بۆ ناوەڕۆک بازبدە

مایک تایسۆن

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
مایک تایسۆن
Mike Tyson لەسەر ویکیدراوە دەستکاریی ئەمە بکە
لەدایکبوون٣٠ی حوزەیرانی ١٩٦٦ لەسەر ویکیدراوە دەستکاریی ئەمە بکە (تەمەن ٥٨ ساڵ)
بڕۆکلین لەسەر ویکیدراوە دەستکاریی ئەمە بکە
پیشەBoxer، ئەکتەر، ئەکتەری دۆبلێر، خوودژیاننامەنووس، podcaster لەسەر ویکیدراوە دەستکاریی ئەمە بکە
ھاوسەرRobin Givens لەسەر ویکیدراوە دەستکاریی ئەمە بکە
خەڵاتەکان
  • WWE Hall of Fame (٢٠١٢)
  • International Boxing Hall of Fame (٢٠١١) لەسەر ویکیدراوە دەستکاریی ئەمە بکە
وێبگەhttp://www.miketyson.com/ لەسەر ویکیدراوە دەستکاریی ئەمە بکە
واژوو

مایک تایسۆن (بە ئینگلیزی: Mike tayson) (لەدایکبووی ٣٠ی حوزەیرانی ١٩٦٦ لە شاری نیویۆرک لە ئەمریکا)، بۆکسێنەرێکی خانەنشینکراوی ئەمریکییە. گەنجترین پاڵەوانی پیشەگەری بۆکسێنی کێشی قورسە و یەکێکە لە کەسایەتیییە وەرزشییە بەناوبانگەکانی جیھان. تایسۆن لە ساڵی ١٩٨٥ ھاتە ناو جیھانی بۆکسێنی پیشەگەرەوە. لە ساڵی ١٩٨٦ بووە پاڵەوانی بەشی کێشیی قورس لە ئەنجومەنی جیھانی بۆکسێن، و ساڵی دواتر، پاڵەوانێتی یەکێتی جیھانی بۆکسێن و فیدراسیۆنی نێودەوڵەتی بۆکسێنی بەدەستھێنا، و بووە پاڵەوانی بێ جێگەی مشتومڕی جیھان لە نێوان ساڵانیی ١٩٨٧ و ١٩٩٠. لە ساڵی ١٩٨٨ لە شەڕێکی یادگاریدا لە ماوەی ٩١ چرکەدا مایکل سپینکسی لە یارییەکە بردەوە و یەکەم دۆڕانی بوو و خەڵاتێکی ٢٠ ملیۆن دۆلاری بەدەستھێنا. تایسۆن بۆ ماوەیەک وا دیار بوو کە نەدۆڕاوە تا لە ساڵی ١٩٩٠ بە بەستەر دۆگلاس دۆڕا.[١] ساڵی ١٩٩٢ بە تۆمەتی دەستدرێژی سێکسی سزای ٦ ساڵ زیندانی بەسەردا سەپێندرا و دوای ٣ ساڵ ئازاد کرا.[٢][٣] دوای ئازادبوونی لە زیندان، دەگوترا کەسایەتییەکەی گۆڕاوە. لە ساڵی ١٩٩٦ تایسۆن پاڵەوانێتی ئەنجومەنی جیھانی بۆکسێن و یەکێتی بۆکسێنی جیھانی بەدەست ھێنایەوە، بەڵام لە ھەمان ساڵدا بە ئیڤاندەر ھۆلیفیڵد دۆڕا و یەکێک لە نازناوی پاڵەوانێتییەکەی لەدەستدا. لە ساڵی ١٩٩٧ لە یاری دووبارە لەگەڵ ھۆلیفیڵد مشتومڕێکی نوێی دروست کرد بە گازگرتن و دڕاندنی بەشێک لە گوێی ئیڤاندەر ھۆلیفیڵد و بۆ ماوەیەک ڕاگیرا.


لە ساڵی ١٩٩٨ لە مۆسیقای ھیپ ھۆپ یان ڕاپ. قۆناغی دووەم کەی ئۆ بەشداری کرد. لە ساڵی ١٩٩٩ جارێکی تر بۆ ماوەیەکی کورت زیندانی کرایەوە. لە ساڵی ٢٠٠٢دا جارێکی تر چانسی وەرگرتنەوەی پاڵەوانێتییەکەی بۆ ڕەخسا. لە کۆنگرە ڕۆژنامەوانییەکەی پێش یارییەکە لەگەڵ لێنۆکس لویس ھێرشی کردە سەر بەرامبەرەکەی و لە قۆناغی ھەشتەمدا لە ڕینگدا کرایە دەرەوە. تایسۆن لە ساڵی ٢٠٠٦ وازی لە وەرزشە پیشەگەرەکان ھێنا دوای دوو دۆڕانی لەسەریەک بە دانی ویلیامز و کیڤن مەکبراید، بە تۆمارکردنی ٥٨ شەڕ و ٥٠ بردنەوە (٤٤ بردنەوە) و ٦ دۆڕان و ٢ یەکسانبوون. تایسۆن بە شێوازی دڕندە و ترسناکانەی بۆکسێن ناسراوە ھەروەھا بە ڕەفتارە مشتومڕاوییەکانی ناوەوە و دەرەوەی ڕینگ. بە ٨٨٪ی سەرکەوتنەکانی بە نۆک ئاوت، لە لیستی ١٠٠ باشترین بۆکسێنەری ھەموو سەردەمەکان لەلایەن گۆڤاری ڕینگەوە پلەی ١٦ی بەدەستھێنا.[٤][٥] ھەروەھا لە لیستی «سەختترین بۆکسێنەرانی کێشی قورس لە جیھاندا» لەلایەن کەناڵی ESPN پلەی یەکەمی بەدەستھێناوە.[٦] سکای سپۆرت بە «پێدەچێت کێویترین جەنگاوەر بێت کە تا ئێستا ھەنگاو بنێتە ناو ئەڵقەیەکی پیشەگەرییەوە».[٧] ناوی لە ھۆڵی ناوبانگەکانی نێودەوڵەتی بۆکسێن تۆمارکراوە. لە ماوەی کارکردنیدا تا ساڵی ٢٠٠٦ زیاتر لە ٣٠٠ ملیۆن دۆلاری بەدەستھێناوە، کە زۆربەیان بەھۆی خواردنەوەی کحولەوە لەدەستچووە، بەجۆرێک لە ساڵی ٢٠١٦ گۆڤاری فۆربێس سامانەکەی بە نزیکەی یەک ملیۆن دۆلار خەمڵاندووە. لە دەرکەوتنی لە بەرنامە تەلەڤیزیۆنییەکان، دەتوانین دەرکەوتنی دوو خولەکی لە زنجیرەی چۆن دایکتانم بینی ببینین کە لە کەناڵی سی بی ئێس پەخشکرا، ھەروەھا دەرکەوتنی لە بەشی یەکەم و دووەمی فیلمی "ھانگۆڤەر " و دەرکەوتنی لە… فیلمی " ئیپ مان ٣" و ڕۆڵی نوێی لە فیلمی " کیک ". بۆکسەر ٢ و فرۆشیاری چینی و جگە لە دەرکەوتنی لە کلیپێکی ئێمینێم بە ناوی مۆنستەر کە لە ساڵی ٢٠٢٠ بڵاوکرایەوە.

