Μετάβαση στο περιεχόμενο

Πρωθυπουργός της Ιρλανδίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πρωθυπουργός της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας
Taoiseach
Θυρεός του Πρωθυπουργού της Ιρλανδίας (Taoiseach)
Κάτοχος
Σάιμον Χάρις
από 9 Απριλίου 2024
ΚατοικίαMerrion Street, Δουβλίνο
Διορισμός απόΠρόεδρος της Ιρλανδίας
Αρχικός κάτοχοςΓ. Τ. Κοσγκρέιβ
Δημιουργία1922
Ιστοσελίδαεπίσημη ιστοσελίδα

Ο πρωθυπουργός της Ιρλανδίας (στα ιρλανδικά: Τίσεχ, Taoiseach Listeni// [1]) είναι ο επικεφαλής της κυβέρνησης της Ιρλανδικής Δημοκρατίας.

Ο κάτοχος του αξιώματος διορίζεται από τον Πρόεδρο της χώρας έπειτα από την εκλογή του από την Dáil Éireann, όπως λέγεται η κάτω βουλή του Oireachtas (κοινοβούλιο). Παραμένει στη θέση του όσο απολαμβάνει της εμπιστοσύνης της πλειοψηφίας των μελών του Ιρλανδικού Κοινοβουλίου (Dáil).

Η ιρλανδική λέξη taoiseach σημαίνει «αρχηγός» και υιοθετήθηκε στο Σύνταγμα της Ιρλανδίας του 1937 ως ο τίτλος του «αρχηγού της κυβέρνησης ή του πρωθυπουργού[α]». Είναι ο επίσημος τίτλος μόνο του αρχηγού της κυβέρνησης της Ιρλανδίας. Δεν χρησιμοποιείται ούτε στα αγγλικά ούτε στα ιρλανδικά για τους πρωθυπουργούς άλλων χωρών, οι οποίοι αντ' αυτού αναφέρονται στα ιρλανδικά με τον γενικό όρο príomh-aire.

Σημερινός πρωθυπουργός της Ιρλανδίας (τίσεχ) είναι ο Λίο Βαράντκαρ, ηγέτης του κόμματος Fine Gael, ο οποίος ανέλαβε ξανά τα καθήκοντά του στις 17 Δεκεμβρίου 2022 μετά από προγραμματισμένη εναλλαγή ως μέρος της συμφωνίας συνασπισμού μεταξύ των κομμάτων Fianna Fáil, Fine Gael και του Κόμματος των Πρασίνων[3]. Ο Μιχόλ Μάρτιν κατείχε τη θέση από τον Ιούνιο του 2020 έως τον Δεκέμβριο του 2022 στο πλαίσιο αυτής της συμφωνίας.

Κατάλογος αξιωματούχων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πριν τεθεί σε ισχύ το Σύνταγμα του 1937, ο αρχηγός της κυβέρνησης αναφερόταν ως Πρόεδρος του Εκτελεστικού Συμβουλίου. Στο αξίωμα αυτό υπηρέτησε πρώτος ο Γουίλιαμ Κογκρέιβ του κόμματος Cumann na nGaedheal την περίοδο 1922–32 και στη συνέχεια ο Έιμαν ντε Βαλέρα του Fianna Fáil την περίοδο 1932–37. Οι πρωθυπουργοί είναι, παραδοσιακά, αριθμημένοι με τέτοιον τρόπο ώστε να συμπεριλαμβάνουν τον Κοσγκρέιβ[4][5][6][7]. Έτσι, ο Λίο Βαράντκαρ θεωρείται ο 14ος Τίσεχ, όχι ο 13ος.


