Gaan na inhoud

Obelisk

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Een van die twee Luxor obeliske, in die Place de la Concorde in Parys; 'n rooi graniet monolitiese kolom, 23 m hoog, insluitend die basis, wat meer as 250 ton weeg.

'n Obelisk (afgelei van die antieke Griekse ὀβελίσκος obeliskos;[1][2] verkleinvorm van ὀβελός obelos, "spit, spyker, spitspilaar"[3]) is 'n lang, vierkantige, smal monument wat van onder af nouer loop totdat dit eindig in 'n piramidevormige punt, die sogenaamde pyramidion. Obeliske is oorspronklik deur die Antieke Egiptenare gebou; hulle naam daarvoor was tekhenu. Die Grieke het die woord "obeliskos" gebruik om hulle te beskryf, en hierdie woord is oorgeneem in Latyn en uiteindelik die ander Europese tale.[4] Die antieke obeliske is monolities: hulle bestaan uit 'n enkele steen. Die meeste moderne obeliske bestaan egter uit meer as een steen, en sommige, soos die Washington-monument, is geboue.

Die woord stele word oor die algemeen gebruik vir ander monumentale, regop stene met geskrifte of beeldhouwerk.

Antieke obeliske

[wysig | wysig bron]

Egipties

[wysig | wysig bron]
Pilon van die Tempel van Luxor met die oorblywende van twee oorspronklike obeliske in die voorgrond. Die tweede is in die Place de la Concorde in Parys.
Obelisk van Farao Senusret I, Al-Maalla gebied van Al-Matariyyah distrik in die moderne Heliopolis.

Obeliske was prominent in die argitektuur van die antieke Egiptenare, wat hulle in pare by die ingang van tempels geplaas het. Die Griekse woord "obelisk" wat vandag gebruik word, kom kom uit die geskrifte van Herodotus, die griekse reisiger, wat een van die eerste klassieke skrywers was om hierdie voorwerpe te beskryf. 'n Aantal antieke Egiptiese obeliske bestaan nou nog, asook die "Onvoltooide Obelisk" wat deels uitgekap in sy steengroef by Aswan staan. Hierdie obeliske is nou versprei regoor die wêreld, en minder as die helfte van hulle is steeds in Egipte.

Die oudste tempelobelisk wat nog in sy oorspronklike posisie staan is die 20,7 m hoë 120 ton rooi graniet obelisk van Senusret I van die 12de Dinastie by Al-Matariyyah in die moderne Heliopolis.[5]

Die obelisk simboliseer die songod Ra, en gedurende die kort godsdienstige hervorming van Akhenaten is dit gesien as 'n versteende straal van die Aten, die sonskyf. Dit is ook geglo dat Ra binne die struktuur bestaan het.

Benben was die heuwel wat ontstaan het uit die oerwaters Nu waarop die skeppingsgod Atum hom gevestig het, volgens die Heliopolitiese skeppingsmite van die Antieke Egiptiese godsdiens. Die Benben-steen (ook bekend as'n pyramidion) vorm die bopunt van die Egiptiese piramide. Dit is ook verwant aan die Obelisk.

Die New York Universiteit Egiptoloog Patricia Blackwell Gary en Astronomy senior redakteur Richard Talcott voer die hipotese aan dat die vorms van die antieke Egiptiese piramide en obelisk afgelei is van natuurlike verskynsels wat verband hou met die son, die songod Ra synde die oppergod van die Egiptenare.[6] Die piramide en obelisk sou daarvolgens geïnspireer wees deur die voorheen onderskatte astronomiese verskynsels wat verband hou met sonsopkoms en sonsondergang: die sodiaklig en "son pilare", onderskeidelik.

Die Antieke Romeine was sterk deur die obeliskvorm beïnvloed, tot dié mate dat daar nou meer as twee keer soveel obeliske in Rome staan as wat in Egipte oorbly. Almal het na die Romeinse tydperk geval, behalwe vir die Vatikaanobelisk, en is weer op verskillende plekke opgerig.

Die grootste en hoogste Egiptiese obelisk is die Lateraanse Obelisk in die stadplein by die westekant van die Lateraanse Basiliek in Rome, met 'n hoogte van 32,2 m en 'n gewig van 455 ton.[7]

Nie al die Egiptiese obeliske in die Romeinse Ryk is in Rome opgerig nie. Herodes die Grote het sy Roomse beskermhere nageboots deur 'n rooi graniet Egiptiese obelisk in die renbaan van sy nuwe stad Caesarea in die noorde van Judea op te rig. Hierdie een is ongeveer 12 m hoog en weeg ongeveer 100 ton.[8] Dit is deur argeoloë ontdek, en is weer op sy oorspronklike plek opgerig.

In Konstantinopel in 390 NC het die Bisantynse Keiser Theodosius 'n obelisk na die stad laat verskeep, en het dit in sy renbaan opgestel, waar dit die Kruistogte en die Seljuks oorleef het, en nou nog in die Hippodroomplein in die moderne Istanbul staan. Dit was oorspronklik 29 m hoogen het 380 ton geweeg, maar sy onderste helfte, wat glo ook eens in Istanbul gestaan het, is nou verlore. Die oorblywende obelisk is 20 m hoog.[9]

Die mees bekende obelisk in rome is waarskynlik die 25 m hoë, 331 ton obelisk op Sint Pieter se Plein in Rome. Die obelisk het sedert 37 NC op die muur van die Sirkus van Nero gestaan, oorkant Sint Pieter se Basiliek:

"Die ouer Plinius in sy Natuurgeskiedenis verwys na die obelisk se vervoer uit Egipte na Rome op bevel van die Keiser Gaius (Caligula) as 'n uitstaande gebeurtenis. Die skip wat dit gedra het, het 'n groot mas van dennehout gehad, wat vier mans se arms nie kon omsingel nie. Een honderd en twintig koringmate lensies was nodig as ballas. Nadat sy doel vervul is, was die reuse skip nie meer nodig nie. Daarom is dit gevul met klippe en sement, en gesink om die fondasie van die voorste kaai van die nuwe hawe by Ostia ."[10]

Die heroprigting van die obelisk het selfs vir Michelangelo as 'n onbegonne taak voorgekom, maar Sixtus V was vasbeslote om dit voor van Sint Pieter se basiliek op te rig, waarvan die middeskip nog gebou moes word. Hy het 'n volgrootte houtmodel binne enkele maande van sy verkiesing laat oprig. Domenico Fontana, die assistent van Giacomo Della Porta in die Basiliek se konstruksie, het die Pous 'n hout modelhyskraan en 'n swaar modelobelisk uit lood gegee, wat Sixtus self kon oplig deur 'n slingertjie met sy vinger te draai. Fontana het die opdrag vir die projek gekry.

