Перайсці да зместу

Трансгендарнасць

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі

Трансгендарнасць — несупадзенне гендарнай ідэнтычнасці чалавека з прыпісаным пры нараджэнні полам. Некаторыя трансгендарныя людзі ідэнтыфікуюць сябе з полам, супрацьлеглым прыпісанаму, іншыя маюць ідэнтычнасці, якія выходзяць па-за рамкі бінарнай гендарнай сістэмы.

Трансгендарнасць сама па сабе не з’яўляецца хваробай або расстройствам[1]. У той жа час некаторыя трансгендарныя людзі адчуваюць у сувязі з неадпаведнасцю свайго самаадчування і чаканняў асяроддзя моцны стрэс, які можа сур’ёзна можа адбівацца на іх здароўі і якасці жыцця. Такі стрэс мае назву гендарнай дысфарыі. Часта аптымальным вырашэннем гэтай праблемы з’яўляецца трансгендарны пераход, які можа ўключаць медыцынскія працэдуры па карэкцыі полу і змену дакументаў[2]. У шматлікіх выпадках цяжкі стрэс, які перажываюць трансгендарныя людзі, не звязаны непасрэдна з іх станам, а выкліканы дыскрымінацыяй і непрыняццем з боку асяроддзя — трансфобіяй.

Тэрміналогія і мова

[правіць | правіць зыходнік]

Першыя даследчыкі трансгендарнасці выкарыстоўвалі для апісання трансгендарных людзей займеннікі і асабістыя імёны, якія адпавядалі прыпісанаму пры нараджэнні полу, тым самым адмаўлялі гендарную ідэнтычнасць тых, каго даследвалі. З пункту гледжання некаторых сучасных даследчыкаў, адмаўленне гендарнай ідэнтычнасці прадстаўляе сабой праяву ідэалогіі, якая сцвярджае непаўнавартаснасць або «ненатуральнасць» трансгендарных людзей[3][4]. Праваабаронцы і даследчыкі ўказваюць на тое, што адмаўленне гендарнай ідэнтычнасці трансгендарных людзей можа непасрэдна прыводзіць да дыскрымінацыі і гвалту над імі[4][5][6].

Тыя сучасныя стылістычныя дапаможнікі для журналістаў, дзе разглядаецца тэма асвятлення жыцця трансгендарных людзей, рэкамендуюць заўсёды выкарыстоўваць у дачыненні да іх тыя самавызначэнні, асабістыя імёны і займеннікі, якія гэтыя людзі для сябе выбралі[7][8][9], у тым ліку ў выпадках, калі гаворка ідзе пра мінулае чалавека[5][10]. Такія ж рэкамендацыі адрасуюцца псіхолагам і медыцынскім работнікам, якія аказваюць дапамогу трансгендарным людзям[11][12][13][14][15][16].

Трансгендарнасць і сексуальная арыентацыя

[правіць | правіць зыходнік]

Трансгендарнасць не мае прамога дачынення да сексуальнай арыентацыі. Трансгендарныя людзі праяўляюць увесь спектр магчымых сексуальных арыентацый і пераваг[17]. Вынікі сучасных даследаванняў сведчаць аб прыкладна роўным статыстычным размеркаванні трансгендарных людзей па спектры сексуальнай арыентацыі. Так, па некаторых звестках, сярод транссексуальных жанчын 38 % бісексуальны, 35 % адчуваюць цягу да жанчын, 27 % — да мужчын[18][19]. Сярод транссексуальных мужчын, паводле даследаванняў, 55 % адчуваюць цягу да жанчын, 10 % да мужчын, 35 % бісексуальны[18].

Тэрміналогія сексуальнасці

[правіць | правіць зыходнік]

У мінулым лекары адносілі транссексуальных людзей да гетэрасексуалаў ці гомасексуалаў на падставе прыпісанага пры нараджэнні полу[20]. Большасць транссексуальных і трансгендарных людзей лічаць такі падыход абразлівым, бо ён заснаваны на адмаўленні іх гендарнай ідэнтычнасці[21]. Акрамя гэтага, ён не ўлічвае магчымасць цягі трансгендарных людзей да іншых трансгендарных людзей, у тым ліку з небінарнымі гендарнымі ідэнтычнасцямі.

Трансгендарныя ідэнтычнасці

[правіць | правіць зыходнік]

Для некаторых людзей слова «трансгендар» з’яўляецца іх ідэнтычнасцю, але ў той жа час гэты тэрмін выкарыстоўваецца як парасоністы панятак, які ўключае ў сябе шэраг часткова перасякальных катэгорый, такіх як «транссексуал» і «транссексуалка», «гендарквір», «бігендар», «агендар» і іншыя.

Некаторыя трансгендарныя мужчыны таксама выкарыстоўваюць тэрмін FtM (ад англ.: female-to-male — «з жанчыны ў мужчыну»), трансгендарныя жанчыны — MtF (англ.: male-to-female — «з мужчыны ў жанчыну»). Іншыя адпрэчваюць гэтыя паняткі, бо лічаць, што яны дадаюць залішняе значэнне «пераходнаму стану» чалавека і прымяншаюць яго ўласнае самаадчуванне.

