7. vijek p. n. e.
mileniji:
◄ | 2. milenij p. n. e. | 1. milenij p. n. e. | 1. milenij | ► |
Vijekovi:
◄ | 9. vijek p. n. e. | 8. vijek p. n. e. | 7. vijek p. n. e. | 6. vijek p. n. e. | 5. vijek p. n. e. | ► |
Decenije:
690te p. n. e. | 680te p. n. e. | 670te p. n. e. | 660te p. n. e. | 650te p. n. e. | 640te p. n. e. | 630te p. n. e. | 620te p. n. e. | 610te p. n. e. | 600te p. n. e. |
7. vijek p. n. e. počeo je prvog dana 700. p. n. e. i završio posljednjeg dana 601. p. n. e..
Pregled
[uredi | uredi izvor]Za 7. vijek p. n. e. je bio karakterističan nastavak uspona Asirskog Carstva koje je pod vodstvom Esarhadona doseglo svoj vrhunac, pokorilo susjednu Babiloniju i nakratko Egipat, postavši prvo svjetsko carstvo u historiji. Asirci su, međutim, u posljednje dvije decenije naglo oslabili, a protiv njih su se uspješno udružili svi njihovi susjedi, tako da nakon pada svoje prijestolnice Ninive nestaju s historijske scene. Vakuum ubrzo ispunjava Neobabilonsko carstvo koje će pokušati postati nova svjetska sila.
Događaji i trendovi
[uredi | uredi izvor]- 700. p. n. e. do 600. p. n. e. — Baudhayana Sulbasutra, usmeno prenošen vedski sanskrit tekst o izgradnji oltara, sadrži najstariji opis Pitagorine teoreme.
- 700. p. n. e. - Kultura Songguk-ri započinje na jugu Korejskog poluostrva.
- Kraj 7. vijeka p. n. e. — Medijci iz današnjeg zapadnog Irana i Skiti sa područja savremene Rusije i Ukrajine napadaju sjeverne i istočne dijelove Asirije.
- 699. p. n. e. — Khallushu nasljeđuje Shuttir-Nakhkhuntea kao vladar Elamskog Carstva.
- 697. p. n. e. — Smrt kralja Huana od Zhoua, vladara kineske dinastije Zhou.
- 696. p. n. e. — Kralj Zhuang of Zhou postaje vladar kineske dinastije Zhou.
- 696. p. n. e. — Kimerijci pustoše Frigiju, moguća migracija Armenaca.
- 691. p. n. e. — Kralj Sanherib od Asirije pobjeđuje kralja Humban-nimenu od Elama u bici kod Halulea.
- 690. p. n. e. — Taharqa, kralj XXV dinastije, dolazi na prijestolje Egipta (približni datum)
- 689. p. n. e. — Kralj Sanherib od Asirije pustoši Babilon.
- 687. p. n. e. — Gig postaje kralj Lidije.
- 687. p. n. e. — Ezekiju nasljeđuje Manaseh kao kralj Jude.
- 682. p. n. e. — Smrt kralja Zhuang od Zhoua, vladara kineske dinastije Zhou.
- 681. p. n. e. — Kralj Li od Zhoua postaje vladar kineske dinastije Zhou.
- 681. p. n. e. — Esarhaddon nasljeđuje Sanheriba kao kralj Asirije.
- 677. p. n. e. — Smrt kralja Lija od Zhoua, vladara kineske dinastije Zhou.
- 677. p. n. e. — Esarhaddon vodi asirsku vojsku protiv pobunjenih arapskih plemena, napredujući do Potoka egipatskog.
- 676. p. n. e. — Kralj Hui od Zhoua postaje vladar kineske dinastije Zhou.
- 675. p. n. e. — Esarhaddon započinje obnovu Babilona.
- 674. p. n. e. — Esarhaddon guši pobunu u Aškelonu koju je podržavao Taharqa, kralj Egipta. U znak odmazde Asirci napadaju Egipat, ali ih Taharqa uspijeva zaustaviti.
- 673. p. n. e. — Tul Hostilije postaje kralj Rima.
- 671. p. n. e. — Esarhaddon ponovno napada Egipat, osvaja Memfis kao i veliki broj članova kraljevske porodice.
- 669. p. n. e. — Assurbanipal nasljeđuje svog oca Esarhaddona kao kralj Asirije.
- 668. p. n. e. — Shamash-shum-ukin, sin Esarhaddonov, postaje kralj Babilona.
- 668. p. n. e. — Egipat diže ustanak protiv Asirije.
- 668. p. n. e. — Procjena: Niniva, glavni grad Asirije postaje najveći grad na svijetu, pretekavši Tebu u Eguptu.[1] Arhivirano 18. 8. 2016. na Wayback Machine
- 667. p. n. e. — Bizant osnivaju megaranski kolonisti pod Byzasom. (tradicionalni datum)
- 664. p. n. e. — Prva pomorska bitka u grčkoj pisanoj historiji, između Korinta i Korkier.
