Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μολδαβία

Επεξεργασία συνδέσμων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 47°N 29°E / 47°N 29°E / 47; 29

Δημοκρατία της Μολδαβίας
Republica Moldova

Σημαία
Εθνόσημο
Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο
Η θέση της Μολδαβίας (πράσινο) - Υπερδνειστερίας (ανοιχτό πράσινο) στην Ευρωπαϊκή ήπειρο (σκούρο γκρι)
και μεγαλύτερη πόληΚισινάου
47°0′N 28°55′E / 47.000°N 28.917°E / 47.000; 28.917
Ρουμανική γλώσσα
Προεδρευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία
Μάγια Σάντου
Ντορίν Ρετσεάν
Ανεξαρτησία
• Από τη Σοβιετική Ένωση
Ισχύον Σύνταγμα
27 Αυγούστου 1991

27 Αυγούστου 1994
 • Σύνολο
 • % Νερό
 • Σύνορα
33.843 km2 (138η)
1,4%
1.390 km
Πληθυσμός
 • Εκτίμηση 2024 
 • Απογραφή 2004 
 • Πυκνότητα 
2.423.300[1] (143η) 
3.559.332  
71,6 κατ./km2 (144η) 
ΑΕΠ (ΙΑΔ)
 • Ολικό  (2018)
 • Κατά κεφαλή 
25,177 δισ. $[2]  
7.104 $[2]  
ΑΕΠ (ονομαστικό)
 • Ολικό  (2018)
 • Κατά κεφαλή 
11,436 δισ. $[2]  
3.227 $[2]  
ΔΑΑ (2021)Αύξηση 0,767[3] (80η) – υψηλός
ΝόμισμαΛέου (MDL)
 • Θερινή ώραEET (UTC +2)
(UTC +3)
Internet TLD.md
Οδηγούν σταδεξιά
Κωδικός κλήσης+373

Η Μολδαβία, γνωστή και ως Δημοκρατία της Μολδαβίας, είναι περίκλειστη χώρα της Ανατολικής Ευρώπης που βρίσκεται ανάμεσα στη Ρουμανία από τα δυτικά και την Ουκρανία από τα ανατολικά. Τα σύνορά της με τη Ρουμανία οριοθετούνται από τον ρου των ποταμών Προύθου και κάτω Δούναβη. Υπήρξε κάποτε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης από το 1945 έως το 1991 ως Μολδαβική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία. Ανακήρυξε την ανεξαρτησία της στις 27 Αυγούστου του 1991. Η συνολική της έκταση είναι 33.843 τ.χλμ. και ο πληθυσμός της, σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2024, είναι 2.423.300[1] κάτοικοι.

Το μεγαλύτερο μέρος της Μολδαβικής επικράτειας ήταν μέρος της Ηγεμονίας της Μολδαβίας από τον 14ο αιώνα μέχρι το 1812, όταν παραχωρήθηκε στη Ρωσική Αυτοκρατορία από την Οθωμανική Αυτοκρατορία (στην οποία η Μολδαβία ήταν υποτελές κράτος) και έγινε γνωστή ως Βεσσαραβία. Το 1856, η νότια Βεσσαραβία επιστράφηκε στη Μολδαβία, η οποία τρία χρόνια αργότερα ενώθηκε με τη Βλαχία για να σχηματίσει τη Ρουμανία, αλλά η Ρωσική κυριαρχία αποκαταστάθηκε σε ολόκληρη την περιοχή το 1878. Κατά τη διάρκεια της Ρωσικής Επανάστασης του 1917, η Βεσσαραβία έγινε για λίγο αυτόνομη και στη συνέχεια εξελίχθηκε στη Λαϊκή Δημοκρατία της Μολδαβίας μέχρι την ενσωμάτωση στη Ρουμανία το 1918 μετά από ψηφοφορία της Συνέλευσης. Η απόφαση αμφισβητήθηκε από τη Σοβιετική Ένωση η οποία το 1924 επέτρεψε την εγκαθίδρυση της Μολδαβικής Αυτόνομης Δημοκρατίας εντός της Ουκρανικής σε μερικά εν μέρει κατοικημένα εδάφη από τους Μολδαβούς ανατολικά της Δνείστερου. Το 1940, ως αποτέλεσμα του Συμφώνου Μολότοφ-Ρίμπεντροπ μεταξύ της Σοβιετικής Ένωσης και της Ναζιστικής Γερμανίας, η Ρουμανία αναγκάστηκε να παραχωρήσει τη Βεσσαραβία στη Σοβιετική Ένωση, οδηγώντας στη δημιουργία της Μολδαβικής Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας, η οποία περιλάμβανε το μεγαλύτερο μέρος της Βεσσαραβίας και των δυτικότερων περιοχών της πρώην Μολδαβικής Αυτόνομης Δημοκρατίας.

Στις 27 Αυγούστου 1991, στο πλαίσιο της διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης, η Μολδαβική ΣΣΔ κήρυξε ανεξαρτησία και πήρε το όνομα Μολδαβία. Το σημερινό Σύνταγμα της Μολδαβίας εγκρίθηκε το 1994.

Λόγω της μείωσης της βιομηχανικής και γεωργικής παραγωγής μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, ο τομέας των υπηρεσιών αυξήθηκε για να κυριαρχήσει στην οικονομία της Μολδαβίας και σήμερα συνθέτει πάνω από το 60% του ΑΕΠ του έθνους. Η οικονομία της είναι, με διαφορά, η φτωχότερη στην Ευρώπη σε κατά κεφαλήν όρους.[4] Επίσης η Μολδαβία είναι μακράν η χώρα στην Ευρώπη με τους λιγότερους τουρίστες, με μόλις 11.000 καταγεγραμμένους επισκέπτες από το εξωτερικό.[5]

Η Μολδαβία είναι κοινοβουλευτική δημοκρατία. Ο πρόεδρος είναι ο αρχηγός του κράτους και ο πρωθυπουργός είναι ο αρχηγός της κυβέρνησης. Είναι κράτος μέλος των Ηνωμένων Εθνών, του Συμβουλίου της Ευρώπης, του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), του Οργανισμού για τη Δημοκρατία και την Οικονομική Ανάπτυξη GUAM, της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών και του Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας του Ευξείνου Πόντου (ΟΣΕΠ) και φιλοδοξεί να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.[6][7]

Ετυμολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το όνομα "Μολδαβία" προέρχεται από τον ποταμό Μολδάβα, η κοιλάδα του οποίου χρησίμευε ως πολιτικό κέντρο κατά την ίδρυση του Πριγκηπάτου της Μολδαβίας το 1359. Η προέλευση του ονόματος του ποταμού παραμένει ασαφής. Σύμφωνα με έναν μύθο, ο πρίγκιπας Ντράγκος ονόμασε τον ποταμό μετά το κυνήγι ενός ούρου. Μετά το κυνήγι, το εξαντλημένο κυνηγόσκυλο του πρίγκηπα, το οποίο λεγόταν Μόλδας, πνίγηκε στο ποτάμι. Το όνομα του σκύλου που δόθηκε στον ποταμό επεκτάθηκε στο Πριγκιπάτο.

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το έδαφος της σημερινής Δημοκρατίας της Μολδαβίας κατοικούνταν από διαφορετικούς λαούς στην αρχαιότητα. Τον 2ο αιώνα κατέφθασαν Ρωμαίοι άποικοι από τη δυτική Δακία και αναπτύχθηκε ένας δακορωμαϊκός, αργότερα ρουμανικός, πολιτισμός. Η περιοχή ήταν υπό ουγγρική επικυριαρχία μέχρι το 1349 όταν ο πρίγκιπας Μπογκντάν ίδρυσε ένα ανεξάρτητο Πριγκιπάτο της Μολδαβίας. Ο σημαντικότερος ηγεμόνας του 15ου αιώνα ήταν ο Στέφανος ο Μέγας, ο οποίος πολέμησε σε πολυάριθμες μάχες ενάντια στις εισβολές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, της Πολωνίας και των Τατάρων. Το 1512 το πριγκιπάτο αναγκάστηκε να υποταχθεί στους Οθωμανούς και παρέμεινε υποτελές κράτος για τα επόμενα 300 χρόνια.

Στην αρχαιότητα η περιοχή της Μολδαβίας κατοικείται από τη φυλή των Δακών. Την εποχή της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, η Μολδαβία έχει γνωρίσει πολλούς εισβολείς, μεταξύ των οποίων τους Ρως του Κιέβου και τους Μογγόλους. Οι επιδρομές από Τατάρους συνεχίστηκαν και μετά την ίδρυση του πριγκιπάτου.

Οι τρεις Ηγεμονίες Τρανσυλβανίας, Μολδαβίας και Βλαχίας περί το 1600

Στον Μεσαίωνα το μεγαλύτερο μέρος της σημερινής Δημοκρατίας της Μολδαβίας αποτελούσε το πριγκιπάτο της Μολδαβίας, που ιδρύθηκε το 1359[8]. Το πριγκιπάτο έγινε υποτελές στην Οθωμανική Αυτοκρατορία τον 16ο αιώνα. Με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου, το 1812, προσαρτήθηκε στη Ρωσία ως Βεσσαραβία. Το δυτικό μέρος της Μολδαβίας παρέμεινε αυτόνομο πριγκιπάτο και ενώθηκε με τη Βλαχία για να δημιουργήσει το 1859 το Βασίλειο της Ρουμανίας.

