Srivijaya

Die Maleise ryke

Srivijaya is 'n ryk wat vanaf die 6de tot die 13de eeu bestaan het. Sy sentrum was Palembang op Sumatra, hoewel Kedah op die skiereiland van Malakka soms as tweede sentrum gedien het. Srivijaya het die see rondom Sumatra en Malakka en sy belangrike handel beheers. Mense in Srivijaya was eers aanhangers van die Hinayana-Boeddhisme, maar later, dalk vanaf 8ste eeu het die Mahayana-weergawe oorsheers, hoewel daar seker ook reste van ouer gelowe soos die voorouerverering oorleef het.

Die ryk is bekend uit talle vermeldings in die Chinese literatuur, maar ook byvoorbeeld uit tekste van die Cola-dinastie (in 1005 en 1025). Srivijaya se mag het in die 11de eeu afgeswak, maar op sy hoogtepunt het dit 'n aansienlike deel van wat nou Indonesië en Maleisië is oorheers. Die aard en mate van sy mag en invloed is effens 'n omstrede saak. Sommige geleerdes praat van 'n talassokrasie: 'n see-ryk, ander geleerdes soos Jacq-Hergoualc'h betwyfel of die grip wat Srivijaya uitgeoefen het so ver gegaan het.

Daar is sewe inskripsies wat naby die ou Palembang gevind is en wat praat oor 'n koning Sri Jayanasa wat in 683 'n strafekspedisie van Palembang stroomopwaarts na die binneland gestuur het. I Ching het in 671 'n stad besoek waar hy ses maande Sanskrit gestudeer het en dit word aangeneem dat dit Palembang was. Later het hy nog vier jaar daar gewoon. Hy beskryf die stad as invloedryk, maar dit was dalk 'n oordrewe voorstelling. Hy het ook op pad na Indië Kedah besoek, wat op sy eerste reis dalk nog onafhanklik was maar by sy terugkeer onder die heerskappy van Srivijaya geval het.

In 695 het die Srivijaya diplomatieke betrekkings met China aangeknoop en in die begin van die 8ste eeu beheers dit Ligot, Takua Pa en ander state op die skiereiland. Panpan en Langasuka het ook onder Srivijaya se bewind gekom, maar die datum is nie bekend nie. Panpan in die 6de en 7de eeu gesante na die Chinese hof gestuur tot 635 toe en daar was Shivaïsme. Dit was dalk onder invloed van Srivijaya dat Boeddhisme daar ingevoer is.

Wat in die 9de eeu gebeur het is nie duidelik nie, maar dit is ook in Indië en in China 'n probleem. Daar was waarskynlik 'n versteuring in die handelstrome en baie konflikte wat met die Calukya, Cola, Pandya en Pallavas verband hou. Daar is baie min inligting oor Srivijaya in die 9de eeu. Argeologie in Palembang wys dat dit seker nog 'n handelsentrum was en uit die Nalanda-inskripsie op koper blyk 'n paar dinastiese gegewens wat met die Śailendras van Sentraal-Java verband hou. Daar blyk egter hoegenaamd geen invloed op ander gebiede nie. 'n Arabiese bron uit die negende eeu wys nogtans dat die maharadja goed besef het dat die see sy bron van welstand was. Dit vertel dat hy elke dag 'n stuk goud in die water werp en sê: "Daar lê my skat". Die geheime wapen van Srivijaya skyn sy verhouding met die Orang Laut, die 'seemense', te wees. In vroeër eeue was hulle gevreesde seerowers, maar Srivijaya het van hulle 'n vloot gemaak.

Uit die tiende eeu is meer bekend. Tussen 960 en 983 bereik 8 gesantskappe uit Srivijaya die Chinese keiser se hof. Srivijaya erken -in teorie- die oppermag van die Chinese keiser en die keiser het groot belang om die goeie betrekkings te onderhou. Die Straat van Malakka is mos die kortste verbinding oor see met Indië. In 1003 vertel die gesante van Srivijaya selfs dat die maharadja 'n tempel gebou het om vir die Chinese keiser se gesondheid te kon bid. Die keiser skenk aan hulle 'n klok, wat Srivijaya se prestige verhoog het. Srivijaya het egter ook konflikte in hierdie tyd. In 992 vra hulle hulp van China omdat die Javane 'n inval uitgevoer het. En in 1016 voer hulle self 'n inval op Java uit.

In die elfde eeu (tussen 1079 en 1082) verskuif die sentrum van Palembang na Melayu aan die Jambu-rivier. Die rede is onduidelik, maar dit hang dalk saam met die verlies van die grip op die Straat van Malakka en die Orang Laut. Seerowery word opnuut 'n probleem, maar die presiese redes vir die neergang van Srivijaya is nie duidelik nie.