ھێڵی ئاسنی ترانس سیبیریا

ھێڵی ئاسنی ترانس سیبیریا (بە ڕووسی: Транссибирская магистраль) تۆڕێکە لە ھێڵی ئاسن کە ڕۆژاوای ڕووسیا بە ڕۆژھەڵاتی دووری ڕووسیا دەبەستێتەوە.^[١] درێژترین ھێڵی شەمەندەفەرە لە جیھاندا،^[٢] بە درێژییەکەی زیاتر لە ٩٢٨٩ کیلۆمەتر (٥٧٧٢ میل)، لە مۆسکۆ پایتەختی ڕووسیا و گەورەترین شارەوە بە تەواوی لەناو ئەورووپادا درێژ دەبێتەوە، تا ڤلادیڤۆستۆک کە دەکەوێتە بەدرێژایی دەریا لە ژاپۆن.

وەزیرانی حکوومەتی ئیمپراتۆریەتی ڕووسیا کە بە شێوەیەکی شەخسی لەلایەن ئیمپراتۆر ئەلێکساندەری سێیەمی ڕووسیا و لەلایەن کوڕەکەیەوە، تسارێڤیچ نیکۆلاس (دواتر ئیمپراتۆر نیکۆلاسی دووەم لە ساڵی ١٨٩٤) دەستنیشانکرابوون، سەرپەرشتی دروستکردنی ھێڵی ئاسنیان دەکرد لە نێوان ساڵانی ١٨٩١ بۆ ١٩١٦. تەنانەت پێش تەواوبوونی، ھێڵەکە گەشتیارانی بۆ لای خۆی ڕادەکێشا کە لەبارەی سەرگەرمییەکانیانەوە نووسیویانە.^[٣] ھێڵی ئاسنی ترانس سیبیریا لە ساڵی ١٩١٦ەوە ڕاستەوخۆ مۆسکۆ بە ڤلادیڤۆستۆکەوە بەستەوە. فراوانکردنی سیستەمی شەمەندەفەر لە ساڵی ٢٠٢١ەوە بەردەوامە،^[٤] لەگەڵ ھێڵی ئاسنی بەستنەوە کە دەچنە ئاسیا، ئەوانیش مەنگۆلیا، چین و کۆریای باکوور.^[٥] باس لە پەیوەندیکردن بە تۆکیۆ دەکرێت لە ڕێگەی پردی نوێی نێوان ویشکانی سەرەکی و دوورگەکانی ساخالین و ھۆکایدۆ.^[٥]

سەرچاوەکان

^ «Lonely Planet Guide to the Trans-Siberian Railway» (PDF). Lonely Planet Publications. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٥ی ئەیلوولی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٩ی ئەیلوولی ٢٠٢٢ ھێنراوە.
^ Trans-Siberian Handbook: The Guide to the World's Longest Railway Journey with 90 Maps and Guides to the Route, Cities and Towns in Russia, Mongolia and China (10 ed.). Trailblazer Publications. 2019. ISBN 978-1-912716-08-1. لە 15 October 2020 ھێنراوە. {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
^ Meakin, Annette, A Ribbon of Iron (1901), reprinted in 1970 as part of the Russia Observed series (Arno Press/New York Times)(داڕێژە:Oclc).
^ «New 8,400 mile train journey will connect London to Tokyo». The Independent (بە ئینگلیزی). ٨ی ئەیلوولی ٢٠١٧. لە ١١ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
^ ^ئ ^ا «Russia offers a bridge across history to connect Tokyo to the Trans-Siberian railway». siberiantimes.com. لە ١١ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠ ھێنراوە.

[1] «Lonely Planet Guide to the Trans-Siberian Railway» (PDF). Lonely Planet Publications. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٥ی ئەیلوولی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٩ی ئەیلوولی ٢٠٢٢ ھێنراوە.

[2] Trans-Siberian Handbook: The Guide to the World's Longest Railway Journey with 90 Maps and Guides to the Route, Cities and Towns in Russia, Mongolia and China (10 ed.). Trailblazer Publications. 2019. ISBN 978-1-912716-08-1. لە 15 October 2020 ھێنراوە. {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)

[3] Meakin, Annette, A Ribbon of Iron (1901), reprinted in 1970 as part of the Russia Observed series (Arno Press/New York Times)(داڕێژە:Oclc).

[4] «New 8,400 mile train journey will connect London to Tokyo». The Independent (بە ئینگلیزی). ٨ی ئەیلوولی ٢٠١٧. لە ١١ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠ ھێنراوە.

[Asia-5] ئ ^ا «Russia offers a bridge across history to connect Tokyo to the Trans-Siberian railway». siberiantimes.com. لە ١١ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠ ھێنراوە.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]