die Kommissie se doel om 'n raaiskoot te waag oor die ruimtependeltuig se veiligheidsontwerp of om ontsnappogings wat dalk die 51-L se bemanning kon gered het, uit te beeld nie. Trouens, die gebeure wat gelei het tot die vernietiging van die Challenger, het baie vinnig en sonder waarskuwing ontstaan. Onder die omstandighede, meen die Kommissie dit is hoogs onwaarskynlik dat enige van die stelsels wat hieronder bespreek word, of 'n kombinasie van die stelsels, die bemanning van vlug 51-L kon gered het. |
|
Vooruitsigte vir ontsnapping deur die bemanning
[wysig | wysig bron]Tydens die aangedrewe vlugdeel van die pendeltuig is ontsnapping deur die bemanning byna onmoontlik. Lanseerontsnappingstelsels is 'n paar keer tydens pendelontwikkeling oorweeg, maar NASA se gevolgtrekking was dat die tuig se verwagte hoë betroubaarheid die behoefte aan so iets onnodig maak. Gewysigde SR-71 Blackbird uitskietstoele en volle lugdrukpakke is gebruik tydens die eerste vier pendelbaanmissies, wat beskou was as toetsvlugte, maar dit is verwyder vir die operasionele missies wat gevolg het. (Die Columbia-ongelukondersoekraad verklaar later ná die 2003 Columbia-ramp, dat die pendeloperasies nooit operasioneel verklaar moes word nie, want dit bly eksperimenteel as gevolg van die beperkte aantal vlugte in vergelyking met gesertifiseerde kommersiële vliegtuie.) Die verskaffing van 'n lanseerontsnappingstelsel vir groter spanne is as ongewens beskou as gevolg van "beperkte nut, tegniese kompleksiteit en buitensporige koste in dollars, massa of skedulevertragings."
Ná die verlies van Challenger is die debat oor rampredding heropen. NASA het verskeie opsies oorweeg, insluitend uitskietstoele, vuurpylonttrekking en moontlike redding deur die ruimtetuig deur 'n luik aan sy onderkant te verlaat. NASA kom egter weer tot die gevolgtrekking dat al die lanseerontsnappingstelsels wat oorweeg is, onprakties is, weens die vele voertuigveranderinge wat nodig sou wees en die gevolglike beperking op die aantal bemanningslede. 'n Stelsel is ontwerp om die bemanning die opsie te gee om die pendeltuig tydens sy sweefvlug te verlaat, maar hierdie stelsel sou in elk geval nie bruikbaar gewees het tydens die Challenger-ramp nie.[2]
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Challenger-ramp.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Rogers Commission (6 Junie 1986). "Report of the Presidential Commission on the Space Shuttle Challenger Accident, Chapter IX: Other Safety Considerations"" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Julie 2019. Besoek op 12 Junie 2011.
- ↑ Rogers Commission (Junie 1987). "Implementation of the Recommendations of the Presidential Commission on the Space Shuttle Challenger Accident, Recommendation VII" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Julie 2019. Besoek op 12 Junie 2011.
| Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal. |