Die obelisk, half-begrawe in die puin van die eeue, is eers op sy plek uitgegrawe. Dit het toe van 30 April tot 17 Mei 1586 geduur om dit op rollers tot by die Piazza te bring: die werk het byna 1000 mans, 140 karperde en 47 hyskrane geverg. Die heroprigting, op 14 September, die Fees van die Opheffing van die Kruis, is deur 'n groot skare toegeskou. Dit was 'n groot ingenieursprestasie, wat Fontana se reputasie gemaak het. Hy het die operasie in 'n boek beskryf wat met koperetswerke geïllustreer is: Della Trasportatione dell'Obelisco Vaticano et delle Fabriche di Nostro Signore Pappa Sisto V (1590).[11][12] Die boek self het 'n nuwe standaard in die kommunikasie van tegniese inligting gestel, en het daaropvolgende argitektoniese publikasies beïnvloed deur sy noukeurige akkuraatheid.[13] Voordat dit weer opgerig is, is die onheil uit die obelisk gedryf. Dit word gesê dat Fontana spanne van aflosperde gehad het sodat, indien die onderneming sou misluk, hy sou kon ontsnap. Toe Carlo Maderno die Basiliek se skip gebou het, moes hy die as daarvan effens krom bou, om dit met die obelisk in lyn te kry.

Drie verder obeliske is opgerig in Rome onder Sixtus V: die een agter Santa Maria Maggiore (1587), die reuse obelisk op die Lateraanse Basiliek (1588), en die een op die Piazza del Popolo (1589).[14]

'n Obelisk staan voor die kerk van Trinità dei Monti, bo-aan die Spaanse Trappe. Nog 'n obelisk in Rome bevat beeldhouwerk wat dit laat voorkom asof dit op die rug van 'n olifant gedra word. Rome het een van sy obeliske verloor: die Boboli obelisk wat die tempel van Isis versier het, en wat in die 16de eeu herontdek is. Die Medici het dit vir die Medici Villa geëis, maar in 1790 het hulle dit na die Boboli Tuine aan die Palazzo Pitti in Florence geskuif, en het 'n replika agtergelaat.

Verskeie ander Egiptiese obeliske is elder opgerig. Die bekendste voorbeelde buite Rome is die paar 21 m hoë, 187 ton obeliske in Londen en New York Stad wat as Cleopatra se Naalde bekend staan, en die 23 m 227 ton obelisk op die Place de la Concorde in Parys.[15]

Punt van Hatshepsut se gevalle obelisk, Karnak Tempel Kompleks, Luxor, Egipte

Daar is antieke Egiptiese obeliske in die volgende plekke:

  • Egipte – 8
  • Frankryk – 1
    • Farao Ramses II, Luxor Obelisk, in die Place de la Concorde, Parys
  • Israel – 1
    • Cesaréa obelisk
  • Italië – 13 (insluitende die een in die Vatikaanstad)
  • Pole – 1
    • Ramses II, Poznań Argeologiese Museum, Poznań (geleen van Ägyptisches Museum und Papyrussammlung, Berlyn)[17]
  • Turkye – 1
    • Farao Tuthmosis III, die Obelisk van Theodosius in die Hippodroom, Istanbul, saam met die Bisantynse Ommuurde Obelisk en die Slang Pilaar
  • Verenigde Koninkryk – 4
    • Farao Tuthmosis III, "Cleopatra se Naald", op Victoria Embankment, Londen
    • Farao Amenhotep II, in die Oostelike Museum, Universiteit van Durham
    • Farao Ptolemeus IX, Philae obelisk, by Kingston Lacy, naby Wimborne Minster, Dorset
    • Farao Nectanebo II, Britse Museum, Londen (paar van obeliske)
  • Verenigde State Van Amerika – 1

Assiries

[wysig | wysig bron]

Obeliskmonumente is ook bekend uit die Assiriese beskawing, waar hulle opgerig is as openbare monumente om die prestasies van die Assiriese koning te herdenk.

Die Britse Museum beskik oor vier Assiriese obeliske:

Die Wit Obelisk van Ashurnasirpal I is ontdek deur Hormuzd Rassam in 1853 te Ninevé. Die obelisk is opgerig deur óf Ashurnasirpal I (1050-1031 VC) óf Ashurnasirpal II (883-859 VC). Die obelisk dra 'n geskrif wat verwys na die koning se beslaglegging van goedere, mense en beeste, wat hy teruggebring het na die stad van Ashur. Die reliëfs van die Obelisk beeld tonele uit van militêre veldtogte, jag, oorwinningsfeeste en huldeblyk aan die koning.

Die Rassam Obelisk, vernoem na sy ontdekker Hormuzd Rassam, is gevind op die vesting van Nimrud (antieke Kalhu). Dit is opgerig deur Ashurnasirpal II, maar net fragmente bly oor. Die oorblywende dele van die reliëfs beeld tonele uit waar huldeblyk uit Sirië en die weste aan die koning oorgegee word.[18]

Die Swart Obelisk is ontdek deur Sir Austen Henry Layard in 1846 op die vesting van Kalhu. Die obelisk is deur Shalmaneser III opgerig, en die reliëfs beeld tonele van huldeblyk sowel as die twee heersers, Jehu die Israelit en Sua die Gilsaneaan, wat gebare van onderwerping aan koning Shalmaneser maak. Die reliëfs op die obelisk gaan gepaard met epigrafe, en daarbenewens het die obelisk ook 'n langer inskripsie wat een van die laaste weergawes van Shalmaneser III se annale vaslê, naamlik die tydperk vanaf die begin van sy heerskappy tot sy 33ste jaar as koning.