سەرەتای ژیان

[دەستکاری]

مایکل جیرارد تایسۆن لە ٣٠ی حوزەیرانی ١٩٦٦ لە شاری براونڤیل لە بروکلینی ویلایەتی نیویۆرک لەدایکبووە.[٨] برایەکی گەورەی ھەبووە بە ناوی ڕۆدنی (لەدایکبووی ١٩٦١) و خوشکێکی گەورەی ھەبووە بە ناوی دێنیس کە لە شوباتی ١٩٩٠ لە تەمەنی ٢٤ ساڵیدا بەھۆی جەڵتەی دڵەوە کۆچی دوایی کردووە.[٩][١٠] باوکی بایۆلۆژی تایسۆن لە بەڵگەنامەی لەدایکبوونیدا بە ناوی «پێرسێل تایسۆن» (کە خەڵکی جامایکا بوو)، بەڵام ئەو پیاوەی تایسۆن وەک باوکی ناسیبوویەوە جیمی کیرکپاتریکە. کیرکپاتریک خەڵکی شاری گویرتاون بوو لە ویلایەتی کارۆلینای باکوور و یەکێک بوو لە یاریزانە سەرەکییەکانی بیسبۆڵ لە ناوچەکەدا. کیرکپاتریک ھاوسەرگیری کرد و کوڕێکی بوو بە ناوی جیمی لی کیرکپاتریک، برای نیوە برای تایسۆن، کە یارمەتی دا لە تیپی تۆپی پێی قوتابخانەی ئامادەیی شارلۆت لە ساڵی ١٩٦٥ یاری بکات. لە ساڵی ١٩٥٩ جیمی کیرکپاتریک خێزانەکەی بەجێھێشت و ڕووی لە بروکلن کرد و لەوێ دایکی تایسۆن بە ناوی لۆرنا مای (سمیس) تایسۆن ناسی. کیرکپاتریک بەردەوام لە ھۆڵەکانی حەوزدا قومار دەکرد و لە شەقامەکاندا کۆدەبووەوە. تایسۆن دەڵێت: «باوکم تەنھا کوڕێکی ئاسایی بوو لەسەر شەقامەکان کە گیرۆدەی جیھانی شەقامەکان بوو». لە دەوروبەری کاتی لەدایکبوونی مایک، کیرکپاتریک وازی لە دایک و خێزانەکەی تایسۆن ھێنا و دایکی تایسۆنی بەجێھێشت کە بە تەنیا چاودێری منداڵەکان بکات. کیرکپاتریک لە ساڵی ١٩٩٢ کۆچی دوایی کرد. خێزانەکە لە شاری بێدفۆرد-ستۆیڤێسانت دەژیا تا فشارە دارایییەکان ناچاریان کرد بچنە براونزڤیل کاتێک تایسۆن تەمەنی ١٠ ساڵ بوو. دایکی تایسۆن دوای شەش ساڵ کۆچی دوایی کرد و سەرپەرشتی تایسۆنی تەمەن ١٦ ساڵانی بەجێھێشت بۆ بەڕێوەبەری بۆکسێن و ڕاھێنەری کوس دی ئاماتۆ کە سەرپەرشتیاری یاسایی بوو. دواتر تایسۆن وتی «ھەرگیز دایکم دڵخۆش نەکردم و شانازیم نەکرد بە بینینی من: تەنھا بیرم لەوە دەکردەوە کە مناڵێکی کێوی بە شەقامەکاندا دەسوڕێمەوە و دەگەڕێمەوە ماڵەوە بە جلوبەرگی نوێیەوە کە دەیزانی پارەی نادەم». ھەرگیز دەرفەتت نەبووە قسەی لەگەڵ بکەیت و لەبارەیەوە بزانیت. لە ڕووی پیشەیییەوە ھیچ کاریگەرییەکی نییە، بەڵام لە ڕووی سۆزداری و کەسییەوە چەقێنەرە. تایسۆن بە درێژایی تەمەنی منداڵی لە گەڕەکێکی پڕ تاوانکاریدا ژیاوە. بەپێی چاوپێکەوتنێک، یەکەم شەڕی لەگەڵ گەنجێکی بەتەمەن بووە کە سەری یەکێک لە کۆترەکانی تایسۆنی دڕاندووە. تایسۆن چەندین جار دەستگیرکراوە، تاوانی بچووکی ئەنجامداوە و لەگەڵ ئەو کەسانەدا شەڕی کردووە کە بە دەنگی بەرز گاڵتەیان پێدەکرد. لە تەمەنی ١٣ ساڵیدا ٣٨ جار دەستگیرکرابوو. خوێندنی لە قوتابخانەی تریۆن بۆ کوڕان لە شاری جۆنستاون لە نیویۆرک تەواو کردووە. بەھرەی بۆکسێنی تایسۆن لەوێ لەلایەن بۆبی ستیوارتەوە دۆزرایەوە کە ڕاوێژکاری دەستبەسەرکردنی نەوجەوانان و بۆکسێنەری پێشوو بوو. ستیوارت تایسۆنی بە شەڕکەرێکی نایاب دەزانی و بۆ چەند مانگێک ڕاھێنانی پێکرد پێش ئەوەی بە کاس دی ئاماتۆ بناسێنێت. تایسۆن لە تەمەنی خوار تەمەنیدا لە قۆناغی ئامادەیی دەرکرا. لە ساڵی ١٩٨٩ دکتۆرای فەخری لە «نامە مرۆیییەکان» لە زانکۆی ناوەندی ویلایەتی وەرگرتووە. تایسۆن لەلایەن بۆکسێنەری پێشوو و ڕاھێنەری ناودار کیڤن ڕۆنی ڕاھێنانی پێدەکرا، ھەندێکجار لەلایەن تێدی ئەتڵەسەوە یارمەتی دەدرا، ھەرچەندە ئەتڵەس لە تەمەنی ١٥ ساڵیدا لەلایەن دی ئاماتۆوە لە کارەکەی دوورخرایەوە. لە کۆتاییدا کیڤن ڕۆنی ھەموو ئەرکەکانی ڕاھێنانی ئەم جەنگاوەرە گەنجەی گرتە ئەستۆ.

وەرزشی ناپیشەیی

[دەستکاری]

تایسۆن وەک بۆکسێنەرێکی تازەپێگەیشتوو لە ئۆڵۆمپیادی منداڵانی ساڵانی ١٩٨١ و ١٩٨٢ میدالیای زێڕی بەدەستھێنا.[١١] لە ساڵی ١٩٨١ لە ڤێ کورتز و لە ساڵی ١٩٨٢ لە کۆڵتۆن براونی بردەوە. دوو جار وەک ئاماتۆرێک شەڕی لەگەڵ ھێنری تیلمان کرد، ھەردو شەڕەکەی بە بڕیار دۆڕاند. تیلمان میدالیای زێڕی کێشی قورس لە ئۆڵۆمپیادی ھاوینەی ساڵی ١٩٨٤ لە لۆس ئانجلەس بەدەستھێنا.