Στα τέλη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το 1918, η Βεσσαραβία κήρυξε την ανεξαρτησία της από τη Ρωσία και ενώθηκε την ίδια χρονιά με το Βασίλειο της Ρουμανίας.[9][10][11][12][13]

Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 στη Ρωσία, στις 21 Δεκέμβριος ένα επαρχιακό συμβούλιο της Μολδαβίας-Βεσσαραβίας, το Συμβούλιο της Επικρατείας της Μολδαβίας. Διακήρυξε στις 2  Δεκεμβρίου 1917 η Λαϊκή Δημοκρατία της Μολδαβίας, αρχικά ως συστατική δημοκρατία μιας νέας, ομοσπονδιακά οργανωμένης Ρωσίας. Τον Ιανουάριο του 1918, τα ρουμανικά στρατεύματα κατέλαβαν την περιοχή δυτικά του Δνείστερου. Η αντίσταση του σώματος Ρούμτσεροντ στην κατοχή καταπνίγηκε και το κοινοβούλιο, υπό την πίεση της κατοχής, κήρυξε την ανεξαρτησία του από τη Ρωσία και την Ουκρανία. Στις 27 Μαρτίου 1918, η πλειοψηφία του κοινοβουλίου ψήφισε υπέρ της ένωσης με τη Ρουμανία, νομιμοποιώντας έτσι την ενσωμάτωση της Βεσσαραβίας στο ρουμανικό κράτος, γεγονός το οποίο στην πραγματικότητα είχε ήδη ολοκληρωθεί. Σε αντίθεση με τα κράτη της Κοινωνίας των Εθνών, οι Μπολσεβίκοι δεν αναγνώρισαν τη νομιμότητα αυτής της ψήφου και της επακόλουθης προσάρτησης. Η Σοβιετική Ένωση, που ιδρύθηκε το 1922, επίσης δεν αναγνώρισε την εκχώρηση της Βεσσαραβίας. Στις κυρίως ρουμανόφωνες περιοχές της Ουκρανικής Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας ανατολικά του Δνείστερου, δημιουργήθηκε το 1924 μια Μολδαβική Αυτόνομη Περιφέρεια, η οποία επτά μήνες αργότερα έγινε η Αυτόνομη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μολδαβίας. Επίσημη πρωτεύουσα ήταν το Κισινάου - λόγω της «ρουμανικής κατοχής», ωστόσο, η Μπάλτα (στη σημερινή Ουκρανία), μετά το 1929 η Τιράσπολ, ορίστηκε ως έδρα της κυβέρνησης αυτής της αυτόνομης Μολδαβίας.

Από το 1929 οι γυναίκες είχαν δικαίωμα να ψηφίζουν στις τοπικές εκλογές, αλλά το δικαίωμα ψήφου των γυναικών εξαρτιόταν από το επίπεδο εκπαίδευσης, την κοινωνική τους θέση και τις ειδικές υπηρεσίες προς την κοινωνία.[14][15] Το Σύνταγμα του 1938 έδωσε σε άνδρες και γυναίκες ίσα δικαιώματα ψήφου,[16] και ο νόμος για τις εκλογές του 1939 προέβλεπε ότι οι εγγράμματες γυναίκες και οι άνδρες άνω των 30 ετών μπορούσαν να ψηφίσουν.[17]

Με τη συμφωνία Μολότοφ- Ρίμπεντροπ μεταξύ Σοβιετικής Ένωσης και Ναζιστικής Γερμανίας, οι Σοβιετικοί κατέλαβαν τη Βεσσαραβία τον Ιούνιο του 1940, διώχτηκαν ξανά το 1941 μέχρι τον Αύγουστο του 1944, οπότε η περιοχή ανακαταλήφθηκε από τα σοβιετικά στρατεύματα.

Η περιοχή της Βεσσαραβίας, που ανήκε στη Ρουμανία, καταλήφθηκε από τον Κόκκινο Στρατό μαζί με τη βόρεια Μπουκοβίνα τον Ιούνιο του 1940 με τη γερμανική συναίνεση ως συνέπεια του μυστικού πρωτοκόλλου Μολότοφ-Ρίμπεντροπ και προσαρτήθηκε από τη Σοβιετική Ένωση. Στις 2 Αυγούστου 1940, ιδρύθηκε η Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μολδαβίας (ΜΣΣΔ) με πρωτεύουσα το Κισινάου (ρωσικά Κισινιόφ) ενώνοντας τη Βεσσαραβία με το δυτικό τμήμα της Μολδαβικής ΑΣΣΔ. Ο γερμανικός πληθυσμός στη Βεσσαραβία μεταφέρθηκε σχεδόν ολόκληρος στο τρίτο Ράιχ για να αποικίσουν τα κατεχόμενα εδάφη. Τέθηκε επίσης ως δικαίωμα η καθολική ψηφοφορία για γυναίκες και άνδρες.[18]

Μετά τις 22 Ιουνίου 1941, γερμανικά και ρουμανικά στρατεύματα κατέλαβαν τη Μολδαβική ΣΣΔ ως μέρος της Επιχείρησης Μπαρμπαρόσα. Ως αποτέλεσμα, η Ρουμανία μπόρεσε να επανεντάξει τη Βεσσαραβία και τη βόρεια Μπουκοβίνα το καλοκαίρι του 1941. Η γη μεταξύ των ποταμών Δνειστέρου και Νότιου Μπουκ, βόρεια του Μπαρ στην Ουκρανία, ήταν μέρος της Ρουμανίας υπό τη διοικητική ονομασία της Υπερδνειστερίας. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η συνθήκη ειρήνης του 1947 έδωσε στη Σοβιετική Ένωση τη Βεσσαραβία, τη Χέρτσα στην Ουκρανία και τη βόρεια Μπουκοβίνα και επανεισήχθησαν οι πρώην σοβιετικές διοικητικές μονάδες και τα ρωσικά τοπωνύμια.

Η χώρα μετονομάστηκε σε Μολδαβική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία. Την περίοδο του Στάλιν αρκετοί Ρώσοι μεταφέρθηκαν στη χώρα κυρίως σε αστικές περιοχές, ενώ πολλοί Ρουμάνοι εξορίστηκαν στη Σιβηρία και το Καζακστάν, ενώ η μετανάστευση πληθυσμών από τη σοβιετική Ένωση συνέχισε καθόλη την περίοδο μέχρι την ανεξαρτησία.

Ένα εθνικό κίνημα Ρουμάνων στη Μολδαβική ΣΣΔ αναπτύχθηκε από τα μέσα της δεκαετίας του 1980. Απέκτησε αυξανόμενο πολιτικό βάρος, ανέλαβε τελικά την εξουσία πριν από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη διακήρυξη της ανεξαρτησίας της χώρας. Το 1989 λοιπόν, τα ρωσικά καταργήθηκαν ως δεύτερη επίσημη γλώσσα και αποφασίστηκε η επιστροφή στα ρουμανικά με λατινική γραφή. Οι μειονότητες των Ουκρανών, των Ρώσων, και των Γκαγκαούζων αντιτάχθηκαν σε αυτό.[19] Έγιναν επίσης έντονες προσπάθειες για ένωση της χώρας με τη Ρουμανία. Ακόμη και σήμερα, ο μολδαβικο-ρουμανικός ενωτισμός εξακολουθεί να παίζει ρόλο στην τοπική πολιτική, αλλά έχει σημαντικά μικρότερο πολιτικό βάρος.

Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης τον Αύγουστο του 1991, η Μολδαβία κήρυξε την ανεξαρτησία της και έγινε μέρος της μετά-Σοβιετικής Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών.

Η Μολδαβική ΣΣΔ έγινε τελικά η πλήρως ανεξάρτητη Δημοκρατία της Μολδαβίας το 1991, και τα ρουμανικά ανακηρύχθηκαν επίσημη γλώσσα (μετονομάστηκε πάλι μολδαβικά το 1994). Μετά τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας, η καθολική ψηφοφορία επιβεβαιώθηκε το 1993.[20]

Λόγω της νέας πολιτικής της Δημοκρατίας της Μολδαβίας, την οποία πολλές ομάδες του πληθυσμού θεωρούσαν εθνικιστική, υπήρχαν ήδη μεγάλες συγκρούσεις μεταξύ της κεντρικής κυβέρνησης στο Κισινάου και των περιοχών που κατοικούνται κυρίως από εθνοτικές μειονότητες, ιδίως την Υπερδνειστερία και τη Γκαγκαουζία, από το 1989 και μετά. Οι τελευταίες περιοχές ανακήρυξαν την ανεξαρτησία τους από τη Δημοκρατία της Μολδαβίας το 1990 και μαζικές διαδηλώσεις ξέσπασαν και σε άλλα μέρη της χώρας. Στην Υπερδνειστερία, η κατάσταση κλιμακώθηκε από το 1992, οδηγώντας σε έναν πόλεμο που σκότωσε περισσότερους από 1.000 ανθρώπους και τελικά έληξε με την ντε φάκτο ανεξαρτησία αυτού του τμήματος της χώρας. Οι μάχες διακόπηκαν μόνο με την επέμβαση της Ρωσικής 14ης Στρατιάς που στάθμευαν στην Υπερδνειστερία με επικεφαλή τον Αλεξάντερ Λέμπεντ. Οι διαπραγματεύσεις για την επίλυση της σύγκρουσης στην Υπερδνειστερία δεν είναι επιτυχείς, με αποτέλεσμα και τα δύο μέρη στη σύγκρουση να έχουν πλέον συμβιβαστεί με τη παρούσα κατάσταση σε μεγάλο βαθμό.

Το πρώτο διάστημα της ανεξαρτησίας αναπτύχθηκε κινητικότητα για την επανένωση με τη Ρουμανία, αλλά το δημοψήφισμα που διενεργήθηκε τον Μάρτιο του 1994 έδειξε πως η συντριπτική πλειονότητα των ψηφοφόρων επιθυμούσαν τη συνέχιση της ανεξαρτησίας. Οι φόβοι ότι η Μολδαβία μπορεί να επανενωθεί με τη Ρουμανία ήταν ένας από τους βασικούς λόγους για την ανακήρυξη ανεξαρτησίας από την Υπερδνειστερία, η οποία εξαιρείται και από κάποιες προτάσεις επανένωσης. Στις εκλογές του 2001 το Κομμουνιστικό Κόμμα κέρδισε την πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο και διόρισε τον κομμουνιστή πρόεδρο Βλαντιμίρ Βορόνιν. Στις εκλογές του 2005 αυτός ανανέωσε τη θητεία του μετά τη δεύτερη νίκη του κόμματός του. Κατά τη διάρκεια των εκλογών αυτών η Ρωσία διεκδίκησε την παρουσία Ρώσων που θα επέβλεπαν τη διενέργεια των εκλογών, αλλά η είσοδός τους στη χώρα δεν επετράπη. Στην πραγματικότητα οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών έχουν κατά πολύ εξασθενήσει και το έθνος της Μολδαβίας χωρίζεται ανάμεσα σε όσους θέλουν μεγαλύτερους δεσμούς με τη Ρουμανία και αυτούς που επιθυμούν σύσφιγξη σχέσεων με τη Ρωσία. Άλλο ένα σημαντικό θέμα στη Μολδαβία είναι η ενοποίηση της Μολδαβίας με τη Ρουμανία, στο οποίο διάκειται θετικά ολοένα και μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού.

