Илиада

Илиада, 7-р ном, V-VI зуунай гар бэшэмэл

«Илиада» (грек: Ἰλιάς, Iliás) гү, али «Илионой дуулал» бол Эртын Грециин домогто ирагуу найрагша Гомерэй зохеоһон найраглал юм. Илион гү, али Троя гэдэгынь Бага Азиин хахад аралда, Дарданеллын эрье оршомдо мүнөөнэйнгөө Түрэг Уласай нютагта оршожо байһан нэгэн хүсэрхэг хото уласай хоёр нэрэ ажа. Тиимэ ушарһаа уг хотын дэргэдэ болоһон дайн тухай алдарта найраглал Илиада гү, али Илионой дуулал нэрэтэй байгаа юм.

Уг найраглал зохёогдохоһоо үмэнэл баатрнуудай габьяата үйлэнүүд тухай богони богони дуунууд арад түмэнэй дунда мүндэлһэн байгаа. Эдэ суута Гомер уран шадабарилгаар нэгэдхэн үльгэрэй томохон найраглал болгоһон байна. Тэгэхэдээ үгүүлэмжын түбдэ он удаан үргэлжэлһэн ехэ дайнай зүбхэн нэгэ хэһэгые һунган абажа, шухам түүгээр лэ бүхы дайнай үйлэ ябаса тодорхой харагдажа байхаар зохёомжолбо.

Найраглал

Елена ба Парис хоёр. Лувр, Парис

Троя бол оршон сагай иониин эрье дээрэ байрлаһан худалдаанай хото юм. «Илиада» найраглал үзэсхэлэнтэ эхэнэр Еленые Трояһоо булаажа абаһанһаа боложо грекүүдэй хото 10 жэл бүһэлжэ байдаг байдалые дүрсэлдэг. Хүүрнэлэй гол үзэгдэлынь Ахиллес Гектор хоёрой тулалдаан юм. Эртын Грециин дараагай ехэнхи бүтээлнүүдтэ бурхад Олимп уулын орьёлһоо үйлэ ябадалые һонирхон ажагладаг. Үльгэрэй найраглалынь Троягай илагдал, усадхаһанаар дууһадаг. «Илиадада» үйлэ ябадалынь Троягай һуулшын 10 жэлэй бүһэлэлтые дүрсэлдэг. Гэбэшье үгүүлхэ ябасадаа Гомер зүршэлдөөн, тэрэнэй шалтагаан, үрэ дагабариин үйлэ ябадалые дагаха ухаралта хэһэн. «Илиадын» хамагай алдартай эпизодэй нэгэниинь «Одиссей сэсэнэй булгаа» юм. Одиссей тройшууд бурхадта бэлэг гэжэ хүлеэн абаһан модон морин дотор нюугдахые грекэй сэрэгүүдтэ һанал болгоһон. Түлэблигөө амжалтатай боложо дайнай эхэ үүсэбэри шиидэгдэһэн. Иимэһээ Одиссей Трояһоо Итакада гэртээ бусажа ерэһэнд зорюулагдаһан хоёрдохи найраглалай баатар болоһон. Тэрэнэй һамган Пенелопа нүхэрөө хүлеэжэ байхада бусад эрэшүүд тэрэнэй талархалые оложо абаха гэжэ хэшээдэг. Арга булгаа зоёион байгуулха шадабари, ухаанайнгаа туһаламжатайгаар Одиссей гэртээ хариха замдаа олон аюулые дабан тууладаг. Эсэстэ 10 жэлэй дараа тэрэ гэртээ хүрэхэдээ урилгагүй айлшадые аладаг.

Ном зохёол

• Ковбасенко Ю.І. Антична література:навч.посіб. — К.: Київський університет імені Бориса Грінченка, 2014.
• Ковбасенко Ю. І. Антична література: На допомогу вчителю зарубіжної літератури. — Тема, № 4, 2001. — 128с.
• Пащенко В. І., Пащенко Н. І. Антична література: Підручник. — К.:Либідь, 2001. — 718 с.
• Літературна енциклопедія. Том 4. — М. — 1929 р.
• Пономарев С. І. До видання изданию «Іліади» у перекладі Гнедича, 1866, стр. 1—144.
• Тройский И. М. Проблемы гомеровского эпоса, в кн.: Гомер. Илиада, пер. Н. И. Гнедича, М. — Л., 1985.
• Сахарный Н. Л.. Илиада. Архангельск, 1957; Лосев А. Ф., Гомер, М., 1960.
• Маркиш С., Гомер и его поэмы, М., 1962.
• Білецький К.І., Гловацька К.І. Гомерова "Іліада". Для серед.шкіл. -К.: Веселка, 1980. - 215 с., іл.

Холбооһон

• Полный текст: Гомер. Илиада в пер. Н. Гнедича с предисловием (ород)
• Полный текст: Гомер. Илиада в пер. В. Вересаева (ород)
• Греческий текст в Викитеке (ород)
• Греческий текст с инструментами по переводу (ород)
• «Илиада» Песнь 1, с комментариями перевод Шуйский; (ород)