وەرزشی پیشەیی

[دەستکاری]

ھەنگاو بنێنە سەر ڕێگای ئەستێرەیی

[دەستکاری]

تایسۆن یەکەم یاری پیشەگەرانەی خۆی لە تەمەنی ١٨ ساڵیدا لە ٦ی ئازاری ١٩٨٥ لە شاری ئەلبانی لە ویلایەتی نیویۆرک ئەنجامدا. لە قۆناغی یەکەمدا بە کونکاوتی تەکنیکی لە ھیکتۆر مێرسیدسی بردەوە. لە یەکەم ساڵی خوێندنیدا وەک وەرزشوانێکی پیشەگەر ١٥ شەڕی ھەبووە. تایسۆن لە کۆی ٢٨ شەڕی یەکەمی ٢٦ یاریدا بە ناکاوت یان کنۆک ئاوتی تەکنیکی بردەوە. ١٦ لەوانە لە قۆناغی یەکەمدا کرانە دەرەوە. بازنەی ڕکابەرەکانی وردە وردە زیاد بوو بۆ ڕکابەرە نێودەوڵەتی و ناسراوەکان، ڕکابەرەکانی وەک جەیمس تیلیس، دەیڤید جاکۆ, جیس فێرگسۆن، میچ گرین و مارڤیس فرازییەر. سەرکەوتنەکانی سەرنجی میدیاکانی ڕاکێشا و تایسۆن وەک پاڵەوانی گەورەی داھاتووی کێشی قورس مژدەی پێدرا. دی ئاماتۆ لە تشرینی دووەمی ساڵی ١٩٨٥ لە سەرەتای ژیانی وەرزشی تایسۆن کۆچی دوایی کرد، ھەندێک پێیان وایە مردنی ھۆکاری سەرەکی بووە بۆ زۆرێک لەو کێشانەی کە تایسۆن لەگەڵ پێشکەوتنی ژیانی وەرزشیدا تووشی بووە. یەکەمین شەڕی تایسۆن کە لەسەر ئاستی نیشتمانی لە ئەمریکا نمایشکرا، لە ١٦ی شوباتی ١٩٨٦ لە یاریگای ھیوستن فیڵدھاوس لە شاری ترۆی پایتەختی نیویۆرک بەرامبەر جێسی فێرگسۆن ئەنجامدرا و کەناڵی ئەی بی سی سپۆرت ڕوماڵی کرد. تایسۆن لە قۆناغی پێنجەمدا فێرگسۆنی خستە خوارەوە بە ئاپەرکات و لووتی شکاوی. لە قۆناغی شەشەمدا فێرگسۆن دەستی کرد بە گرتنی تایسۆن لە ھەوڵێکی ڕواڵەتیدا بۆ ئەوەی ڕێگری بکات لە لێدانی زیاتر. دواجار ناوبژیوان لە نزیک ناوەڕاستی قۆناغی شەشەم شەڕەکەی ڕاگرت دوای ئەوەی چەندین جار ئامۆژگاری فێرگسۆنی کرد کە پابەندی فەرمانەکانی بێت بۆ ئەوەی ھانی بدات بۆ بۆکسێن. سەرەتا شەڕەکە بە بێبەشکردن (DQ) بۆ تایسۆن بەڕێوەچوو. دوای ئەوەی تایسۆن ناڕەزایەتی دەربڕی، بڕیارەکە «گۆڕدرا» بۆ سەرکەوتنی تەکنیکی لە کۆتایی (TKO). لە مانگی تەممووزی ئەو ساڵەدا، دوای ئەوەی شەش سەرکەوتنی دیکەی لە کۆتاییدا تۆمارکرد، تایسۆن لە پەخشێکی ڕاستەوخۆی دیکەی کەناڵی ABC Sports لە شاری گلێنس فۆڵس لە ویلایەتی نیویۆرک بەرامبەر مارڤیس فرازیێر، ڕکابەری پێشووی نازناوی جیھانی کرد. تایسۆن بە ئاسانی سەرکەوتنی بەدەستھێنا و لە چرکەی ٣٠ی شەڕەکەدا بە ئاپەرکاتێکی بەھێز لە زەنگی کردنەوەی یارییەکەدا فرازییەری کەوتە خوارەوە.

لە ٢٢ی تشرینی دووەمی ١٩٨٦، تایسۆن دەرفەتی ئەوەی بەدەستھێنا کە لە یەکەم شەڕی دا شەڕ لەگەڵ ترێڤەر بێربیک بکات بۆ پاڵەوانێتی کێشی قورس لە ئەنجومەنی جیھانی بۆکسێن (WBC). تایسۆن لە قۆناغی دووەمدا لە تەمەنی ٢٠ ساڵ و ٤ مانگیدا بووە گەنجترین پاڵەوانی کێشی قورس لە مێژوودا بە بردنەوەی تەکنیکی (TKO)ی بەرامبەرەکەی. ئاستێکی بەرزی تایسۆن دەستخۆشی زۆری بەدوای خۆیدا ھێنا.[١٢]تایسۆن بە ھێزی خۆی ھەموو بۆکسێنەرە سەرەکییەکانی ترساند و شەڕەکانی ورد و ھەماھەنگ و کاتیان لەگەڵ خێرایی دەستە گەورەکاندا بوو. ھەروەھا تایسۆن توانای بەرگری بەرچاوی ھەبوو و لەبەردەم لێدانی بەرامبەرەکەیدا بەرگری لە خۆی دەکرد بە شێوازێکی تایبەت کە لەلایەن ڕاھێنەرەکەی کاس دی ئاماتۆ فێری دەکرا.[١٣] تەکنیکی پەنجەدانی تایسۆن لە شوتی ھوک یان ئاپەرکاتدا ڕۆڵێکی گەورەی ھەبوو لە سەرکەوتنی تایسۆن بەرامبەر بە ڕکابەرەکانی.

پاڵەوانی بێ جێگەی مشتومڕ

[دەستکاری]

چاوەڕوانییەکان بۆ تایسۆن زۆر بوون و ئامادەکرابوو بۆ بەدەستھێنانی پاڵەوانێتی کێشی قورس. پاڵەوانێتییەک کە بێ گومان بۆ بەرھەمھێنانی پاڵەوانێکی کێشی قورس داڕێژرابوو. تایسۆن لە ٧ی ئازاری ١٩٨٧ لە لاس ڤێگاس لە ویلایەتی نێڤادا بەرامبەر جەیمس سمیس بەرگری لە نازناوەکەی کرد. لەم شەڕەدا بە دەنگی دادوەرەکان بە براوە ناسێندرا.[١٤] لە مانگی ئایاردا لە قۆناغی شەشەمدا بە کرۆکی تەکنیکی لە پینکلۆن تۆماسی بردەوە.[١٥] لە یەکەمی ئابدا، نازناوی فیدراسیۆنی نێودەوڵەتی بۆکسێن (IBF)ی لە تۆنی تاکەر بەدەستھێنا لە بڕیارێکی کۆدەنگی دوازدە قۆناغدا بە نمرەکانی ١١١–١١٩، ١١٨–١١٣ و ١١٢–١١٦.[١٦] تایسۆن بووە یەکەم بۆکسێنەری کێشی قورس کە ھەر سێ پشتێنە سەرەکییەکەی WBA و WBC و IBF لە یەک کاتدا بەدەستەوە بێت. شەڕێکی دیکە کە لە مانگی تشرینی یەکەمی ھەمان ساڵدا بوو، کۆتایی ھات و تایسۆن لە قۆناغی حەوتەمدا بە تایرێل بیگزی خاوەن میدالیای زێڕی کێشی قورس لە ئۆڵۆمپیادی ساڵی ١٩٨٤ بە کۆتایی ھات.[١٧]