- 664. p. n. e. — Assurbanipal osvaja i pustoši Tebu.
- 664. p. n. e. — Psametih I nasljeđuje Nehoa I kao kralj Donjeg Egipta.
- 664. p. n. e. — Taharqa imenuje svog nećaka Tantamanija as za nasljednika u Gornjem Egiptu.
- 11.2. 660. p. n. e. — Tradicionalni datum osnivanja Japana od strane cara Jimmua.
- 660. p. n. e. — Prvo poznato korištenje demotskog pisma.
- 660. p. n. e. — Psametih I tjera Asirce iz Egipta.
- 650-e p. n. e. — Počinje nastanjivanje majanske lokacije Piedras Negras.
- 657. p. n. e. — Kipsel postaje prvi tiranin Korinta.
- 656. p. n. e. — Psametih širi svoju vlast nad cijelim Egiptom. Kraj XXV dinastije.
- 653. p. n. e. — Atta-Khumma-In-Shushinak i Khumbanigash II nasljeđuju Shilhak-In-Shushinaka i Tempti-Khumma-In-Shushinaka kao vladari Elamskog Carstva.
- 652. p. n. e. — Babilonija pod Shamash-shum-ukina diže ustanak protiv Asiraca.
- 651. p. n. e. — Kralj Xiang od Zhoua postaje vladar kineske dinastije Zhou.
- 650. p. n. e. — Gradić Abderu u Trakiji osnivaju kolonisti iz Klazomene.
- 650. p. n. e. — Promjena klime vrši uticaj na sve kulture Bronzanog doba u Evropi. S hladnijom i vlažnijom klimom plemena skandinavskog Nordijskog bronzanog doba su potisnuta na jug prema evropskom kontinentu.
- 640-e p. n. e. — Asirski kralj Ashurbanipal osniva biblioteku koja sadrži prvi sačuvani primjerak Epa o Gilgamešu.
- 649. p. n. e. — Indabigash nasljeđuje Tammaritua kao vladar Elamskog Carstva.
- 649. p. n. e. — Babilonski ustanak pod Shamash-shuma-ukinom guše Asirci.
- 648. p. n. e. — Pankration postaje disciplina drevnih olimpijskih igara.
- 6.4. 648. p. n. e. — Najranije pomračienje Sunca u zapisima Drevne Grčke.
- 647. p. n. e. — Kralj Assurbanipal od Asirije pustoši Susu.
- 642. p. n. e. — Anko Marcije postaje kralj Rima (tradicionalni datum).
- 640. p. n. e. — Velika pobjeda Asirije nad Elamskim Carstvom.
- 632. p. n. e. — Kilon, atenski plemić, zauzima akropolu u neuspjelom pokušaju da postane kralj.
- 632. p. n. e. — U bitci kod Chengpua, kinesko kraljevstvo Jin i njeni saveznici pobjeđuju državu Chu i njene saveznike.
- 631. p. n. e. — Osnivanje Kirene, grčke kolonije u Libiji (Sjeverna Afrika) (približan datum).
- 631. p. n. e. — Sadijat postaje kralj Lidije.
- 627. p. n. e. — Smrt Assurbanipala, kralja Asirije; nasljeđuje ga Assur-etel-ilani (približan datum).
- 626. p. n. e. — Nabopolassar diže ustanak protiv Asirije, osnivajući tako Neo-babilonsko Carstvo.
- 625. p. n. e. — Medijci i Babilonci postaju nezavisni od Asirije i napadaju Ninivu (približan datum).
- 623. p. n. e. — Sin-shar-ishkun nasljeđuje brata Assur-etel-ilania kao kralj Asirije (približan datum).
- 622. p. n. e. ili 621. p. n. e. — Tekst Ponovljenog zakona pronađen u Hramu u Jerusalimu.
- 619. p. n. e. — Alijat postaje kralj Lidije.
- 619. p. n. e. — Smrt kralja Xianga od Zhoua, vladara kineske dinastije Zhou.
- 618. p. n. e. — Kralj Qing od Zhoua postaje vladar kineske dinastije Zhou.
- 616. p. n. e. — Lucije Tarkvinije Prisk postaje kralj Rima.
- 614. p. n. e. — Medijci i Babilonci pustoše Assur.
- 613. p. n. e. — Smrt kralja Qinga od Zhoua, vladar kineske dinastije Zhou.
- 612. p. n. e. — Kralj Kuang od Zhoua postaje vladar kineske dinastije Zhou.
- 612. p. n. e. — Savez Medijaca, Babilonaca i Susanaca opsjeda i osvaja Ninivu. Kralj Sin-shar-ishkun od Asirije je ubijen prilikom pustošenja.
- 612. p. n. e.— Ashur-uballit II pokušava očuvati asirsko carstvo proglasivši se kraljem u gradu Harran.