Σειρά Εικόνα Όνομα
(Γέννηση–Θάνατος)
Εκλ. περιφέρεια 		Διάρκεια θητείας Κόμμα Εκτ. Συμβούλιο
Σύνθεση 		Αντιπρόεδρος Βουλή (Dáil)
(εκλεγμένη)
Πρόεδρος του Εκτελεστικού Συμβουλίου
1 Γ. Τ. Κοσγκρέιβ
(1880–1965)
TD για το Carlow–Kilkenny ως το 1927
TD για το Cork Cork Borough από το 1927 		6 Δεκεμβρίου
1922[β] 		9 Μαρτίου
1932 		Σιν Φέιν
(υπέρ της συνθήκης) 		1η (1ο Εκτελεστικό Συμβούλιο) SF (PT) (μειοψηφία) Κέβιν Ο'Χίγκινς 3η (1922)
Cumann na nGaedheal 2η CnG (μειοψηφία) 4η (1923)
3η Έρνεστ Μπλιθ 5η (Ιούν.1927)
4ο Εκτελεστικό Συμβούλιο 6η (Σεπτ.1927)
5ο Εκτελεστικό Συμβούλιο
2 Έιμαν ντε Βαλέρα
(1882–1975)
TD στην Clare 		9 Μαρτίου
1932[γ] 		29 Δεκεμβρίου
1937 		Fianna Fáil 6η FF (μειοψηφία) Σιν Τ. Ο' Κέλι 7η (1932)
7η 8η (1933)
8ο Εκτελεστικό Συμβούλιο 9η (1937)
Taoiseach
(2) Έιμαν ντε Βαλέρα
(1882–1975)
TD για την Clare 		29 Δεκεμβρίου
1937 		18 Φεβρουαρίου
1948 		Fianna Fáil 1η FF (μειοψηφία) Σιν Τ. Ο' Κέλι 9η ( ···· )
2η FF 10η (1938)
3η FF (μειοψηφία) 11η (1943)
4η FF Σιν Λέμας 12η (1944)
3 Τζον Α. Κοστέλο
(1891–1976)
TD για την έδρα Νοτιοανατολικό Δουβλίνο 		18 Φεβρουαρίου
1948 		13 Ιουνίου
1951 		Fine Gael 5η FG–Εργ.–CnP–CnT–NL–Αν. Ουίλιαμ Νόρτον 13η (1948)
(2) Έιμαν ντε Βαλέρα
(1882–1975)
TD στην Clare 		13 Ιουνίου
1951 		2 Ιουνίου
1954 		Fianna Fáil 6η FF (μειοψηφία) Σιν Λέμας 14η (1951)
(3) Τζον Α. Κοστέλο
(1891–1976)
TD στο Δουβλίνο Νοτιοανατολικό 		2 Ιουνίου
1954 		20 Μαρτίου
1957 		Fine Gael 7η FG–Εργ.–CnT Ουίλιαμ Νόρτον 15η (1954)
(2) Έιμαν ντε Βαλέρα
(1882–1975)
TD στην Clare 		20 Μαρτίου
1957 		23 Ιουνίου
1959 		Fianna Fáil 8η FF Σιν Λέμας 16η (1957)
4 Σιν Λέμας
(1899–1971)
TD στο Δουβλίνο Νότιο-Κεντρικό 		23 Ιουνίου
1959 		10 Νοεμβρίου
1966 		Fianna Fáil 9η FF Σιν Μακέντι
10η FF (μειοψηφία) 17η (1961)
11η FF Φρανκ Έικεν 18η (1965)
5 Τζακ Λιντς
(1917–1999)
TD στην Cork Borough ως το 1969
TD στην Cork City North-West από το 1969 		10 Νοεμβρίου
1966 		14 Μαρτίου
1973 		Fianna Fáil 12η FF
13η FF Έρσκιν Χ. Τσάλντερς 19η (1969)
6 Λίαμ Κοσγκρέιβ
(1920–2017)
TD στην Dún Laoghaire and Rathdown 		14 Μαρτίου
1973 		5 Ιουλίου
1977 		Fine Gael 14η FG–Εργ. Μπρένταν Κόρις 20ή (1973)
(5) Τζακ Λιντς
(1917–1999)
TD στην Cork City 		5 Ιουλίου
1977 		11 Δεκεμβρίου
1979 		Fianna Fáil 15η FF Τζορτζ Κόλεϊ 21η (1977)
7 Τσαρλς Χόχεϊ
(1925–2006)
TD στην Dublin Artane 		11 Δεκεμβρίου
1979 		30 Ιουνίου