لەم ماوەیەدا تایسۆن لەلایەن کۆمپانیای یارییەکانی نینتێندۆوە سەرنجی درا. دوای بینینی یەکێک لە شەڕەکانی تایسۆن، بەڕێوەبەری جێبەجێکاری کۆمپانیای نینتێندۆی ئەمریکا، مینۆرو ئاراکاوا، سەرسام بوو بە «ھێز و لێھاتوویی» شەڕکەرەکە، ئەمەش وای لێکرد ھاوبەشییەک لەگەڵ تایسۆن پێشکەش بکات لە بەرھەمھێنانی یارییەکان بۆ سیستەمی کات بەسەربردنی نینتێندۆ. یارییەکی ئارکێدی نینتێندۆ بە ناوی Mike Tyson's Punch-Out!!، لە ساڵی ١٩٨٧ بڵاوکرایەوە، کە پێشوازییەکی زۆری لێکرا و زیاتر لە یەک ملیۆن دانە فرۆشرا.[١٨]تایسۆن لە ساڵی ١٩٨٨ سێ شەڕی ھەبووە. لە ٢٢ی ژانویەی ١٩٨٨ لاری ھۆڵمزی ناسی. پاڵەوانی پێشووی ئەفسانەیی لە قۆناغی چوارەمدا بە تایسۆن دۆڕا.[١٩] ئەوە تاکە دۆڕان بوو کە ھۆڵمز لە ٧٥ یاریدا تووشی بوو. پاشان لە مانگی ئازاردا، تایسۆن لە تۆکیۆ لە ژاپۆن شەڕی لەگەڵ تۆنی تابس کرد و لەنێو کارەکانی بانگەشە و بازرگانیدا، سەرکەوتنێکی ئاسانی لە قۆناغی دووەمدا بەدەستھێنا.[٢٠]لە ٢٧ی حوزەیرانی ١٩٨٨، تایسۆن ڕووبەڕووی مایکل سپینکس بووەوە. شەڕەکە دوای ٩١ چرکە کۆتایی ھات کاتێک لە قۆناغی یەکەمدا تایسۆن سپینکسی لە یارییەکە بردەوە. زۆر کەس ئەم کاتە بە لووتکەی ناوبانگ و توانای بۆکسێنی تایسۆن دەزانن.[٢١][٢٢]

مشتومڕ و دابەزین

[دەستکاری]

لەم ماوەیەدا کێشەکانی تایسۆن لە دەرەوەی ڕینگەوە دەستی پێکرد. ھاوسەرگیرییەکەی لەگەڵ ڕۆبن گیڤنز بەرەو جیابوونەوە دەڕۆیشت و گرێبەستی داھاتووی لە مەترسیدا بوو. لە کۆتایی ساڵی ١٩٨٨ تایسۆن لە بەڕێوەبەری کارەکەی بیل کیتۆن جیابووەوە و ڕاھێنەرە کۆنەکەی کیڤن ڕۆنی لە کارەکەی دوورخستەوە.[٢٣] لە ساڵی ١٩٨٩دا تایسۆن لەناو گێژاوی کەسی خۆیدا تەنھا دوو شەڕی ئەنجامدا. لە مانگی شوباتدا ڕووبەڕووی بۆکسێنەری بەریتانی فرانک برۆنۆ بووەوە. برۆنۆ توانی لە کۆتایی قۆناغی یەکەمدا تایسۆن بخاتە دەرەوە، بەڵام تایسۆن لە قۆناغی پێنجەمدا برۆنۆی دەرکرد. پاشان تایسۆن لە قۆناغی یەکەمی مانگی تەممووزدا لە کارل ویلیامزی بردەوە.[٢٤]لە شەڕێکدا لە ١١ی شوباتی ١٩٩٠، تایسۆن پاڵەوانێتی بێ جێگەی مشتومڕی خۆی بە باستەر دۆگلاس لە تۆکیۆ دۆڕاند. تایسۆن لە قۆناغی ھەشتەمدا بە ئاپەرکات دۆگلاسی خستە خوارەوە، بەڵام دۆگلاس پێش ئەوەی ژمارەی ناوبژیوان کۆتایی بێت ھەستا و لە دوو قۆناغی داھاتوودا بە توندی لێی دا. دوای شەڕەکە، دەورووبەری تایسۆن ناڕەزایەتییان دەربڕی کە ژماردنی ناوبژیوان خاو بووە و زیاتر لە دە چرکەی خایاند تا دۆگلاس لەسەر پێیەکانی خۆی بوەستێتەوە. لە ٣٥ چرکە لە قۆناغی ١٠، دۆگلاس ئاپەرکاتێکی دڕندانەی پێشکەش کرد و بەدوایدا ھات بە کۆمبۆیەکی چوار پانچ-ھۆک کە تایسۆنی بۆ یەکەمجار لە ژیانی وەرزشیدا کەوتە خوارەوە. دوای ئەوەی لەلایەن ناوبژیوان ئۆکتاڤیۆ میران تایسۆنەوە ھەژمارکرا، لە شەڕەکەدا دۆڕا. سەرەڕای ئەو دۆڕاندنە شۆککەرە، تایسۆن ڕای گەیاندووە، دۆڕاندن بە دۆگلاس گەورەترین سات بووە لە ژیانی وەرزشیدا. ئەو دەڵێت: "پێویستم بەو شەڕە ھەبوو بۆ ئەوەی خۆم ببمە کەسێکی باشتر و خەباتکار". من ڕوانگەیەکی فراوانترم ھەیە بۆ خۆم و بۆکسێن"[٢٥]

سزادانی دەستدرێژی و زیندان و گۆڕانکاری

[دەستکاری]

