Εναλλακτικό σχολείο

Ως εναλλακτικό σχολείο ορίζεται ένα ίδρυμα, το οποίο παρέχει εναλλακτική εκπαίδευση. Εναλλακτικά σχολεία λειτουργούν σε διάφορα μέρη του κόσμου. Πρόκειται για ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα που προσφέρει ένα πρόγραμμα σπουδών το οποίο είναι διαφορετικό από το ισχύον παραδοσιακό. Τα σχολεία αυτά διαθέτουν ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα σπουδών το οποίo διαφέρει από τις μεθόδους που ακολουθεί το παραδοσιακό σχολείο.

Στα εναλλακτικά σχολεία δεν υπάρχουν κοινές φιλοσοφίες και μέθοδοι αλλά ένα ευρύ φάσμα φιλοσοφιών και μεθόδων διδασκαλίας που το καθένα από αυτά μπορεί να υιοθετεί. Ορισμένα από αυτά τα σχολεία έχουν ισχυρό πολιτικό, επιστημονικό ή φιλοσοφικό προσανατολισμό ενώ άλλα είναι, περισσότερο σύνολα μαθητών και εκπαιδευτικών που έχουν συγκροτηθεί εξ αιτίας της δυσαρέσκειάς τους σχετικά με κάποιες απόψεις που επικρατούν στην εκπαίδευση ή σχετικά με την παραδοσιακή εκπαίδευση.

Ηνωμένο Βασίλειο

Ως εναλλακτικό σχολείο στην Αγγλία αναφέρεται ένας τύπος ιδιωτικών σχολείων που τοποθετούν τον μαθητή στο κέντρο μιας άτυπης εκπαίδευσης (παιδοκεντρική διάσταση), σε αντίθεση με την επικρατούσα παραδοσιακή εκπαίδευση (δασκαλοκεντρική διάσταση) στο Ηνωμένο Βασίλειο. Υπάρχει μια μακρά παράδοση των εν λόγω σχολείων που περιλαμβάνει το Summer hill, ο ιδρυτής του οποίου, AS Neill, επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την εξάπλωση παρόμοιων σχολείων, όπως το Dartington και την Kilquhanity Σχολή και μια σειρά από σχολεία με βάση τις ιδέες του Rudolf Steiner κ.ά.

Ηνωμένες Πολιτείες

Το 1970, υπήρχαν μερικά εναλλακτικά σχολεία σε λειτουργία στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στόχος τους ήταν να εξυπηρετήσουν έναν αυξανόμενο πληθυσμό μαθητών οι οποίοι δεν ανταποκρίνονταν επιτυχώς στα παραδοσιακά σχολεία. Σήμερα υπάρχουν χιλιάδες τέτοια σχολεία και ο αριθμός συνεχίζει να αυξάνεται. Ο όρος «εναλλακτικό» πλέον χρησιμοποιείται για να περιγράψει σχεδόν κάθε τύπο σχολείου που μπορεί να φανταστεί κανείς, αλλά πολλά από αυτά έχουν ορισμένα χαρακτηριστικά: Το μέγεθος της τάξης διαφοροποιείται (μικρό-μεγάλο) ανάλογα με τους μαθητές . Η ανάπτυξη σχέσεων ανάμεσα στον μαθητή και στον δάσκαλο. Η λήψη αποφάσεων και απόκτηση δεξιοτήτων καθημερινά από τους μαθητές. Περισσότερη εμπλοκή στις δραστηριότητες του σχολείου και σε ό,τι έχει σχέση με την κοινότητα. Διαφοροποίηση του προγράμματος σπουδών. Καθοδήγηση από συνομήλικους και συμμετοχή των γονέων στα προγράμματα. Προετοιμασία για ένα επιτυχημένο μέλλον. Στη διάρκεια της προετοιμασίας οι μαθητές μπορούν να αποκτήσουν τις δεξιότητες μέσα και έξω από την τάξη. Αυτός ο τύπος σχολείου προορίζεται για μαθητές όλων των επιπέδων και ικανοτήτων που εξυπηρετούνται καλύτερα από ένα εναλλακτικό πρόγραμμα σπουδών. Υπάρχουν προγράμματα που προορίζονται να καλύψουν τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών, ενώ άλλα φροντίζουν για την αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων (εφηβεία, έλλειψη στέγης, κ.λπ.). Η προκλητική συμπεριφορά, η ανάγκη για ειδικά προγράμματα αποκατάστασης καθώς και οι συναισθηματικές δυσκολίες και τα προβλήματα που αποσταθεροποιούν την προσωπική ζωή (έλλειψη στέγης, συχνές μετακινήσεις-μετανάστευση, κ.λ.π.), είναι μερικοί από τους λόγους που καθιστούν αναγκαία την παρακολούθηση των μαθητών.