Трансгендарныя ідэнтычнасці разнастайныя і зменлівыя, таму скласці іх вычарпальны спіс ці даць ім выразныя, стабільныя вызначэнні, немагчыма. Адпаведна, гэтыя тэрміны і апісанні ўяўляюць сабою толькі прыблізныя арыенціры.

Зноскі

  1. ↑ Ответы на Ваши вопросы о трансгендерных людях, гендерном выражении и гендерной идентичности, Американская психологическая ассоциация (руск.)
  2. ↑ http://www.wpath.org/site_page.cfm?pk_association_webpage_menu=1352&pk_association_webpage=3947 Архівавана 14 жніўня 2015.
  3. ↑ Ansara, Y Gavriel, and Peter Hegarty. Cisgenderism in psychology: pathologising and misgendering children from 1999 to 2008 // Psychology & Sexuality. — 2011. — № 3. — С. 137—160. «Article records… were evaluated for two kinds of cisgenderism, the ideology that invalidates or pathologises self-designated genders that contrast with external designations. Misgendering language contradicts children’s own gender assignations and was less frequent than pathologising language which constructs children’s own gender assigna- tions and expression as disordered.»
  4. ↑ а б Ansara, Y. G. Beyond Cisgenderism: Counselling people with non-assigned gender identities // Moon, L. (ed.) Counselling Ideologies: Queer Challenges to Heteronormativity. — Aldershot: Ashgate, 2010. — С. 167—200. «In this chapter, I will use the term cisgenderism to describe the individual, social, and institutional attitudes, policies, and practices that assume people with non-assigned gender identities are inferior, 'unnatural' or disordered and which construct people with non-assigned gender identities as 'the effect to be explained'.»
  5. ↑ а б Journalists: Commit to Fair and Accurate Coverage of Transgender People, including Pvt. Chelsea Manning Архівавана 10 мая 2017.. Transgender Law Center (2013). — «Always use a transgender person’s preferred name»
  6. ↑ Ansara, Y. G. Cisgenderism in medical settings: How collaborative partnerships can challenge structural violence // Rivers, I., & Ward, R. (Eds.) Out of the ordinary: LGBT lives. — Cambridge: Cambridge Scholars Publishing, 2012. — С. 102—122.
  7. ↑ AP editors’ note on Manning, Associated Press (22 August 2013).
  8. ↑ Division of Public Affairs. Style Guide Архівавана 6 ліпеня 2017.. Vanderbilt University (September 2011).
  9. ↑ Frequently Asked Questions on Trans Identity Архівавана 22 кастрычніка 2013.. Common Ground — Trans Etiquette. University of Richmond.
  10. ↑ NAMES, PRONOUN USAGE & DESCRIPTIONS Архівавана 22 кастрычніка 2013. (PDF). GLAAD Media Reference Guide. GLAAD (May 2010). — «Try to write transgender people's stories from the present day, instead of narrating them from some point in the past»
  11. ↑ Glossary of Gender and Transgender Terms (PDF)(недаступная спасылка). Preface: Fenway Health (January 2010).
  12. ↑ Glicksman, Eve Transgender terminology: It's complicated. Vol 44, No. 4: American Psychological Association (April 2013).
  13. ↑ Sponsored by the American Medical Association and The Fenway Health with unrestricted support from Fenway Health and Pfizer. Meeting the Health Care Needs of Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender (LGBT) People: The End to LGBT Invisibility(недаступная спасылка)
  14. ↑ ISSUES IN THERAPY WITH LESBIAN, GAY, BISEXUAL AND TRANSGENDER CLIENTS Архівавана 17 мая 2017.. Edited by CHARLES NEAL and DOMINIC DAVIES. OPEN UNIVERSITY PRESS, Philadelphia (2010).
  15. ↑ Elizondo, Paul M. III, D.O. Working With Transgender Persons Архівавана 21 сакавіка 2015.. Phychiatric Times (6 September 2012).
  16. ↑ Competencies for Counseling with Transgender Clients Архівавана 3 мая 2019. (PDF). Association for Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender Issues in Counseling (18 September 2009).
  17. ↑ Tobin HJ (2003). Sexuality in Transsexual and Transgender Individuals Part I: A Review of the Literature.
  18. ↑ а б Myths and Facts About Transgender Issues. Star Tribune (May 24, 2008).
  19. ↑ Leavitt F, Berger JC (1990). Clinical patterns among male transsexual candidates with erotic interest in males. Archives of Sexual Behavior Volume 19, Number 5 / October, 1990.
  20. ↑ Chivers, Meredith L.; Bailey, J. Michael. Sexual Orientation of Female-to-Male Transsexuals: A Comparison of Homosexual and Nonhomosexual Types. Archives of Sexual Behavior.
  21. ↑ Bagemihl B. Surrogate phonology and transsexual faggotry: A linguistic analogy for uncoupling sexual orientation from gender identity. In Queerly Phrased: Language, Gender, and Sexuality. Anna Livia, Kira Hall (eds.) pp. 380 ff. Oxford University Press. ISBN 0-19-510471-4
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Трансгендарнасць&oldid=4789351"