لە مانگی تەممووزی ساڵی ١٩٩١ تایسۆن بەھۆی دەستدرێژیکردنە سەر کچێکی تەمەن ١٨ ساڵ بە ناوی دێزیری واشنتۆن لە شاری ماسبلاک لە ویلایەتی ڕۆد ئایلەند لە ژوورێکی ھۆتێل لە شاری ئیندیاناپۆلیس دەستگیرکرا. دادگاییکردنی دەستدرێژی سێکسی تایسۆن لە ٢٦ی کانوونی دووەم تا ١٠ی شوباتی ١٩٩٢ لە دادگای باڵای ماریون کاونتی بەڕێوەچوو. بەشێکی پشتڕاستکردنەوەی ئیدیعای واشنتۆن لە ڕێگەی ئیفادەی شۆفێری تایسۆنەوە بوو، کە دۆخی شۆکاوی دێزیری واشنتۆنی دوای ڕووداوەکە پشتڕاستکردەوە. شایەتحاڵی زیاتر لەلایەن پزیشکێکی ژووری فریاکەوتنەوە پێشکەشکرا کە زیاتر لە ٢٤ کاتژمێر دوای ڕووداوەکە پشکنینی واشنتۆنی کرد و پشتڕاستیکردەوە کە باری جەستەیی واشنتۆن لەگەڵ دەستدرێژی سێکسیدا یەکدەگرێتەوە. لەژێر چاودێری ڕاستەوخۆی ڤینسێنت ج. فۆلەر، پارێزەری تایسۆن، ئیدیعای کردووە کە ھەموو شتێک بە ڕەزامەندی تەواوەتی واشنتۆن ڕوویداوە و ئەویش ناچاری نەکردووە. کاتێک لەلایەن سەرۆکی داواکاری گشتی گریگۆری گاریسۆنەوە لێپرسینەوەی لەگەڵدا کرا، تایسۆن ئەو تۆمەتانەی ڕەتکردەوە کە واشنتۆن دەستدرێژی کراوەتە سەر و پێداگری لەسەر ئەوە کرد کە خۆی دەیەوێت سێکس لەگەڵیدا بکات. لە ١٠ی شوباتی ١٩٩٢، دوای دادگاییکردنی ١٠ کاتژمێری بە دەستەی سوێندخواردن، مایک تایسۆن بە تۆمەتی دەستدرێژی سێکسی سزا درا. تایسۆن بە نوێنەرایەتی ئیلین دێرشڤیتز، داواکارییەکی تۆمارکرد بۆ تانەدان لە سزاکە و بە ئاماژەدان بە مێژووی سێکسی ڕابردووی قوربانییەکە، فەرمانی دەرکردنی سێ شایەتحاڵی ئەگەری بۆ تانەدانەکە دەرکرد. دادگای تێھەڵچوونەوەی ویلایەتی ئیندیانا سزای تایسۆنی پشتڕاستکردەوە. لە ٢٦ی ئازاری ١٩٩٢دا، تایسۆن سزای شەش ساڵ زیندانی بەسەردا سەپێندرا و چوار ساڵ سزای ڕاگرتنی بەسەردا سەپێندرا. سەرەڕای ئەوەی لە کاتی تاوانەکەدا تەمەنی ٢٥ ساڵ بوو، بەڵام لە مانگی نیسانی ١٩٩٢دا ڕەوانەی سەنتەری چاکسازی لاوانی ئیندیانا (ئێستا سەنتەری چاکسازی پلاینفیڵد) کرا و لە مانگی ئازاری ساڵی ١٩٩٥ لە زیندان ئازادکرا دوای ئەوەی کەمتر لە سێ ساڵ لە سزای شەش ساڵەکەی تێپەڕاند. بە شێوەیەکی بەرفراوان باس لەوە دەکرێت کە تایسۆن لە زیندان موسڵمان بووە و ناوی عەرەبی مەلیک عەبدولعەزیزی وەرگرتووە. (بێگومان ھەندێک سەرچاوە باسیان لەوە کردووە کە ناوی مەلیک شابازی وەرگرتووە). بەھەر حاڵ تایسۆن ڕای گەیاندووە کە موسڵمانبوونی پێش چوونە ناو زیندان ڕوویداوە، بەڵام ھیچ ھەوڵێکی نەداوە بۆ ڕاستکردنەوەی ئەو زانیارییە ناڕاستانەی لە میدیاکاندا ھەیە. بەھۆی سزادانی، تایسۆن وەک تاوانباری سێکسی پلەی دووەم تۆمارکراوە.

گەڕانەوە

[دەستکاری]

دوای ئازادبوونی لە زیندان، تایسۆن بە ئاسانی لە شەڕەکانیدا بەرامبەر پیتەر مەکنیلی و باستەر ماتیس جونیۆر سەرکەوتنی بەدەستھێنا. یەکەم شەڕی تایسۆن دوای ئازادکردنی زیاتر لە ٩٦ ملیۆن دۆلاری لە سەرانسەری جیھاندا بەدەستھێنا لەسەر PPV، لەنێویاندا ٦٣ ملیۆن دۆلار لە ئەمریکا. شەڕەکە لەلایەن یەک ملیۆن و ٥٢٠ ھەزار ماڵەوە بینراوە و ھەم بینەری PPV و ھەم ڕیکۆردی داھاتی تۆمارکردووە. ئەم شەڕە کە ماوەی ٨٩ چرکە بوو، ڕەخنەی زۆری لێکەوتەوە کە ئیدارەی تایسۆن «دەبە تەماتە»ی کێشاوە بۆ ئەوەی سەرکەوتنی ئاسان بۆ گەڕانەوەی مسۆگەر بکات. شەڕی تایسۆن و ماکنیلی لە ساڵی ١٩٩٨دا لە لیستی ٥٠ گەورەترین ساتی وەرزشی تەلەڤیزیۆنیدا بوو لە ھەموو کاتێکدا. تایسۆن پشتێنەکەی بەدەستھێنایەوە بە بردنەوەی پاڵەوانێتی WBC بەرامبەر فرانک برۆنۆ لە مانگی ئازاری ساڵی ١٩٩٦. ئەمە دووەم شەڕی نێوان ئەو دووانە بوو و تایسۆن لە قۆناغی سێیەمدا برۆنۆی لە یارییەکە بردەوە. لە ساڵی ١٩٩٦ لێنۆکس لویس گەرەنتی ١٣٫٥ ملیۆن دۆلاری بۆ شەڕکردن لەگەڵ تایسۆن ڕەتکردەوە. ئەمە بەرزترین جانتای شەڕی لویس تا ئێستایە. دواتر لویس ٤ ملیۆن دۆلاری لە دۆن کینگ وەرگرت بۆ ئەوەی دەستبەرداری بێت و ڕێگە بە تایسۆن بدات لەبری ٣٠ ملیۆن دۆلار شەڕی بروس سێڵدۆن بکات، بەو ئامانجەی کە ئەگەر تایسۆن شکستی بە سێڵدۆن ھێنا ئەوا ئەوکات شەڕی لویس دەکات. تایسۆن لە مانگی ئەیلوولی ئەو ساڵەدا پشتێنی WBA ی بەدەستھێنا و لە قۆناغی یەکەمدا سێلدۆنی پاڵەوانی بردەوە. سێڵدۆن لە ڕۆژنامە باوەکاندا ڕەخنەی زۆری لێگیرا و گاڵتەیان پێکرا بەھۆی ئەوەی لە بەرامبەر پەنجەکانی تایسۆندا داڕما.

شەڕکردنی تایسۆن و ھۆلیفیڵد

[دەستکاری]

تایسۆن ھەوڵیدا بەرگری لە نازناوی WBA بکات بەرامبەر ئیڤاندەر ھۆلیفیڵد کە لە چوارەم جەنگی بەرگریدا بوو. ھۆلیفیڵد لە ساڵی ١٩٩٤ وازی لە یاریکردن ھێنا دوای ئەوەی پاڵەوانێتییەکەی بە مایکل مۆرێر دۆڕاند. لە ٩ی تشرینی دووەمی ١٩٩٦ لە لاس ڤێگاس لە ویلایەتی نیڤادا، تایسۆن ڕووبەڕووی ھۆلیفیڵد بووەوە لە فیلمێکدا کە بە «کۆتایی» ناوزەد کرا. لە وەرچەرخانێکی خێرا و سەرسووڕھێنەری ڕووداوەکاندا، ھۆلیفیڵد کە نزیکەی ھیچ چانسێکی سەرکەوتنی لەلایەن شرۆڤەکارانی بێشومارەوە پێنەدرابوو، بە کۆتایی تەکنیکی لە تایسۆنی بردەوە کاتێک ناوبژیوان میچ ھالپەرن لە قۆناغی ١١دا یارییەکەی ڕاگرت. سەرکەوتنی ھۆلیفیڵد لەگەڵ تۆمەتەکانی تیمی تایسۆن بوو کە ھۆلیفیڵد چەندین جار لە کاتی خولەکەدا مشتێکی لە سەری تایسۆن داوە. ھەرچەندە لێدانەکانی سەر بە ھەڵە لەلایەن ناوبژیوانەوە دادەنران. یاری داھاتوویان دەگۆڕێت بۆ دەمەقاڵە.