Καναδάς

Μεταξύ των εναλλακτικών σχολείων του Καναδά και της Αμερικής υπάρχουν κοινά χαρακτηριστικά. Στον Καναδά παρατηρούνται σχολικά συμβούλια χρηματοδοτούμενα από την επαρχία, λειτουργώντας ανεξάρτητα από το δήμο, τα οποία έχουν τη δικαιοδοσία να αποφασίζουν για την ύπαρξη ή μη των εναλλακτικών σχολείων.

Γερμανία

Στη Γερμανία υπάρχει μακρά παράδοση με τα σχολεία Waldorf. Τα σχολεία Waldorf οργανώνονται σε δικές τους εθνικές ενώσεις (με 994 σχολεία Waldorf στον κόσμο, 213 στη Γερμανία έναντι 130 στις ΗΠΑ). Τα σχολεία αυτά βασίζονται στην έννοια της «Reformpädagogik",που είναι συνώνυμη με την έννοια της ‘’ανθρωποσοφίας’’ στην σύγχρονη εκπαίδευση. Στην Bundesverband der Freien Alternativschulen (ομοσπονδιακή ένωση των σχολείων με δωρεάν εναλλακτική μορφή) οργανώνονται εναλλακτικά σχολεία. Αυτά τα ιδιωτικά σχολεία δέχονται περιορισμένη χρηματοδότηση η οποία διαφέρει για κάθε κρατίδιο της Γερμανίας. Αποκλειστικά δημόσια χρηματοδότηση δέχονται τα Laborschule ιδρύματα τα οποία διερευνούν τις αξίες των εναλλακτικών σχολείων, οι οποίες θα ενσωματωθούν αργότερα στο δημόσιο σχολείο. Τα εναλλακτικά σχολεία που δεν συμφωνούν με τα παραδοσιακά σχολεία (Waldorf) δέχονται μεγάλη επιρροή από τη Laborschule Bielefeld.

Νότια Κορέα

Στη Νότια Κορέα, τα εναλλακτικά σχολεία εξυπηρετούν δύο μεγάλες ομάδες του νεανικού της πληθυσμού. Η πρώτη ομάδα αφορά μαθητές που απέτυχαν στην παραδοσιακή εκπαίδευση της Κορέας. Κάποια από αυτά αναφέρονται σε μαθητές που εγκατέλειψαν το σχολείο κατά τη διάρκεια προηγούμενων σχολικών ετών, είτε οικειοθελώς είτε εξαιτίας πειθαρχικών κυρώσεων που δέχτηκαν σε αυτό. Η δεύτερη ομάδα αφορά τους νέους μετανάστες.

Καθώς, ο πληθυσμός των μεταναστών από τη Νοτιοανατολική Ασία και τη Βόρεια Κορέα αυξάνεται, αρκετοί εκπαιδευτικοί έχουν ξεκινήσει να βλέπουν την αναγκαιότητα μίας ειδικά σχεδιασμένης εκπαίδευσης, προκειμένου, να προσαρμοστούν σ’ αυτή οι νέοι μετανάστες. Επειδή, όμως, η Νότια Κορέα υπήρξε μία μονοεθνική κοινωνία σε όλη την ιστορία της, δεν διαθέτει συστηματική ευαισθητοποίηση για την προστασία αυτών των μαθητών, από φαινόμενα, όπως, ο εκφοβισμός, η κοινωνική απομόνωση ή η σχολική αποτυχία.