Die Gebroe Obelisk is ook ontdek deur Rassam in Ninevé. Slegs die bopunt van hierdie monoliet is herbou in die Britse Museum. Die obelisk is die oudste bekende obelisk van Assirië, en dateer uit die 11de eeu VC.[19]

Axumiet (Ethiopië)

[wysig | wysig bron]
Koning Ezana se Stele in Axum.

'n Aantal obeliske is geskep deur die antieke Axumitiese Koninkryk wat in die noorde van die hedendaagse Ethiopië bestaan het. Een is die 21 m hoë stele van Koning Ezana, die laaste een wat opgerig is, en die enigste behoue Axumitiese obelisk. Die mees bekende Axumitiese obelisk is die 24 m hoë sogenaamde Obelisk van Axum. Dit is rondom die 4de eeu NC uitgesny, maar het met verloop van tyd neergestort en het in drie dele opgebreek. Dit is in 1935 in hierdie toestand deur Italiaanse soldate gevind, na die Tweede Italo-Abessiniese Oorlog. Dit is geplunder en in 1937 teruggeneem na Rome, waar dit in die Piazza di Porta Capena opgerig is. Italië het volgens 'n 1947 VN-ooreenkoms onderneem om die obelisk terug te bring, maar het eers in 1997 die ooreenkoms herbevestig, na jare van druk en verskeie omstrede skikkings. In 2003 het die italiaanse regering het die eerste stappe geneem om dit terug te bring, en in 2008 is dit uiteindelik weer in Ethiopië opgerig.

Die grootste bekende obelisk, die Groot Gedenksteen by Axum, het nie bly staan nie. Dit was oorspronklik 33 m hoog, het 'n basis van 3×2 m breed, en weeg 520 ton, en is dus een van die grootste enkele stene wat ooit in die menslike geskiedenis gewerk is; die grootste is óf by Baalbek óf die Ramesseum. Die obelisk het waarskynlik reeds tydens sy oprigting of kort daarna omgeval, en daardeur 'n groot deel van die massiewe grafkelder onder hom verwoes. Sulke obeliske word eintlik stelae genoem, of in die oorspronklike taal hawilt of hawilti, aangesien hulle nie in 'n piramide eindig nie. Hulle is gebruik om grafte en ondergrondse begrafnis kamers te merk. Die grootste grafmerkers was vir die koninklike begrafniskamers, en is versier met multi-verdieping valse vensters en deure, terwyl die adel kleiner, minder versierde stelae gehad het. Alhoewel slegs 'n paar grotes nog staan, is daar honderde kleineres in sogenaamde "stele velde".

Antieke Rome

[wysig | wysig bron]

Die Romeine obeliske in 'n antieke Egiptiese styl laat bou. Voorbeelde sluit in:

Bisantyns

[wysig | wysig bron]
Die Ommuurde Obelisk in Sultan Park
  • Ommuurde Obelisk, Hippodroom van Konstantinopel. Gebou deur Konstantyn VII Porphyrogenitus (905-959) en oorspronklik bedek met vergulde brons plate.

Pre-Columbiaanse Amerikas

[wysig | wysig bron]

Die prehistoriese Tello Obelisk, gevind in 1919 by Chavín de Huantar in Peru, is 'n monolitiese stele met obeliskagtige proporsies. Dit is uitgekap in 'n lae reliëfontwerp met Chavín simbole, soos bande van tande en dierkoppe. Dit was lank in die Museo Nacional de Arqueología, Antropología e Historia del Perú in Lima, en is later geskuif na die Museo Nacional de Chavín, wat in Julie 2008 geopen is. Die obelisk is vernoem na die argeoloog Julio C. Tello, wat dit ontdek het, en beskou was as die "vader van die Peruaanse argeologie." Hy was Amerika se eerste inheemse argeoloog.[22]

Moderne obeliske

[wysig | wysig bron]

(In volgorde van datum)

17de eeu

[wysig | wysig bron]
Obelisk naam Beeld Plek Land Voltooi Koördinate Notas
Fontaine des Quatre Dauphins Aix-en-Provence Frankryk 1667 43°31′35″N 5°26′44″E / 43.52639°N 5.44556°O / 43.52639; 5.44556

18de eeu

[wysig | wysig bron]
Obelisk naam Beeld Plek Land Hoogte [m] Voltooi Koördinate Notes
Markplein obelisk Ripon Verenigde Koninkryk 24 1702 Die eerste volskaalse Obelisk in Brittanje.[23]
Stillorgan Obelisk Stillorgan, Dublin Ierland 30 1727
St Luke Kerk London Verenigde Koninkryk circa 1727–33 Spits deur Nicholas Hawksmoor
Boyne Obelisk naby Drogheda, County Louth Ierland 53 1736 Ter Herdenking van Willem III van Engeland se oorwinning by die Slag van die Boyne in 1690 (Verwoes in 1923: slegs die basis bly agter).
Conolly's Folly Celbridge, County Kildare Ierland 1740
Killiney Hill Obelisk Killiney, County Dublin Ierland 1742
Mamhead obelisk Mamhead Verenigde Koninkryk 30 1742–1745 'n Skeepsvaarthulpmiddel.[24]
General Wolfe se Obelisk Stowe Skool, Buckinghamshire Verenigde Koninkryk 
 1754
Montreal Park Obelisk Riverhead, Sevenoaks, Kent Verenigde Koninkryk  1761 Lord Jeffery Amherst's Obelisk.[25]
Kagul Obelisk Tsarskoe Selo Rusland 1772
Chesma Obelisk Gatsjina Rusland 1775
Villa Medici Rome Italië 1790 'n 19e-Eeuse kopie van die Egiptiese obelisk wat na die Bobolituine in Florence geskuif is
Obelisk Fontein James St., Dublin Ierland 1790
Constable Obelisk Gatsjina-paleis Rusland 1793
Moore-Vallotton insidentmerker Wexford Ierland 1793 [26]
Rumyantsev Obelisk St Petersburg Rusland 1799
Obelisk te Slottsbacken Stockholm Swede 1800