تایسۆن دژی ھۆلیفیڵد و دوای ئەوە

[دەستکاری]

تایسۆن و ھۆلیفیڵد لە ٢٨ی حوزەیرانی ١٩٩٧ جارێکی دیکە شەڕیان کردەوە. سەرەتا بڕیار بوو ھالپەرن ببێتە ناوبژیوان، بەڵام دوای ئەوەی کەمپی تایسۆن ناڕەزایەتی دەربڕی، ھالپەرن لە بەرژەوەندی میڵز لەین دەستی لەکارکێشایەوە. دووبارە یارییەکە کە زۆر چاوەڕوان دەکرا، ناوی لێنرا «دەنگ و توڕەیی» و لە یاریگای MGM Grand Garden Arena لە لاس ڤێگاس ئەنجامدرا کە ماڵی قۆناغی یەکەمە. ڕووداوێکی قازانج بەخش بوو، تەنانەت زیاتر لە وەرزی یەکەم سەرنجی ڕاکێشا و ١٠٠ ملیۆن دۆلاری بەدەستھێنا. تایسۆن ٣٠ ملیۆن دۆلار و ھۆلیفیڵد ٣٥ ملیۆن دۆلاری وەرگرتووە، کە بەرزترین جانتای بۆکسێنی پیشەگەرانە تا ساڵی ٢٠٠٧. شەڕەکە لەلایەن ١٫٩٩ ملیۆن ماڵەوە کڕدرا و ژمارەیەکی پێوانەیی ڕێژەی کڕینی بە پارە بۆ ھەر بینینێک تۆمارکرد تا ٥ی ئایاری ٢٠٠٧، کە لە کاتی یارییەکانی ئۆسکار دی لا ھۆیا و فلۆید مایوێزەردا شکێندرا. زۆری نەخایاند کە بووە یەکێک لە مشتومڕاویترین ڕووداوە وەرزشییە مۆدێرنەکان، لە کۆتایی قۆناغی سێیەمدا شەڕەکە ڕاگیرا، تایسۆن بەھۆی گازگرتنی ھەردوو گوێی ھۆلیفیڵدەوە لە یاریگاکان دوورخرایەوە. یەکەم جار کە تایسۆن گازێکی لێگرت، یارییەکە بۆ ماوەیەکی کاتی وەستا. ناوبژیوان میڵز لەین دوو خاڵی لە تایسۆن تۆمارکرد و شەڕەکە دەستیپێکردەوە. بەڵام دوای دەستپێکردنەوەی یارییەکە جارێکی دیکە تایسۆن گازێکی لێگرت و لە ئەنجامدا یارییەکە دوورخرایەوە و ھۆلیفیڵد یارییەکەی بردەوە. گازگرتنەکە ئەوەندە توند بوو کە پارچەیەک لە گوێی ڕاستی ھۆلیفیڵد دەربھێنێت، کە دوای یارییەکە لەسەر زەوی ئەڵقەکە دۆزرایەوە. دواتر تایسۆن ڕای گەیاند کە کارەکانی وەک تۆڵەسەندنەوەیەک بووە بۆ ئەوەی ھۆلیفیڵد چەندین جار لێی داوە لە سەری بەبێ ئەوەی سزای ناوبژیوان بدات. لەو سەرلێشێواوییەی دوای کۆتاییھاتنی خولەکە و ڕاگەیاندنی ئەنجامەکە ڕوویدا، لە نزیک ڕینگەکە ئاژاوەیەک لەنێو بینەران ڕوویدا و چەند کەسێک برینداربوون. دووەم یاری تایسۆن و ھۆلیفیڵد یەکەم شەڕی نازناوی کێشی قورس بوو لە ماوەی ٥٠ ساڵدا کە بە دوورخستنەوە کۆتایی ھات.

دوای ڕووداوەکە، دەستبەجێ ٣ ملیۆن دۆلار لە جانتای ٣٠ ملیۆن دۆلاری تایسۆن لەلایەن کۆمیسیۆنی بۆکسێنی ویلایەتی نیڤادا لێبڕدرا (ئەو زۆرترینە کە دەکرا لەو کاتەدا ببڕدرێت). دوای دوو ڕۆژ لە شەڕەکە، تایسۆن بەیاننامەیەکی بڵاوکردەوە و داوای لێبوردنی لە ھۆلیفیڵد کرد لەسەر ئەو کارەی و داوای کرد کە لە ئەنجامی ڕووداوەکەدا بۆ ھەتا ھەتایە قەدەغە نەکرێت. تایسۆن لە میدیاکانی ھەواڵدا بە توندی ئیدانە کرا، بەڵام بەبێ بەرگریکار نەبوو. ڕۆماننووس و شرۆڤەکاری وەرزشی کاترین دان ستوونێکی نووسی و ڕەخنەی لە ھۆلیفیڵد گرت. لەم قۆناغە مشتومڕاوییەدا میدیاکانی ھەواڵ تۆمەتباریان کرد بەوەی کە خۆپەرست بووە لە دژی تایسۆن. لە ٩ی تەممووزی ١٩٩٧ مۆڵەتی بۆکسێنی تایسۆن بە دەنگی کۆی دەنگی کۆمیسیۆنی وەرزشی ویلایەتی نیڤادا ھەڵوەشایەوە. ھەروەھا بەبڕی ٣ ملیۆن دۆلار غەرامە کرا و بڕیاری خەرجکردنی تێچووی دادگای بەسەردا سەپێندرا. لەبەر ئەوەی زۆربەی کۆمیسیۆنە وەرزشییەکانی ویلایەتەکان ڕێز لەو سزایانە دەگرن کە لەلایەن وڵاتانی دیکەوە سەپێنراون، ئەمەش وای کرد تایسۆن لە ئەمریکا بۆکسێن بکات. ھەڵوەشاندنەوەکە ھەمیشەیی نەبوو، چونکە کۆمیسیۆنەکە بە ئەنجامی ٤–١ دەنگیدا بۆ گەڕاندنەوەی مۆڵەتی بۆکسێنی تایسۆن لە ١٨ی تشرینی یەکەمی ١٩٩٨. لەکاتێکدا لە ساڵی ١٩٩٨ دوور بوو لە بۆکسێن، تایسۆن میوانداری چالاکیی سەرەکیی کرد لە ڕیسڵ مەنیای چواردەھەم، کە یاری نێوان شۆن مایکڵز و ستیڤ ئۆستین بوو. تایسۆن وەک میوانداری میوانی یارییەکەی ڕیسڵ مەنیای چواردەھەم ٣ ملیۆن دۆلاری وەرگرت. لە ساڵی ١٩٩٩ تا ٢٠٠٥

لە مانگی یەکی ساڵی ١٩٩٩ تایسۆن گەڕایەوە ناو ڕینگ بەرامبەر فرانسوا بۆتا لە باشووری ئەفریقا. ھەروەھا یارییەکە بە مشتومڕ کۆتایی ھات. لەکاتێکدا ھەردووکیان سەرەتا کۆنتڕۆڵی شەڕەکەیان کردووە، دەوترێت تایسۆن لە کاتی یەکسانبوونەکەدا ھەوڵی شکاندنی قۆڵی بۆتا داوە. بۆتا لە ھەموو بەشەکانی گۆڵکردندا خاڵەکانی ھەبوو و ئەوەندە متمانەی بەخۆی ھەبوو کە گاڵتە بە تایسۆن بکات لەگەڵ بەردەوامبوونی شەڕەکەدا. بەڵام تایسۆن لە قۆناغی پێنجەمدا بە لێدانی ڕاستی ڕاست بۆتای دەرکرد.