Για παράδειγμα, το ποσοστό εγκατάλειψης για τους μετανάστες μαθητές της Βόρειας Κορέας είναι δέκα φορές υψηλότερο από τους αντίστοιχους μαθητές της Νότιας, διότι, αρχικά, καλούνται να αντιμετωπίσουν την πρόκληση της προσαρμογής στη κορεάτικη κοινωνία και όχι, την απόκτηση υψηλής επίδοσης. Υπάρχει μία ομάδα μαθητών που επιλέγει την εναλλακτική εκπαίδευση, λόγω, της φιλοσοφίας που προάγει. Η Κορεάτικη εκπαίδευση, όπως εφαρμόζεται και σε άλλες ασιατικές χώρες, βασίζεται στις εξετάσεις και στην απομνημόνευση. Μερικοί μαθητές και γονείς πιστεύουν ότι αυτό το είδος της εκπαίδευσης δεν μπορεί να γαλουχήσει τον μαθητή σφαιρικά, συνεπώς, επιλέγουν να πάνε σ’ ένα εναλλακτικό σχολείο, το οποίο προτείνει μία διαφορετική μαθησιακή οδό. Συνήθως, αυτά τα σχολεία τονίζουν, πρωτίστως, τη σημασία της αλληλεπίδρασης μεταξύ των ανθρώπων και της φύσης, αντί των αποτελεσμάτων των εξετάσεων. Το τεράστιο ζήτημα των εναλλακτικών σχολείων της Νότιας Κορέας είναι η αναγνώριση, η έλλειψη οικονομικής στήριξης και το ποιοτικό χάσμα μεταξύ τους. Παρά το γεγονός, το ότι το κοινό της Νότιας Κορέας έχει αλλάξει σκόπιμα στάση απέναντι στην εναλλακτική εκπαίδευση, μία τέτοιου είδους προοδευτικής εκπαίδευσης δεν είναι ακόμα ευρέως αποδεκτή.

Για να εισαχθεί κάποιος στο κολέγιο, συχνά, προτιμάται ο παραδοσιακός τρόπος εκπαίδευσης, λόγω, της ακαμψίας των εθνικών εκπαιδευτικών διαδικασιών, όσων αφορά, στα αποτελέσματα των εξετάσεων και των βαθμολογιών. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, η κυβέρνηση της Νότιας Κορέας δεν παρέχει ενεργά οικονομική στήριξη στα εναλλακτικά σχολεία. Ως εκ τούτου, πολλά εναλλακτικά σχολεία, τα οποία, δεν μπορούν να εισπράξουν τα δίδακτρα από τους μαθητές τους, βρίσκονται υπό τον κίνδυνο της πτώχευσης. Το κυβερνητικό σύστημα κοινωνικής πρόνοιας χρειάζεται να παρέχει βοήθεια στις περισσότερες οικογένειες μεταναστών της Νοτιοανατολικής Ασίας και της Βόρειας Κορέας, οι οποίες αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσχέρειες στην καθημερινή ζωή τους. Είναι σαφές, ότι η παροχή ιδιωτικής εκπαίδευσης για αυτές, τις οικογένειες, ανήκει στο χώρο της φαντασίας τους. Εν τέλει, αυτό το φαινόμενο προκαλεί ένα χάσμα μεταξύ των εναλλακτικών σχολείων. Υπάρχουν σχολεία, τα οποία, χάρις της πλουσιοπάροχης υποστήριξης γονέων της προνομιούχας τάξης, παρέχουν ποικίλα προγράμματα όχι, μόνο, εντός του διδακτικού χρόνου, αλλά, και εκτός, ενώ, από την άλλη πλευρά, υπάρχουν σχολεία, τα οποία, λόγω, της έλλειψης πόρων, αδυνατούν να τα υλοποιήσουν.

Πηγές

• Definition of alternative school, accessed August 9, 2007.
• "alternative schooling". A Dictionary of Education. Ed. Elizabeth Wallace. Oxford University Press, 2009. ISBN 978-0-19-921207-1
• "Alternative school set to reopen". BBC News. 23 March 2009.
• We’ll Fund Montessori And Steiner Schools, Say Tories Daily Express July 9, 2009
• Alternative Schools Adapt, by Fannie Weinstein. The New York Times, June 8, 1986, section A page 14.
• Brenda Edgerton Conley (2002). Sudbury Schools, Democratic Schools, Montessori Schools, and Waldorf Schools. 
• "6". Alternative Schools: A Reference Handbook. ABC-CLIO. ISBN 1-57607-440-4. Retrieved August 5, 2009.
• Changing Perspectives on Alternative Schooling for Children and Adolescents With Challenging Behavior, Robert A. Gable et al. Preventing School Failure, Fall 2006. Volume 51, Issue 1,

page 5.

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

• Εναλλακτική εκπαίδευση για μαθητές δημοτικού στην Ελλάδα