Marquis de Lafayette
Si Marie-Joseph Paul Yves Roch Gilbert du Motier de Lafayette, Marquis de Lafayette (Septyembre 6 1757 - Mayo 20 1834) sarong Pranses na aristokrata asin opisyal militar na nakipaglaban sa Gerang Rebolusyonaryo Amerikano. Si Lafayette dakula man an papel sa Rebolusyon Pranses kan 1789 asin sa inapod na Hulyong Rebolusyon kan 1830.
Siya namundag sa Chavaniac, probinsya nin Auvergne kan sentral solnopan nin Pransya asin hale sa mayaman asin madagang pamilya. Susog sa tradisyon, siya nakomisyon na opisyal sa edad pa sanang 13. Sa pagtubod niya na an kawsa kan gera rebolusyonaryo sa amerika matanos asin dapat lamang, siya nagpaAmerika asin sa edad na 19 anyos ginibo na syang major general alagad dai pa siya tinawan nin tropa na pamayohan. Siya may marayrahay na rekord sa Batalla nin Rhode Island. Sa tanga kan gera, nagbalik siya sa Pransya sa paghagad nin mas makusog na suporta sa gera sa amerika. Dangan kan 1780 nagbalik siya Amerika kun saen tinawan siyang halangkaw na ranggo sa Hokbo Kontinental. Kan 1781 an mga tropa sa Virginia na pinamayohan niya binagat an mga pwersa na kapot ni Cornwallis sagkod na an ibang mga pwersang Amerikano asin Pranses nakalugar na sa Pagsalikop kan Yorktown.
Si Lafayette nagbalik sa Pransya kan 1787, nanombrahan sa Asamblea nin mga Notables na binilog huli sa krisis sa pinansya. Siya napili na kaapil sa Estates-General kan 1789 kun saen an mga kasalihid hale sa tolong tradisyonal na grupo ginuguno: sa kapadian, sa mga ginoo, asin sa mga commoner. Siya nagtuwang sa pagpanday kan Deklarasyon kan Mga Katanosan nin Tawo asin kan Namamanwaan, katuwang si Thomas Jefferson, na iyo an nagin embahador kan E.U. duman sa Pransya. Kan malusob an Bastille, si Lafayette tinukahan na hepeng pamayo kan National Guard, asin pighingoa na sa tahaw siya magbaktas asin daing kampihan sa maribok na Rebolusyon Pranses. Kan Agosto 1792, an mga radikal na grupo pigpa’aresto siya. Nagdulag pasiring Belgium alagad nasikop kan mga tropang Austriano asin nakulong siyang 5 taon.
Kan nalakaw ni Napoleon Bonaparte an pagpaluwas saiya sa preso kan 1797, nagbalik siya sa Pransya alagad dai siya nakibali sa gobyerno ni Bonaparte. Kan mangyari an inapod na Bourbon Restoration kan 1814, nagin siyang myembro kan Chamber of Deputies na haros nagtener siya igdi sa natada pang mga taon niya. Kan 1824, pig’agda siya ni Presidente James Monroe na magpaEstados Unidos bilang bisita kan nasyon kun saen maimbong na gayo an pagsabat saiya kan bilog na banwaan asin binisita niya an gabos na 24ng estado igdi.
Kan nagputok an Hulyong Rebolusyon kan 1830, ipigtangro saiya an pagkadiktador igdi pero siya nagsayuma. Imbes sinuportahan niya bilang hade si Louis-Philippe alagad nagtumang siya igdi kan nagin ining autokratiko.
Si Lafayette nagadan kan Mayo 20, 1834 asin ilinubong sa Sementeryo Picpus. Sa saiyang pambihirang rekord na nagserbisyo sa duwang gera sa Estados Unidos asin Pransya, siya binansagan na “Heroe nin Duwang Kinaban”.
Mga ginunoan
[baguhon | baguhon an source]