تایسۆن جارێکی دیکە تووشی کێشەی یاسایی بووەوە. لە ٥ی شوباتی ١٩٩٩، تایسۆن سزای ساڵێک زیندانیکردنی بەسەردا سەپێندرا و ٥٠٠٠ دۆلار غەرامەکرا و بڕیاریدا دوو ساڵ سزای تاقیکردنەوە لەگەڵ ٢٠٠ کاتژمێر خزمەتکردنی کۆمەڵایەتی بەسەر ببات دوای ئەوەی لە ٣١ی ئابی ١٩٩٨دا ڕووداوێکی ڕووداوی کە دوو شۆفێر تێیدا بەشداربوون نۆ مانگ لەم زیندانییە بەسەر برد. دوای ئازادکردنی، لە ٢٣ی تشرینی یەکەمی ١٩٩٩ شەڕی ئۆرلین نۆریس کرد. دوای ئەوەی زەنگەکە لێدرا، تایسۆن بە قەڵغانێکی چەپ نۆریس کەوتە خوارەوە. نۆریس لە پاییزدا ئەژنۆی بریندار بووە و ڕای گەیاندووە، نەیتوانیوە بەردەوام بێت؛ و پێشبڕکێکە بەبێ ئەنجام کۆتایی ھات.

لە ساڵی ٢٠٠٠ تایسۆن سێ شەڕی ھەبووە. یەکەم یاری لە مانگی یەکدا لە شاری مانچستەری ئینگلتەرا بەرامبەر جوولیۆس فرانسیس بەڕێوەچوو. دوای ئەوەی مشتومڕ لەسەر ئەوە دروست بوو کە ئایا تایسۆن ڕێگەی پێدراوە بەشداری ڕکابەرییەکانی وڵاتەکەی بکات، چوار خولەکی خایاند بۆ ئەوەی فرانسیس لە یاریگاکە دەربھێنێت و شەڕەکە لە قۆناغی دووەمدا کۆتایی ھات. ھەروەھا لە مانگی حوزەیرانی ٢٠٠٠ لە شاری گلاسکۆ شەڕی لو ساڤاریسی کرد و لە قۆناغی یەکەمدا سەرکەوتنی بەدەستھێنا. ئەم شەڕە تەنھا ٣٨ چرکەی خایاند. دوای ئەوەی ناوبژیوان شەڕەکەی ڕاگرت، تایسۆن بەردەوام بوو و ھەر کە ھەوڵی جیاکردنەوەی بۆکسێنەرەکەی دا ناوبژیوانەکەی خستە خوارەوە. لە مانگی تشرینی یەکەمدا تایسۆن لە قۆناغی سێیەمدا بە ھەمان بڕیاری مشتومڕاوی لە ئەندرۆ گۆلۆتای بردەوە، دوای ئەوەی گۆتۆتا بەھۆی شکانی ڕوومەت و سکاڵا و پێکانەکەی ملی نەیتوانی بەردەوام بێت. دواتر ئەو ئەنجامە گۆڕدرا چونکە تایسۆن ڕەتیکردەوە پشکنینی ماددە ھۆشبەرەکانی پێش شەڕ بکات و دوای پشکنینی میزی دوای شەڕ پشکنینەکەی پۆزەتیڤ بوو بۆ ماریجوانا. تایسۆن لە ساڵی ٢٠٠١ تەنھا جارێک شەڕی کرد، لە قۆناغی حەوتەمدا لە کۆپنھاگن بە TKO لە برایان نیلسنی بردەوە.

لویس دژی تایسۆن

[دەستکاری]

تایسۆن لە ساڵی ٢٠٠٢دا دەرفەتێکی دیکەی ھەبوو بۆ ئەوەی بەشداری پاڵەوانێتی کێشی قورس بکات. لێنۆکس لویس لەو ماوەیەدا نازناوی WBC و IBF و IBO و Lineal ی بەدەستھێنا. وەک شەڕکەرێکی ئاواتخوازی، تایسۆن و لویس بەشدارییان لە کەمپێکی مەشقکردندا کرد لە کۆبوونەوەیەکدا کە لەلایەن کاس دی ئاماتۆوە لە ساڵی ١٩٨٤ ڕێکخرابوو. تایسۆن بەدوای شوێنێکی بۆکسێنی بەناوبانگی ویلایەتی نیڤادا گەڕا بۆ ئەوەی شەڕ لەگەڵ لویس بکات، بەڵام کۆمیسیۆنی بۆکسێنی ویلایەتی نیڤادا مۆڵەتی بۆکسێنی ڕەتکردەوە، چونکە لەو کاتەدا ڕووبەڕووی ئەگەری دەستدرێژی سێکسی بووەوە. دوو ساڵ پێش ئەم شەڕە تایسۆن لە چاوپێکەوتنێکدا لە دەوری شەڕی ساڤاری چەندین لێدوانی ئیلتیھابی بۆ لویس داوە. ئەم لێدوانانە بریتین لە «دڵی تۆم دەوێت، دەمەوێت منداڵەکانت بخۆم». چەند ھەفتەیەک دواتر کۆمیسیۆنی وەرزشی ویلایەتی نیڤادا ڕەتیکردەوە مۆڵەت بە تایسۆن بدات بۆ ئەو شەڕە و پرۆمووەتەرەکانیش ناچار بوون ڕێککەوتنی بەدیل بکەن. دوای ئەوەی چەند وڵاتێک ڕەتیانکردەوە مۆڵەت بە تایسۆن بدەن، دواجار شەڕەکە لە ٨ی حوزەیران لە یاریگای پیرامید ئارێنا لە شاری مەمفیس لە ویلایەتی تێنسی ئەنجامدرا. لویس زاڵ بوو بەسەر شەڕەکەدا و لە قۆناغی ھەشتەمدا بە گۆڵێکی ڕاست تایسۆنی لە یاریگا دەرکرد. تایسۆن دوای شەڕەکە ڕێزی لێگرت و ستایشی سەرکەوتنی لویس دەکات. ئەم شەڕە گەورەترین ڕووداوی داھاتی مێژوو بوو بۆ ھەر ڕووداوێک لەو کاتەدا، داھاتی ٩٫١٠٦ ملیۆن دۆلاری بەدەستھێنا لە ١٫٩٥ ملیۆن فرۆش لە ئەمریکا.

