Шпаер

Горад Шпаер ням.: Speyer Герб Сцяг Краіна Германія Зямля Рэйнланд-Пфальц Каардынаты 49°19′10″ пн. ш. 8°25′52″ у. д. Унутранае дзяленне 4 гарадскіх раёна Обербургамістр Вернер Шынелер (ХДС) Заснаваны 150 Плошча 42,58 км² Вышыня цэнтра 92-113 м Водныя аб’екты Рэйн Насельніцтва 50 648 чалавек (2006) Часавы пояс UTC+1, летам UTC+2 Тэлефонны код 06232 Паштовы індэкс 67346 Аўтамабільны код SP Афіцыйны код 07 3 18 000 Афіцыйны сайт speyer.de (ням.) Шпаер на карце Германіі

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Шпа́ер (таксама Шпэер; ням.: Speyer) — горад зямельнага падпарадкавання ў Германіі, у зямлі Рэйнланд-Пфальц.

Размешчаны на Рэйне (рэгіён Рэйн-Некар). Насельніцтва — каля 50 тысяч чалавек.

Шпаерскі сабор, аб’ект культурнай спадчыны ЮНЕСКА

Назва

Археалагічныя дадзеныя дазваляюць меркаваць, што горад быў населены кельтамі 500 гадоў да н. э., спачатку насіў назву Навіамаг (Noviomagus), пазней, у эпоху рымлян, горад быў вядомы пад імем Аўгуста Неметум і Цывітас Неметум (горад племя Неметэр), па імені германскага племені, засяляўшага гэтую вобласць. У VI стагоддзі горад атрымаў імя Спіра (Spira) ад назвы ракі Шпаербах (Speyerbach), якая працякае праз горад. У Сярэднявечча Шпаер быў надзвычай важны.

Геаграфія

Шпаер размешчаны на Верхнярэйнскай нізіне за 20 км на поўдзень ад Людвігсгафена і Мангейма і за 34 км да поўначы ад Карлсруэ, на месцы ўпадзення ракі Шпаербах у Рэйн. На процілеглым баку, адпаведна, на ўсход ад ракі размешчана паселішча Зігельхайн (Siegelhain), якое можа быць аднесена да Хакенгайма.

Гісторыя

• 10 да н. э. — заснаванне рымскага ваеннага лагера на тэрыторыі Шпаера
• 346 — першыя згадванні біскупа горада
• 496 да 506 — першае з’яўленне імя «Спіра»
• 1030 — імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі Конрад II пачынае будаўніцтва Шпаерскага сабора. На гэты дзень гэта — самая вялікая царква ў раманскім стылі, якая захавалася. З 1981 года — аб’ект сусветнай культурнай спадчыны ЮНЕСКА.
• 1076 — імператар Генрых IV здзяйсняе з сваёй сталіцы Шпаера знакаміты паход у Каносу
• 1096 — вядомы яўрэйскі пагром падчас першага крыжовага паходу
• 1294 — Шпаер губляе свае былыя сталічныя правы і з гэтага часу вольны горад Свяшчэннай Рымскай імперыі
• 1529 — на з’ездзе ў Шпаеры прадстаўнікі лютэранскіх нямецкіх княстваў выказваюць пратэст супраць анты-рэфармацыйнай рэзалюцыі. Адсюль паняцце пратэстантызм
• 1689 — горад моцна разбураны французскімі атрадамі
• Паміж 1792 і 1814 Шпаер знаходзіцца пад французскім кіраваннем
• 1990 — Шпаер святкуе сваё 2000-годдзе
• 1991 — Музей тэхнікі ў Зінсгайме адкрывае свой філіял у Шпаеры

Адміністрацыйны падзел

Ідэнтыфікацыйны код суб’екта самакіравання — 07 3 18 000. Горад падраздзяляецца на 4 гарадскіх раёна.

Адукацыя і культура

• Нямецкі ўніверсітэт адміністрацыйных навук у Шпаеры

Гарады-пабрацімы

•  Ningde^[d], Кітай (кастрычнік 2013)
•  Гнезна, Польшча (1992)
•  Курск, Расія (1989)
•  Равена, Італія (1989)
•  Радзвілішкіс, Літва
•  Русізі^[d], Руанда (чэрвень 2001)
•  Сполдынг^[d], Вялікабрытанія (1956)
•  Цёнсберг, Нарвегія
•  Шартр, Францыя (1959)
•  Яўнэ, Ізраіль (1998)

Фотаздымкі

• 
  Шпаерскі сабор
• 
  Ратуша
• 
  Троіцкі сабор
• 
  Мемарыяльная царква Пратэстацыі

Гл. таксама

• Malleus Maleficarum

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Шпаер
• Афіцыйны сайт горада (ням.)