19de eeu

[wysig | wysig bron]
Naam Beeld Plek Land Voltooi Koördinate Notas
Nelson memorial Springfield Park Liverpool, England Verenigde Koninkryk  circa 1805
St. Emmeram se Paleis Obelisk Regensburg, Bavaria Duitsland circa 1810
Constitution Obelisk St. Augustine, Florida VSA 1814 Ter Herdenking van die Spaanse Grondwet van 1812
Brightling Needle Brightling, East Sussex Verenigde Koninkryk circa 1815 [27]
Patriots' Grave, Old Burying Ground Arlington, Massachusetts VSA  1818 42°24′58″N 71°09′31″W / 42.41611°N 71.15861°W / 42.41611; -71.15861
George IV Monument Dún Laoghaire, County Dublin Ierland 1823
Blantyre Monument Erskine, Renfrewshire Verenigde Koninkryk circa 1825 [28]
Captain Cook se Monument Easby Moor, Great Ayton, North Yorkshire Verenigde Koninkryk 1827 [29]
Groton Monument Fort Griswold, Groton, Connecticut VSA 1830 41°21′18″N 72°4′46″W / 41.35500°N 72.07944°W / 41.35500; -72.07944 [30]
Bunker Hill Monument Charlestown, Massachusetts VSA 1827-43 42°22′35″N 71°03′41″W / 42.37639°N 71.06139°W / 42.37639; -71.06139 [31]
Spencer Monument Blata l-Bajda Malta 1831

(relocated 1893)

35°53′17″N 14°29′53″E / 35.88806°N 14.49806°O / 35.88806; 14.49806 [32]
Thomas Jefferson Obelisk, Monticello Charlottesville, Virginia VSA  1833 38°00′37″N 78°27′08″W / 38.01028°N 78.45222°W / 38.01028; -78.45222 Deur sy familie opgerig. Jefferson se wil was dat slegs drie prestasies daarop aangeteken moes word: Outeur van die Onafhanklikheidsverklaring, outeur van die Virginia Wet op Godsdiensvryheid, en vader van die Universiteit van Virginia.[33]
Obelisk van Leeue, Copou Park Iași Roemenië  1834 47°10′43″N 27°34′01″O / 47.17851°N 27.56691°O / 47.17851; 27.56691 [34]
Villa Torlonia Rome Italië 1842 41°54′50″N 12°30′43″E / 41.91389°N 12.51194°O / 41.91389; 12.51194 Twee obeliske
Reggio Emilia obelisk Reggio Emilia, Emilia-Romagna Italië 1842 44°42′0″N 10°38′0″E / 44.70000°N 10.63333°O / 44.70000; 10.63333 Herdenk die huwelik van of Francis V, Hertog van Modena aan prinses Adelgunde van Beyere
Rutherford Monument Anwoth, Scotland Verenigde Koninkryk 1842 Monument vir Samuel Rutherford
Politieke Martelaarsmonument Calton Hill, Edinburgh, Scotland Verenigde Koninkryk 1844 55°57′12″N 3°11′9″W / 55.95333°N 3.18583°W / 55.95333; -3.18583 [35]
Lansdowne Monument Wiltshire, England Verenigde Koninkryk 1845 51°25′22″N 1°55′58″W / 51.4228°N 1.9327°W / 51.4228; -1.9327 Opgerig deur die 3de Marquess van Lansdowne ter herdenking aan Sir William Petty.[36]
The Obelisk Newcastle, New South Wales Australië 1850
Wellington Monument Wellington, Somerset Verenigde Koninkryk 1854 50°56′53″N 3°13′45″W / 50.9480°N 3.2293°W / 50.9480; -3.2293
Stoodley Pike Monument Todmorden, West Yorkshire Verenigde Koninkryk 1856 53°42′51″N 2°2′33″W / 53.71417°N 2.04250°W / 53.71417; -2.04250 [37]
Hyde Park Obelisk Sydney, New South Wales Australië 1857 33°52′29″S 151°12′36″O / 33.87472°S 151.21000°O / -33.87472; 151.21000 [38]
Herndon Monument Annapolis, Maryland VSA 1860 38°58′56″N 76°29′09″W / 38.9823°N 76.4859°W / 38.9823; -76.4859 Opgerig deur die US Naval Academy ter herdenking aan William Lewis Herndon.
Obelisk te Fontenoy Fontenoy, Bourgogne-Franche-Comté Frankryk 1860
Wellington Monument Phoenix Park, Dublin Ierland 1861 Hoogste in Europa
Prince of Wales' Obelisk Port Elizabeth Suid-Afrika Bestem vir ene George Kemp maar opgerig ter herdenking aan die huwelik van Albert Edward, Prins van Wallis en Alexandra van Denemarke in 1861. Oorspronklik op die Markplein, nou voor die Bayworld Museumkompleks.
Lincoln se graf Springfield, Illinois VSA 1865 39°49′24″N 89°39′21″W / 39.82333°N 89.65583°W / 39.82333; -89.65583 [39]
Nicholson se Obelisk Margalla heuwels, Rawalpindi–Islamabad Pakistan 1868 [40]
Captain Cook Obelisk Kurnell, New South Wales Australië 1870 34°00′17″S 151°13′03″O / 34.004667°S 151.217556°O / -34.004667; 151.217556 [41]
Dauphin County Veteran's Memorial Obelisk Harrisburg, Pennsylvania VSA 1876 40°15′47″N 76°53′13″W / 40.26304°N 76.88681°W / 40.26304; -76.88681 [42]
Washington-monument Washington DC VSA 1884 38°53′22″N 77°2′7″W / 38.88944°N 77.03528°W / 38.88944; -77.03528
Oriskany Battlefield monument Rome, New York VSA 1884 43°10′7″N 75°22′8″W / 43.16861°N 75.36889°W / 43.16861; -75.36889
Monument to the Restorers Restauradores Square, Lisbon Portugal 1886 38°42′57″N 9°8′30″W / 38.71583°N 9.14167°W / 38.71583; -9.14167 Opgerig ter viering van die oorwinning in die Portuguese Restorasieoorlog (1640–1668).
Bennington oorlogmonument Bennington, Vermont VSA 1889 42°53′21″N 73°12′57″W / 42.88917°N 73.21583°W / 42.88917; -73.21583 [43]
Monolith "The Obelisk" Villalar de los Comuneros, Castile and León Spanje 1889 41°33′0″N 5°8′0″W / 41.55000°N 5.13333°W / 41.55000; -5.13333
Dalhousie Obelisk Raffles Place, Central Area Singapoer  1891 1°17′15″N 103°51′8″E / 1.28750°N 103.85222°O / 1.28750; 103.85222 [44]
The Obelisk, Penn State University University Park, Pennsylvania VSA  1896
Confederate War Memorial Dallas, Texas VSA  1896 32°46′32″N 96°47′59″W / 32.77556°N 96.79972°W / 32.77556; -96.79972 [45]