Από τις 23 Δεκεμβρίου 2016 έως 24 Δεκεμβρίου. Την 1η Δεκεμβρίου 2020, ο Ίγκορ Ντόντον του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Μολδαβίας (PSRM) υπηρέτησε ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Μολδαβίας. Ο ολιγάρχης Βλαντίμιρ Παχότνιουκ, ο οποίος δεν κατείχε κανένα κυβερνητικό αξίωμα αλλά ήταν επικεφαλής του συγκυβερνώντος Δημοκρατικού Κόμματος (PDM) από τα τέλη του 2016, έχασε τη μεγάλη επιρροή του στην πολιτική και την οικονομία της Μολδαβίας [21][22] όταν έχασε τις βουλευτικές εκλογές τον Φεβρουάριο του 2019 και στη συνέχεια διέφυγε στο εξωτερικό. Το Συνταγματικό Δικαστήριο ανέστειλε τον Ιούνιο του 2019, ο Πρόεδρος Ντόντον παραιτήθηκε προσωρινά από το αξίωμα και τοποθέτησε τον προηγούμενο πρωθυπουργό Πάβελ Φίλιπ ως προσωρινό Πρόεδρο, δημιουργώντας μια συνταγματική κρίση. Ο Ντόντον έχασε τελικά το αξίωμα στις προεδρικές εκλογές στις 15 Νοεμβρίου 2020, διάδοχος στο αξίωμα είναι η φιλοευρωπαία πολιτικός Μάγια Σάντου.[23]

Μια σύμβαση προμήθειας φυσικού αερίου μεταξύ της Μολδαβίας και της Gazprom έληξε στα τέλη Σεπτεμβρίου 2021. Η Gazprom ζήτησε πολύ υψηλή τιμή φυσικού αερίου. Η Μολδαβία κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.[24] Η σύγκρουση επιλύθηκε στις αρχές Νοεμβρίου 2021.[25]

Διακυβέρνηση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Μολδαβία είναι ενιαία κοινοβουλευτική αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Το σύνταγμα του 1994 θέτει το πλαίσιο λειτουργίας της κυβέρνησης της χώρας. Το σύνταγμα της Μολδαβίας, για να αναθεωρηθεί, χρειάζεται πλειοψηφία δύο τρίτων των βουλευτών, το οποίο δεν μπορεί να αναθεωρηθεί σε καιρούς πολέμου ή κατάστασης έκτακτης ανάγκης.

Οι τροποποιήσεις στο Σύνταγμα που επηρεάζουν την κυριαρχία του κράτους, την ενότητα ή την ανεξαρτησία του μπορεί να γίνει μόνο αν η πλειοψηφία των ψηφοφόρων ψηφίσει υπέρ σε δημοψήφισμαι Επίσης τα άρθρα που αφορούν τα θεμελιώδη δικαιώματα των Μολδαβών δεν μπορούν να τροποποιηθούν με σκοπό το περιορισμό τους.[26]

Το Κοινοβούλιο της Μολδαβίας είναι το κεντρικό νομοθετικό σώμα της χώρας με 101 βουλευτές που εκλέγονται από τον λαό με αναλογική εκπροσώπηση κάθε τέσσερα χρόνια.
Προεδρικό Παλάτι (Κισινάου)

Ο αρχηγός κράτους είναι ο πρόεδρος της Μολδαβίας, ο οποίος εκλεγόταν από το 2001 έως το 2015 από το κοινοβούλιο με πλειοψηφία τριών πέμπτων (τουλάχιστον 61 ψήφοι). Ο πρόεδρος εκλεγόταν από το 2001 από το κοινοβούλιο σε μια προσπάθεια να αυξηθεί η εξουσία του κοινοβουλίου. Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Μολδαβίας έκρινε στις 4 Μαρτίου 2016 ότι η σχετική συνταγματική αλλαγή του 2000 ήταν αντισυνταγματική,[27] και επομένως η μέθοδος εκλογής πέρασε στον λαό με σύστημα δύο γύρων.

Το σύνταγμα του 1994 ιδρύει το ανεξάρτητο Συνταγματικό Δικαστήριο της Μολδαβίας, αποτελούμενο από 6 δικαστές που υπηρετούν εξαετείς θητείες, είναι αναφαίρετοι, και δεν υπάγονται σε καμία εξουσία. Το δικαστήριο έχει την εξουσία της δικαστικής αναθεώρησης όλων των νόμων του κοινοβουλίου, των προεδρικών διαταγμάτων και των διεθνών συμφωνιών που υπέγραψε η χώρα.[26]

Το Κοινοβούλιο της Δημοκρατίας της Μολδαβίας αποτελείται από 101 έδρες και τα μέλη του εκλέγονται από τον λαό κάθε τέσσερα χρόνια. Σύμφωνα με το Σύνταγμα της Δημοκρατίας της Μολδαβίας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Μολδαβίας, ο οποίος είναι και ο Αρχηγός του Κράτους, εκλέγεται κάθε φορά μετά την πραγματοποίηση των βουλευτικών εκλογών από τις πολιτικές δυνάμεις του νέου Κοινοβουλίου. Ο Πρωθυπουργός της Δημοκρατίας της Μολδαβίας, ο οποίος σχηματίζει την Κυβέρνησή του, διορίζεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Δικαίωμα ψήφου έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.

Εσωτερικές υποθέσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 19 Δεκεμβρίου 2016, οι Μολδαβοί βουλευτές ενέκριναν την αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης στα 63 έτη [28] από το τρέχον επίπεδο των 57 ετών για τις γυναίκες και 62 ετών για τους άνδρες, μια μεταρρύθμιση που αποτελεί μέρος ενός προγράμματος βοήθειας τριών ετών που συμφωνήθηκε με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Η ηλικία συνταξιοδότησης θα αυξάνεται σταδιακά κατά μερικούς μήνες κάθε χρόνο έως ότου τεθεί πλήρως σε ισχύ το 2028.

Η χώρα (η οποία είναι από τις φτωχότερες της Ευρώπης) έχει προσδόκιμο ζωής 67,5 χρόνων για τους άνδρες και 75,5 χρόνων για τις γυναίκες. Σε μια χώρα με πληθυσμό 3,5 εκατομμυρίων, εκ των οποίων το 1 εκατομμύριο ζει στο εξωτερικό, υπάρχουν περισσότεροι από 700.000 συνταξιούχοι.

Διεθνείς σχέσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά την απόκτηση της ανεξαρτησίας από τη Σοβιετική Ένωση, η εξωτερική πολιτική της Μολδαβίας σχεδιάστηκε με σκοπό τη δημιουργία σχέσεων με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, την ουδετερότητα και την ενσωμάτωση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 1995 η χώρα έγινε δεκτή στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Εκτός από τη συμμετοχή της στο πρόγραμμα Συνεργασία για την Ειρήνη του ΝΑΤΟ, η Μολδαβία είναι επίσης κράτος μέλος των Ηνωμένων Εθνών, του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου Συνεργασίας, του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Είναι μέλος στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στην Παγκόσμια Τράπεζα, στη Γαλλοφωνία και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης.

Το 2005, η Μολδαβία και η ΕΕ κατάρτισαν ένα σχέδιο δράσης που επιδίωκε να βελτιώσει τη συνεργασία μεταξύ της Μολδαβίας, της Ρουμανίας και της Ουκρανίας. Στα τέλη του 2005, η Ευρωπαϊκή Αποστολή Συνοριακής Βοήθειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Μολδαβία και την Ουκρανία, ιδρύθηκε μετά από κοινό αίτημα των προέδρων της Μολδαβίας και της Ουκρανίας. Η αποστολή αυτή βοηθά τις κυβερνήσεις της Μολδαβίας και της Ουκρανίας να προσεγγίσουν τις συνοριακές και τελωνειακές τους διαδικασίες με τα πρότυπα της ΕΕ και προσφέρει υποστήριξη στον αγώνα και των δύο χωρών κατά του διασυνοριακού εγκλήματος.

Μετά τον πόλεμο της Υπερδνειστερίας 1990–1992, η Μολδαβία επεδίωξε μια ειρηνική επίλυση της σύγκρουσης στην περιοχή της Υπερδνειστερίας, συνεργαζόμενη με τη Ρουμανία, την Ουκρανία και τη Ρωσία, ζητώντας διεθνή μεσολάβηση και συνεργαζόμενη με τον ΟΑΣΕ και τον ΟΗΕ για τη διερεύνηση γεγονότων και τον παρατηρητή αποστολές. Ο υπουργός Εξωτερικών της Μολδαβίας, Αντρέι Στράταν, δήλωσε επανειλημμένα ότι τα ρωσικά στρατεύματα που σταθμεύουν στην αποσχισθείσα περιοχή ήταν εκεί παρά τη θέληση της κυβέρνησης της Μολδαβίας και τους κάλεσε να αποχωρήσουν «εντελώς και άνευ όρων».[29] Το 2012, ένα περιστατικό στη ζώνη ασφαλείας είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο ενός αμάχου, αυξάνοντας την ένταση με τη Ρωσία.[30]

Τον Σεπτέμβριο του 2010, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε επιχορήγηση 90 εκατ. ευρώ στη Μολδαβία.[31] Τα χρήματα αυτά επρόκειτο να συμπληρώσουν 570 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ σε δάνεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου,[32] της Παγκόσμιας Τράπεζας και άλλης διμερούς στήριξης που έχει ήδη χορηγηθεί στη Μολδαβία. Τον Απρίλιο του 2010, η Ρουμανία πρόσφερε στη Μολδαβία αναπτυξιακή βοήθεια ύψους 100 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ ο αριθμός των υποτροφιών για Μολδαβούς φοιτητές διπλασιάστηκε σε 5.000 ευρώ.[33] Σύμφωνα με μια δανειακή συμφωνία που υπογράφηκε τον Φεβρουάριο του 2010, η Πολωνία παρείχε 15 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ ως στοιχείο της υποστήριξής της στη Μολδαβία στις προσπάθειές της για την ευρωπαϊκή ενσωμάτωση.[34] Η πρώτη κοινή συνεδρίαση των κυβερνήσεων της Ρουμανίας και της Μολδαβίας, που πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 2012, ολοκληρώθηκε με πολλές διμερείς συμφωνίες σε διάφορους τομείς.[35][36] Ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός "ήταν η πολιτική της Μολδαβίας τα τελευταία χρόνια και αυτή είναι η πολιτική που πρέπει να συνεχιστεί", είπε ο Νικολάε Τιμόφτι στους νομοθέτες πριν από την εκλογή του.

