Tetrapodoj

Ĉi tiu artikolo temas pri taksono je nivelo superklaso. Por formo de movado rigardu la paĝon Kvarpiedismo.

Kiel legi la taksonomion Tetrapodoj
Troveblo de fosilioj: = Malfrua Devonio ĝis ĉi-epoko
Biologia klasado
Regno: Animaloj Animalia Filumo: Ĥorduloj Chordata Subfilumo: Vertebruloj Vertebrata Infrafilumo: Makzeluloj Gnathostomata (senranga klaso) Sarkopterigoj Sarcopterygii Superklaso: Tetrapodoj Tetrapoda Broili, 1913
Aliaj Vikimediaj projektoj

Salamandro

Tetrapodoj (Tetrapoda) estas klado de animaloj, kiuj inkludas la terajn vertebrulojn kiel amfibiojn, reptiliojn kaj la mamulojn. Laŭlitere tetrapodoj, el la greka: τετρα- "kvar" kaj πούς "piedo"), signifas 'kvarpiedulojn'; sed esperante ili ne estas sinonimoj, ĉar kvarpieduloj estas bestoj irantaj sur kvar piedoj. Do ne ĉiuj anoj de ĉi tiu klado havas efektive kvar piedojn. Ekzemple, serpentoj havas neniujn kaj birdoj havas nur du, do por eviti la konfuzon, ni uzas la vorton bazitan je la internacia "tetrapoda".

Sistematiko

La superklaso Tetrapoda enhavas kvin klasojn:

• Amfibioj Amphibia
• Reptilioj Reptilia
• Birdoj Aves
• Sinapsidoj Synapsida
• Mamuloj Mammalia.

Entute la biodiverseco de tetrapodoj (aŭ almenaŭ, tiu de la amfibia branĉo) kreskis eksponenciale dum la tempo: de sola amfibia grupo iam en la Devonio al multaj miloj de specioj hodiaŭ. Tamen, ke diversificación procezo estis interrompita almenaŭ kelkajn fojojn por grandaj biologiaj krizoj, kiel la Permia-Triasa formortado, kiu tuŝis almenaŭ amniotes.

La ĝenerala komponado de biodiverseco estis peladata ĉefe por amfibioj en la Devonio kaj la Karbonio, regita de sinapsidoj en la Permio kaj la Triaso, poste (en la Ĵurasio kaj la Kretaceo) regita de reptilioj kaj pligrandigita de la eksploda kresko de birdoj kaj mamuloj en la Kenozoiko. La kresko de biodiverseco sekvis la plimultiĝon de la numero de niĉoj okupitaj per tetrapodoj. La unuaj tetrapodoj vivis en akvoplenaj habitatoj kaj nutris ĉefe fiŝojn. Hodiaŭ, la tero subtenas grandan diversecon de tetrapodoj kiuj loĝas en multaj habitatoj kaj uzas diversajn dietojn.

Kladogramo

Tetrapoda

Elginerpeton † Metaxygnathus † Ventastega † Acanthostega † Ichthyostega † Hynerpeton † Tulerpeton † Crassigyrinus † Baphetidae † Colosteidae † Temnospondyli † Whatcheeria † Gephyrostegidae † Embolomeri † Seymouriamorpha † Tetrapoda s.str. Amphibia s.str. Aistopoda † Nectridea † Microsauria † Lysorophia † Lissamphibia (novaj amfibioj) Reptiliomorpha Solenodonsaurus † Diadectomorpha † Amniota REPTILIA* (reptilioj) AVES (birdoj) SYNAPSIDA* † (sinapsidoj) MAMMALIA (mamuloj)

La parafiletikaj taksonoj en tiu ĉi kladogramo estis markitaj per asterisko.