Сонечны вазок
| ||
| Сонечны вазок. XVIII—XVII вв. до н. э. | ||
| дацк.: Solvognen | ||
| Матэрыял | бронза | |
|---|---|---|
| Дацкі нацыянальны музей | ||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | ||
Сонечны вазок (дацк.: Solvognen) — мініяцюрная скульптурная выява вазка эпохі бронзавага веку, выяўленая селянінам у трундхольмскім балоце на паўночна-заходнім беразе вострава Зеландыя ў 1902 годзе, якая з тых часоў з'яўляецца жамчужынай збору Нацыянальнага музея Даніі ў Капенгагене (уваходзіць у дацкі культурны канон).
Акрамя чатырохколавай павозкі, у скульптурную групу ўваходзяць малюнак Соль (Сонца) у выглядзе 25-сантыметровага бронзавага дыска, пазалочанага з правага боку, і кабыла, якая яго вязе і таксама адлітая з бронзы. Пазалота нанесеная толькі на адзін бок сонечнага дыска: мабыць, старажытныя лічылі, што гэтым бокам Сонца звернута да Зямлі падчас руху вазка днём, а процілеглым, непазалочаным бокам — падчас яго зваротнага падарожжа ў начны час сутак.
Сонечны вазок з Трундхольма можа быць датаваны XVIII—XVII стст. да н. э. (адзін час з нябесным дыскам з Небры). Характэрна тое, што ён уяўляе сабой калясніцу: у кожнага кола — па чатыры спіцы. Першыя сапраўдныя калясніцы з'яўляюцца ў Еўропе толькі ў эпоху Жалезнага веку (этруская калясніца з Монтэлеоне, VI ст. да н. э.).
Міф пра сонечнае бажаство, якое ездзіць па небе на калясніцы, з'яўляецца тыповым для індаеўрапейскіх народаў (пар. калясніца Геліяса, старажытнаіндыйская Вімана). У германскай традыцыі ён упершыню зафіксаваны ў эпоху сярэднявечча: багіня Соль аб'язджае нябесны звод на калясніцы, запрэжанай коньмі па імя Арфак і Алсвід, а бажаство дня Дагр — на конях Хрымфаксі («шэранегрывы») і Скінфаксі («светлагрывы»).
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Солнечная повозка