Στις 29 Νοεμβρίου 2013, σε μια σύνοδο κορυφής στο Βίλνιους, η Μολδαβία υπέγραψε συμφωνία σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση αφιερωμένη στην «Ανατολική Εταιρική Σχέση» της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις πρώην Σοβιετικές χώρες.[37] Ο πρώην πρόεδρος της Ρουμανίας Τραϊάν Μπασέσκου δήλωσε ότι η Ρουμανία θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την ένταξη της Μολδαβίας στην ΕΕ το συντομότερο δυνατό. Ομοίως, ο Τραϊάν Μπασέσκου δήλωσε ότι η ένωση της Μολδαβίας με τη Ρουμανία είναι το επόμενο εθνικό εγχείρημα για τη Ρουμανία, καθώς πάνω από το 75% του πληθυσμού μιλάει ρουμανικά.[38]

Η Μολδαβία υπέγραψε τη Συμφωνία Σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση στις Βρυξέλλες στις 27 Ιουνίου 2014. Η υπογραφή έρχεται μετά τη μονογραφή της συμφωνίας στο Βίλνιους τον Νοέμβριο του 2013.[39][40]

Μπορεί να ειπωθεί ότι οι θρησκευτικοί ηγέτες παίζουν ρόλο στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής. Από την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, η ρωσική κυβέρνηση έχει χρησιμοποιήσει συχνά τις σχέσεις της με τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία για να εμποδίσει και να αποτρέψει την ενσωμάτωση πρώην σοβιετικών κρατών όπως η Μολδαβία στη Δύση.[41]

Εκλογές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Εκλογές στη Μολδαβία

Γεωγραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Δνείστερος
Κύριο λήμμα: Γεωγραφία της Μολδαβίας

Στα δυτικά τα σύνορα της Μολδαβίας οριοθετούνται από τον ποταμό Προύθο, που ενώνεται με τον Δούναβη προτού χυθεί στη Μαύρη Θάλασσα. Στα βορειοανατολικά ο Δνείστερος είναι ο βασικός ποταμός, διασχίζοντας τη χώρα από βορρά προς νότο.

Η Μολδαβία είναι περίκλειστο κράτος, παρόλο που τα νότια σύνορά της φτάνουν πολύ κοντά στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Το βόρειο μέρος της χώρας κυριαρχείται από λόφους, που δεν ξεπερνούν όμως τα 430 μέτρα σε ύψος. Το υψηλότερο σημείο της χώρας βρίσκεται στον Λόφο Μπαλανέστι (Dealul Bălăneşti). Η Μολδαβία έχει ήπιο ηπειρωτικό κλίμα.

Οι κύριες πόλεις της χώρας είναι οι:

Η Μολδαβία βρίσκεται ανάμεσα στο 45ο και 49ο, βόρειο παράλληλο και κυρίως μεταξύ των 26ων και 30ων ανατολικών μεσημβρινών (μια μικρή περιοχή βρίσκεται ανατολικά του τριακοστού ανατολικού μεσημβρινού). Η συνολική έκταση της χώρας είναι 33.851 τ.χλμ.

Το μεγαλύτερο μέρος της χώρας (περίπου το 88% της έκτασης της) βρίσκεται στην περιοχή της Βεσσαραβίας, μεταξύ των ποταμών Προύθου και Δνείστερου, ενώ μια στενή λωρίδα στα ανατολικά ανήκει στην Υπερδνειστερία (ανατολικά του Δνείστερου). Τα δυτικά σύνορα της Μολδαβίας σχηματίζονται από τον ποταμό Προύθο, ο οποίος ενώνεται με τον Δούναβη πριν χυθεί στη Μαύρη Θάλασσα. Η Μολδαβία έχει πρόσβαση στον Δούναβη μόνο για περίπου 480 metres (1,575 ft), και το Τζουρτζουλέστι είναι το μοναδικό λιμάνι της Μολδαβίας στον Δούναβη. Στα ανατολικά, ο Δνείστερος είναι ο κύριος ποταμός, που διασχίζει τη χώρα από βορρά προς νότο και δέχεται τα νερά των Ρέουτ, Μπιτς, Ιτσέλ, Μπότνα. Ο Ιαλπούγκ ρέει σε ένα από τα λιμάνια του Δούναβη, ενώ ο Κογκάλνικ στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας.

Η χώρα είναι μεσόγεια, αν και είναι κοντά στη Μαύρη Θάλασσα. Βρίσκεται μια ανάσα από τη λιμνοθάλασσα του Δνειστέρου μια εκβολή της Μαύρης Θάλασσας. Ενώ το μεγαλύτερο μέρος της χώρας είναι λοφώδες, το υψηλότερο σημείο της χώρας είναι ο λόφος Μπαλανέστι στα 430 μέτρα. Οι λόφοι της Μολδαβίας αποτελούν μέρος του Μολδαβικού Οροπεδίου, το οποίο γεωλογικά προέρχεται από τα Καρπάθια Όρη. Οι υποδιαιρέσεις του στη Μολδαβία περιλαμβάνουν τους λόφους του Δνείστερου (Λόφοι της Βόρειας Μολδαβίας και η κορυφογραμμή του Δνείστερου), τη Μολδαβική Πεδιάδα (Μέση Κοιλάδα Προύθου και Στέπα Μπαλτία ) και το Κεντρικό Οροπέδιο της Μολδαβίας. Στον νότο, η χώρα έχει μια μικρή πεδινή περιοχή, την πεδιάδα Μπουτζέακ. Η επικράτεια της Μολδαβίας ανατολικά του ποταμού Δνείστερου χωρίζεται μεταξύ τμημάτων του υψιπέδου της Ποδολίας και τμημάτων της ευρασιατικής στέπας.

Κλιμα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Μολδαβία έχει ένα κλίμα μετρίως ηπειρωτικό. Η γειτνίασή της με τη Μαύρη Θάλασσα έχει ως αποτέλεσμα το κλίμα να είναι ήπια ψυχρό το φθινόπωρο και τον χειμώνα και σχετικά δροσερό την άνοιξη και το καλοκαίρι. [42] Τα καλοκαίρια είναι ζεστά και μακρά, με μέση θερμοκρασία περίπου 20 °C και οι χειμώνες είναι σχετικά ήπιοι και ξηροί, με τις μέσες θερμοκρασίες του Ιανουαρίου να φτάνουν τους -4 °C. Η ετήσια βροχόπτωση, η οποία κυμαίνεται από περίπου 600 χιλιοστόμετρα στα βόρεια έως 400 χιλιοστόμετρα στον νότο, μπορεί να διαφέρει πολύ ανά έτος. Οι ξηρασίες στη Μολδαβία δεν είναι ασυνήθιστες. Οι πιο έντονες βροχοπτώσεις σημειώνονται στις αρχές του καλοκαιριού και ξανά τον Οκτώβριο. Συχνές είναι οι έντονες βροχές και οι καταιγίδες. Λόγω του ακανόνιστου εδάφους, οι έντονες καλοκαιρινές βροχοπτώσεις συχνά προκαλούν διάβρωση και λάσπη στις παραποτάμιες περιοχές.Η υψηλότερη θερμοκρασία που καταγράφηκε ποτέ στη Μολδαβία ήταν 41.5 °C στις 21 Ιουλίου 2007 στην Καμένκα.[43] Η χαμηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί ποτέ ήταν -35.5 °C στις 20 Ιανουαρίου 1963 στο Μπρατουσένι, στην επαρχία Εντίνετς. [44]

Οικονομία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατανομή των εξαγωγών της Μολδαβίας, 2019
ΑΕΠ της Μολδαβίας ανά τομέα

Παρόλο το ευνοϊκό της κλίμα και την καλή αγροτική γη που διαθέτει, η Μολδαβία δεν έχει υδάτινα αποθέματα. Ως αποτέλεσμα, εξαρτάται οικονομικά κυρίως από τη γεωργία, με την παραγωγή φρούτων, λαχανικών, κρασιού και καπνού.

Η Μολδαβία πρέπει να εισάγει όλες τις προμήθειές της σε πετρέλαιο, κάρβουνο και φυσικό αέριο, κυρίως από τη Ρωσία. Περικοπές στις ενεργειακές προμήθειες οδήγησαν σε παραγωγική παρακμή μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991. Τα τελευταία χρόνια, μετά από συμφωνία με την Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ (Διεθνές Νομισματικό Ταμείο), η Μολδαβία προχώρησε σε φιλελεύθερη οικονομική πολιτική, που περιελάμβανε, μεταξύ άλλων, απελευθέρωση των τιμών και πολλές ιδιωτικοποιήσεις. Τελευταία γίνεται προσπάθεια από τη Μολδαβική κυβέρνηση για τον περιορισμό των ιδιωτικών επιχειρήσεων και την κολλεκτιβοποίηση της γης.

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά τη διάλυση από την ΕΣΣΔ το 1991, οι ελλείψεις ενέργειας, η πολιτική αβεβαιότητα, τα εμπορικά εμπόδια και η αδύναμη διοικητική ικανότητα συνέβαλαν στην παρακμή της οικονομίας. Ως μέρος μιας φιλόδοξης προσπάθειας οικονομικής απελευθέρωσης, η Μολδαβία εισήγαγε ένα μετατρέψιμο νόμισμα, απελευθέρωσε όλες τις τιμές, σταμάτησε να εκδίδει προνομιακές πιστώσεις σε κρατικές επιχειρήσεις, υποστήριξε τη σταθερή ιδιωτικοποίηση της γης, αφαίρεσε τους ελέγχους των εξαγωγών και απελευθέρωσε τα επιτόκια. Η κυβέρνηση συνήψε συμφωνίες με την Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για την προώθηση της ανάπτυξης. Στη συνέχεια, η οικονομία υποχώρησε από το 1991 έως το 1999. Από το 2000 το ΑΕΠ σε ισοτιμία αγοραστικών μονάδων έχει μια σταθερή αύξηση ως εξής:[45][46]

Μολονότι οι εκτιμήσεις για το ΑΕΠ υποδηλώνουν πιθανή μέτρια υπερτίμηση της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας, η εξωτερική ανταγωνιστικότητα φαίνεται σε γενικές γραμμές επαρκής, όπως αντανακλάται στις ισχυρές σταθερές εξαγωγικές επιδόσεις.[47] Ωστόσο, οι βραχυπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές της χώρας είναι αδύναμες. Οι κύριοι κίνδυνοι για τις βραχυπρόθεσμες προοπτικές σχετίζονται με σοβαρά τρωτά σημεία και ζητήματα διακυβέρνησης στον τραπεζικό τομέα, τις διολισθήσεις της πολιτικής ενόψει των εκλογών, την εντατικοποίηση των γεωπολιτικών εντάσεων στην περιοχή και την περαιτέρω επιβράδυνση της δραστηριότητας στους κύριους εμπορικούς εταίρους.