1981 		Fianna Fáil 16η FF
8 Γκάρετ Φιτζέραλντ
(1926–2011)
TD στην περιφέρεια Δουβλίνο Νοτιοανατολικό 		30 Ιουνίου
1981 		9 Μαρτίου
1982 		Fine Gael 17η FG–Εργ. (μειοψηφία) Μάικλ Ο' Λίρι 22η (1981)
(7) Τσαρλς Χόχεϊ
(1925–2006)
TD στο Δουβλίνο Βόρειο-Κεντρικό 		9 Μαρτίου
1982 		14 Δεκεμβρίου
1982 		Fianna Fáil 18η FF (μειοψηφία) Ρέι Μακσάρι 23η (Φεβρ.1982)
(8) Γκάρετ Φιτζέραλντ
(1926–2011)
TD στο Δουβλίνο Νότιο-Ανατολικό 		14 Δεκεμβρίου
1982 		10 Μαρτίου
1987 		Fine Gael 19η FG–Εργ.
FG (μειοψηφία) από τον Ιαν. 1987 		Ντικ Σπρινγκ 24η (Νοεμ.1982)
Πίτερ Μπάρι
(7) Τσαρλς Χόχεϊ
(1925–2006)
TD στο Δουβλίνο Βόρειο-Κεντρικό 		10 Μαρτίου
1987 		11 Φεβρουαρίου
1992 		Fianna Fáil 20ή FF (μειοψηφία) Μπράιαν Λένιχαν 25η (1987)
21η FF–PD 26η (1989)
Τζον Π. Γουίλσον
9 Άλμπερτ Ρέινολντς
(1932–2014)
TD στο Longford–Roscommon 		11 Φεβρουαρίου
1992 		15 Δεκεμβρίου
1994 		Fianna Fáil 22η FF–PD
FF (μειοψηφία) από τον Νοέμ. 1992
23η FF–Εργ.
FF (μειοψηφία) από τον Νοέμ. 1994 		Ντικ Σπρινγκ 27η (1992)
Μπέρτι Αχέρν
10 Τζον Μπρούτον
(1947-2024)
TD στην Meath 		15 Δεκεμβρίου
1994 		26 Ιουνίου
1997 		Fine Gael 24η FG–Lab–DL Ντικ Σπρινγκ
11 Μπέρτι Αχέρν
(1951-)
TD για το Κεντρικό Δουβλίνο 		26 Ιουνίου
1997 		7 Μαΐου
2008 		Fianna Fáil 25η FF–PD (μειοψηφία) Μέρι Χάρνεϊ 28η (1997)
26η FF–PD 29η (2002)
Μάικλ Μακντάουελ
27η FF–Πράσινοι–PD Μπράιαν Κάουεν 30ή (2007)
12 Μπράιαν Κάουεν
(1960-)
TD στη Laois–Offaly 		7 Μαΐου
2008 		9 Μαρτίου
2011 		Fianna Fáil 28η FF–Πράσινοι–PD
FF–Πράσινοι–Αν. από τον Νοέμ. 2009
FF (μειοψηφία) από τον Ιαν. 2011 		Μαίρη Κάφλαν
13 Έντα Κένι
(1951-)
TD στην Mayo 		9 Μαρτίου
2011 		14 Ιουνίου
2017[8] 		Fine Gael 29η FG–Εργ. Έιμαν Γκίλμορ 31η (2011)
Τζόαν Μπέρτον
30ή FG–Αν. (μειοψηφία) Φράνσις Φιτζέραλντ 32η (2016)
14 Λίο Βαράντκαρ
(1979-)
TD για το Δυτικό Δουβλίνο 		14 Ιουνίου
2017[9] 		27 Ιουνίου
2020 		Fine Gael 31η FG–Αν. (μειοψηφία)
Σάιμον Κόβενεϊ
15 Μιχόλ Μάρτιν
(1960–)
TD για την έδρα Cork South-Central 		27 Ιουνίου
2020 		17 Δεκεμβρίου
2022 		Fianna Fáil 32η FF–FG–Πράσινοι Λίο Βαράντκαρ 33η (2020)
(14) Λίο Βαράντκαρ
(1979-)
TD για το Δυτικό Δουβλίνο 		17 Δεκεμβρίου
2022 		9 Απριλίου
2024 		Fine Gael 33η FF–FG–Πράσινοι Μιχόλ Μάρτιν
16
Simon_Harris_at_the_Special_European_Council_-_2024_(cropped).jpg
 Σάιμον Χάρις
(1986-)
TD για το Wicklow 		9 Απριλίου
2024 		Σήμερα Fine Gael 34η FF–FG–Πράσινοι

