Indico de homa disvolviĝo

Mapo monda kiu montras la indicon de homa disvolvigo de 2011.

 tre alta	 malalta
 alta	 donitaĵoj malhaveblaj
 meza

La Indico de homa disvolviĝo, esperanta mallongigo IHD, aŭ angle Human Development Index, mallonge HDI, estas indico kiu montras staton de homa evoluo en landoj de la mondo. Ĝi estas publikigata ĉiujare en raporto (angle titolata Human Development Report, HDR), eldonita de la Unuiĝintaj Nacioj.

Komparo

Oni komparas ne nur la MEP, sed ankaŭ vivdaŭron kaj edukitecon de la loĝantoj.

La faktoro de vivdaŭro montras kiel indikilo la sanoprizorgon, nutradon kaj higienon; la edukiteco montras akiritajn sciojn kaj eble enspezojn.

Oni uzas la suban formulon:

${\textrm {indico}}={\frac {{\textrm {ver}}{\textrm {a\,valoro}}-{\textrm {suba\,limvaloro}}}{{\textrm {supra\,limvaloro}}-{\textrm {suba\,limvaloro}}}}$

La lastaj unuaj

Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Landoj laŭ indico de homa disvolviĝo.

• 2011 (2011)– Norvegio
• 2010 (2010)– Norvegio
• 2009 (2007)– Norvegio
• 2008 (2006)– Islando
• 2007 (2005)– Islando
• 2006 (2004)– Norvegio
• 2005 (2003)– Norvegio
• 2004 (2002)– Norvegio
• 2003 (2001)– Norvegio
• 2002 (2000)– Norvegio
• 2001 (1999)– Norvegio
• 2000 (1998)– Kanado
• 1999 (1997)– Kanado
• 1998 (1995)– Kanado
• 1997 (1994)– Kanado
• 1996 (1993)– Kanado
• 1995 (1992)– Kanado
• 1994 (????)– Kanado
• 1993 (????)– Japanio
• 1992 (1990)– Japanio
• 1991 (1990)– Japanio
• 1990 (????)– Japanio
• 1985 (????)– Japanio
• 1980 (????)–  Svislando

Kritiko

Pro la daŭra kritiko de la indico (alta pozicio de Japanio, spite al stato de virinoj tie; landoj kun samaj HDI, sed tre diversaj homaj rajtoj ktp.), laŭ peto de Barato, HDI ne plu estas uzata ekde mezo de la 1990-aj jaroj en oficialaj dokumentoj de UN.

Literaturo

• Nuscheler, Franz: Lern- und Arbeitsbuch Entwicklungspolitik, Bonn 2004, ISBN 3-8012-0350-6

Vidu ankaŭ

• Landoj laŭ indico de homa disvolviĝo
• Malplej evoluigitaj landoj
• Programo de la Unuiĝintaj Nacioj pri Disvolvado
• Vivkvalito
• Agendo 21

Eksteraj ligiloj

• http://hdr.undp.org/statistics/data/