Vitruvije

Crtež iz 1684. na kojem je prikazan Vitruvije (desno) kako pokazuje svoje djelo De Architectura, caru Augustu

Marcus Vitruvius Pollio (rođen oko 80.-70. p. n. e., umro oko 15. p. n. e. ) bio je rimski pisac, arhitekta i vojni inženjer. On je prvi poznati teoretičar arhitekture. Postaje relevantan tek u doba od renesanse pa do 19. vijeka Njegovo najpoznatije djelo 10 knjiga o arhitekturi (De architectura libri decem) nije originalno djelo već je sinteza brojnih ranijih autora. U djelu spominje grčke teoretičare čiji radovi nisu sačuvani, oni su mu uzori i autoriteti. Izrazito je konzervativan. Prenošenjem grčkih izraza u latinske nastaje jezička zbrka.

Vrlo malo je poznato iz njegovog života, osim onoga što se može zaključiti iz njegovog pisanja u traktatu. Iako Vitruvije nigdje ne identifikuje imperatora za kojeg je radio, mnogi smatraju da je riječ o Oktavijanu Augustu i da je traktat pisan oko 27. godine. Pošto Vitruvije u traktatu sebe opisuje kao starog čovjeka, neki autori su zaključili da je vrlo vjerovatno da je bio aktivan u vrijeme Julija Cezara. Vitruvije također kaže da je radio na gradnji bazilike u Fanomu (današnji Fano).

Traktat „O arhitekturi“, bazira se na njegovom ličnom iskustvu, ali i teoriji poznatih grčkih arhitekata, npr. na Hermogenu. Raspravlja o skoro svakom aspektu arhitekture, a podijeljen je u deset poglavlja: planiranje grada, građevinski materijali, izgradnja hramova i upotreba grčkih redova, civilno građevinarstvo (pozorišta, banje), privatne građevine, dekoracija poda i zidova, hidraulika i civilne i vojne mašine.

Vitruvijeva djela

Svaka od knjiga sastoji se od predgovora i teksta uz crteže.

1. Uvod - školovanje arhitekata, podjela arhitekata, osnivanje gradova
2. Građevinski materijali + konstrukcija zidova
3. Tipovi vrste hramova - posebno jonski
4. Nastanak jonskog i korintskog hrama, uvodi temu značenja (forme)
5. Javne zgrade - forum, bazilika, pozorište...
6. Privatna stambena arhitektura - prostori rimske kuće, grčka kuća
7. Završni radovi
8. Voda i vodovod - aquaeducti
9. Gradnja sunčanih satova
10. O građevinskoj i vojnoj mehanizaciji

Prevodi Vitruvijevog djela na bosanski, srpski ili hrvatski jezik

Vitruvijevo djelo Deset knjiga o arhitekturi prvi put je prevedeno na srpski 1951. godine. Prevodilac je bio Matija Lopac, a izdavač "Svjetlost" iz Sarajeva. Isti izdavač je objavio djelo i 1990. godine. Beogradski izdavač „Građevinska knjiga“ objavio je, u prevodu Renate Jadrešin-Milić, tri izdanja: 2000, 2003, i 2006., a beogradski Zavod za izdavanje udžbenika, u prevodu Zoje Bojić, svoje izdanje 2009. godine.

Također pogledajte

• Arhimed
• Aristotel
• Sextus Julius Frontinus
• Plinije Stariji
• Rimska arhitektura
• Vitruvijev čovjek

Vanjski linkovi

• http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Vitruvius/home.html (sa tekstovima na latinskom i engleskom)
• http://www.palladiancenter.org/predecessors.html Arhivirano 17. 12. 2018. na Wayback Machine
• https://web.archive.org/web/20120121172933/http://en.history-of-physics.com/antike/griechenland_hodometer.htm
• http://architectura.cesr.univ-tours.fr/Traite/Auteur/Vitruve.asp?param= Arhivirano 18. 3. 2011. na Wayback Machine
• http://www.uh.edu/engines/epi580.htm