20ste eeu

[wysig | wysig bron]
Naam Beeld Plek Land Hoogte [m] Voltooi Koördinate Notas
William Dudley Chipley gedenkteken Plaza Ferdinand VII, Pensacola, Florida VSA 1901 30°26′N 87°12′W / 30.433°N 87.200°W / 30.433; -87.200
Sergeant Floyd Monument Sioux City, Iowa VSA 1901 42°27′45″N 96°22′39″W / 42.46250°N 96.37750°W / 42.46250; -96.37750 [46]
Joseph Smith Birthplace Memorial South Royalton, Vermont VSA 15 1905 43°49′25″N 72°28′23″W / 43.823473°N 72.47308°W / 43.823473; -72.47308 [47]:118
McKinley Monument Niagara Square, Buffalo, New York VSA 29 1907 42°53′11″N 78°52′41″W / 42.88639°N 78.87806°W / 42.88639; -78.87806 [48]
The Veterans' Monument Elizabethton, Tennessee VSA 1904 Ter nagedagtenis aan veterane van die Amerikaanse Burgeroorlog uit Carter County, Tennessee.
Finn's Point National Cemetery Pennsville Township, New Jersey VSA 26 1910 Opgerig deur die regering van die VSA ter nagedagtenis aan soldate van die Gekonfedereerde state wat daar begrawe is.
Coronation Memorial Coronation Park, Delhi India Om die stigting van Nieu-Delhi in 1911 te herdenk; gevolg deur ander obeliske rondom die Rashtrapati Bhavan
Victory Memorial Fort Recovery, Ohio VSA 31 1913
Rizal Monument Luneta Park, Manila Filippyne 12,7 1913 14°34′54″N 120°58′36″O / 14.581669°N 120.976694°O / 14.581669; 120.976694 Ter nagedagtenis aan die tereggestelde Filippynse nasionalis, José Rizal.
Nasionale Vrouemonument Bloemfontein Suid-Afrika 1913 29°08′30″S 26°12′30″O / 29.1416°S 26.2083°O / -29.1416; 26.2083 [49]
Ozark Trail Verskeie plekke insluitend Stroud, Oklahoma, Farwell, Dimmitt, Wellington, and Tulia, Texas VSA 1913 Voorheen 'n reeks van 21 obeliske
PAX Memorial Walmer, Port Elizabeth Suid-Afrika 6 1919 'n Eerstewêreldoorlog gedenkteken vir gevalle soldate.[50]
Flagler Monument Flagler Monument Island, Miami Beach, Florida VSA 34 1920 25°47′7″N 80°9′10″W / 25.78528°N 80.15278°W / 25.78528; -80.15278 [51]
Southport War Memorial London Square, Southport, Lancashire, England Verenigde Koninkryk
 20.6 1923
Veterans Memorial Plaza Indiana World War Memorial Plaza, Indianapolis, Indiana VSA 30 1923 39°46′25″N 86°9′25″W / 39.77361°N 86.15694°W / 39.77361; -86.15694 [52]
Jefferson Davis Monument Fairview, Kentucky VSA 107 1924 Op die geboorteplek van die president van die Gekonfedereerde State van Amerika
Boer War Monument King's Domain, Melbourne, Victoria Australia 23 1924
Camp Merritt Memorial Monument Cresskill, New Jersey VSA 20 1924
Hobart Cenotaph Queens Domain, Hobart, Tasmania Australië 1925 42°52′39″S 147°20′10″E / 42.87750°S 147.33611°O / -42.87750; 147.33611 Eerste wêreldoorlog gedenkteken[53]
Foshay Tower Minneapolis, Minnesota VSA 1929 Gebaseer op die Washington Monument.
Prague Kasteel Obelisk

(of Monoliet van Mrákotín)

Prague Castle, Prague Tsjeggië 15,4 1930 50°5′25″N 14°24′1″E / 50.09028°N 14.40028°O / 50.09028; 14.40028
Obelisk van Montevideo

(of Obelisco a los Constituyentes de 1830)