کاری داھاتوو، ئیفلاس و خانەنشینی

[دەستکاری]

تایسۆن لە مانگی ئایاری ٢٠١٣

[دەستکاری]

لە شەڕێکی دیکەدا لە شاری مەمفیس لە ٢٢ی شوباتی ٢٠٠٣، تایسۆن لە قۆناغی یەکەمی شەڕەکەدا بۆ ماوەی ٤٩ چرکە کلیفۆرد ئیتیانی بەرامبەرەکەی لە یاریگاکە بردەوە. پێش شەڕەکە دەنگۆی ئەوە ھەبوو، بەڵام دەرکەوت کە دوا سەرکەوتنی ژیانی وەرزشی تایسۆن بوو لە ڕینگەکەدا. لە مانگی ئابی ٢٠٠٣، دوای چەندین ساڵ لە ململانێی دارایی، دواجار تایسۆن داوای ئیفلاسی کرد. لە ١٣ی ئابی ٢٠٠٣ تایسۆن ھەنگاوی ناوە بۆ ناو بازنەکە بۆ ئەوەی ڕووبەڕووی دیاردەی شەڕکەری K-1 بێتەوە کە ناوی بۆب ساپ بوو، ڕاستەوخۆ دوای سەرکەوتنی ساپ بەسەر کیمۆ لیۆپۆڵدۆ لە لاس ڤێگاس. بە ھیوای شەڕی نێوان ئەو دووانە، کەی ١ گرێبەستی لەگەڵ تایسۆن واژوو کرد، بەڵام مێژووی تاوانکاری تایسۆن وای کرد کە نەتوانێت ڤیزە وەربگرێت بۆ ئەوەی بچێتە ژاپۆن، کە شەڕەکە زۆرترین قازانجی لێ دەبێت. شوێنی جێگرەوە باس کرا، بەڵام لە کۆتاییدا شەڕەکە ڕووی نەدا.

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ^ Mike Tyson vs Buster Douglas, 1990 (بە ئینگلیزی)، لە ڕەسەنەکە لە ٢٥ی ئایاری ٢٠٢١ ئەرشیڤ کراوە، لە 2021-05-25 ھێنراوە {{citation}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی)
  2. ^ Holley، David (September 16, 2005). «Tyson a Heavyweight in Chechnya». Los Angeles Times. لە ڕەسەنەکە لە September 2, 2017 ئەرشیڤ کراوە. لە July 21, 2017 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  3. ^ «Mike Tyson». biography.com. لە ١٠ی ئابی ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٨ی ئابی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  4. ^ «BoxRec: Mike Tyson». boxrec.com. لە ڕەسەنەکە لە ٢١ی ئایاری ٢٠٢١ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٢ی حوزەیرانی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  5. ^ Eisele، Andrew (2003). «Ring Magazine's 100 Greatest Punchers». About.com. لە ڕەسەنەکە لە ٧ی تەممووزی ٢٠١١ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٠ی ئازاری ٢٠١٠ ھێنراوە.
  6. ^ Houston، Graham (2007). «The hardest hitters in heavyweight history». espn.com. Bristol, Connecticut: ESPN Internet Ventures. لە ڕەسەنەکە لە May 1, 2009 ئەرشیڤ کراوە. لە March 10, 2010 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)
  7. ^ «Mike Tyson? Sonny Liston? Who is the scariest boxer ever?». Sky Sports. لە ڕەسەنەکە لە October 31, 2015 ئەرشیڤ کراوە. لە October 31, 2015 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)
  8. ^ «Local Black History Spotlight: Cumberland Hosptial [sic]». myrtleavenue.org. ٢٠ی شوباتی ٢٠١٤. لە ١٧ی تەممووزی ٢٠٢١ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٧ی تەممووزی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  9. ^ Berkow، Ira (May 21, 2002). «Boxing: Tyson Remains an Object of Fascination». The New York Times. لە ڕەسەنەکە لە December 3, 2010 ئەرشیڤ کراوە. لە January 18, 2009 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  10. ^ «Tyson's Sister Is Dead at 24». The New York Times. February 22, 1990. لە ڕەسەنەکە لە August 28, 2013 ئەرشیڤ کراوە. لە August 1, 2013 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  11. ^ «Mike Tyson». www.ibhof.com. لە ٢٥ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٢ ھێنراوە.
  12. ^ Houston، Graham. «Which fights will Tyson be remembered for?». ESPN. لە ڕەسەنەکە لە October 23, 2008 ئەرشیڤ کراوە. لە May 17, 2010 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)
  13. ^ «The Science of Mike Tyson and Elements of Peek-A-Boo: part II». SugarBoxing.com. ١ی شوباتی ٢٠١٤. لە ڕەسەنەکە لە ٢٥ی ئەیلوولی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٤ی ئابی ٢٠١٤ ھێنراوە.
  14. ^ Bamonte، Bryan (June 10, 2005). «Bad man rising» (PDF). The Daily Iowan. pp. 12, 9. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە October 24, 2015 ئەرشیڤ کراوە. لە July 30, 2017 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  15. ^ Berger, Phil (1987), "Tyson Retains Title On Knockout In Sixth", The New York Times, Sports Desk, Late City Final Edition, Section 5, Page 1, Column 2, May 31, 1987.
  16. ^ Berger, Phil (1987), "Boxing — Tyson Undisputed And Unanimous Titlist", The New York Times, Sports Desk, Late City Final Edition, Section 1, Page 51, Column 1, August 2, 1987.
  17. ^ Berger, Phil (1987), "Tyson Retains Title In 7 Rounds", The New York Times, Sports Desk, Late City Final Edition, Section 1, Page 51, Column 1, October 17, 1987.
  18. ^ «Profile: Minoru Arakawa». N-Sider. لە ڕەسەنەکە لە ١١ی حوزەیرانی ٢٠١١ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١١ ھێنراوە.
  19. ^ Berger, Phil (1988), "Tyson Keeps Title With 3 Knockdowns in Fourth", The New York Times, Sports Desk, Late City Final Edition, Section 1, Page 47, Column 5, January 23, 1988.
  20. ^ Shapiro, Michael. (1988), "Tubbs's Challenge Was Brief and Sad", The New York Times, Sports Desk, Late City Final Edition, Section A, Page 29, Column 1, March 22, 1988.
  21. ^ Simmons، Bill (June 11, 2002). «Say 'goodbye' to our little friend». ESPN. لە ڕەسەنەکە لە July 19, 2016 ئەرشیڤ کراوە. لە May 21, 2012 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  22. ^ Berger, Phil. (1988), "Tyson Knocks Out Spinks at 1:31 of Round 1", The New York Times, Sports Desk, Late City Final Edition, Section B, Page 7, Column 5, June 28, 1988.
  23. ^ Richmann What If Mike Tyson And Kevin Rooney Reunited?
  24. ^ Berger, Phil (1989), "Tyson Stuns Williams With Knockout in 1:33", The New York Times, Sports Desk, Late Edition-Final, Section 1, Page 45, Column 2, July 22, 1989.
  25. ^ «Tyson's thoughts on loss to Douglas». Thefightcity. February 10, 2020. لە ڕەسەنەکە لە September 23, 2020 ئەرشیڤ کراوە. لە September 15, 2020 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=مایک_تایسۆن&oldid=1360596»