Бітва за Маскву

Бітва за Маскву
Бітва за Маскву
	Асноўны канфлікт: Вялікая Айчынная вайна
	; Савецкія зенітчыкі на даху гасцініцы «Масква». На заднім плане бачны замаскіраваны Крэмль
Дата	30 верасня 1941 года — 20 красавіка 1942
Месца	паўночныя, паўночна-заходнія, заходнія, паўднёва-заходнія, паўднёвыя наваколлі Масквы, СССР
Вынік	стратэгічная перамога СССР, крах плану «Барбароса» і аперацыі «Тайфун»
Праціўнікі
СССР	Германія
Камандуючыя
І. В. Сталін; М. Ф. Ватуцін; Г. К. Жукаў ; К. К. Ракасоўскі; І. С. Конеў ; М. Ф. Ватуцін	А. Гітлер ; В. фон Браўхіч
Сілы бакоў
1 929 406 чалавек; 14 000 гармат; 1700 танкаў; 1390 самалётаў	1 250 000 чалавек; 7600 гармат; 900 танкаў; 667 самалётаў
Страты
беззваротныя каля 937 000 чалавек, ; санітарныя каля 899 000 чалавек	больш за 500 000 чалавек, беззваротныя, санітарныя, без вестак зніклыя
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Бітва за Маскву — баявыя дзеянні савецкіх і нямецкіх войскаў на маскоўскім напрамку. Дзеліцца на 2 перыяды: абарончы (30 верасня — 4 снежня 1941 года) і наступальны, які складаецца з двух этапаў: контрнаступленне (5 снежня 1941 года — 7 студзеня 1942 года) і наступленне савецкіх войскаў (7 студзеня — 30 сакавіка 1942 года). У заходняй гістарыяграфіі бітва вядомая як «Аперацыя Тайфун».

Бітва разгарнулася на прасторы, межы якога на поўначы праходзілі па рацэ Волзе ад Калязіна да Ржэва, на захадзе — па ракаднай чыгуначнай лініі Ржэў — Вязьма — Бранск, на поўдні — па ўмоўнай лініі Ражск — Гарбачова — Дзяцькава.

На абарончым этапе бітвы былі праведзены: Арлоўска-Бранская, Вяземская, Мажайска-Малаяраславецкая, Калінінская, Тульская, Клінска-Сонечнагорская і Нара-Фамінская франтавыя аперацыі.

5 снежня 1941 года Чырвоная армія перайшла ў контрнаступленне па ўсім фронце пад Масквой, правёўшы пры гэтым шэраг паспяховых франтавых наступальных аперацый і адкінула ворага на 150—300 кіламетраў ад сталіцы.

Бітва за Маскву — адзін з пераломных момантаў у Вялікай Айчыннай вайне.

Папярэднія падзеі

Вайна з Савецкім Саюзам, нягледзячы на першапачатковыя перамогі, развівалася для нямецкага камандавання некалькі па іншым сцэнары чым з Польшчай або заходнееўрапейскімі краінамі. План бліцкрыгу (Аперацыя «Барбароса») прадугледжваў узяцце Масквы на працягу першых 10-12 тыдняў вайны. Аднак, нягледзячы на поспехі вермахта ў першы месяц наступлення, узмоцнены супраціў Чырвонай арміі і шэраг аб’ектыўных прычын перашкодзілі яго выкананню.

Толькі Смаленская бітва ліпеня — верасня 1941 года затрымала прасоўванне захопнікаў да Масквы на два месяцы. Германскія стратэгі не змаглі ў поўнай меры прадугледзець усіх выдаткаў, звязаных са значным пашырэннем фронту, зносам матэрыяльнай часткі ўдарных груповак і падзеннем наступальнага духу салдат і афіцэраў у выпадку неспадзяванага зацятага супраціву суперніка.

Вынікі Маскоўскай бітвы

У ходзе бітвы нямецкія войскі пацярпелі адчувальнае паражэнне. У выніку контрнаступлення і агульнага наступлення яны былі адкінутыя на 100—250 км. Цалкам былі вызваленыя Тульская, Разанская і Маскоўская вобласці, многія раёны Калінінскай, Смаленскай і Арлоўскай абласцей.

На паштовых марках, паштоўках і манетах

Паштовая марка СССР «Даватар. Смерць нямецкім акупантам!», 1942 год
Паштовая марка СССР, 1945 год
Паштовая марка СССР, 1945 год
Паштовая марка СССР, 1945 год
Паштовая марка СССР, 1966 год:
«25 год разгрому фашысцкіх войскаў пад Масквой»
Паштовы блок Расіі, 2001 год:
60-летие Битвы под Москвой
Аверс памятнай манеты вартасцю 3 рублі «»50 гадоў разгрому нямецка-фашысцкіх войскаў пад Масквой», СССР, 1991 год
Аверс памятнай манеты вартасцю 2 рублі «Горад-герой Масква», Расія, 2000 год^[1]

Гл. таксама

Таропецка-Холмская аперацыя

Зноскі

↑ Каталог «Русская монета», 04.05.2000 г.

Спасылкі

[1] Каталог «Русская монета», 04.05.2000 г.

[1]

Слоўнікі і энцыклапедыі	Вялікая каталанская · Вялікая кітайская · Вялікая расійская (старая версія)
Нарматыўны кантроль	BNE: XX557218 · BNF: 121011244 · LCCN: sh85087443 · NKC: ph137690