Υποσημειώσεις και παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υποσημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Άρθρο 13.1.1º και 28.5.1º του Συντάγματος της Ιρλανδίας: "The head of the Government, or Prime Minister, shall be called, and is in this Constitution referred to as, the Taoiseach.[2]"
  2. ↑ O Κοσγκρέιβ επίσης τέθηκε επικεφαλής της Ιρλανδικής Κυβέρνησης από τις 22 Αυγούστου 1922, στη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου ως την επίσημη αναξαρτησία του κράτους στις 6 Δεκεμβρίου 1922.
  3. ↑ Ο ντε Βαλέρα επίσης ήταν επικεφαλής της επαναστατικής ιρλανδικής κυβέρνησης που ήταν υπέρ της ανεξαρτησίας από την 1η Απριλίου 1919 ως τις 9 Ιανουαρίου 1922.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Taoiseach: definition of Taoiseach in Oxford dictionary (British & World English). Meaning, pronunciation and origin of the word». Oxford Language Dictionaries. Oxford University Press. 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 2013. 
  2. ↑ Constitution of Ireland
  3. ↑ «33rd Dáil elects Micheál Martin as new Taoiseach». Irish Examiner. 27 June 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 June 2020. https://web.archive.org/web/20200627123616/https://www.irishexaminer.com/breakingnews/ireland/watch-micheal-martin-and-mary-lou-mcdonald-nominated-for-taoiseach-as-civil-war-politics-ends-1007831.html. Ανακτήθηκε στις 27 June 2020. 
  4. ↑ «Coughlan new Tánaiste in Cowen Cabinet». The Irish Times. 2008-05-17. http://www.irishtimes.com/newspaper/breaking/2008/0507/breaking7.htm. Ανακτήθηκε στις 2008-05-17. 
  5. ↑ «Taoiseach reveals new front bench». RTÉ News. 2008-05-07. http://www.rte.ie/news/2008/0507/fiannafail.html. Ανακτήθηκε στις 2008-05-17. 
  6. ↑ «Cowen confirmed as Taoiseach». BreakingNews.ie. 2008-05-07. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-05-10. https://web.archive.org/web/20080510161334/http://www.breakingnews.ie/ireland/mhgbausnidau/. Ανακτήθηκε στις 2008-05-17. 
  7. ↑ «Former Taoisigh». Department of the Taoiseach. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2010. 
  8. ↑ «Kenny's farewell: 'This has never been about me'». RTÉ News. 2017-06-13. https://www.rte.ie/news/2017/0613/882267-enda-kenny/. Ανακτήθηκε στις 2017-06-14. 
  9. ↑ Lord, Miriam (2017-06-08). «Taoiseach-in-waiting meets man waiting to be taoiseach». The Irish Times. http://www.irishtimes.com/news/politics/leo-varadkar-the-man-who-evolved-into-a-taoiseach-1.3106073. Ανακτήθηκε στις 2017-06-10. 


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πρωθυπουργός_της_Ιρλανδίας&oldid=10664273"