Херсанес Таўрычаскі

Славутасць
Херсанес Таўрычаскі
44°36′41″ пн. ш. 33°29′33″ у. д.
Краіна	Украіна
Месцазнаходжанне	Севастопаль
Статус	Аб’ект культурнай спадчыны РФ № 9230057000
Сайт	chersonesos-sev.ru
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Херсане́с Таўры́часкі (у сярэднія вякі Xерсон, Корсунь) — старажытны горад у Крыме (цяпер у межах г. Севастопаль).

Гісторыя

Заснаваны ў 422—421 да н.э. грэкамі-перасяленцамі з Гераклеі Пантыйскай. У V—I ст. да н.э. поліс, у I—IV ст. н.э. — арыстакратычная рэспубліка. Насельніцгва горада займалася рыбалоўствам, вінаградарствам, рамяством і гандлем (пераважна хлебам). У IV—III ст. да н.э. пад яго кантролем знаходзіліся гарады Керкінітыда, Калос-Лімен і шэраг умацаванняў. У гэты час горад займаў плошчу каля 27 га, меў акропаль, агору, каля 20 тыс. жыхароў. У канцы II ст. да н.э., каб адбіцца ад скіфаў, горад прызнаў панаванне Пантыйскага царства, 3 63 да н.э. залежаў ад Рыма, з канца IV ст. н.э. — ад Візантыі. Найбольшага росквіту дасягнуў у V — пач. VII ст., калі адноўлены ўмацаванні, пабудаваны буйныя базілікі. У V—XI ст. Херсанес Таўрычаскі — самы вялікі горад Паўночнага Прычарнамор’я, цэнтр распаўсюджвання хрысціянства. У пач. VIII ст. падпарадкаваны хазарамі. У 989 быў захоплены войскамі кіеўскага князя Уладзіміра Святаславіча. Апошні перыяд росквіту — 2-я пал. IX—XII ст.: пашыраны порт, будаваліся новыя храмы, выпускаліся ўласныя грошы. У сярэдзіне XII ст. трапіў пад уладу полаўцаў, з пач. XIII ст. — Трапезундскай імперыі. У 1299 разбураны ханам Нагаем, у канцы XIV ст. — Едыгеем.

Помнікі

Археалагічнымі раскопкамі (пачаты ў 1827, сістэматычныя з 1876) выяўлены муры, вежы, кварталы з дамамі і майстэрнямі, антычны тэатр, больш за 50 хрысціянскіх храмаў (IV—XV ст.), некропаль і інш.; эпіграфічныя помнікі — прысяга херсанесцаў (пач. III ст. да н.э.), дэкрэты ў гонар Дыяфанта (канец II ст. да н.э.), фрагменты жывапісу, мазаікі і інш.

Херсанеская галерэя

• 
  Базіліка
• 
  Базіліка
• 
  Порцік базілікі ў Херсанесе
• 
  Узбярэжжа і від на Севастопаль
• 
  Херсанескі звон
• 
  Руіны Херсанеса
• 
  Вуліца ў Херсанесе
• 
  Руіны
• 
  Базіліка і храм Св. Уладзіміра
• 
  Сабор Св. Уладзіміра
• 
  Разваліны сцен Херсанеса

Літаратура

• Херсанес Таўрычаскі // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0279-2 (т. 17).
• Якобсон А. Л. Раннесредневековый Херсонес. М.; Л., 1959;
• Белов Г. Д. Херсонес-Корсунь. Л., 1969;
• Кадеев В. И. Херсонес Таврический: Быт и культура (I—III вв. н.э.). Харьков, 1996;
• Соломоник Э. И. Латинские надписи Херсонеса Таврического. М., 1983;
• Сапрыкин С. Ю. Гераклея Понтийская и Херсонес Таврический М., 1986;
• Зубарь В. М., Павленко Ю. В. Херсонес Таврический и распространение христианства на Руси. Киев, 1988;
• Пальцева Л. А. Херсонес Таврический в V—I вв. до н.э. Л., 1988;
• Византийская Таврика. Киев, 1991;
• Соколов Г. И. Ольвия и Херсонес. М., 1999.

Спасылкі

• Нацыянальны запаведнік «Херсанес Таўрычаскі» Архівавана 18 жніўня 2020.