Parque Batlle, Montevideo Uruguay 40 1930 34°53′51″S 56°09′52″W / 34.8975°S 56.1644°W / -34.8975; -56.1644 [54]
High Point Monument High Point, Montague, New Jersey VSA 67 1930 41°19′15″N 74°39′42″W / 41.32083°N 74.66167°W / 41.32083; -74.66167 Op New Jersey se hoogste punt bo seevlak.
Foro Italico Lungotevere Maresciallo Diaz, Rome Italië 1932 41°55′55″N 12°27′32″E / 41.93194°N 12.45889°O / 41.93194; 12.45889 Ter ere van Benito Mussolini.
Paterson Monument Windmill Point, George Town, Tasmania Australië
 1935 41°06′34″S 146°49′01″E / 41.10944°S 146.81694°O / -41.10944; 146.81694 Ter viering van die 1804 landing van William Paterson (verkenner).[55]
Obelisk of Buenos Aires San Nicolás, Buenos Aires Argentinië 71,5 1936 34°36′13″S 58°22′54″W / 34.60361°S 58.38167°W / -34.60361; -58.38167
Trujillo Obelisk Santo Domingo Dominikaanse Republiek 42 1937
War Memorial Floriana Malta 1938 35°53′37″N 14°30′29″E / 35.89361°N 14.50806°O / 35.89361; 14.50806 [56]
San Jacinto Monument La Porte, Texas VSA 173 1939 29°45′00″N 95°04′51″W / 29.7499°N 95.0807°W / 29.7499; -95.0807 [57][note 1]
Trylon and Perisphere 1939 New York World's Fair, Flushing, New York VSA 190 1939 40°44′47″N 73°50′42″W / 40.7463°N 73.8451°W / 40.7463; -73.8451 Nie 'n ware obelisk nie - 'n Art Deco variant.
Maungakiekie Obelisk One Tree Hill, Auckland Nieu-Seeland 1940 36°54′0″S 174°46′59″E / 36.90000°S 174.78306°O / -36.90000; 174.78306 [59]
Victory Monument Bangkok Thailand 1941 13°45′53″N 100°32′19″E / 13.76472°N 100.53861°O / 13.76472; 100.53861 Ter viering van die oorwinning deur die Thai in die Franse-Thai oorlog, 'n kort konflik tussen die Franse koloniale owerhede in Indosjina.
Plaza Francia Obelisk Altamira, Caracas Venezuela 1944 10°29′47″N 66°50′56″W / 10.49639°N 66.84889°W / 10.49639; -66.84889
Banská Bystrica Obelisk Banská Bystrica Slowakye 1945 Ter herdenking aan die soldate van die Rooi Leer en die Romeense leer wat gesneuwel het tydens die oorname van die dorp.
Cenotaph on Leinster Lawn Leinster House, Dublin Ierland 18 1950 53°20′26″N 6°15′14″W / 53.34055°N 6.254021°W / 53.34055; -6.254021 Ter nagedagtenis aan Arthur Griffith, Michael Collins en Kevin O'Higgins;[60][61]
Israel War of Independence Memorial Safed Israel 32°57′57″N 35°29′54″E / 32.96583°N 35.49833°O / 32.96583; 35.49833
Obelisk of São Paulo São Paulo Brasilië 72 1954 23°35′5″S 46°39′17″W / 23.58472°S 46.65472°W / -23.58472; -46.65472 [62]
Monument to the abolition of slavery
(Monumento a la abolición de la esclavitud) 		Abolition Park, Ponce Puerto Rico 30 1956 18°00′21″N 66°36′46″W / 18.00583°N 66.61278°W / 18.00583; -66.61278 [63]
Obelisk of La Paz La Paz Bolivië 16°29′55″S 68°08′06″W / 16.49861°S 68.13500°W / -16.49861; -68.13500
Demidovsky Pillar Tsentralny City District, Barnaul, Altai Krai Rusland 14 53°20′N 83°45′E / 53.333°N 83.750°O / 53.333; 83.750
Victory Obelisk
(Poklonnaya Hill Obelisk) 		Poklonnaya Hill, Moscow Rusland 142 55°43′54″N 37°30′24″E / 55.73167°N 37.50667°O / 55.73167; 37.50667 [64]
Bayonet-Obelisk of the War Memorial Brest Fortress, Brest Wit-Rusland 100 1971 52°04′59″N 23°39′15″O / 52.082961°N 23.654251°O / 52.082961; 23.654251 [65]
Trinity Nuclear Test Site Obelisk Jornada del Muerto, Socorro, New Mexico VSA 3,7 Die plek waar die eerste atoombom ontplof het.[66]
Pirulito da Praça Sete Belo Horizonte, Minas Gerais Brasilië
Oregon Trail Boise, Idaho VSA 21 obeliske merk die spoor.[67][68]
Islamic Summit Minar Lahore, Punjab Pakistan 47 1974 An obelisk-vormige struktuur ter viering van die Islamic Conference.
Luxor Hotel Las Vegas, Nevada VSA
Monumen Nasional Merdeka Square, Jakarta Indonesië 1975 Simboliseer Indonesië se onafhanklikheidstryd
Juche Tower Pyongyang Noord-Korea 170 1982 39°1′4″N 125°45′48″E / 39.01778°N 125.76333°O / 39.01778; 125.76333
1948 Arab-Israeli War Memorial Ad Halom, Ashdod Israel 31°46′0″N 34°39′58″E / 31.76667°N 34.66611°O / 31.76667; 34.66611 Ter nagedagtenis aan Egipte se gevalle soldate.[59]
Avis Obelisk Avis Farms Office Park, Pittsfield Township, Michigan VSA 1998 42°13′21″N 83°42′52″W / 42.22250°N 83.71444°W / 42.22250; -83.71444
Bahá'í House of Worship Bahá'í World Centre buildings, Mount Carmel, Haifa Israel 1971 Die setel van die opkomende Bahá'í Godsdienshuis.
Onafhanklikheidsmonument Obelisk Maha Bandula Park, Yangon Mianmar [69]

21ste eeu

[wysig | wysig bron]
Naam Beeld Plek Land Hoogte [m] Voltooi Koördinate Notas
Capas National Shrine Tarlac province Philippines 70 2003 15°20′56″N 120°32′43″O / 15.34891°N 120.545246°O / 15.34891; 120.545246
Kolonna Eterna San Gwann Malta 6 2003 35°54′35″N 14°28′36″E / 35.90972°N 14.47667°O / 35.90972; 14.47667 Egyptian obelisk by Paul Vella Critien[70]
Colonna Mediterranea Luqa Malta 3 2006 35°51′38″N 14°29′3″E / 35.86056°N 14.48417°O / 35.86056; 14.48417 Abstract art by Paul Vella Critien[71]
Plaza Salcedo Obelisk Vigan, Ilocos Sur Philippines 17°34′N 120°23′E / 17.567°N 120.383°O / 17.567; 120.383
Obelisco Novecento Rome Italy 2004 Beeldhouwerk deur Arnaldo Pomodoro
Cyclisk Santa Rosa, California United States 20 Uit 350 fietse gemaak
Särkynyt lyhty Tornio, Lapland Finland 9 Uit vlekvrye staal

