Harro Schulze-Boysen

Heinz Harro Max Wilhelm Georg Schulze-Boysen (2 September 1909 – 22 Desember 1942) was 'n Duitse joernalis en tydens die Nazi-regime 'n lugmagoffisier en as lid van die Rote Kapelle een van die voorste weerstandsvegters teen Nazisme. Sy vrou en medestryder was Libertas Schulze-Boysen. Albei is deur die Nazi's ter dood veroordeel.

Agtergrond

Schulze-Boysen was die seun van die vlootoffisier Erich Edgar Schulze en sy vrou Marie Luise Boysen. Aan sy vader se kant was hy 'n kleinneef van admiraal Alfred von Tirpitz en aan moederskant van die sosioloog Ferdinand Tönnies. Hy het sy kinderjare in Duisburg deurgebring en twee susters gehad, Helga (* November 1910) en Hartmut (1922–2013).

Politieke betrokkenheid

As student aan die Steinbart Gimnasium in Duisburg neem hy in 1923 deel aan die verset teen die Franse besetting van die Ruhrgebied en word 'n geruime tyd deur die besettingsmagte aangehou. Nadat hy in 1928 gegradueer het, word hy lid van die liberale Jungdeutscher Orden; in 1930 ondersteun hy die intellektuele Gruppe Volksnationale Reichsvereinigung, onder leiding van Artur Mahraun. Hierdie vereniging van die burgerlike kamp het daarna gelei tot die stigting van die Deutsche Demokratische Partei in 1930. Schulze-Boysen was ook tydelik lid van Otto Strasser se Schwarzer Front.

Hy studeer regte aan die universiteite van Freiburg (1928–1929) en Berlyn (1929–1931, sonder om te gradueer). Verblyf in Swede, Groot-Brittanje en Frankryk het hom gehelp om sy horison te verbreed.

Tydens 'n verblyf in Frankryk in 1931 het Schulze-Boysen kennis gemaak met intellektuele uit die kring van die avant-garde Franse tydskrif Plans, onder wie se invloed hy homself polities na links begin oriënteer het. Na aanleiding van die voorbeeld van Plans, het Schulze-Boysen in 1932–1933 die links-liberale tydskrif Der Gegner gesteun, wat in 1931 deur Franz Jung gepubliseer is, waarin Ernst Fuhrmann, Raoul Hausmann, Ernst von Salomon, Adrien Turel en Karl Korsch saamgewerk het. Hy het probeer om 'n onafhanklike jeugbeweging uit die kring rondom Der Gegner te ontwikkel, wat ook Robert Jungk, Erwin Gehrts, Kurt Schumacher en Gisela von Poellnitz insluit, en sogenaamde Gegner-byeenkomste in Berlynse kafees gereël. Daar was skaars 'n opposisie-jeuggroep waarmee Schulze-Boysen geen kontak gehad het nie. Schulze-Boyen het ook toenemend belanggestel in die Sowjet-stelsel.

Verset

Hy beskou die bewindsoorname deur Hitler as waarskynlik, maar hy dink ook dat Hitler se mag kort daarna sou ineenstort weens 'n algemene staking. Na die magsoorname deur die Nasionaal-Sosialiste is die kantore van die Gegner-redaksie deur SS-lede vernietig en die redaksielede na 'n spesiale kamp van die 6de SS-regiment gedeporteer. Schulze-Boysen is geslaan en etlike dae aangehou. Voor sy oë vermoor die Nazi's sy Joodse vriend en medewerker Henry Erlanger.

Omdat sy beplande politieke loopbaan dus beëindig is, het hy in Mei 1933 met vliegopleiding in Warnemünde begin. Vanaf 1934 werk hy in die nuusafdeling van die Ryks Ministrie van Lugvaart in Berlyn. Hy het hom op die oog af by die diktatuur aangepas, maar innerlik het hy getrou gebly aan sy negatiewe houding teenoor die Nazi's. Vanaf 1935 het hy 'n kring linkse anti-fasciste rondom hom versamel, waaronder baie van sy vriende van Der Gegner. Pamflette en brosjures is teen die diktatuur versprei. Op 16 Julie 1936 is hy in Liebenberg met Libertas Haas-Heye getroud.

Schulze-Boysen het sy kontak met die verset verder uitgebrei en die bande met kommuniste rondom Hilde en Hans Coppi is ook versterk. Benewens sy werk by die Ministerie van Lugvaart, het hy met 'n studie aan die Berlynse Friedrich-Wilhelms-Universität begin. Hy lees Lenin se geskrifte en sien daarin bevestig van sy idee dat die kapitalisme tot 'n einde kom. Hy het ook gesien, ondanks die Molotof-Ribbentrop-verdrag, die enigste ernstige teenstander van Nazi-Duitsland in die Sowjetunie.

Vanaf die lente van 1941 het Schulze-Boysen geheime militêre inligting begin deurgee aan die buitelandse intelligensiediens van die Russiese Volkskommissariaat vir staatsveiligheid (NKGB). Terselfdertyd het hy en Arvid Harnack 'n versetgroep opgebou, wat na die oorlog die Schulze-Boysen/Harnack-groep genoem is, wat uiteindelik meer as 150 Nazi-teenstanders ingesluit het. Hulle het brosjures versprei, slagspreuke op geboue aangebring en vervolgdes gehelp. 'n Kleiner deel het inligting vir die Russiese inligtingsdiens versamel. Deur Alexander Korotkov, die NKGB-adjunk in die Sowjet ambassade in Berlyn, het Schulze-Boysen probeer om die Sowjetunie te waarsku oor die naderende Duitse inval in die land. In 1941 word Schulze-Boysen bevorder tot Oberleutnant.

Opsporing en teregstelling

In Julie 1942 is 'n gekodeerde radioboodskap van die Russiese militêre inligtingsdiens GRU deur die Gestapo gedekodeer waarin sy adres benewens die naam Schulze-Boysen ook genoem word. Dit het gelei tot die arrestasie van die Schulze-Boysen / Harnack-groep en die teregstelling van baie van sy lede.

Op 31 Augustus is Harro Schulze-Boysen by sy kantoor van die Ministerie van Lugvaart in hegtenis geneem. Sy vrou Libertas het paniekbevange geraak toe haar man nie by die huis kom nie en by vriende gaan kuier het; sy is eers 'n paar dae later in hegtenis geneem. Op 19 Desember is Schulze-Boysen ter dood veroordeel weens hoogverraad en landsverraad. Hy is op 22 Desember 1942 om 19:05 saam met medestryders in Berlyn-Plötzensee opgehang. Sy vrou Libertas is ongeveer 'n uur later tereggestel deur onthoof te word.

Reeds op 15 Desember 1942 is na 'n opdrag van Hitler 'n balk met vleishakke in die gevangeniskamer geïnstalleer. Tot op daardie tydstip is die gevangenes wat ter dood veroordeel is terreggestel deur vuurpeleton (militêre howe) en deur onthoofding met guillotine (burgerlike howe). Die lede van die Schulze-Boysen / Harnack-groep is die eerste wat gehang word, wat as oneervol beskou word.

Bronne

Hans Coppi, Harro Schulze-Boysen – Wege in den Widerstand. Koblenz 1995, 2. Auflage ISBN 3-923532-28-8.
Hans Coppi en Geertje Andresen, Dieser Tod paßt zu mir. Harro Schulze-Boysen – Grenzgänger im Widerstand. Briefe 1915–1942. Aufbau Verlag, Berlijn 1999, ISBN

Eksterne skakels

Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Harro Schulze-Boysen.

Notas

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal.