جوەیریە کچی حارس
جوەیرییە کچی حارس دایکی ئیمانداران | |
|---|---|
| لەدایکبوون | ٦٠٨ |
| مەرگ | ٦٧٨ |
| سەردەم | سەردەمی پێغەمبەرایەتی |
| ئایین | ئیسلام |
| ھاوسەر | پێغەمبەر محەممەد |
جووەیرییە کچی حارس (بە عەرەبی: جويرية بنت الحارث نز. 608–676) ھاوسەری ھەشتەمی پێغەمبەر محەممەد و بە یەکێکە لە دایکانی باوەڕداران دادەنرێت.[١][٢]
باکگراوندی خێزان
[دەستکاری]کچی حارسی کوڕی دەبوو زیرار بوو کە سەرۆکی بەنو مستەلیق بوو کە لەگەڵ ھۆزەکەی لە شەڕێکدا شکستی ھێنا.[٣][٤]
ململانێی نێوان موسڵمانان و بەنو مستەلیق
[دەستکاری]دوای دوو مانگ لە گەڕانەوەی محەممەد لە گەشتی ذو قەرەد، دەستی کرد بە بیستنی دەنگۆی ئەوەی کە بەنوو مشتالقەکان خۆیان بۆ ھێرشکردنە سەری ئامادە دەکەن، بۆیە سیخوڕێکی نارد بە ناوی بورەیدە کوڕی حاسیب سلامی بۆ ئەوەی ئەمە پشتڕاست بکاتەوە. ھەروەھا بەنووموستەلیقەکان پێیان وابوو کە محەممەد خۆی بۆ ھێرشکردنە سەریان ئامادە دەکات؛ بۆیە ئەوانیش لە بەرامبەردا سیخوڕیان نارد بۆ ئەوەی پێگەی موسڵمانان بکۆڵێتەوە، بەڵام لەلایەن ئەوانەوە گیرا و کوژرا.
ئەو دوو لەشکرە لە بیرێک بە ناوی مورەیسیع جێگیر بوون، لە نزیک دەریا، بە دوورییەکی کەم لە مەککەوە. بۆ ماوەی کاتژمێرێک بە کەوان و تیر شەڕیان کرد، پاشان موسڵمانان بە خێرایی پێشڕەوییان کرد، گەمارۆیان دان و ھەموو ھۆزەکەیان بە دیل گرت، لەگەڵ خێزان و مەڕ و ماڵاتیان. شەڕەکە بە سەرکەوتنی تەواو بۆ موسڵمانان کۆتایی ھات. دوو سەد خێزان وەک دیل گیران، دوو سەد وشتر، پێنج ھەزار مەڕ، بزن، ھەروەھا بڕێکی زۆر لە کەلوپەلی ناوماڵ کە وەک غەنیمەت دەستی بەسەرداگیرا؛ کە دواتر کەلوپەلی ناوماڵ لە زیادکردنێکدا بە بەرزترین نرخ فرۆشرا.
بەنوو موستەلیق بە گشتی دە پیاوی لەدەستدا. تەنھا یەک موسڵمان بە ھەڵە کوژرا. جووەیرییە کچی حارس، کچی سەرۆک بەنوو موستەلیق یەکێک بوو لە دیلەکان.
ھاوسەرگیری لەگەڵ پێغەمبەر
[دەستکاری]دوای کەمترین زیانی گیانی ھێزە موسڵمانەکان سەرکەوتنیان بەدەستھێنا. لە نێو ئەو زۆر دیلانەدا جووەرییە بوو کە مستەفا کوڕی سەفوانی ھاوسەری لە شەڕەکەدا کوژرابوو. سەرەتا کەوتە دەست سابیت کوڕی قەیس کوڕی شەماس. جووەیرییە بەھۆی ئەمەوە تووشی کێشە بوو، داوای کرد محەممەد ڕزگاری بکا. محەممەد پێشنیاری ھاوسەرگیری لەگەڵ کرد و لە ئەنجامدا لە کۆیلایەتی سابیتی کوڕی قەیس ڕزگاری کرد و لە ئەنجامدا بارودۆخی ھۆزە دیلەکەی باشتر کرد.[٥]
ئەم ڕووداوە بە وردی باس کرا:
"لە یەکەم دەرفەتدا دوای بەدیل گرتنی چووە لای پێغەمبەر، و داوای دۆسیەکەی لەلای پێغەمبەر کرد. پێی گوت کە کچی سەرۆک عەشیرەتێکە و پێشتر فەرماندەیی دەکرد و بەھۆی بارودۆخە بەدبەختەکەیەوە خۆی لەم دۆخە بێدەسەڵاتەدا بینییەوە. لە تەختێکەوە کە لە زێڕ دروست کرابوو، کەوتبووە ناو تۆزەوە. . چۆن دەتوانێت ئەو ژیانە وەک کۆیلەیەک بژی؟ داوای لە پێغەمبەر کرد، کە ئاگاداری ئەو بارودۆخە بەزەییدار و بێھیوایە بێت کە خۆی تێیدا بینیوە.
پێغەمبەر، بە داوای خەمبارییەوە جووڵەی پێکرد و پرسیاری لێکرد کە ئایا حەز دەکەیت وەک ژنێکی ئازاد بژیت و بەشێک بێت لە ماڵەکەی ئەگەر فیدییەی بدات. ھەرگیز لە خەونەکانیدا چاوەڕوانی ئەم ئۆفەرەی نەدەکرد. بەھۆی ئەم بەرزبوونەوەیە چاوەڕواننەکراوەی پێگەی خۆیەوە بە قووڵی جووڵەی پێکرد، ھاوار دەکات کە زیاتر لە دڵخۆشی دەبێت قبوڵ بکات. "[٦]
ماوەیەک دواتر باوکی و ھەموو ئەو پیاوانەی ھۆزەکەی کە ئازاد بوون، ئیسلامیشیان وەک ئایینەکەیان قبوڵ کرد.
لە ئەنجامدا، ئەو ھاوسەرگیری لەگەڵ پێغەمبەر کرد کاتێک تەمەنی ٥٧ ساڵ بوو و ئەویش تەمەنی ١٩ ساڵ بوو،[٧] بەم شێوەیە ھاوسەرگیرییەکەی لە ساڵی ٦٢٧–٦٢٨ بوو.[٨] بۆ ماوەی چوار ساڵ ھاوسەرگیری لەگەڵ پێغەمبەر کردووە، دوای ٤٤ ساڵ لە ھاوسەرگیری کۆچی دوایی کردووە.
مردن و ناشتن
[دەستکاری]لە تەمەنی شەست و پێنج ساڵیدا لە ساڵی ٥٠ی کۆچی، کۆچی دوایی کرد و لەگەڵ ژنەکانی تری محەممەد لە بەقیع بە خاک سپێردرا.[٩]
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ «8- جويرية بنت الحارث المصطلقية». Islamweb إسلام ويب (بە عەرەبی). لە ٥ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
- ^ «زواج النبي صلى الله عليه وسلم من جويرية رضي الله عنها - الإسلام سؤال وجواب». islamqa.info (بە عەرەبی). لە ٥ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
- ^ «إسلام ويب - سير أعلام النبلاء - الصحابة رضوان الله عليهم - جويرية أم المؤمنين- الجزء رقم2». www.islamweb.net (بە عەرەبی). لە ٥ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
- ^ IslamAhmadiyya.Net. «أم المؤمنين جويرية بنت الحارث (رضي الله عنها) - مجلة زاد المسلمة - الجماعة الإسلامية الأحمدية». zadulmuslima.net. لە ٥ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
- ^ Alfred Guillaume, The Life of Muhammad: A Translation of Ibn Ishaq's Sirat Rasul Allah, p. 490-493.
- ^ Mahmood Ahmad Ghadanfar, Great Woman of Islam, p.108-109.
- ^ Juwayriyya bint al-Harith
- ^ Juwayriyya bint al-Harith - The Oxford Dictionary of Islam
- ^ Ghadanfar, p.110
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە جوەیریە کچی حارس تێدایە. |