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ ὀβελίσκος in Liddell en Scott.
  2. ↑ obelisk in Online Etymology Dictionary.
  3. ↑ οβελός in Liddell en Scott.
  4. ↑ Baker, Rosalie F.; Charles Baker (2001). Ancient Egyptians: People of the Pyramids. Oxford University Press. p. 69. ISBN 978-0195122213. Besoek op 10 Maart 2014.
  5. ↑ "OBELISK (Gr. b/3EXivrc... – Online Information article about OBELISK (Gr. b/3EXivrc..." (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Julie 2018. Besoek op 21 Augustus 2015.
  6. ↑ Patricia Blackwell Gary and Richard Talcott, "Stargazing in Ancient Egypt", Astronomy, June 2006, pp. 62–67.
  7. ↑ "NOVA Online | Mysteries of the Nile | A World of Obelisks: Rome" (in Engels). Pbs.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Maart 2000. Besoek op 14 Junie 2013.
  8. ↑ "Caesarea Obelisk" (in Engels). Highskyblue.web.fc2.com. 18 Junie 2001. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Desember 2012. Besoek op 14 Junie 2013.
  9. ↑ "NOVA Online | Mysteries of the Nile | A World of Obelisks: Istanbul" (in Engels). Pbs.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Februarie 2000. Besoek op 14 Junie 2013.
  10. ↑ James Lees-Milne, Saint Peter's (1967).
  11. ↑ Biblioteca Nacional Digital – Della trasportatione dell'obelisco Vaticano et delle fabriche di Nostro Signore Papa Sisto V, fatte dal caualier Domenico Fontana architetto di Sua Santita, In Roma, 1590
  12. ↑ Della trasportatione dell'obelisco vaticano et delle fabriche di nostro signore papa Sisto V fatte dal cavallier Domenico Fontana, architetto di Sva Santita, libro primo. – NYPL Digital Collections. URL besoek op 21 August 2015.
  13. ↑ "Martayan Lan Rare Books" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Mei 2013. Besoek op 21 Augustus 2015.
  14. ↑ Della trasportatione dell'obel – Titelansicht – ETH-Bibliothek Zürich (NEBIS) – e-rara. URL besoek op 21 August 2015.
  15. ↑ "NOVA Online | Mysteries of the Nile | A World of Obelisks" (in Engels). Pbs.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Julie 2000. Besoek op 14 Junie 2013.
  16. ↑ "History of the Egyptian Obelisks" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Maart 2020. Besoek op 21 Augustus 2015.
  17. ↑ "Obelisk of Ramesses II in the Museum's courtyard". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Februarie 2020. Besoek op 21 Augustus 2015.
  18. ↑ British Museum Collection
  19. ↑ British Museum Collection
  20. ↑ "museodelsannio.com" (in Japannees). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 April 2019. Besoek op 21 Augustus 2015.
  21. ↑ Three Obelisks in Benevento
  22. ↑ Richard L. Burger, Abstract of "The Life and Writings of Julio C. Tello" Geargiveer 19 September 2016 op Wayback Machine, University of Iowa Press, accessed 27 September 2010
  23. ↑ Barnes 2004.
  24. ↑ Fewins, Clive, And so to the tower, via the medieval treacle mines[dooie skakel] in The Independent dated 19 January 1997, at findarticles.com, accessed 19 July 2008
  25. ↑ English Heritage | English Heritage. Risk.english-heritage.org.uk. URL besoek op 14 June 2013.
  26. ↑ History of County Wexford: The Penal Laws & the 18th century
  27. ↑ Richardson, Janet. "The Obelisk (Brightling Needle)" (in Engels). Geograph, Britain and Ireland. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 April 2019. Besoek op 21 Augustus 2015.
  28. ↑ Site Record for Erskine House & Blantyre Monument. Canmore.rcahms.gov.uk. URL besoek op 2014-07-18.
  29. ↑ "Captain Cook's Monument". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Januarie 2008. Besoek op 17 November 2017.
  30. ↑ Caulkins, Francis (2010). The Stone Records of Groton. Applewood Books.
  31. ↑ Bunker Hill Monument. National Park Service. URL besoek op 2009-06-30.
  32. ↑ "Spencer Monument – Blata l-Bajda, Malta" (in Engels). Waymarking.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Augustus 2018. Besoek op 7 Julie 2013.
  33. ↑ "Jefferson's Gravestone" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Mei 2020. Besoek op 21 Augustus 2015.
  34. ↑ McAdam, Marika (2013). "Iasi". Southeastern Europe. Lonely Planet.
  35. ↑ "REGENT ROAD, CALTON OLD BURIAL GROUND AND MONUMENTS, INCLUDING SCREEN WALLS TO WATERLOO PLACE (Ref:27920)" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Oktober 2014. Besoek op 22 September 2014.
  36. ↑ The Lansdowne Monument near to Cherhill, Wiltshire, Great Britain at geograph.org.uk, accessed 18 July 2008
  37. ↑ Richards, Robin (2013). LE-JOG-ed: A mid-lifer’s trek from Land’s End to John O’Groats. Troubador Publishing. pp. 138–139. ISBN 978-1-78306-935-4.
  38. ↑ "Sewer Vent" (in Engels). Office of Environment & Heritage, Government of New South Wales. 30 November 2001. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Januarie 2019. Besoek op 27 Desember 2016.
  39. ↑ Lincoln Tomb. National Park Service. URL besoek op 2007-10-11.
  40. ↑ "Brigadier-General John Nicholson's Obelisk" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Januarie 2017. Besoek op 16 Januarie 2017.
  41. ↑ "Captain Cook`s Landing Site" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Januarie 2018. Besoek op 16 Januarie 2017.
  42. ↑ Dauphin County Department of Military & Veterans' Affairs[dooie skakel]
  43. ↑ "Vermont Historic Sites: Bennington Battle Monument". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Januarie 2017. Besoek op 17 November 2017.
  44. ↑ National Heritage Board (2002), Singapore's 100 Historic Places, Archipelago Press, ISBN 981-4068-23-3
  45. ↑ http://www.dallasnews.com/s/dws/spe/2002/hiddenhistory/1850-1875/070002dnhhpioneer.442cf291.html
  46. ↑ Sergeant Floyd Monument. National Park Service. URL besoek op 2007-10-08.
  47. ↑ Erekson, Keith A. (2005). "The Joseph Smith Memorial Monument and Royalton's 'Mormon Affair': Religion, Community, Memory, and Politics in Progressive Vermont" (PDF). Vermont History. 73: 117–51.
  48. ↑ Kowsky, Francis R. (1981). "McKinley Monument". Buffalo architecture : a guide. Cambridge, Mass.: MIT Press. ISBN 978-0-262-02172-2.
  49. ↑ The Women's Monument entry in the South African Heritage Resources Agency (SAHRA) Registry of Gazetted Sites, Objects and Shipwrecks. URL besoek op 2013-01-25.
  50. ↑ Walker, D. R. (26 Januarie 2014). "The PAX Memorial in Walmer, Port Elizabeth" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Augustus 2018. Besoek op 19 Januarie 2017.
  51. ↑ The City of Miami Beach. Flagler Monument History. The City of Miami Beach. URL besoek op 2006-06-13.
  52. ↑ Indiana World War Memorial Plaza Historic District. National Park Service. URL besoek op 24 August 2008.
  53. ↑ Howard, Howard, A. "Forgotten Landscape: Soldiers Memorial Avenue". THRA Papers and Proceedings. 52: 95–106.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  54. ↑ Archived copy. URL besoek op 2010-11-14.
  55. ↑ National Library of Australia - Trove Photograph - unveiling of monument to Lieutenant-Colonel William Paterson, George Town.
  56. ↑ The War Memorial. Times of Malta (23 June 2012). URL besoek op 7 July 2013.
  57. ↑ San Jacinto Monument Fact Sheet
  58. ↑ Paul Gervais Bell Jr., "Monumental Myths", Southwestern Historical Quarterly 103 (1999–2000) page before 1–14, p. 14.
  59. ↑ 59,0 59,1 Na'aman, Ayelet (28 April 2009). "7 fascinating memorials". Ynetnews. Besoek op 28 April 2009.
  60. ↑ Griffin, David J. (2000). Leinster House 1744 – 2000 An Architectural History. Dublin, Ireland: The Irish Architectural Archive in association with The Office of Public Works.
  61. ↑ "1923 – Cenotaph, Leinster House, Dublin" (in Engels). Archiseek. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Augustus 2018. Besoek op 23 Januarie 2017.
  62. ↑ Obelisco do Ibirapuera: Prefeitura e Estado unidos em prol do restauro (pt)
  63. ↑ Ponce: Informacion para estudiantes. Geargiveer 25 April 2012 op Wayback Machine Government of the Autonomous Municipality of Ponce. Ponce, Puerto Rico. Retrieved 24 April 2013.
  64. ↑ "Park Pobedy - a beautiful Victory memorial" (in Engels). 2017. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Maart 2016. Besoek op 17 Januarie 2017.
  65. ↑ The Bayonet-Obelisk (2013). URL besoek op 19 January 2017.
  66. ↑ "Trinity Site Monument" (in Engels). National Science Digital Library. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 September 2019. Besoek op 24 Augustus 2014.
  67. ↑ "Oregon Trail Monuments – Boise Arts & History" (in Engels). Boiseartsandhistory.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 April 2016. Besoek op 20 Julie 2016.
  68. ↑ "Oregon Trail Monuments" (in Engels). Boise City Department of Arts & History. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Mei 2013. Besoek op 2 Maart 2014.
  69. ↑ Seekins, Donald M. (2014). State and Society in Modern Rangoon. Routledge. pp. 36, 73. ISBN 9781317601548.
  70. ↑ Guillaumier, Alfie (2005). Bliet u Rħula Maltin (in Maltees). Santa Venera: Klabb Kotba Maltin. p. 737. ISBN 99932-39-40-2.
  71. ↑ Borg Cardona, Ben (2010), "Cars pass by Colonna Mediterranea, a sculpture by Malta artist Paul Vella Critien", abc.net.au.