- 612. p. n. e. — Procjena: Babilon, glavni grad Babilopnije postaje najveći grad na svijetu, preuzevši primat od Ninive, glavnog grada Asirije.[2] Arhivirano 18. 8. 2016. na Wayback Machine
- 610. p. n. e. — Neho II nasljeđuje Psametiha I kao kralj Egipta.
- 609. p. n. e. — Kralj Josija od Jude gine u bitci kod Megidoa protiv faraona Nehoa II Egipatskog, koji je išao na sjever kako bi pomogao asirskoj državi Ashur-uballita II.
- 609. p. n. e. — Babilonci pobjeđuju asirsku vojsku Ashur-uballita II i osvajaju Harran. Ashur-uballit, posljednji asirski kralj, nestaje iz historije.
- 609. p. n. e. — Jehoahaz nasljeđuje oca Josiju kao kralj Jude, ali ga brzo svrgava Neho II, koji na prijestolje postavlja Jehoahazovog brata Jehoiakima.
- 607. p. n. e. — Smrt kralja Kuanga od Zhoua, vladara kineske dinastije Zhou.
- 606. p. n. e. — Kralj Ding od Zhoua postaje vladar kineske dinastije Zhou.
- 605. p. n. e. — Bitka kod Karkemiša: Krunski princ Nebuchadrezzar od Babylona pobjeđuje vojsku Nehoa II od Egipta, čime je osigurano babilonsko osvajanje Asirije. Babilonci napreduju kroz Siriju i Palestinu.
- 605. p. n. e. — Nebuchadrezzar II nasljeđuje svog oca Nabopolassara kao kralj Babilona.
- 600. p. n. e. — Osnivanje Kapue.
- 600. p. n. e. — Indija — Doba Mahajanapada — 16 velikih kraljevstva koje vladaju Indijom — Kasi, Kosala, Anga, Magadha, Vajji (ili Vriji), Malla, Chedi, Vatsa (ili Vamsa), Kuru, Panchala, Machcha (ili Matsya), Surasena, Assaka, Avanti, Gandhara, Kamboja
- 600. p. n. e. — Kelti osnivaju Milano (približan datum).
- 600. p. n. e. — Fokejci osnivaju Marseille (tradicionalni datum).
- 600. p. n. e. — Smirna opustošena i uništena.
- 600. p. n. e. — Nebuchadrezzar gradi Viseće vrtove Babilona.
- 600. p. n. e. — (prema Mormonskoj Crkvi) Lehi vodi porodicu i svoje prijatelje na hodočašće iz Jeruzalema u Amerike.
- Skiti dolaze u Aziju.
Poznate ličnosti
[uredi | uredi izvor]- Ezekija od Kraljevstva Jude (vladao 715–687. p. n. e.)
- Sanherib, asirski kralj i osvajač Babilona (705–681. p. n. e.)
- Gig od Lidije (vladao 687–652. p. n. e.)
- Manaseh od Jude (vladao 687–643. p. n. e.)
- Esarhaddon, kralj Asirije i osvajač Egipta (vladao 681–669. p. n. e.)
- Arhiloh od Thasosa, pjesnik (cca. 680. p. n. e.–645. p. n. e.). Rođen je na otoku Parosu
- 673. p. n. e. — Smrt Nume Pompilija, drugog rimskog kralja, nasljednika Romula
- 670. p. n. e. — Smrt Metija Fufecija, latinskog kralja Alba Longe
- 664. p. n. e. — Smrt Nehoa I, kralja Egipta
- 663. p. n. e. — Smrt Taharqe, kralja Egipta
- 653. p. n. e. — Smrt Tantamanija, posljednjeg kralja XXV egipatske dinastije
- 652. p. n. e. — Smrt kralja Huija od Zhoua, vladara kineske dinastije Zhou
- 652. p. n. e. — Prvi spomen kralja Kuras od Parsumasa, moguće da je riječ o Kiru I od Anšana, poglavaru dinastije Ahemenida
- 645. p. n. e. — Smrt Guan Zhonga, premijera kineske države Qi
- Josija od Kraljevstva Juda (vladao 641. p. n. e.–609. p. n. e.)
- Stesihor sa Sicilije, lirski pjesnik (cca. 640. p. n. e.–555. p. n. e.)
- Solon od Atene, jedan od Sedam mudraca Grčke (638. p. n. e.–558. p. n. e.)
- Tales iz Mileta, grčki matematičar (635. p. n. e.–543. p. n. e.)
- 610. p. n. e. — Smrt Psametiha I, kralja Egipta
- 610. p. n. e. — Rođenje Anaksimandra, grčkog filozofa
- Sapfa od Lezbosa, starogrčka pjesnikinja
Izumi i otkrića
[uredi | uredi izvor]- Kinezi otkrivaju štampanje.
- Prve metalne kovanicu u upotrebi od strane Lidijaca u zapadnoj Anadoliji.
- U Kini navodno počela upotreba željeza.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]