Η Μολδαβία παραμένει εξαιρετικά ευάλωτη στις διακυμάνσεις των εμβασμάτων από Μολδαβούς εργαζομένους στο εξωτερικό (τα οποία αποτελούν 24 τοις εκατό του ΑΕΠ), στις εξαγωγές προς την Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ) και την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) (88 τοις εκατό των συνολικών εξαγωγών) και τη στήριξη των χορηγών (περίπου 10 λεπτά ανά κάθε ευρώ των κρατικών δαπανών). Οι κύριοι δίαυλοι μετάδοσης μέσω των οποίων οι δυσμενείς εξωγενείς κραδασμοί θα μπορούσαν να επηρεάσουν την οικονομία της Μολδαβίας είναι τα εμβάσματα (επίσης λόγω των μεταναστών που πιθανώς θα επιστρέψουν), το εξωτερικό εμπόριο και οι ροές κεφαλαίων.

Η Μολδαβία πέτυχε σε μεγάλο βαθμό τους κύριους στόχους του συνδυασμένου προγράμματος ΕΚΤ/ΕΤΑ (χρηματοδοτική πίστωση του ΔΝΤ). Η οικονομία ανέκαμψε από τη συρρίκνωση που σχετίζεται με την ξηρασία το 2012.

Ο ακαθάριστος μέσος μηνιαίος μισθός στη Δημοκρατία της Μολδαβίας σημείωσε σταθερή θετική αύξηση μετά το 1999, ανερχόμενος σε 5906 λέι ή 298 ευρώ το 2018, πολύ χαμηλότερος από τον μέσο ρουμανικό και ρωσικό. Μετά από μια μεγάλη κατάρρευση της οικονομίας τη δεκαετία του 1990, τις επόμενες δύο δεκαετίες ανέκαμψε πλήρως.

Η εταιρική διακυβέρνηση στον τραπεζικό τομέα αποτελεί μείζον μέλημα. Σύμφωνα με τις διεθνείς συστάσεις, πρέπει να αντιμετωπιστούν επειγόντως σημαντικές αδυναμίες στο νομικό και ρυθμιστικό πλαίσιο για να διασφαλιστεί η σταθερότητα και η ευρωστία του χρηματοπιστωτικού τομέα. Η Μολδαβία έχει επιτύχει σημαντικό βαθμό δημοσιονομικής εξυγίανσης τα τελευταία χρόνια, αλλά αυτή η τάση τώρα αντιστρέφεται. Η αντίσταση στις προεκλογικές πιέσεις για επιλεκτικές αυξήσεις δαπανών και η επιστροφή στην πορεία της δημοσιονομικής εξυγίανσης θα μείωνε την εξάρτηση από εξαιρετικά υψηλή στήριξη από τους διάφορους χορηγούς. Οι διαρθρωτικές δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις θα συμβάλουν στη διασφάλιση της βιωσιμότητας.[48] Η νομισματική πολιτική ήταν επιτυχής στη διατήρηση του πληθωρισμού εντός του εύρους που τέθηκε από τον κρατικό στόχο. Η εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που περιγράφονται στην Εθνική Στρατηγική Ανάπτυξης (NDS) Μολδαβία 2020 —ιδιαίτερα στους τομείς του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, της φυσικής υποδομής και της ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού— θα συμβάλει στην τόνωση της δυνητικής ανάπτυξης και στη μείωση της φτώχειας.[48] Η αξιοσημείωτη ανάκαμψη της Μολδαβίας από τη σοβαρή ύφεση του 2009 ήταν σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα υγιών μακροοικονομικών και χρηματοοικονομικών πολιτικών και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Παρά τη μικρή συρρίκνωση το 2012, η οικονομική απόδοση της Μολδαβίας ήταν από τις ισχυρότερες στην περιοχή κατά την περίοδο 2010–13. Η οικονομική δραστηριότητα αυξήθηκε σωρευτικά κατά περίπου 24 τοις εκατό. Ο πληθωρισμός των τιμών καταναλωτή τέθηκε υπό έλεγχο. και οι πραγματικοί μισθοί αυξήθηκαν σωρευτικά κατά περίπου 13 τοις εκατό. Αυτή η επέκταση κατέστη δυνατή χάρη στα κατάλληλα μέτρα μακροοικονομικής σταθεροποίησης και τις φιλόδοξες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν στον απόηχο της κρίσης στο πλαίσιο ενός προγράμματος που υποστηρίζεται από το ΔΝΤ. Τον Νοέμβριο του 2013, η Μολδαβία υπέγραψε μια Συμφωνία Σύνδεσης με την ΕΕ, η οποία περιλαμβάνει διατάξεις για τη δημιουργία μιας βαθιάς και συνολικής ζώνης ελεύθερων συναλλαγών.

Μια πολιτική κρίση στις αρχές του 2013 οδήγησε σε διολισθήσεις πολιτικής στους δημοσιονομικούς και χρηματοοικονομικούς τομείς. Η πολιτική κρίση που ξέσπασε στις αρχές του 2013 επιλύθηκε με τον διορισμό μιας κυβέρνησης που υποστηρίχθηκε από έναν φιλοευρωπαϊκό συνασπισμό κομμάτων της κεντροδεξιάς/κέντρου τον Μάιο του 2013.

Παρά την απότομη μείωση της φτώχειας τα τελευταία χρόνια, η Μολδαβία παραμένει μια από τις φτωχότερες χώρες στην Ευρώπη και απαιτούνται διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης. Με βάση το περιφερειακό όριο της φτώχειας στην Ευρώπη και την Κεντρική Ασία (ECA) των 5 δολαρίων την ημέρα σε ισοτιμία αγοραστικής δύναμης το 55 τοις εκατό του πληθυσμού ήταν φτωχό το 2011. Ενώ αυτό ήταν σημαντικά χαμηλότερο από το 94 τοις εκατό το 2002, το ποσοστό φτώχειας στη Μολδαβία εξακολουθεί να είναι υπερδιπλάσιο από το μέσο όρο του 25 τοις εκατό του ΕΕΣ. Ο Εθνικός Στόχος Ανάπτυξης 2020, το οποίο δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο του 2012, εστιάζει σε αρκετούς κρίσιμους τομείς για την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης και τη μείωση της φτώχειας. Αυτά περιλαμβάνουν την εκπαίδευση, τις υποδομές, τον χρηματοοικονομικό τομέα, το επιχειρηματικό κλίμα, την κατανάλωση ενέργειας, το συνταξιοδοτικό σύστημα και το δικαστικό πλαίσιο. Μετά την περιφερειακή χρηματοπιστωτική κρίση του 1998, η Μολδαβία έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο προς την επίτευξη και τη διατήρηση της μακροοικονομικής και χρηματοπιστωτικής σταθεροποίησης. Επιπλέον, έχει εφαρμόσει πολλές διαρθρωτικές και θεσμικές μεταρρυθμίσεις που είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική λειτουργία μιας οικονομίας της αγοράς. Αυτές οι προσπάθειες συνέβαλαν στη διατήρηση της μακροοικονομικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας υπό δύσκολες εξωτερικές συνθήκες, επέτρεψαν την επανέναρξη της οικονομικής ανάπτυξης και συνέβαλαν στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που ευνοεί την περαιτέρω ανάπτυξη και ανάπτυξη της οικονομίας μεσοπρόθεσμα.

Ο στόχος της κυβέρνησης για την ένταξη στην ΕΕ είχε ως αποτέλεσμα κάποια πρόοδο προσανατολισμένη στην αγορά. Η Μολδαβία γνώρισε καλύτερη από την αναμενόμενη οικονομική ανάπτυξη το 2013 λόγω της αυξημένης γεωργικής παραγωγής, των οικονομικών πολιτικών που υιοθέτησε η κυβέρνηση της Μολδαβίας από το 2009 και της εφαρμογής του συστήματος εμπορικών προτιμήσεων της ΕΕ που συνδέουν τα προϊόντα της Μολδαβίας με τη μεγαλύτερη αγορά στον κόσμο. Η Μολδαβία έχει υπογράψει τη Συμφωνία Σύνδεσης και τη Συμφωνία Βαθέως και Συνολικού Ελεύθερου Εμπορίου με την Ευρωπαϊκή Ένωση το καλοκαίρι του 2014.[49] Η Μολδαβία έχει επίσης επιτύχει καθεστώς ταξιδιών χωρίς την ανάγκη έκδοσης θεώρησης (βίζας) [50] με την ΕΕ, το οποίο αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο επίτευγμα της μολδαβικής διπλωματίας από την ανεξαρτησία.[51] Ωστόσο, η ανάπτυξη παρεμποδίστηκε από τις υψηλές τιμές του ρωσικού φυσικού αερίου, τη ρωσική απαγόρευση εισαγωγής μολδαβικού κρασιού, τον αυξημένο έλεγχο από το εξωτερικό για τα αγροτικά προϊόντα της Μολδαβίας και το μεγάλο εξωτερικό χρέος της Μολδαβίας. Μακροπρόθεσμα, η οικονομία της Μολδαβίας παραμένει ευάλωτη στην πολιτική αβεβαιότητα, την αδύναμη διοικητική ικανότητα, τα κατεστημένα γραφειοκρατικά συμφέροντα, τη διαφθορά, τις υψηλότερες τιμές των καυσίμων, τη ρωσική πίεση και το αυτονομιστικό καθεστώς στην περιοχή της Υπερδνειστερίας της Μολδαβίας.[52] Σύμφωνα με τη Παγκόσμια Επισκόπηση της Οικονομίας του ΔΝΤ τον Απρίλιο του 2014, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ (σε μονάδες αγοραστικής δύναμης) της Μολδαβίας είναι 3.927 Διεθνή Δολάρια,[53][54] εξαιρουμένης της μαύρης αγοράς και της φοροδιαφυγής.

Δημογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με την απογραφή του 2014, οι Μολδαβοί ήταν η μεγαλύτερη εθνοτική ομάδα της Μολδαβίας (75,1% του πληθυσμού). Επιπλέον, το 7,0% του πληθυσμού δήλωνε Ρουμάνοι, εν μέσω της διαμάχης για την εθνική και γλωσσική ταυτότητα στη Μολδαβία. Αν και βασίζεται στην ιστορία της χώρας, η πόλωση που βασίζεται σε εθνογλωσσικά κριτήρια της πλειοψηφικής εθνοτικής ομάδας επανεμφανίστηκε με το κίνημα της εθνικής αναγέννησης στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και, μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει συναίνεση σχετικά με την κύρια ταυτότητα στη Δημοκρατία της Μολδαβίας (μολδαβική ή ρουμανική).[55][56]

Η χώρα έχει επίσης σημαντικές μειονοτικές εθνοτικές κοινότητες, όπως φαίνεται παρακάτω. Οι Γκαγκαούζοι, αποτελώντας το 4,4% του πληθυσμού, είναι χριστιανοί τουρκόφωνοι και η γλώσσα τους μοιάζει αρκετά με την τουρκική. Υπάρχουν ακόμη Έλληνες, Αρμένιοι, Πολωνοί, Ουκρανοί, αν και όχι πολυάριθμοι, ήταν παρόντες ήδη από τον 17ο αιώνα και έχουν αφήσει πολιτιστικά σημάδια. Ο 19ος αιώνας χαρακτηρίστηκε την άφιξη πολλών περισσότερων Ουκρανών από την Ποδολία και τη Γαλικία, καθώς και νέες κοινότητες, όπως οι: Λιποβανοί, Ρώσοι, Βούλγαροι και Γερμανοί. Το μεγαλύτερο μέρος του εβραϊκού πληθυσμού της Μολδαβίας μετανάστευσε μεταξύ 1979 και 2004.

Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της απογραφής του 2014, 2.998.235 κάτοικοι ζούσαν στη Μολδαβία (εντός των περιοχών που ελέγχονται από την κεντρική κυβέρνηση), μια μείωση ύψους 11.3% από τον αριθμό που καταγράφηκε στην απογραφή του 2004. Το ποσοστό αστικοποίησης ήταν 45% του συνολικού πληθυσμού που ζούσε σε αστικές περιοχές.[57]

Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή στην Υπερδνειστερία (Οκτώβριος 2015), ο πληθυσμός της περιοχής ήταν 475.373 κάτοικοι, μειωμένος κατά 14,47% από τον αριθμό που καταγράφηκε στην απογραφή του 2004. Το ποσοστό αστικοποίησης ήταν 69,9%. Ως προς την εθνοτική σύνθεση, ο πληθυσμός της Υπερδνειστερίας κατανεμήθηκε ως εξής: Ρώσοι - 29,1%, Μολδαβοί - 28,6%, Ουκρανοί - 22,9%, Βούλγαροι - 2,4%, Γκαγκαούζοι - 1,1%, Λευκορώσοι - 0,5%, Υπερδνειστέριοι - 0,2%, άλλες εθνικότητες - 1,4%. Περίπου το 14% του πληθυσμού δεν δήλωσε την εθνικότητά του. Επίσης, για πρώτη φορά, ο πληθυσμός είχε την επιλογή να δηλώσει «Υπερδνειστέριος».[58]

Γλώσσες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η επίσημη γλώσσα της Μολδαβίας είναι τα ρουμανικά, μια λατινογενής γλώσσα.

Η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας του 1991 ονομάζει τα ρουμανικά ως επίσημη γλώσσα.[59][60] Το Σύνταγμα του 1994 όριζε ότι η εθνική γλώσσα της Δημοκρατίας της Μολδαβίας ήταν η μολδαβική και ότι η γραφή της βασίζεται στο λατινικό αλφάβητο.[61]

Το 2013, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Μολδαβίας έκρινε ότι το όνομα «ρουμανική γλώσσα», όπως χρησιμοποιείται στη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας για τον προσδιορισμό της επίσημης γλώσσας, υπερισχύει της ονομασίας «μολδαβική γλώσσα», που δίνεται στο άρθρο 13 του Συντάγματος.[62]

Στην απογραφή του 2014 (η οποία δεν περιελάμβανε δεδομένα από την περιοχή της Υπερδνειστερίας), το 54,7% του πληθυσμού ονόμασε τη Μολδαβική γλώσσα ενώ το 24,0% ο ονόμασε τη Ρουμανική ως πρώτη γλώσσα σε καθημερινή χρήση. Αν και μόνο το 4,1% των κατοίκων είναι Ρώσοι, τα ρωσικά εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται ως κύρια γλώσσα από το 14,5% του συνολικού πληθυσμού. Περίπου το 50% των Ουκρανών, το 33% των Γκαγκαούζων, το 33% των Βουλγάρων και το 5,7% των Μολδαβών δήλωσαν τα ρωσικά ως γλώσσα καθημερινής χρήσης τους.

Ιστορικά τα ρωσικά διδάσκονταν στα σχολεία ως η πρώτη ξένη γλώσσα, λόγω της ιστορίας της Μολδαβίας ως μέρους της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και της Σοβιετικής Ένωσης. Τον 21ο αιώνα, η βασική ξένη γλώσσα που διδάσκεται στα σχολεία είναι τα αγγλικά. Το 2013 περισσότερο από το 60% των μαθητών την πήρε ως πρώτη ξένη γλώσσα. Ακολούθησαν τα Γαλλικά, τα οποία διδάχθηκαν λιγότερο από το 50% των μαθητών. Από το 1996, η Δημοκρατία της Μολδαβίας είναι πλήρες μέλος της Γαλλοφωνίας. Τα Γερμανικά ήταν η τρίτη επιλογή.[63]

Θρησκεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Μητρόπολη του Κισινάου και πάσης Μολδαβίας (η Ορθόδοξη Εκκλησία της Μολδαβίας), αυτόνομη και υπαγόμενη στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία και η Μητρόπολη της Βεσσαραβίας (η Ορθόδοξη Εκκλησία της Βεσσαραβίας), αυτόνομη και υπαγόμενη στη Ρουμανική Ορθόδοξη Εκκλησία, ισχυρίζεται ότι είναι η εθνική εκκλησία της χώρας. Για την απογραφή του 2004, οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, που αποτελούν το 93,3% του πληθυσμού της Μολδαβίας, δεν ήταν υποχρεωμένοι να δηλώσουν την εκκλησία στην οποία ανήκουν. Το 2020, το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ υπολόγισε ότι το 90% των Ορθοδόξων ανήκουν στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Μολδαβίας.[64] Πάνω από το 2,0% του πληθυσμού είναι Προτεστάντες, συμπεριλαμβανομένου ενός αυξανόμενου αριθμού Μαρτύρων του Ιεχωβά, το 0,9% ανήκει σε άλλες θρησκείες, το 1,0% είναι αλλόθρησκοι, το 0,4% είναι άθεοι και το 2,2% δεν απάντησε στην ερώτηση της θρησκείας στην απογραφή.

Εθνολογία και δημογραφικές τάσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εθνική σύνθεση (με βάση την απογραφή του 2004):

Θρησκείες (2000):

  • Ανατολικοί Ορθόδοξοι Χριστιανοί : 98 %
  • Εβραίοι: 1,5 %
  • Βαπτιστές και άλλοι: 0,5 %

Σήμερα, το 0,6 % του πληθυσμού είναι Μάρτυρες του Ιεχωβά,[65] ενώ υπάρχει και μια μικρή κοινότητα Μορμόνων της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών με 355 μέλη.[66]

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, πάνω από 600.000 Μολδαβοί είναι αυτή τη στιγμή εκτός της χώρας, προς αναζήτηση εργασίας στο εξωτερικό,[67] ενώ το 1/3 εκ των εντός της χώρας δηλώνουν πως θα έφευγαν, αν είχαν την ευκαιρία. Συνήθως οι κάτοικοι της Μολδαβίας ταξιδεύουν στο εξωτερικό για μία καλύτερη ζωή σε χώρες όπως η Ρωσία, η Ρουμανία, η Γερμανία και η Ιταλία, η Ισπανία. Αλλά και στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 10.000 Μολδαβοί σύμφωνα με στοιχεία. Ειδικά στη μειονότητα των Γκαγκαούζων, σχεδόν όλοι όσοι από αυτούς μεταναστεύουν πηγαίνουν στη Ρωσία και υπάρχουν περίπου 160.000 Μολδαβοί στη Ρουμανία.

Η ρουμανική γλώσσα είναι η επίσημη γλώσσα. Ομιλείται η βουλγαρική και η γκαγκαουζική στην Ταράκλια και την Γκαγκαουζία αντίστοιχα, ενώ η ρωσική και η ουκρανική επίσης ομιλούνται. Η ρωσική δε, είναι επίσημη στην Γκαγκαουζία και την Υπερδνειστερία και επικρατεί μια ρωσορουμανική διγλωσσία στη χώρα, με τους πολίτες να χρησιμοποιούν εναλλάξ ρωσικά και ρουμανικά, κατάλοιπο της σοβιετικής εποχής.

Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 73,3 χρόνια (69,3 χρόνια οι άνδρες και 77,1 οι γυναίκες).[68]

Πολιτισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Eminescu
Ο Μιχάι Εμινέσκου, εθνικός ποιητής της Ρουμανίας και της Μολδαβίας
Cantemir
Ο Ντιμιτρίε Καντεμίρ, ο παραγωγικότερος Μολδαβός διανοούμενος του πρώιμου Διαφωτισμού
Κύριο λήμμα: Πολιτισμός της Μολδαβίας

Η μολδαβική πολιτιστική παράδοση έχει επηρεαστεί κυρίως από τις ρουμανικές καταβολές του πληθυσμού της, οι ρίζες των οποίων ανάγονται στη ρωμαϊκή κατάκτηση της Δακίας τον δεύτερο αιώνα μ.Χ..[69] Βρίσκεται στο σταυροδρόμι του λατινικού, του σλαβικού και άλλων πολιτισμών όπως ο ελληνικός και ο τουρκικός, η Μολδαβία έχει εμπλουτίσει τον πολιτισμό της με επιρροές από γύρω χώρες και αλλού.[70] Η μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων αυτοπροσδιορίζονται ως Μολδαβοί από τον 14ο αιώνα και έχει παίξει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του κλασικού ρουμανικού πολιτισμού. Ο πολιτισμός της Μολδαβίας έχει επηρεαστεί από τον ελληνοβυζαντινό, τον ουγγρικό, τον σλαβικό και αργότερα τον τουρκικό. Τον 19ο αιώνα οι τοπικές τέχνες και λογοτεχνία επηρεάστηκαν πολύ από τη δυτική Ευρώπη. Τις περιόδους 1812-1917 και 1944–89, η Μολδαβία ήταν υπό ρωσική και σοβιετική διοίκηση και έλαβε εκατοντάδες χιλιάδες Ρώσους και άλλους μετανάστες.[69]

Μολδαβοί με εθνικές ενδυμασίες στο Κισινάου

Η πολιτιστική κληρονομιά της χώρας χαρακτηρίζεται από πολυάριθμες εκκλησίες και μοναστήρια που χτίστηκαν από τον Μολδαβό ηγεμόνα Στέφανο τον Μέγα τον 15ο αιώνα, από τα έργα των μεταγενέστερων Μητροπολιτών της Αναγέννησης Βαρλαάμ και Δοσοφτέι, καθώς και από έργα λογίων όπως οι Γκριγκόρι Ουρέκε, Μιρόν Κόστιν, Νικόλαος Σπαθάριος, Δημήτριος Καντεμίρ [α] και Ιόν Νεκούλτσε. Τον 19ο αιώνα, Μολδαβοί από τα εδάφη του μεσαιωνικού Πριγκιπάτου της Μολδαβίας, χωρισμένη στη Βεσσαραβία, τη Μπουκοβίνα και τη Δυτική Μολδαβία (μετά το 1859, μέρος της Ρουμανίας), συνέβαλαν σημαντικά στη διαμόρφωση του σύγχρονου ρουμανικού πολιτισμού. Μεταξύ αυτών ήταν πολλοί Βεσσαραβιανοί, όπως οι Αλέκου Ντονίτσι, Αλεξάντρου Χιζντέου, Μπόγκνταν Πετριτσέικου Χασντέου, Κωνσταντίν Σταμάτη, Κωνσταντίν Σταμάτη-Τσιουρέα, Κοστάκε Νεγκρούτσι, Αλέκου Ρούσο, Κωνσταντίνος Στέρε.

Ο Μιχαήλ Εμινέσκου, ένας ύστερος ρομαντικός ποιητής, και ο Ιόν Κρεάνγκα, ένας συγγραφέας, είναι οι πιο σημαίνοντες καλλιτέχνες της Ρουμανικής γλώσσας. Αυτοί θεωρούνται εθνικοί συγγραφείς τόσο στη Ρουμανία όσο και στη Μολδαβία.[71]

Μέσα ενημέρωσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Οκτώβριο του 1939, ο Radio Basarabia, ένας τοπικός σταθμός της Ρουμανικής Εταιρείας Ραδιοφωνίας, ήταν ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθμός που άνοιξε στο Κισινάου. Η τηλεόραση στη Μολδαβία εισήχθη τον Απρίλιο του 1958, στο πλαίσιο της σοβιετικής τηλεόρασης. Μέσω καλωδιακής τηλεόρασης, οι Μολδαβοί θεατές μπορούν να λάβουν μεγάλο αριθμό ρωσικών καναλιών, μερικά ρουμανικά κανάλια και πολλές εκδόσεις διεθνών καναλιών στη ρωσική γλώσσα εκτός από πολλά τοπικά κανάλια. Υπάρχουν και ντόπια κανάλια στα ρωσικά. Το Infotag είναι το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων.

Κουζίνα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Δημοφιλή μολδαβικά πιάτα με μαμαλίγκα και σαουερκράουτ.

Η μολδαβική κουζίνα είναι παρόμοια με τη γειτονική ρουμανική και έχει επηρεαστεί από στοιχεία της ρωσικής, τουρκικής και ουκρανικής κουζίνας. Τα κύρια πιάτα είναι τα: βοδινό και χοιρινό κρέας, πατάτες, λάχανο και μια ποικιλία δημητριακών. Δημοφιλή αλκοολούχα ποτά είναι το ντιβίν (Μολδαβικό κονιάκ ), η μπύρα και το τοπικό κρασί.

Τα παραδοσιακά μολδαβικά πιάτα περιλαμβάνουν το πλατσίντε (γλυκά και αλμυρά αρτοσκευάσματα με γέμιση όπως ντόπιο τυρί, λάχανο, πατάτες, μήλα, βύσσινα και άλλα), το μαμαλίγκα, το σαρμάλε και μια κοτόσουπα που ονομάζεται ζεάμα.

Η συνολική καταγεγραμμένη κατανάλωση αλκοόλ από ενήλικες κατανέμεται περίπου ομοιόμορφα μεταξύ οινοπνευματωδών ποτών, μπύρας και κρασιού. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Μολδαβία είναι η χώρα με την υψηλότερη κατά κεφαλήν κατανάλωση αλκοόλ στον κόσμο, με κατανάλωση 15,2 λίτρα καθαρού αλκοόλ κατά κεφαλήν το 2016.[72]

Μεταφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Διεθνές αεροδρόμιο Κισινάου.

Το κύριο μέσο μεταφοράς στη Μολδαβία είναι οι σιδηρόδρομοι (το σιδηροδρομικό δίκτυο έχει μέγεθος 1.138 χιλιομέτρων) και ένα σύστημα αυτοκινητοδρόμων (12.730 χιλιομέτρων συνολικά, συμπεριλαμβανομένων 10.937 τ.χλμ. πλακόστρωτων επιφανειών). Η μοναδική διεθνής αεροπορική πύλη της Μολδαβίας είναι το Διεθνές Αεροδρόμιο του Κισινάου, αλλά υπάρχουν και μικρότερα αεροδρόμια. Ο τερματικός σταθμός Τζουρτζουλέστι στον Δούναβη είναι πλωτός με μικρά ποντοπόρα πλοία. Η ναυτιλία στους ποταμούς Προύθο και Δνείστερο δεν διαδραματίζει παρά ένα μέτριο ρόλο στο σύστημα μεταφορών της χώρας.

Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Αερομεταφορές γίνονται μέσω του Διεθνούς Αεροδρομίου του Κισινάου.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 «Population». National Bureau of Statistics of the Republic of Moldova. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2024. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «World Economic Outlook Database, October 2017». International Monetary Fund. Οκτώβριος 2018. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2017. 
  3. ↑ Human Development Report 2021-22: Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping our Future in a Transforming World (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 8 Σεπτεμβρίου 2022. σελίδες 272–276. ISBN 978-9-211-26451-7. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. 
  4. ↑ «The 10 Most Poverty Ridden Countries in Europe». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2017. 
  5. ↑ «The Ten Least Visited Countries in Europe - Page 2 of 2 - Traveler's Digest». Travelersdigest.com. 22 Αυγούστου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2017. 
  6. ↑ «Moldova will prove that it can and has chances to become EU member». Moldpress News Agency. 19 Ιουνίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Απριλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2014. 
  7. ↑ «Moldova-EU Action Plan Approved by European Commission». politicom.moldova.org. 14 Δεκεμβρίου 2004. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2007. 
  8. ↑ Soldier Khan, Mike Bennighof, Ph.D.
  9. ↑ (Ρουμανικά)prm.md: Αρχειοθετήθηκε 2007-12-04 στο Wayback Machine."Sfatul Tarii ... proclaimed the Moldavian Democratic Republic"
  10. ↑ Charles Upson Clark (1927). «24:The Decay of Russian Setiment». Bessarabia: Russia and Romania on the Black Sea - View Across Dniester From Hotin Castle. New York: Dodd, Mead & Company. 
  11. ↑ Pelivan (Chronology)
  12. ↑ Cazacu (Moldova, pp. 240-245).
  13. ↑ Cristina Petrescu, "Contrasting/Conflicting Identities:Bessarabians, Romanians, Moldovans" in Nation-Building and Contested Identities, Polirom, 2001, pg. 156
  14. ↑ Jenny Brumme: ‚Inginer și femeie de servicu‘ – Die rumänische Sprache zwischen patriarchalischer Tradition und postkommunistischem Sexismus. In: Wolfgang Dahmen (Hrsg.): Sprache und Geschlecht in der Romania. Romanistisches Kolloquium X. Band 417 der Tübinger Beiträge zur Linguistik, Gunter Narr Verlag, 1997, ISBN 3-8233-5082-X, S. 68.
  15. ↑ American Bar Association: Σφάλμα στο πρότυπο webarchive: Ελέγξτε την τιμή |url=. Empty. In: impowr.org, 29. April 2013, abgerufen am 27. August 2019 (englisch).
  16. ↑ Text der Verfassung, zitiert nach: American Bar Association: Σφάλμα στο πρότυπο webarchive: Ελέγξτε την τιμή |url=. Empty. In: impowr.org, 29. April 2013, abgerufen am 27. August 2019 (englisch).
  17. ↑ Official Gazette of Romania No. 106bis, 9. Mai 1939, Artikel 5, zitiert nach: American Bar Association: Σφάλμα στο πρότυπο webarchive: Ελέγξτε την τιμή |url=. Empty. In: impowr.org, 29. April 2013, abgerufen am 27. August 2019 (englisch).
  18. ↑ http://www.50x50movement.org/article/womens-equality-day-when-did-women-around-world-start-voting.  Unknown parameter |werk= ignored (|work= suggested) (βοήθεια); Unknown parameter |titel= ignored (|title= suggested) (βοήθεια); Unknown parameter |abruf= ignored (βοήθεια); Unknown parameter |sprache= ignored (|language= suggested) (βοήθεια); Unknown parameter |datum= ignored (|date= suggested) (βοήθεια); Missing or empty |title= (βοήθεια)
  19. ↑ Andreas Kappeler: Rußland als Vielvölkerreich. Entstehung, Geschichte, Zerfall. Beck, München 1993, ISBN 3-406-36472-1, S. 315.
  20. ↑ https://data.ipu.org/node/139/elections/historical-data-on-women?chamber_id=13501.  Unknown parameter |werk= ignored (|work= suggested) (βοήθεια); Unknown parameter |titel= ignored (|title= suggested) (βοήθεια); Unknown parameter |abruf= ignored (βοήθεια); Unknown parameter |sprache= ignored (|language= suggested) (βοήθεια); Unknown parameter |datum= ignored (|date= suggested) (βοήθεια); Missing or empty |title= (βοήθεια)
  21. ↑ Das politische Theater der Republik Moldau. Das Kräfteverhältnis in einem Wahljahr in Centre for Eastern Studies (OSW) vom 31. Januar 2018; abgerufen am 19. Februar 2019 (englisch)
  22. ↑ Der mächtige Tycoon sieht Moldawien unabhängig vom Wahlergebnis auf dem Weg der EU Αρχειοθετήθηκε 2020-10-31 στο Wayback Machine., Reuters, 11. November 2016; abgerufen am 18. Februar 2019 (englisch)
  23. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαρτίου 2021. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2022.  Unknown parameter |hrsg= ignored (βοήθεια); Unknown parameter |werk= ignored (|work= suggested) (βοήθεια); Unknown parameter |autor= ignored (|author= suggested) (βοήθεια); Unknown parameter |titel= ignored (|title= suggested) (βοήθεια); Unknown parameter |datum= ignored (|date= suggested) (βοήθεια); Unknown parameter |abruf= ignored (βοήθεια); Unknown parameter |sprache= ignored (|language= suggested) (βοήθεια)
  24. ↑ https://www.zeit.de/politik/ausland/2021-10/moldau-gas-notstand-ausrufung-gas-krise-gazprom-russland.  Unknown parameter |werk= ignored (|work= suggested) (βοήθεια); Unknown parameter |titel= ignored (|title= suggested) (βοήθεια); Unknown parameter |abruf= ignored (βοήθεια); Unknown parameter |datum= ignored (|date= suggested) (βοήθεια); Missing or empty |title= (βοήθεια)
  25. ↑ Moldau Streit beigelegt: Gazprom liefert erstes Gas unter neuen Bedingungen nach Moldau. 1 Νοεμβρίου 2021. 
  26. ↑ 26,0 26,1 «The Constitution of the Republic of Moldova, 2000». E-democracy.md. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2013. 
  27. ↑ «DECIS: Şeful statului va fi ales de popor; Modificarea din 2000 a Constituţiei privind alegerea preşedintelui de Parlament, NECONSTITUŢIONALĂ» (στα ro). Jurnalul Național. 4 March 2016. http://jurnal.md/ro/justitie/2016/3/4/decis-seful-statului-va-fi-ales-de-popor-modificarea-din-2000-a-constitutiei-privind-alegerea-presedintelui-de-parlament-neconstitutionala/. 
  28. ↑ CNBC (19 Δεκεμβρίου 2016). «Europe's poorest nation passes IMF-backed retirement age increase». Cnbc.com. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2017. 
  29. ↑ «Moldova Calls on Russian Troops To Leave Transdniestr». [νεκρός σύνδεσμος]
  30. ↑ Barry, Ellen (3 January 2012). «Shooting at Checkpoint Raises Tensions in a Disputed Region Claimed by Moldova». The New York Times. https://www.nytimes.com/2012/01/04/world/europe/shooting-raises-tensions-between-moldova-and-russia.html. Ανακτήθηκε στις 2 September 2015. 
  31. ↑ «EU to grant €90 million to crisis-hit Moldova». Europarl.europa.eu. 7 Σεπτεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2013. 
  32. ↑ «Moldova to get $570 million in IMF loans». RIA Novosti. 30 January 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 October 2012. https://web.archive.org/web/20121019012333/http://en.rian.ru/exsoviet/20100130/157721106.html. Ανακτήθηκε στις 25 November 2012. 
  33. ↑ Marian Chiriac (27 Απριλίου 2010). «Romania, Moldova to Boost Relations». Balkaninsight.com. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2013. 
  34. ↑ «Poland will support Moldova in its European integration efforts». Moldova Azi. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Αυγούστου 2013. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2013. 
  35. ↑ «First meeting of Romania and Rep. of Moldova Governments, concluded with initialling of several bilateral agreements». agerpres.ro. 4 Μαρτίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Απριλίου 2014. 
  36. ↑ «Joint meeting of the Government of Romania and Government of the Republic of Moldova» (στα Ρουμανικά). Guvernul Romaniei. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Φεβρουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2013. 
  37. ↑ «EU-Moldova Association Agreement». European Union External Action. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2013. 
  38. ↑ «Băsescu: Următorul proiect de țară al României, unirea cu Basarabia». România Liberă. 27 November 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-09-04. https://web.archive.org/web/20150904002008/http://www.romanialibera.ro/politica/institutii/basescu--urmatorul-proiect-de-tara-al-romaniei--unirea-cu-basarabia-319094. Ανακτήθηκε στις 2022-03-11. 
  39. ↑ «European Union – EEAS (European External Action Service) – EU forges closer ties with Ukraine, Georgia and Moldova». Eeas.europa.eu. 
  40. ↑ «European Commission – PRESS RELEASES – Press release – Remarks by President Barroso at the signing of the Association Agreements with Georgia, the Republic of Moldova and Ukraine». Europa.eu. 
  41. ↑ Andrew Higgins, "In Expanding Russian Influence, Faith Combines With Firepower," The New York Times, 13 September 2016
  42. ↑ «Moldova's Climate». Weatheronline.co.uk. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2013. 
  43. ↑ Stînga Nistrului. «Camenca temperature». Weather-forecast.com. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2013. 
  44. ↑ «Bratuseni temperature». Worldweatheronline.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2013. 
  45. ↑ «Moldova». CIA World Factbook. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2015. 
  46. ↑ «Moldova – GDP (purchasing power parity) – Historical Data Graphs per Year». Indexmundi.com. 
  47. ↑ IMF (July 2014). 2014 Article IV consultation and first post-program monitoring discussions – Staff report; press release; and statement by the Executive Director for the Republic of Moldova. Δελτίο τύπου.
  48. ↑ 48,0 48,1 IMF (July 2014). 2014 Article IV consultation and first post-program monitoring discussions – Staff report; press release; and statement by the Executive Director for the Republic of Moldova. Δελτίο τύπου.
  49. ↑ «Association Agreement between the European Union and the European Atomic Energy Community and their Member States, of the one part, and the Republic of Moldova, of the other part» (PDF). Government of the Republic of Moldova. 26 Νοεμβρίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 24 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2015. 
  50. ↑ «European Union». Eeas.europa.eu. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Δεκεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2014. 
  51. ↑ Λάθος στην χρήση του Πρότυπο:cite press release: Η παράμετρος title είναι απαραίτητη
  52. ↑ «Moldova Economy Profile 2014». Indexmundi.com. 
  53. ↑ «Download entire World Economic Outlook database». Imf.org. 
  54. ↑ «Moldova». Global Finance Magazine. 
  55. ↑ Iulian Groza, Mathias Jopp, Vladislav Kulminski, Vadim Pistrinciuc, Andrei Popov, Adrian Popescu, Iulian Rusu (January 2018). Strengthening Social Cohesion and a Common Identity in the Republic of Moldova (Report). http://iep-berlin.de/wp-content/uploads/2018/02/Social-Cohesion-and-Common-Identity-EN.pdf. 
  56. ↑ Cojocaru, Lee (August 2015). «The Construction, Deconstruction and Conflict of National Identities in Moldova». ECPR General Conference. Montreal. https://ecpr.eu/Filestore/PaperProposal/438e9bc3-a592-4200-99da-b6b89af0c1dc.pdf. 
  57. ↑ «Moldova, geography». The World Factbook. Central Intelligence Agency. 2 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2015. 
  58. ↑ Перепись населения ПМР [Population census of PMR]. newspmr.com (στα Ρωσικά). 9 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2021. 
  59. ↑ «Declarația de independența a Republicii Moldova, Moldova Suverană» (στα Ρουμανικά). Moldova-suverana.md. 5 Φεβρουαρίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Φεβρουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2013. 
  60. ↑ Bill Fraser (11 Δεκεμβρίου 2006). «A Field Guide to the Main Languages of Europe – Spot that language and how to tell them apart» (PDF). European Commission. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 24 Φεβρουαρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2013. 
  61. ↑ «ADEPT : Laws of the Republic of Moldova : The Constitution of the Republic of Moldova». www.e-democracy.md. 
  62. ↑ «Hotărâre Nr. 36 din 05.12.2013 privind interpretarea articolului 13 alin. (1) din Constituție în corelație cu Preambulul Constituției și Declarația de Independență a Republicii Moldova (Sesizările nr. 8b/2013 și 41b/2013)» [Decision No. 36 of 05.12.2013 regarding the interpretation of article 13 para. (1) of the Constitution in correlation with the Preamble of the Constitution and the Declaration of Independence of the Republic of Moldova (References no. 8b / 2013 and 41b / 2013)] (στα Ρουμανικά). Constitutional Court of the Republic of Moldova. 5 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2019. 124. [...] Prin urmare, Curtea consideră că prevederea conținută în Declarația de Independență referitoare la limba română ca limbă de stat a Republicii Moldova prevalează asupra prevederii referitoare la limba moldovenească conținute în articolul 13 al Constituției [124. [...] Therefore, the Court considers that the provision contained in the Declaration of Independence regarding the Romanian language as the state language of the Republic of Moldova prevails over the provision regarding the Moldovan language contained in Article 13 of the Constitution] 
  63. ↑ «English – the most preferred foreign language among Moldovan students». Moldova.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαρτίου 2014. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2014. 
  64. ↑ «2020 Report on International Religious Freedom: Moldova». United States Department of State. Department of State. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουλίου 2021. 
  65. ↑ Βιβλίο Έτους των Μαρτύρων του Ιεχωβά 2014, Watch Tower Bible And Tract Society of Pennsylvania, σελ. 182
  66. ↑ "Facts and Statistics", mormonnewsroom.org
  67. ↑ «(migratie.md)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιουλίου 2005. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2005. 
  68. ↑ Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα
  69. ↑ 69,0 69,1 «Moldova - Culture». Countrystudies.us. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουλίου 2018. 
  70. ↑ Octavian Sofransky. «Ethno-Political Conflict in Moldova» (PDF). European Centre in Moldova. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2015. 
  71. ↑ Catherine Lovatt (24 January 2000). «2000: Year of Eminescu». Central Europe Review 2 (3). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 September 2015. https://web.archive.org/web/20150923201420/http://www.ce-review.org/00/3/lovatt3.html. Ανακτήθηκε στις 10 March 2016. 
  72. ↑ «How This Tiny European Country Got the World's Worst Drinking Problem» (στα αγγλικά). Time. https://time.com/5654052/moldova-drinking-problem/. Ανακτήθηκε στις 2021-12-21. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Σφάλμα αναφοράς: Υπάρχουν ετικέτες <ref> για κάποια ομάδα με το όνομα «lower-greek», αλλά δεν βρέθηκε καμία αντίστοιχη ετικέτα <references group="lower-greek"/>

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μολδαβία&oldid=10789336"