Nota's

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Measured in 1991 from its footing to the top of its beacon. The footing is 1,41 voet (0,43 m) below the top of the roadway pavement and the top of the beacon is 3,61 voet (1,10 m) above the top of the star.[58]

Hierdie artikel maak gebruik van feite en teks uit die Encyclopædia Britannica van 1911. Die bron is in die publieke domein.


Verdere leesstof

[wysig | wysig bron]
  • Curran, Brian A., Anthony Grafton, Pamela O. Long, and Benjamin Weiss. Obelisk: A History. Cambridge, MA: MIT Press, 2009. ISBN 978-0-262-51270-1.
  • Chaney, Edward, "Roma Britannica and the Cultural Memory of Egypt: Lord Arundel and the Obelisk of Domitian", in Roma Britannica: Art Patronage and Cultural Exchange in Eighteenth-Century Rome, eds. D. Marshall, K. Wolfe and S. Russell, British School at Rome, 2011, pp. 147–70.
  • Iversen, Erik, Obelisks in exile. Copenhagen, Vol. 1 1968, Vol. 2 1972
  • Wirsching, Armin, Obelisken transportieren und aufrichten in Aegypten und in Rom. Norderstedt: Books on Demand 2007 (3rd ed. 2013), ISBN 978-3-8334-8513-8

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Obelisk&oldid=2721574"